Transcript De Nederlandstalige WISC-III Testpracticum PPW Universiteit Gent Dr. Mark Schittekatte

De Nederlandstalige WISC-III
Dr. Mark Schittekatte
Lic. Griet Vermeir
Testpracticum PPW
(BFP,VVSP,VFD,BVP)
Universiteit Gent
Testpracticum PPW
• Testklas (casussen, testmanagers)
– Tijdschrift Klinische Psychologie nr 1, 2, 3 in 2001
Website Weg Wijzer Psychodiagnostiek
• Testotheek
• Wetenschappelijk Onderzoek (DST, DAT, 16PF,…)
• Website
Website Testpracticum
http://allserv.rug.ac.be/~mcovents/Testpracticum/
Structuur kennismaking WISC-III
•
•
•
•
Waarom een WISC-IIINL?
Ontwikkeling van de WISC-IIINL
Wat is er veranderd tov. de WISC-R?
Ervaren van enkele nieuwe elementen
• PAUZE met expositie nieuw materiaal
•
•
•
•
Normeringsonderzoek
Betrouwbaarheid en validiteit
Scoren en interpreteren
Vragenronde
Waarom een WISC-IIINL ?
• Actualiseren van de normen
• WISC-R = 1986 (1980)
• Flynn-effect
• Laatste in Europa
• Inhoud van subtesten en scoringsregels actualiseren
• Nieuwe subtest – factorstructuren
-> Samenwerking Vlaanderen - Nederland
Samenwerking
• Dienstencentrum NIP (COTAN)
(Kort, Compaan, Bleichrodt, Resing & Dekker)
Psychological Corporation / Boom / niet Swets
• Zomer 2000 => Pasen 2002
Ontwikkeling WISC-III
• Vooronderzoek (jan.- febr. 2001)
• Uitgebreide experimentele versie van
5 verbale subtests bij 500 kinderen
(IN, OV, RE, WO, BG)
 Steekproef:
– 250 Vlaanderen, 250 Nederland
– Geslacht, regio, onderwijsnet, urbanisatiegraad
 Nieuwe items (Europa, experten, creativiteit)
 Aangepaste items (frank, waarde-oordeel)
 Oude items
• Doel vooronderzoek:
• Vlaanderen – Nederland: één norm
• Moeilijkheidsgraad, betrouwbare subtests
• Vloer- en plafondeffecten
• Begin-en afbreek- en omkeerregels bepalen
• Eindproduct: de WISC-IIINL
• Veranderingen tov WISC-R
(bijna 60%, volgorde subtests)
Veranderingen tov WISC-R
Overzicht per subtest:
Onvolledige Tekeningen
• Helft WISC-R overgenomen
– Vb. gaatjes in riem
• 16 nieuwe items, totaal 30 items
– Vb. vis
• Lay-out aangepast: attractiever
Voorbeeld “oud” item
(Gaatjes in riem invoegen)
Voorbeeld nieuw item
Overzicht per subtest:
Informatie
• 9 items WISC-R overgenomen
– Vb. Noem de vier jaargetijden
• 22 nieuwe items
– Vb. Waaruit bestaat water?
• Meer items in begin en op einde
(vloer-en plafondeffecten)
Overzicht per subtest:
Substitutie
• Test is verlengd
• Deel A: 14 aangevuld
• Deel B: 26 items aangevuld
Overzicht per subtest:
Overeenkomsten
• 11 items overgenomen uit WISC-R
– Vb. Piano – gitaar
• 8 nieuwe items
– Vb. IJs en stoom
• 2 items aangepast (geactualiseerd)
Overzicht per subtest:
Plaatjes Ordenen
• 5 items WISC-R
– Vb. Boot
• 8 nieuwe items
– Vb. Schaduw op huis
• 1 item aangepast
– Vb. Bank op hoofd: verontschuldiging ipv gevecht
(illustratie)
Voorbeeld nieuw item
(invoegen schaduwen op huis)
Voorbeeld oud item
(verhaaltje met bank invoegen)
Voorbeeld aangepast item
Overzicht per subtest:
Rekenen
• 3 items uit WISC-R
– Vb. Bomen tellen
• 8 gewijzigd
– Vb. Franken en guldens worden potloden, koekjes,
appels.
• 15 nieuwe items
– Vb. ijsjes
Voorbeeld nieuw item
Overzicht per subtest:
Blokpatronen
• 8 items WISC-R
• 4 nieuwe items
Voorbeeld nieuw item
Overzicht per subtest:
Woordkennis
(voorheen Woordenschat)
• 6 items uit WISC-R
– Vb. paraplu, diamant, besmettelijk
• 27 nieuwe items
– Vb. dief, organiseren, transparant
Overzicht per subtest:
Figuur Leggen
• 4 items WISC-R
– Molen en telefoon weggevallen
• 1 nieuw item
– Bal
Nieuw item
Overzicht per subtest:
Begrijpen
• 7 items WISC-R
– Vb. Snoepen slecht
• 1 item aangepast
– Bibliotheek => museum
• 11 nieuwe items
– Vb. Voordelen email
Overzicht per subtest:
Cijferreeksen
(aanvullende test)
• 3 extra beurten: wegens plafondeffect
Overzicht per subtest:
Doolhoven
(aanvullende test)
• 6 items WISC-R
• 2 licht gewijzigd
• 2 nieuwe items
Symbolen Vergelijken
(optionele subtest)
•
•
•
•
Nieuwe subtest
Snelheidsinstructie (2 minuten)
Deel A: tot 8 jaar
Deel B: vanaf 8 jaar
• Levert nieuwe factorstructuur op (zie verder)
Symbolen vergelijken
(6-7 jaar)
Symbolen vergelijken
(8-16 jaar)
Verkennen WISC-IIINL
Tijd voor actie!!
De oplossingen:
• Spaken, baleinen
• 180-240 km.
• Verlaten gebieden met extreme temperaturen
• 4-2-1-3
• 48
• Voorstel tot wijziging wetsontwerp
• Telecommunicatie, wetenschappelijke of spionagedoeleinden
Normering WISC-IIINL
• Afname bij 1229, 6-16 jarigen
– Representatieve steekproef
• Geslacht, regio, schooltype, urbanisatie, 29 scholen
– Opgeleide testleiders – rol CLB
• Normen ontwikkelen
Tabel 2.8 Regionale verdeling van de Vlaamse steekproef
Regio
Percentage
Steekproef
Gegevens
Ministerie
Antwerpen
Limburg
Oost-Vlaanderen
Vlaams Brabant
West-Vlaanderen
25, 2 %
18,5 %
22,8 %
12,5 %
21,0 %
28,9 %
14,6 %
21,9 %
15,2 %
19,4 %
Totaal
100 %
100 %
Tabel 2.9 Verdeling naar bevolkingsdichtheid en regio in de Vlaamse steekproef vergeleken met NIS gegevens
Regio
Plattelands-
Verstedelijkte
Steden en stedelijke
gemeenten
gemeenten
agglomeraties
Steekproef
NIS
Steekproef
NIS
Steekproef
NIS gegevens
Antwerpen
Limburg
Oost-Vlaanderen
Vlaams Brabant
West-Vlaanderen
0,0 %
16,0 %
11,0 %
14,5 %
27,0 %
gegevens
5,5 %
18,0 %
9,5 %
11,0 %
19,0 %
85,0 %
64,5 %
82,0 %
59,5 %
60, 5 %
90,0 %
77,0 %
86,0 %
65,0 %
75,0 %
15,0 %
19,5 %
7,0 %
16,0 %
12,5 %
4,5 %
5,0 %
4,5 %
24,0 %
6,0 %
Totaal
12,2%
10,9%
74,4%
77,8%
13,4%
11,3%
Betrouwbaarheid WISC-IIINL
• Interbeoordelaarsbetrouwbaarheid om scoring
goed te krijgen
• Tabel homogeniteitscoëfficiënten
Homogeniteitscoëfficiënten
Subtest
OT
IN
OV
PO
RE
BP
WO
FL
BG
CR
DH
TIQ*
VIQ*
PIQ*
FacVB*
FacPO*
FacVS*
totaal. 6,5
.86
.94
.90
.85
.89
.89
.95
.75
.92
.78
.71
.93
.92
.87
.91
.85
.85
.74
.64
.78
.74
.81
.78
.77
.55
.76
.59
.71
.94
.92
.87
.90
.86
.81
7,5
8,5
9,5
10,5
11,5
12,5
13,5
14,5
15,5
16,5
.74
.74
.73
.70
.70
.76
.83
.52
.83
.64
.66
.93
.92
.85
.92
.85
.80
.68
.72
.66
.70
.70
.79
.80
.40
.80
.56
.66
.93
.92
.86
.90
.84
.84
.62
.78
.74
.75
.73
.77
.82
.51
.78
.52
.54
.94
.93
.87
.92
.85
.85
.67
.83
.75
.73
.78
.80
.80
.53
.73
.60
.54
.94
.93
.87
.92
.86
.85
.72
.84
.75
.70
.77
.82
.83
.56
.73
.67
.44
.95
.94
.88
.93
.87
.87
.64
.60
.72
.70
.71
.72
.82
.57
.70
.65
.53
.92
.90
.85
.89
.84
.86
.64
.81
.79
.68
.75
.82
.87
.50
.66
.61
.71
.94
.93
.85
.92
.84
.87
.50
.81
.73
.65
.71
.82
.80
.46
.62
.74
.52
.93
.92
.84
.91
.81
.88
.60
.79
.76
.75
.73
.79
.86
.46
.70
.78
.41
.94
.92
.88
.92
.86
.88
.58
.80
.73
.79
.72
.81
.82
.60
.61
.73
.50
94
.92
.89
91
.88
.87
Validiteit WISC-IIINL
• Factor-analyse: nieuwe derde factor!
–
–
–
–
Verbaal Begrip (- RE)
Perceptuele organisatie (- SU)
‘Vrijheid van afleidbaarheid’ (RE + SU + CR) verdwenen
Nieuwe factor: ‘Verwerkingssnelheid’ (SU + SV)
• Schoolprestaties:
significante samenhang met IQ
+ Tabel gemiddelde moeilijkheidsgraad
Horn & Cattell (1966): Theory of
Crystallized Intelligence
(reproductieve intelligentie)
Kennis mbt problemen oplossen en
feitenkennis opgedaan op school en
door cultuur.
WISC-III Factor Verbaal Vermogen
(Infomatie, Overeenkomsten,
Woordkennis, Begrijpen )
Fluid Intelligence
(inventieve intelligentie)
Mogelijkheid om nieuwe problemen op
te lossen, los van schoolse opleiding of
cultuur.
WISC-III Factor Perceptuele Organisatie
(Onvolledige Tekeningen, Plaatjes
Ordenen, Blokpatronen, Figuur
Leggen)
Correlaties
IQ –schoolresultaten (N=203)
Nederlands
Nederlands
Rekenen
.72**
** significant op 0.01 niveau
Rekenen
Performaal IQ
Verbaal IQ
Totaal IQ
.72**
.37**
.45**
.43**
.48**
.46**
.53**
Gemiddelde
moeilijkheidsgraad
subtest
gem.
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
OT
IN
SU A
SU B
OV
PO
RE
BP
WO
FL
BG
SV A
SV B
CR V
CR A
CR T
DH
.66
.56
.57
.46
.45
.49
.58
.66
.53
.68
.60
.48
.62
.49
.36
.43
.73
.41
.21
.49
.17
.20
.26
.30
.24
.45
.24
.40
.34
.20
.27
.44
.49
.27
.65
.22
.30
.38
.43
.29
.52
.36
.56
.41
.24
.33
.57
.56
.37
.28
.31
.36
.47
.49
.37
.57
.42
.40
.43
.29
.33
.68
.60
.43
.34
.36
.42
.53
.58
.43
.64
.53
.47
.45
.30
.37
.71
.66
.52
.39
.42
.48
.59
.67
.49
.68
.61
.53
.47
.36
.42
.75
.69
.61
.43
.47
.50
.62
.68
.54
.70
.66
.58
.49
.36
.43
.77
.74
.68
.47
.50
.55
.68
.74
.60
.73
.71
.62
.50
.38
.44
.79
.77
.75
.49
.61
.61
.71
.78
.67
.79
.74
.67
.55
.43
.49
.83
.78
.77
.55
.64
.64
.71
.83
.71
.80
.79
.73
.58
.43
.51
.83
.78
.78
.60
.64
.64
.74
.84
.74
.80
.79
.78
.58
.45
.52
.84
.79
.81
.61
.69
.64
.74
.85
.77
.82
.82
.78
.58
.48
.53
.85
Psychometrisch vervolgonderzoek
• Uitgebreider psychotechnisch rapport volgt
– Test-hertest (stabiliteit)
– Extra-validering SON-R / RAKIT
– Specifieke groepen
• Artikel Schittekatte (2000): Het hertesten van
intelligentie bij kinderen: een literatuurstudie.
Significant, op internet gepubliceerd
http://users.skynet.be/vsig
– stijging bij hertest vooral PIQ
– advies minstens één jaar, bij voorkeur twee jaar te wachten
voor het hertesten met eenzelfde test
IQ & onderwijsniveau
Tabel 5.19 Gemiddelde IQ scores per onderwijstype in Nederland
Performaal IQ
Verbaal IQ
Totaal IQ
Praktijkond.
64.17
60.67
59.55
Sd
BBL/
KBL
8.803 92.87
4.823 84.05
6.033 86.66
Sd
13.73
10.29
11.26
VMBO
th.
98.98
93.97
95.75
Sd
HAVO
Sd
VWO
Sd
10.42
9.915
9.650
103.13
103.65
103.79
12.79
9.029
9.799
109.03
116.66
114.95
12.47
9.608
10.44
Tabel 5.19 Gemiddelde IQ scores per onderwijstype in België
Performaal IQ
Verbaal IQ
Totaal IQ
BSO
89.05
83.48
84.29
Sd
10.96
12.71
9.76
TSO
97.85
93.09
94.48
Sd
13.25
11.01
9.57
ASO
104.48
107.55
106.99
Sd
14.83
12.94
14.15
Scoren en interpretatie
• Vergelijking normen, UK en Franse-versie
• Flynn-effecten: IQ-daling meer aan uiteinden dan
in midden (Wechsler, 1991) +
geef ons uw hertest-data, aub
• Kwalitatieve beschrijving COTAN (Tabel Resing)
Kwalitatieve beschrijvingen van de WISC IIINL IQ scores*
IQ
Classificatie
Hoger dan 130
121-130
111-120
90-110
80-89
70-79
69-50
35-49
20-34
<20
Zeer begaafd
Begaafd
Boven gemiddelde
Theoretische normaal curve
Gemiddeld
2.1
6.4
15.7
51.6
Beneden gemiddeld
Laag begaafd/moeilijk lerend
Licht zwakzinnig/lichte verstandelijke beperking
Matig zwakzinnig/matig verstandelijke beperking
Ernstig zwakzinnig/ernstige verstandelijke beperking
Diep zwakzinnig/diepe verstandelijke beperking
* gebaseerd op Resing, W. & Blok, J. De wenselijkheid van een éénduidig classificatiesysteem van
intelligentiescores. De Psycholoog 37, 5 2002
15.7
6.4
2.1
WISC-III praktisch
• Kwalificaties voor gebruik
• Uitgeverij BOOM, + 995 €
Veel gestelde vragen
in windows? Extra betalen? Hoeveel?
  Allochtonen: zijn er aandachtspunten m.b.t. de WISC-III? Cultuurvrij? Is het performale gedeelte in
Turkije genormeerd?
  Waar ligt de lat? Cfr. Flynn-effect: hoe zit het met kinderen in het buitengewoon onderwijs? Het is
nodig dat iemand de beleidsmensen inlicht (RIZIV, kinderbijslag,…), best niet via artsen, niet op
wachten. Via beroepsvereniging.
  Bestaat er een verkorte versie van de WISC-III, wat is de minimumafname. Zijn enkele subtesten
niet genoeg?
  Subtest Symbolen Vergelijken:
o Kinderen in buitengewoon onderwijs en andere (vb. kleuters) die niet kunnen lezen: lukt de
nieuwe subtest Symbolen Vergelijken dan wel?
o Is er ook een versie voor linkshandigen? Bestaat wel voor de WPPSI. Is wel nodig.
  Zijn de standaarddeviaties van de subtestscores veranderd?
  Zijn de aantallen wel genoeg voor een ‘betrouwbare’ normering?
  Mag voor de vroegere factor ‘vrijheid van afleidbaarheid’ beroep gedaan worden op de
afzonderlijke subtests? Verder onderzoek afwachten?
  Grote kritiek op labeling W. Resing m.b.t. overzicht categorieënindeling; vooral op term ‘zwakzinnig’
  Software:
Veel gestelde vragen II
  West-Vlaanderen
ligt op taalgrens: zijn er aparte normen voor Wallonië-Frankrijk zoals bij de
WISC-R.
  Het materiaal is niet stevig genoeg: niet sterk aan de hoekjes, niet geplastificeerd,
stimulusboekje ‘slap’ papier.
  Wanneer kan hij gekocht worden? (03-06-2002)
  Grote discussie i.v.m. gegradueerden versus psychologen. Supervisie is noodzakelijk, maar
kopen mag wel? Ook andere disciplines zouden volgens sommigen de WISC-III kunnen
afnemen en interpreteren. (artikel?)
  Bij voorbeeldvragen:
o Het zijn geen baleinen, maar spaken
o Satelieten en meten
  Hoe lang duurt een afname? (halve dag met WISC-R bij CLB)
  De getoonde correlaties met schoolresultaten: is er een evolutie merkbaar als je binnen
leeftijden kijkt?
  Wat is het adres om de Frans-Waalse WISC-III te bestellen?
  Wat is het effect van het gekleurde stimulusmateriaal bij kinderen met gestoord kleurzicht?
  Moeten de scoreformulieren apart betaald worden?
  De WISC-III wordt dus bij een andere uitgever verdeeld, maar de prijs is hetzelfde gebleven
(even duur)?
Dyslexia Screening Test
• Psychological Corporation
• Eerste screening dyslexie
• Eind juli 2002: einde onderzoek
• Rond oktober 2002: test op de markt
VFD
v.z.w.
Vlaams Forum voor Diagnostiek
in de psychologische en pedagogische begeleiding en hulpverlening v.z.w.
Het Vlaams Forum voor Diagnostiek in de psychologische en pedagogische
begeleiding en hulpverlening (VFD vzw) organiseert op maandag 14 oktober
2002 een symposium met als titel:
De diagnostiek gediagnosticeerd



Deontologie
Kwaliteitsaspecten
Diagnostische protocollen: keurslijf of richtsnoer?
Hebben nu al hun medewerking toegezegd:
prof. dr. N. Pameijer, prof. dr. M. Danckaerts, prof. dr. P. Van Bortel ,
prof. dr. H. Grietens, dr. M. Schittekatte, prof. dr. I. Ponjaert, …
Noteer dus alvast in uw agenda
“De diagnostiek gediagnosticeerd”
symposium van het Vlaams Forum voor Diagnostiek
maandag 14 oktober 2002 - Auditorium De Schelde - Provinciehuis Oost-Vlaanderen Gent
Het programma vindt u binnenkort op de website van het VFD
http://users.belgacom.net/vfd/
Congresbureau:
SIG vzw, Kerkham 1 bus 2, 9070 Destelbergen - tel. 09/238 31 25 - fax 09/238 31 40