Einführung – Präsens- und Perfektstamm; Stammformen Die Formenbildung mit Wortstamm und Personalendung

Download Report

Transcript Einführung – Präsens- und Perfektstamm; Stammformen Die Formenbildung mit Wortstamm und Personalendung

KiWi
Der Perfektstamm
Einführung – Präsens- und
Perfektstamm; Stammformen
Die Formenbildung mit Wortstamm
und Personalendung
Klasse 7
KiWi
Der Perfektstamm
Die 3 Verb-Stämme
1. Präsensstamm – bildet alle Formen des Präsens,
Imperfekts, Futur I (im Aktiv & Passiv + Partizip
Präsens, Gerundium, Gerundivum – das kommt später).
2. Perfektstamm – bildet aktive Formen des
Perfekts, Plusquamperfekts und Futur II +
Infinitiv Perfekt.
3. (Perfekt-Passiv- oder Supinstamm – passive
Formen der Tempora des Perfektstamms, das
Partizip Perfekt Passiv, Futur Aktiv und das
Supinum).
Klasse 7
KiWi
Der Perfektstamm
Der Präsensstamm
• Wir kennen bereits einige Präsensstämme:
a-Konjugation – laudare; Stamm – lauda
e-Konjugation – monere; Stamm – mone
i-Konjugation – audire; Stamm – audi
kons. Konjugation – regere; Stamm – reg
(Kurzvok. i-Konjugation – capere; Stamm –
capiˆ)
• An diese Stämme werden die
Präsensendungen gehängt.
Klasse 7
KiWi
Der Perfektstamm
Stamm mit Endung
• Ihr könnt die Verbform also bilden, indem
Ihr die bekannten Endungen an den
jeweiligen Stamm hängt. Die Endungen
lauten:
Person
Personalendung
•
•
•
Sg. -o
Sg. -s
Sg. -t
•
•
•
Pl.
Pl.
Pl.
-mus
-tis
-nt
Klasse 7
KiWi
Der Perfektstamm
Klasse 7
Die ersten beiden Stämme in der
1. Pers. Sg.
• Präsens-Stamm: 1. Sg. (Indikativ) Präsens
(Aktiv)
• Perfekt-Stamm: 1. Sg. (Indikativ) Perfekt
(Aktiv)
• Der Supin-Stamm (PPP) ist noch nicht behandelt
und wird hier übergangen.
KiWi
Der Perfektstamm
Klasse 7
Präsens und Perfekt als erste und
zweite Stammform
Wie die Verb-Stämme
zum jeweiligen
Verbum lauten, wird
mit Stammformen
angegeben. Diese
Stammformen
müssen zusammen
mit der Bedeutung
des Verbums gelernt
werden. Siehe
scribere
orare
finire
explere
timere
cedere
ludere
protegere
liberare
scribo
oro
finio
expleo
timeo
cedo
ludo
protego
libero
scriborafinipletimecedludteglibera-
scrips-i
orav-i
finiv-i
plev-i
timu-i
cess-i
lus-i
protex-i
liberav-i
scripsoravfinivplevtimucesslusprotexliberav-
Eingabe
Stamm
Stammform
1
1
KiWi
Der Perfektstamm
Teil II – Die zweite Stammform
als v-, u- und s-Perfekt
Formenbildung mit Wortstamm und
Personalendung
Klasse 7
KiWi
Der Perfektstamm
Der Perfektstamm
• Der Perfekt-Stamm zeigt meistens eine relativ
geringe Veränderung zum Präsens-Stamm: Diese
Veränderungen kann man in sechs Gruppen
einteilen:
a)
b)
c)
v - Perfekt
u - Perfekt
s - Perfekt
d)
....
e)
f)....
....
Klasse 7
KiWi
Der Perfektstamm
Klasse 7
Drei Arten,
den Perfektstamm zu bilden
v-Perfekt
u-Perfekt
s-Perfekt
amare
admonere
manere
admonu-i
mans-i
admonumans-
Eingabe 1
1
1
1
1
KiWi
Der Perfektstamm
1.
Präsens• Demgemäß bildet
Stammform
Stamm
man die
laudo
lauda
Perfektformen,
taceo
tace
indem man die
plaudo
plaud
audi
Personalendung an audio
voco
voca
den Stamm hängt. rideo
ride
scrib
• Die 1. Pers. Sg. scribo
oro
ora
finio
fini
Perfekt ist die
expleo
ple
zweite
timeo
time
cedo
ced
Stammform.
ludo
protego
libero
lud
teg
libera
Klasse 7
2.
Stammform
PerfektStamm
laudavtacuplausaudivvocavrisscripsoravfinivplevtimucesslusprotexliberav-
En
du
ng
i1.
Sg.
KiWi
Der Perfektstamm
Die zweite Stammform:
• Zur Erinnerung: Die 1. Pers. Sg. Präsens
wird als erste Stammform angegeben.
• Die zweite Stammform ist analog in der 1.
Pers. Sg. Perfekt.
• Die Stammformen müssen gelernt werden.
Sie bieten die einzige Orientierungshilfe in
einer Formenvielfalt, die über 100 (finite)
Verbformen bereit hält.
Klasse 7
KiWi
Der Perfektstamm
Die Personalendungen
im Perfekt Aktiv
Stamm
1. Sg. amav2. Sg. amav3. Sg. amav1. Pl. amav2. Pl. amav3. Pl. amav-
Endung
i
isti
it
imus
istis
erunt
Eingabe
i
Klasse 7
KiWi
Der Perfektstamm
Klasse 7
Das Perfekt mit u-Stamm
• Versucht doch einmal,
nach dem Prinzip
Stamm + Endung =
Personalform
rechtsstehende Tabelle
auszufüllen (in der
Tabelle doppelklicken):
Pers.
1. Sg.
2. Sg.
3. Sg.
1. Pl.
2. Pl.
3. Pl.
Stamm
Endungen
admonuadmonuadmonu- it
admonuadmonuadmonuEingabe
iii
KiWi
Der Perfektstamm
Klasse 7
Das Perfekt mit s-Stamm
Stamm
Singular
clausclausclausPlural
clausclausclausEingabe --->
Endungen
Singular
Plural
• Nun können wir die
Formen 1. Sg. bis 3.
Pl. im (Indikativ)
Perfekt (Aktiv) bilden
• Ein Test
Perfektformen
durcheinander
KiWi
Der Perfektstamm
Klasse 7
Das Hilfsverb esse im Perfekt
• Der Stamm von esse
im Perfekt lautet fu-,
die zweite Stammform
demgemäß fu-i
• Wie lauten demnach
die Personalformen
von der 1. Pers. Sg.
Bis zur 3. Pers. Pl.
Perfekt-Aktiv-Stamm
Endungen
Singular
Singular
1. fu2. fu3. fuPlural
Plural
1. fu2. fu3. fuEingabe
KiWi
Der Perfektstamm
Liebe ist vergänglich
Marcus puer Corneliam valde amavit.
Hodie autem Iuliam amat et in matrimonium
ducit.
Frage:
Wenn Ihr nicht wisst, was matrimonium heißt,
findet Ihr in dem Wort ein anderes, besser
bekanntes?
Klasse 7
KiWi
Der Perfektstamm
Klasse 7
Übungssätze
• Heri Marcus Afram in foro spectavit. Subito
Afram clamare audivit. Ad eam properavit
et interrogavit: „Quid est, cur clamavisti?“
Afra dixit: „Clamavi, quod serpentem in
herba spectavi. Bestia me valde terruit.“
Tum Marcus solus serpentem quaesivit sed
invenire non potuit.
Vokabeln: heri (Adv.)=gestern; serpens, entis =Schlange, herba, ae = Gras,
Halm; bestia, ae = (wildes)Tier
KiWi
Der Perfektstamm
Danke für´s Zuhören und Mitmachen!
Klasse 7