Transcript Presentatie Mevr. Nathalie Betsch

Het VN-Verdrag Handicap:
doorwerking in het sociaal recht
13 februari 2014
Nathalie Betsch
Instituut voor Arbeidsrecht
Structuur presentatie
1° Door het VN-Verdrag Handicap geboden referentiekader?
2° Huidige wetgeving inzake de ondersteuning van personen
met een handicap?
3° Mogelijke uitdagingen voor het sociaal recht?
4° Meest recente ontwikkelingen?
www.instituutvoorarbeidsrecht.be
2
Vraag 1 - Referentiekader?
www.instituutvoorarbeidsrecht.be
3
Artikel 27: Open, toegankelijke en inclusieve
arbeidsmarkt
1° De Staten die Partij zijn erkennen het recht van personen
met een handicap op werk, op voet van gelijkheid met
anderen; dit omvat het recht op de mogelijkheid in het
levensonderhoud te voorzien door middel van in vrijheid
gekozen of aanvaard werk op een open arbeidsmarkt en in
een open werkomgeving, waar inclusie wordt bevorderd, en
die toegankelijk zijn voor personen met een handicap. (…)
www.instituutvoorarbeidsrecht.be
4
Artikel 27: Open, toegankelijke en inclusieve
arbeidsmarkt
5
www.instituutvoorarbeidsrecht.be
Vaststelling - Geen details in art. 27, 1° VN-verdrag Handicap
• Open - Aanknopingspunt = art. 27, 1° (J): “Open arbeidsmarkt”
o Reguliere arbeidsmarkt vs. beschutte werkplaatsen
• Toegankelijk – Aanknopingspunten = art. 27, 1° (a: verbod
discriminatie handicap), art. 1 (b: gelijke kansen), art. 9
(toegankelijkheid)
o Gelijke kansen, toegankelijkheid van info mbt jobkansen, vervoer,
etc.
• Inclusief - Aanknopingspunt = art. 24, 2° (a en d) (inclusief onderwijs)
o Geen uitsluiting, nodige begeleiding op de reguliere arbeidsmarkt
Artikel 27: Verplichtingen lidstaten?
1° (…) De Staten die Partij zijn waarborgen en bevorderen de
verwezenlijking van het recht op werk, met inbegrip van
personen die gehandicapt raken tijdens de uitoefening van
hun functie, door het nemen van passende maatregelen,
onder meer door middel van wetgeving, teneinde onder
andere (…):
www.instituutvoorarbeidsrecht.be
6
Artikel 27: Verplichtingen lidstaten?
(1) Recht op werk?
•
•
Artikel 22ter GW: Gewaarborgd recht op professionele integratie persoon handicap (Senaat
zitting 21/02/2013)
Enkel overheidsverplichting tot het scheppen van mogelijkheden
(2) Passende maatregelen, o.m. door wetgeving, op vlak van:
Retentie
= Op de reguliere arbeidsmarkt
• Werkbehoud (≈ overeengekomen, aangepast of nieuw werk, in veilige en gezonde
omstandigheden)
• Vastheid van dienstbetrekking (≈ beëindiging AO)
Transitie
Arbeidsrecht sensu lato, niet alleen antidiscriminatiewetgeving!
7
www.instituutvoorarbeidsrecht.be
•
•
•
•
= Op de reguliere arbeidsmarkt
Niet werken
werken: uitkeringsafhankelijkheid
Werkhervatting bij andere werkgever
Beroepsopleiding
Arbeidsbemiddelingsdiensten
Vraag 2 - Huidige wetgeving?
www.instituutvoorarbeidsrecht.be
8
Overzicht
Oorzaak van de arbeidsongeschiktheid
Ziekte of privé-ongeval
Federaal
-
Progressieve
tewerkstelling
Herscholing
Arbeidsongeval
-
Progressieve
werkhervatting
Beroepsziekte
-
Looncompensatie bij
aangepast werk
Beroepsherscholing
(definitief) Arbeidsongeschikte werknemer: re-integratieprocedure, medisch
gezondheidstoezicht (KB Gezondheidstoezicht 28 mei 2003)
Persoon met een handicap: redelijke aanpassingen, tenzij onevenredige belasting
(Antidiscriminatiewet 10 mei 2007)
Regionaal
1° Tewerkstellingsondersteunende maatregelen via de VDAB:
- Vlaamse ondersteuningspremie (WG)
- Tegemoetkoming in de kosten van een arbeidspostaanpassing (WG)
- Tegemoetkoming in de kosten van arbeidsgereedschap en –kleding (WN)
2° Begeleiding bij wedertewerkstelling vanuit de VDAB (GTB, GA, GOB)
3° Loopbaanbegeleiding vanuit de VDAB
9
www.instituutvoorarbeidsrecht.be
Tijdelijke werkloosheid bij overmacht veroorzaakt door medische redenen via RVA
Overstappremie
Enkele bedenkingen
•
Afdwingbaar recht op ander of aangepast werk?
o
Geen eenduidig antwoord
• Cass. 2 oktober 2000: medische overmachtsbeoordeling = overeengekomen
arbeid.
• Quid ander of aangepast werk?
o
Redelijke aanpassingen
o
Arbeidsrecht en socialezekerheidsrecht: geen communicerende vaten
• Geen verplichting WN+WG
• Gunst adviserend geneesheer
10
www.instituutvoorarbeidsrecht.be
• Antidiscriminatiewetgeving = OO?
• Geen uniforme toepassing in de RS (N. Betsch en A. Van Regenmortel, “Definitieve
arbeidsongeschikteid bekeken van uit het Antidiscriminatierecht (…)”, Soc.Kron. 2012, 1-6) Arbh.
Antwerpen 23/04/2010, Arbh. Brussel 9/01/2013: wel redelijke aanpassingen,
Arbh. Luik 25/10/2011, Arbh. Luik 16/04/2013: geen redelijke aanpassingen
Enkele bedenkingen
Recht op ander of aangepast werk?
• Volledige werkhervatting
Art. 32, 5° AO-Wet
• Indien niet
(Collman- arrest 1981)
• Overmacht (= geen OT of OV)
11
www.instituutvoorarbeidsrecht.be
KB
Gezondheidstoezicht/
art. 34 AO-Wet/
Antidiscriminatiewet
2007
• Volledige of gedeeltelijke
werkhervatting, nieuwe
functie bij eigen WG
• Geen expliciet verzoek WN
• NIET indien objectief of
technisch niet mogelijk of om
gegronde reden
• Redelijke aanpassingen
• Expliciet verzoek WN
• NIET bij onevenred. belasting
of onvold. gecomp.
Enkele bedenkingen
Vastheid van dienstbetrekking
•
•
Voorlopig geen ontslagmotivering wet eenheidsstatuut 26/12/13
o
Memorie van Toelichting : geldige reden vereist voor beëindiging bij
arbeidsongeschiktheid (organisatieprobleem of verstoring organisatie)
o
Sociale partners (cao NAR – 1/01/2014)
Geen ontslagverbod (>< Nederland, Frankrijk, IAO-conventie 158 niet
geratificeerd)
o
Tijdelijke arbeidsongeschiktheid
o
Art. 37/8 AO-wet: geen ontslagverbod
Antidiscriminatiewet van 2007
•
Principe: Geen ontslag obv huidige of toekomstige gezondheidstoestand
•
RS: legitimatie omv organisatorische aanpassingen, onzekerheid voor de vervanger
Definitieve arbeidsongeschiktheid
•
•
Collman-arrest 1981: medische overmacht
Antidiscriminatiewet van 2007
•
Principe: Geen ontslag, wel redelijke aanpassingen ( Arrest HvJ Chacón Navas, Arrest HvJ Ring Skouboe Werge)
•
Belgische RS? Geen uniformiteit
12
www.instituutvoorarbeidsrecht.be
•
•
Enkele bedenkingen
• Tewerkstelling bij andere WG
o
o
Re-integratie bij een andere werkgever = niet
opgenomen in Belg. regelgeving
In de praktijk: onbekend = onbemind
www.instituutvoorarbeidsrecht.be
13
Vraag 3 - Uitdagingen?
www.instituutvoorarbeidsrecht.be
14
Open, toegankelijke en inclusieve arbeidsmarkt
Open
Blijven inzetten op
TWS op reguliere
arbeidsmarkt
www.instituutvoorarbeidsrecht.be
15
Betere doorstroming
(bijv. meenemen
ondersteunende
begeleiding)
Open, toegankelijke en inclusieve arbeidsmarkt
Toegankelijk
Zowel instroom,
als behoud van
werk
Overgang van nietbetaalde arbeid
naar betaalde
arbeid
Make work pay!
16
www.instituutvoorarbeidsrecht.be
Inzetten op meer
duurzame arbeid
Open, toegankelijke en inclusieve arbeidsmarkt
Inclusief
Recht op ander of
aangepast werk
Ook
Arbeidsovereenkomstenwet, open normen als
goede trouw (in alle
omstandigheden en bij
alle werkgevers)
Niet nadruk op
baanzekerheid, wel
op werkzekerheid
17
Niet alleen
antidiscriminatiewetgeving
(kansberekening:
bewijs discriminatie)
Reintegratieverplichting
opentrekken naar
andere werkgever
(maximale benutting
gelijkheid van
kansen)
www.instituutvoorarbeidsrecht.be
Regelgeving moet
uitgaan van wat
persoon handicap
wel nog kan, in
plaats van wat
persoon handicap
niet meer kan (=
gelijkheid van
kansen)
Niet langer
beoordeling inzake de
overeengekomen
arbeid; strikt
civilistische opvatting
is achterhaald
Vraag 4 - Recente ontwikkelingen?
www.instituutvoorarbeidsrecht.be
18
Arrest HvJ Ring/Skouboe Werge 11 april 2013
o
o
Definitie handicap VN-Verdrag handicap: fysische./psych. en
perm./langdurige beperking + belemmering om op voet van
gelijkheid deel te nemen aan de samenleving
Definitie handicap EU
19
www.instituutvoorarbeidsrecht.be
• Scheiding ziekte/handicap niet langer houdbaar (>< Chacón-Navas):
niet enkel aangeboren ziekte of door een ongeval veroorzaakte
handicap, maar ook “ medisch vastgestelde (on)geneeslijke ziekte, op
voorwaarde dat de ziekte leidt tot een beperking, (….) en dat de
beperking langdurig is en de persoon belemmert om daadwerkelijk en
op voet van gelijkheid aan beroepsleven deel te nemen.”
• Sociale model >< medische model: Quid indien geen medische
vaststelling van beperking?
• Associatieve discriminatie? Arbrb. Leuven 10/12/2013
Arrest HvJ Ring/Skouboe Werge 11 april 2013
o
Redelijke aanpassingen
• Artikel 5 Richtlijn (2000/78/EG) en preambule 20:
arbeidstijdvermindering?
• Ruime interpretatie: materiële en immateriële aanpassingen
• Onevenredige belasting WG? Beoordeling nationale rechter –
plaatsing nieuwe vacature na ontslag WN kan relevant zijn
www.instituutvoorarbeidsrecht.be
20
Wet eenheidsstatuut d.d. 26/12/2013
o
• Redelijke aanpassingen?
• In mindering brengen gewaarborgd loon?
21
www.instituutvoorarbeidsrecht.be
o
Invoeging artikel 37/8: “In geval van arbeidsongeschiktheid die het
gevolg is van een ziekte of ongeval, welke zich voordoet na de
kennisgeving door de WG van een ontslag door middel van een
OT, geeft de verbreking van de AO aanleiding tot de betaling van
een vergoeding die overeenstemt de nog te lopen OT. Voor de
berekening van deze vergoeding, wordt de periode gedekt door het
gewaarborgd loon in het begin van de arbeidsongeschiktheid
afgetrokken van de nog te lopen OT”.
Toets met arrest Ring Skouboe Werge