Transcript ECO-ogród

Uczestnicy projektu z klasy Ib gimnazjum:
-Aleksandra Świątek
-Damian Gradziński
-Natalia Popiołek
-Szymon Kosowski
-Martyna Bartnik
-Jakub Dacko
-Kacper Rak
-Konrad Jedynak
-Patrycja Flasińska
-Julia Wrona
-Oliwia Strachacka
Opiekun: Halina Kocon
 Dobrze zaplanowany i pielęgnowany ogródek
warzywny może się stać nie tylko źródłem
świeżych i ekologicznych warzyw, owoców
oraz ziół, ale także elementem dekoracyjnym
działki.
Według norm żywieniowych spożycie warzyw
w ciągu roku powinno wynosić 180 kg na
osobę. Tę ilość można wyprodukować na
powierzchni 60-70 m2.
 Dobrze zaplanowany ogród powinien zawierać
jak najwięcej różnorodnych gatunków
wpływających na stan naszego zdrowia. Do
warzyw szczególnie bogatych w witaminę C
należą: pietruszka naciowa, liście pietruszki
korzeniowej, seler naciowy, koper, rzeżucha,
papryka, warzywa kapustne, a zwłaszcza
jarmuż, kapusta brukselska i brokuły. Do
zasobnych w karoten zaliczamy: marchew,
dynię, melon, zielone warzywa liściowe. Takie
warzywa jak: buraki ćwikłowe, cebula, ogórki,
korzeń pietruszki, zgrubienie selera obfitują
przede wszystkim w składniki mineralne
 i błonnik.


Wiele osób ukrywa ogród użytkowy i umieszcza
go daleko od domu nie dostrzegając w nim piękna.
Zadbany, starannie zagospodarowany i przemyślany
zagon warzywny w pobliżu kuchni jest przede
wszystkim wygodny, ale może być również
interesującym miejscem ogrodu. Obecne trendy
światowej mody ogrodowej, nakazują wręcz
posiadanie warzywnika. Niezależnie od jego
wielkości jest źródłem zdrowych i świeżych warzyw,
a kontakt z naturą pozwala na przywrócenie
równowagi ducha. Dobrze jest, gdy znajduje się
blisko domu, aby przysłowiowa pietruszka i koperek
były zawsze „pod ręką ”. Powraca moda na „babcine
ogródki”, w których ponad kwiatami górowały
baldachy kopru.

Warzywnik powinien być usytuowany nie
bliżej niż 150 - 200m od dróg szybkiego
ruchu. Odległość ta chroni warzywa
(zwłaszcza liściowe) od skażenia metalami
ciężkimi, tlenkami węgla, azotu. Najmniej
podatne na skażenie środowiska są: groch,
bób, soja, dynia. Gdy ogród położony jest
blisko drogi, powinien być osłonięty pasami
zieleni- krzewami ozdobnymi. Może to być
dereń, trzmielina, leszczyna, kalina, róże.
W krzewach tych bytują ptaki, które są
niezwykle pożyteczne w biologicznej walce
ze szkodnikami. Pasy zieleni chronią przed
zanieczyszczeniami, wiatrami, hałasem,
dzięki czemu stwarzają odpowiedni
mikroklimat.
 Uprawa gleby ma za
zadanie nadać jej
strukturę gruzełkowatą,
poprawić warunki
powietrzno - wodne,
wymieszać nawozy,
zniszczyć chwasty,
szkodniki, organizmy
chorobotwórcze oraz
stworzyć warunki do
siewu i sadzenia roślin.
 Jesienią ogród warzywny
powinien być zaorany lub
przekopany. Pod orkę
daje się obornik lub
kompost w ilości 300400kg na 100m2.
 Kompost to naturalny
nawóz, łatwy do
przygotowania, i to
niemal za darmo.
Kompost to substancja
organiczna, która za
sprawą bakterii,
grzybów i drobnych
zwierząt ulega
rozkładowi.W uprawach
ekologicznych
brakującą ilość
kompostu można
uzupełnić nawozami
zielonymi, rozłożonym
obornikiem, mielonymi
skałami.
Bardzo korzystna jest uprawa współrzędna
warzyw, polegająca na uprawie obok siebie
różnych gatunków. Sąsiedztwo roślin oparte
jest na związkach allelopatycznych roślin,
jedne z nich wydzielają do środowiska
substancje chemiczne mające wpływ na
wzrost i rozwój innych. Warto wykorzystać
wiedzę na temat wzajemnego oddziaływania
na siebie roślin.
Korzystne lub niekorzystne
sąsiedztwo niektórych roślin
ilustruje tabela.
Gatunek
rośliny
Niekorzystne
Korzystne
Cebula
groch, fasola
por, marchew, pomidory, koper,
truskawki, brokuły, sałata, buraki,
cząber, pietruszka, rumianek
Czosnek
groch, fasola, kapustne
pomidory, ziemniaki, buraki, seler,
truskawki, drzewa owocowe, róże,
cząber, maliny
Dynia
ziemniaki
fasola, kukurydza, nasturcja
Fasola
cebulowe, buraki,
dynia, kukurydza, ogórki, seler,
ziemniaki, cząber, mięta, marchew,
pomidory, sałata, szpinak rabarbar,
koper, truskawki
kapustne, mieczyk,
koper, kolendra
Por
Kalafior
cebula, fasola karłowata, sałata,
seler, buraki, marchew, morela
pomidor, marchew
kapustne
 Marchew i cebula- wąskie
liście cebuli nie konkurują
z rozłożystymi liśćmi
marchwi. Podobnie jest
z systemem korzeniowym
tych warzyw. Zapach
cebuli odstrasza
połyśnicę marchwiankę,
a zapach marchwi
odstrasza śmietkę
cebulankę.
 Seler i rośliny kapustne
rośliny selera chronią
warzywa kapustne przed
pchełką ziemną
i bielinkiem kapustnikiem.

Czosnek, cebula i fasola – wydzieliny
liści i korzeni czosnku i cebuli
obniżają plon fasoli.

Marchew i pomidor – marchew
powoduje nasilenie występowania
zarazy ziemniaka na pomidorze.

Orzech włoski i wszystkie gatunki
warzyw – wydzielina korzeni i liści
orzecha włoskiego hamuje wzrost
roślin.
 Właściwa uprawa
współrzędna
sprzyja rozwojowi
organizmów pożytecznych. Dotyczy
to szczególnie kwiatów rosnących
na grządkach między warzywami.
Z ich nektaru i pyłku, jako pokarmu,
korzysta wielu naturalnych wrogów
owadów – szkodników roślin
uprawnych (astry + buraki; nagietki+
pomidory lub selery).
Szkodniki
Rośliny odstraszające
Bielinek kapustnik
Bylica piołun
Bielinek rzepik
Hyzop lekarski
Drutowce
gorczyca biała, gryka, sałata
Mszyce
anyż, czosnek, kolendra, mięta pieprzowa, nasturcja, petunia,
Nornice
czosnek, cesarska korona
Myszy
mięta pieprzowa, gorczyca
Nicienie
aksamitka, nagietek , cykoria, rudbekia
Pchełki
piołun ,bylica, mięta pieprzowa, pomidor, wrotycz, sałata
Pędraki
bylica, piołun, cebula
Połyśnica
marchwianka
Przędziorki
bylica, piołun,kolendra, szałwia, cebula, por
Stonka
ziemniaczana
Ślimaki
chrzan, fasola len
cebula, czosnek, szczypiorek
czosnek, begonia
Przed siewem wskazane jest zaprawianie
nasion metodami ekologicznymi. Celem tego
zabiegu jest niszczenie owadów i zarodników
grzybów.

Zaprawianie nasion można przeprowadzić
mieszając je z popiołem drzewnym z drzew
liściastych, z wyjątkiem dębu. Dobrą zaprawą jest
mączka bazaltowa.

W celu zapobiegania groźnym chorobom roślin
kapustnych np. czarnej nóżce, czarnej zgniliźnie
kapustnych, zaprawiamy ich nasiona wyciągami
roślinnymi. Jeden z nich robi się z zasuszonych
liści aronii zbieranych w czerwcu i lipcu; drugi
 z bulw cebulek mieczyków, którym podlewa się
posadzoną rozsadę lub moczy korzenie w papce
z gliny wymieszanej z tym wyciągiem.








Metody fizyczne
1. Przykrycie uprawy włókniną przed wschodami
lub bezpośrednio po wysadzeniu rozsady do gruntu
zabezpiecza nadziemną część rośliny przed
większością szkodników, a także znacznie ogranicza
uszkadzanie systemu korzeniowego rośliny przez
śmietki.
2. Ograniczenie występowania mszyc na roślinach
kapustnych, sałacie i bobie można uzyskać wykładając
międzyrzędzia czarną folią, która działa na nie
odstraszająco.
3. W okresie wegetacji należy często przeglądać
rośliny warzywne i niszczyć stadia rozwojowe
szkodników mechanicznie, np. stonkę ziemniaczaną
i gatunki mszyc, które budują duże kolonie.
4. Pchełki występujące na roślinach kapustnych
i rzepowatych można wyłapywać za pomocą pułapek
lepowych. Mechaniczne wyłapywanie owadów należy
wykonywać w okresie ich wzmożonej aktywności
ruchowej, w godzinach popołudniowych, przy pełnym
słońcu.

Metody biologiczne
Do zwalczania chorób i szkodników na
działkach wykorzystuje się wiele
gatunków roślin, z których sporządza się
wyciągi, wywary i napary do oprysku
i podlewania. Do roztworów nie
powodujących ubocznych skutków należą:
wyciąg z pokrzywy, skrzypu, czosnku,
liści pomidora.
 Oto kilka receptur sporządzania
preparatów przydatnych w warunkach
domowych:

 Wiadro o pojemności 10 l należy luźno napełnić
świeżym zielem pokrzywy zebranym przed kwitnieniem
i zalać wodą. Po 24 godzinach odlać ciecz i bez
rozcieńczania używać do opryskiwania. Wskazane jest
dodanie 100 g szarego mydła w celu zwiększenia
przyczepności preparatu. Wyciąg działa głównie na
mszyce. Przy ich dużym nasileniu trzeba kilkakrotnie
opryskiwać rośliny w odstępach kilkudniowych,
najlepiej wieczorem.
 Na wiadro o pojemności 10
l potrzeba 1 kg świeżego
lub 150 g suchego ziela
skrzypu polnego (bez
korzeni). Ziele powinno
moczyć się przez 24
godziny, a następnie
gotować na wolnym ogniu
przez 30min. Po ostudzeniu
płyn odcedzić i rozcieńczyć
wodą 5-krotnie. Jest to
środek zapobiegający
rozwojowi chorób
grzybowych. Opryskuje się
nim rośliny zapobiegawczo,
kilkakrotnie w okresie
wegetacji, co 2-3 tygodnie.
 Liście i młode pędy boczne uzyskane przy
czyszczeniu wysoko rosnących pomidorów
zalewa się 2-3 l wody. Po 3 godzinach
przecedzony płyn, bez rozcieńczenia,
można używać do opryskiwania roślin
kapustnych w celu odstraszenia bielinka
kapustnika. Opryskiwanie powtarzać co 2
dni w okresie masowego lotu motyli.

W uprawie ekologicznej warzyw do
ochrony roślin wykorzystuje się
preparaty oparte na bakterii Bacillus
Thuringensis ( przeciwko larwom
owadów). W handlu dostępny jest
środek: Bacilan, Dipel WP. Działają na
owady drogą pokarmową i służą do
zwalczania szkodników gryzących. Po
oprysku roślin bakterie pozostają na
liściach; zaczynają namnażać się w
przewodzie pokarmowym gąsienic
żerujących na częściach
nadziemnych warzyw. Niszczą one
gąsienice, np. bielinka kapustnika,
błyszczki jarzynówki, piętnówki
kapustnicy, stonki ziemniaczanej.
 Preparaty Albareb
i Bioczos, wyprodukowane
na bazie czosnku,
utrudniają owadom
kierującym się zapachem
rośliny żywicielskiej
trafienie do niej.
Zabezpiecza się w ten
sposób warzywa przed
takimi szkodnikami jak:
śmietka kapuściana,
bielinek kapustnik, mszyce,
połyśnica marchwianka
Zapobiegają one
zainfekowaniu rośliny przez
grzyby lub hamują dalsze
rozprzestrzenianie się
grzybni. Opryski tymi
preparatami wykonuje się
profilaktycznie. Biologiczne
fungicydy mineralne, np.
Miedzian 50 WP, Miedzian
50 WG, Miedzian 500 S.C.,
Siarkol Extra 80 WP, oparte
są na związkach miedzi
i siarki. Preparaty te
niszczą choroby grzybowe
i bakteryjne. Po
zastosowaniu ulegają
rozkładowi i dalej służą
roślinie jako nawozy,
dostarczając miedzi i siarki.
Kalendarz ten oparty jest na czasie
astronomicznym, który uwzględnia ruch ciał
niebieskich w kosmosie. Wzajemny układ
tych ciał, a szczególnie Słońca
 i Księżyca, wskazuje na stan wegetacji roślin.
Kalendarz precyzyjnie wyznacza terminy
podejmowanych zabiegów i prac
agrotechnicznych. Jego podstawą jest
zależność między znakami Zodiaku a
konkretnymi częściami rośliny, które
zbieramy (korzeń, liść, kwiat czy owoc). Tak
dobieramy porę siewu, sadzenia, pielęgnacji,
zbioru, aby księżyc pozostawał w konstelacji
odpowiedniego trygonu.

Każdy trygon odpowiada określonej części
rośliny:
ziemia: Byk, Panna, Koziorożec- dni korzeniowe;
woda: Rak, Skorpion, Ryby- dni liściowe;
powietrze: Bliźnięta, Waga, Wodnik- dni kwiatowe;
ogień: Baran, Lew, Strzelec- dni owocowe.
Wysiew roślin i ich pielęgnacja w określone dni
pobudza je do ukierunkowania na tę część rośliny, na
której nam najbardziej zależy. Przestrzeganie
terminów zapewnia nie tylko większą ilość plonów, ale
polepsza ich jakość, zmniejsza niebezpieczeństwo
występowania chorób i szkodników. Dlatego też należy
dopasować część rośliny, która ma być plonem, do
odpowiedniego dnia. Jeśli plonem jest bulwa, cebula,
korzeń- dni korzeniowe; liść lub łodyga- dni liściowe;
kwiat- dni kwiatowe; owoc lub nasiona- dni owocowe.
W dni korzeniowe dobrze jest wykonywać pikowanie,
przesadzanie rozsady. W dni liściowe nie zbiera się
żadnych plonów, bo szybciej się psują.

Pomidor - zajmuje w świecie pierwsze miejsce w uprawie
i ma bardzo duże znaczenie konsumpcyjne. Pomidory mają
małą wartość energetyczną i niską zawartość białka, ale
są bogatym źródłem witamin i soli mineralnych. Są dobrym
źródłem prowitaminy A, zawierają likopen- aktywny
antyutleniacz, który hamuje rozwój komórek rakowych.
Owoce zawierają też spore ilości witaminy C, oraz
witamin z grupy B. Pomidory są dobrym źródłem soli
mineralnych, szczególnie potasu, wapnia, fosforu,
magnezu i żelaza.

Ogórek - należy do najbardziej
popularnych warzyw na świecie.
Pochodzi z Indii, gdzie był
uprawiany ponad 3000 lat temu.
Powszechnie podaje się, że
wartość ogórka polega głównie
na jego wartościach
smakowych i dietetycznych.
Co prawda w owocu ogórka
jest aż 96% wody, ale dokładne
analizy wykazują, że zawiera on
większość składników
mineralnych ważnych dla
zdrowia człowieka, jak: potas,
fosfor, wapń, magnez, żelazo,
cynk, mangan, miedź oraz w
mniejszych ilościach witaminy C,
B, A, PP. Znaczenie ogórka
 w żywieniu człowieka polega na
regulowaniu procesów
trawienia, ciśnienia krwi oraz
zapobieganiu tworzeniu się
kamieni w nerkach.

Marchew - pochodzi z rejonu
śródziemnomorskiego lub
terenów obecnego Afganistanu.
Ze względu na różnorodność
form użytkowania, wysokie
walory odżywcze i smakowe,
świeża jak i przetworzona
marchew znajduje szerokie
zastosowanie kulinarne. O
wartości marchwi decyduje
zawartość wielu cennych
składników. Największe
znaczenie ma beta-karoten,
(prowitamina A),niezbędny dla
prawidłowego funkcjonowania
wielu narządów,
 w szczególności wzroku.
Marchew jest również źródłem
innych witamin(B, C ,PP),
błonnika, cukrów i soli
mineralnych, głównie potasu,
wapnia, fosforu, magnezu.
Marchew ma działanie
antybakteryjne, reguluje
zaburzenia pracy przewodu
pokarmowego.

Cebula zwyczajna - jest jedną z najstarszych roślin
uprawnych, znaną w uprawie i konsumpcji od ponad
5000 lat Jest źródłem soli mineralnych, potasu, fosforu,
wapnia, sodu, magnezu, żelaza, cynku, witamin B,
a także niewielkiej ilości kwasu foliowego. Cebula jest
jednym z najważniejszych źródeł kwercetyny- która
zmniejsza ryzyko wystąpienia nowotworów oraz
chorób serca. Cebula obniża ciśnienie i poziom
cukrów we krwi, wykazuje właściwości bakteriobójcze
i bakteriostatyczne. Ponadto cebula działa
uspokajająco, uodporniająco, detoksykująco oraz
łagodzi uczulenia.
Kapusta głowiasta - jest warzywem
o bardzo wysokich walorach
odżywczych i dietetycznych. Jest
pokarmem niskokalorycznym i cecha ta
jest wykorzystywana w różnych dietach
odchudzających. Podobnie jak inne
warzywa kapustne zawiera sulforanzwiązek o działaniu antyrakowym. Świeża
kapusta jest bogatym źródłem witaminy C ,
oraz w mniejszych ilościach witamin A,B,
PP oraz składników mineralnych. Zawiera
ważne dla zdrowia człowieka składniki
odżywcze- białko, tłuszcze, węglowodany
i błonnik oraz olejki eteryczne z udziałem
siarki. Ma właściwości robakobójcze,
dezynfekuje i ułatwia gojenie ran, oparzeń,
wrzodów, doskonale łagodzi skutki ukąszeń
owadów, bóle reumatyczne, oczyszcza
drogi oddechowe przy anginach i astmie.
Kapusta kiszona działa wzmacniająco na
wątrobę, żołądek i śledzionę, poprawia
apetyt, pomaga przy zaparciach.
„Ogrodnictwo to coś więcej, niż tylko kopanie,
pielenie i sadzenie roślin. To także ochrona
i kultywacja życia.”
Robert Rodale