Transcript Ondernemend Agro 2016-1 - Accon-AVM

ondernemend
Agro Magazine #01 2016 van accon ■ avm adviseurs en accountants
technologie met sprongen vooruit
Akkerbouw 2.0
alternatieve financiering schept nieuwe kansen
Crowdfunding in de fruitteelt.
mestafzet onder druk
Naar een goede verhouding melk-mest.
Duurzaam vooruit.
2
Ondernemend 2016 - 1
column lubbert van dellen
Goedkoop geld,
dure mest.
Geld was nog nooit zo goedkoop. De Euribor
rente is nul of zelfs licht negatief. Alleen door
de opslagen van de bank betaal je nog voor
het gebruik van geld. Wil je tien jaar lang
zeker zijn van een lage rente, dan kost een
tien jaar SWAP je maar 0,55% extra. Als geld
zo goedkoop is, waarom maken we er dan niet
meer gebruik van, bijvoorbeeld om te investeren
in mestverwerkingstrajecten? De tijd en de
omstandigheden zijn er naar om juist nú geld te
lenen om zaken te doen. Het zou de smeerolie
in de ontwikkeling van het bedrijf kunnen zijn.
Tegelijkertijd is er de trend naar aflossing, liefst
zo snel mogelijk, en dat zet extra druk op het
rendement. Niet zo gek natuurlijk, gelet op het
schrikbeeld uit het recente verleden.
Maar dat maakt de tegenstelling niet minder wrang:
goedkoop geld, dure mest. Als er een geschikt
moment zou zijn om het dure mestprobleem
op te lossen, dan is dat financieel gezien nu
wel. Investeren in mestverwerkingstrajecten is
lucratief. Maar we zien terughoudendheid. Om de
redenen die ik al noemde, maar ook omdat iedere
veehouder - in elk geval die met zwart-witte of roze
dieren - ervan uitgaat dat de andere veehouder de
échte verwerking wel regelt. Men wacht op elkaar!
Jammer, want nogmaals: de kansen liggen
er. Over financiering hadden we het al. Maar
ook energiestimuleringsregelingen bieden
mogelijkheden. Zo is er de zogeheten SDE-regeling
die 12 jaar lang de productie van groene energie
ondersteunt met fiscale faciliteiten. De regeling is
prima te combineren met mestverwerking.
Juist op momenten dat de markt tegenzit, komen
de sterke ondernemers bovendrijven. Ze investeren
anticyclisch, nemen er bedrijven in moeilijke
omstandigheden bij of leggen met een slimme
samenwerking (veehouderij-akkerbouw?) juist wél
de puzzel.
Kortom: we zien en snappen de
dilemma’s en problemen waarmee
veehouders op dit moment te
maken hebben. Maar we zien
ook kansen en oplossingen.
Daar hebben we het graag eens
met u over!
Lubbert van Dellen
Regiodirecteur Friesland Noord
‘Van bedrijfs­
verplaatsing
naar Rondeel.’
johan van ginkel
accon n avm adviseur
Het viel niet mee om Dik Verbeek te spreken te krijgen.
De 48-jarige veehouder, geboren in Renswoude, heeft
de afgelopen jaren misschien wel de drukste tijd van zijn
leven meegemaakt. Als eigenaar van een vleeskalveren- en
pluimveehouderij die midden op de Veluwe zat, tekende hij in
op een verplaatsingsregeling om elders een nieuw bedrijf op
te zetten. In het kader van het Reconstructieplan Veluwe wilde
de provincie de intensieve veehouderij in en rond kwetsbare
natuur geleidelijk afbouwen. En dus stimuleerde de provincie
ondernemers in deze gebieden om hun intensieve veehouderij
te verplaatsen naar landbouwontwikkelingsgebieden.
Hiervoor bestaat de regeling Verplaatsing Intensieve
Veehouderij (VIV) en de bijbehorende subsidieregeling voor
de verplaatsingskosten. Met het plan zou tevens een reductie
van de ammoniakuitstoot van 50% gerealiseerd moeten
worden. In 2006 besloot Dik Verbeek mee te doen aan de
verplaatsingsregeling. Hij zag op de oude plek geen echte
uitbreidingsmogelijkheden meer. Het proces ging van start,
zijn bedrijf werd getaxeerd (vanwege een vergoeding op de
gebouwen) en het huis plus bijbehorend perceel gingen in
de verkoop.
Ondernemend 2016 - 1
voor hem verliep de bouw van zijn nieuwe
bedrijf voorspoedig.
Het nieuwe bedrijf
Sinds januari van dit jaar is Dik
pluimveehouder voor Rondeel. Op 16 januari
vond de officiële en feestelijke opening
plaats, waar ruim 1500 geïnteresseerden
op af kwamen. Ook de buurtbewoners. In
de speciale Rondeelstal van 5000m2 lopen
tegenwoordig 36.000 leghennen rond. De
stal van Dik Verbeek is bovendien ook nog
eens de eerste stal in de doorontwikkeling
van het Rondeelconcept. Het bedrijf is
volledig verantwoordelijk voor de regionale
afzet van eieren. Dik is pluimveehouder
en eierpakstation tegelijk. De stap om
voor Rondeel te kiezen was nog best
een spannende omdat er destijds nog
niet zoveel vraag was naar duurzaam
geproduceerde eieren. Maar vandaag de
dag ligt dat heel anders en vinden klanten
Dik’s Rondeeleieren in de schappen van de
supermarkten. De landelijke afzetorganisatie
Rondeel BV heeft de afgelopen jaren ook
veel geïnvesteerd om hun producten onder
de aandacht te brengen. En met succes.
De nieuwe plek
Hij kwam terecht in Vaassen in een speciaal
voor de intensieve veehouderij aangewezen
landbouwontwikkelingsgebied (LOG).
Hier was ruimte voor de ontwikkeling van
grootschalige intensieve veehouderij. Een
bedrijfsverplaatsing heeft echter een hoop
voeten in de aarde, zo ontdekte Dik. Er
kwam aanzienlijke regelgeving bij kijken,
hij kreeg te maken met meerdere en soms
slepende juridische procedures en dan was
er nog de forse weerstand uit de buurt.
Omdat er in het gebied twintig intensieve
veehouderijen zouden komen maakten
omwonenden zich zorgen over overlast van
de bedrijven. De regeldruk nam toe en de
snelheid liep terug; van de inmiddels vijf
overgebleven geïnteresseerden bleef alleen
Dik over: “Als ik alles van tevoren geweten
had, was ik misschien ook wel afgehaakt.”
Maar dat deed hij niet. Op de oude plek
was geen toekomst meer en the-point-ofno-return was bereikt. Een kwestie van
volhouden dus. Pas 9 jaar later, in 2015 ging
de eerste schop in de grond, maar gelukkig
Over Rondeel
Een Rondeelstal is niet zomaar een
stal, maar een slim en maatschappelijk
verantwoord concept, waarin zaken als
dierenwelzijn, milieu, landschappelijke
inpasbaarheid en voedselveiligheid zijn
opgenomen. Het in Wageningen bedachte
concept heeft dan ook een Milieukeur
certificaat en de stal voldoet aan de ‘Maatlat
Duurzame Veehouderij’.
De Rondeelstal bestaat uit verschillende
delen die zo zijn ingericht dat er voor de
kippen een optimale leefomgeving bestaat.
Het nachtverblijf voorziet in de eerste
levensbehoeften van de kip: eten, drinken
3
en rusten. Hier leggen zij ook hun eieren
in daarvoor bestemde legnesten. In het
dagverblijf kunnen de kippen scharrelen
en stofbaden. Door middel van een geheel
oprolbare geïsoleerde zijwand kan er
één klimaat ontstaan tussen het dag- en
nachtverblijf. Door deze opzet maken de
kippen meer gebruik van de mogelijkheid om
te scharrelen en stofbaden dan bij reguliere
systemen. In de zogenaamde ‘bosrand’
kunnen ze nog veel meer scharrelen. Op een
kunstgras ondergrond liggen boomstammen
en houtsnippers om lekker in rond te
scharrelen. Het dak kan er open en met
regelmaat wordt de bosrand bijgevuld zodat
er altijd iets te ‘pikken’ valt.
De stal van Dik bestaat uit twee lagen: op
de begane grond bevindt zich de ruimte
voor het sorteren van de eieren en op de
verdieping staan warmtewisselaars, die
zorgen voor het klimaat en de voor- en
nadroging van mest. In een naastgelegen
gebouw bevindt zich een ruimte voor
bezoekers, scholen etc. Vanaf de buitenzijde
van de ‘bosrand’ kunnen bezoekers de
kippen in hun leefomgeving bekijken.
Goede ondersteuning
Dik is zeer content met zijn nieuwe bedrijf
en het Rondeelconcept. Ook is hij zeer te
spreken over de hulp van accon ◻ avm bij
zijn bedrijfsverplaatsing: “De mensen van
de afdeling agro in Barneveld hebben mij
buitengewoon goed geholpen met hun
kennis. Zonder hen had ik dit zeker niet
kunnen doen.” Agrarisch specialist Johan
van Ginkel krijgt de nodige complimenten
voor het ‘binnenslepen van alle subsidies’
en het helpen bij het opzetten van het
bedrijfsplan voor de Rondeelstal.
www.rondeeleieren.nl
vroegtijdig voorsorteren
Johan van Ginkel: “Door mijn collega Herman Smink,
accountmanager van Verbeek, raakte ik betrokken vanwege mijn
specialistische agrarische kennis en ervaring. Dik is al sinds
1991 klant bij accon ◻ avm en zijn vader was dat ook al. Hij heeft
stug volgehouden in een traject dat best lastig was en heeft
enorm veel doorzettingsvermogen getoond. Doordat Dik goed
wist welke kant hij op wilde konden we bovendien vroegtijdig
voorsorteren voor subsidies en fiscale voordelen.”
4
Ondernemend 2016 - 1
eveline en jacob westeneng slaan nieuwe weg in
Crowdfunding in de fruitteelt.
Voor financiering stappen ondernemers niet meer als vanzelfsprekend naar de bank.
Er zijn steeds meer alternatieve mogelijkheden voor ondernemers om hun ambities te
realiseren. Crowdfunding bijvoorbeeld. Eveline en Jacob Westeneng brachten op een
bijzondere manier geld bijeen en creëerden de ‘Fruittuin van Utrecht’.
dick bos
accon n avm adviseur
Het overgrote deel van hun oogst aan
appels, peren en kersen verkochten en
verkopen Eveline en Jacob Westeneng
via de tussenhandel. Maar daarnaast
begonnen ze vijf jaar geleden hun eigen
plattelandswinkel en begonnen ze zich
meer toe te leggen op verkoop aan de
consument. Eveline Westeneng: “En met
groot succes. We zien dat het mensen
ook steeds meer gaat om de beleving van
het platteland, om de boerderij, om onze
manier van leven. Het gaat niet meer alleen
om de kersen, appels en peren. Wij zitten
dichtbij de stad en besloten nog meer in
te spelen op die beleving. Wij wilden de
‘Fruittuin van Utrecht’ creëren. Om die
reden zijn we ook begonnen met aardbeien.
Een product met een bepaalde uitstraling,
zichtbaar en tastbaar voor de consument
en passend in die beleving. Onze plannen
vergden wel een behoorlijke investering
en met de bank kwamen we daar niet uit.
Via een collega van ons met een bakkerij
kwamen we op het idee van crowdfunding.
Dat paste perfect, want onze ideeën gaan
uit van een grote verbondenheid met onze
klantenkring. En juist daarin zochten we
onze crowdfunders.”
Klantenkring
Met hulp van een gespecialiseerde
organisatie en financieel-administratief
ondersteund door accon ◻ avm zette Eveline
Westeneng een crowdfundingsactie op touw.
Via nieuwsbrieven en social media zocht zij
contact met mensen binnen de klantenkring
van het fruitteeltbedrijf van haarzelf en haar
man. De media in de regio – de plaatselijke
krant en RTV Utrecht – kregen al snel
lucht van het opmerkelijke initiatief en
besteedden er ruim aandacht aan. Eveline
Ondernemend 2016 - 1
5
Het groeiend belang
van goede cijfers.
tom terwel
accon n avm adviseur
Agrarische ondernemers met ambitie zijn continu
bezig met de optimalisering van hun bedrijf.
­Cijfers bieden daarbij maximaal inzicht en
houvast. Voor de agrariër zelf, maar ook externe
partijen hechten er steeds meer belang aan.
Eveline en Jacob Westeneng begonnen vijf jaar geleden hun eigen plattelandswinkel
Westeneng: “Dat hielp enorm. Er kwamen heel veel mensen op af en binnen
drie maanden hadden we het benodigde geld bij elkaar. Mensen konden op
twee manieren inschrijven. Een deel heeft gewoon geld ingelegd en krijgt
daar aflossing en rente voor terug. Een groter deel krijgt elk kwartaal een
waardebon, waarmee ze fruit en andere streekproducten kunnen ophalen
in onze winkel. Daarnaast krijgen ze één keer per jaar een bon om zelf te
komen plukken, op de speciale plukdag voor onze crowdfunders. Een derde
categorie deelnemers ging voor de combinatie geld-natura.”
Hogere verdiensten
“Tuurlijk, het is veel werk. We moeten een aparte administratie bijhouden,
we onderhouden het contact met onze crowdfunders met een nieuwsbrief,
we moeten méér bieden dan alleen het product. Maar uiteindelijk zijn de
verdiensten hoger. Wij worden een ander soort bedrijf: fruit is nog steeds de
basis, maar daar begint een hele wereld omheen te ontstaan.”
www.krommerijnfruit.nl
‘een logische, volgende stap’
Bij de start van haar crowdfundingsactie belegde Eveline
Westeneng een informatieavond voor belangstellenden.
Dick Bos, als Accountmanager al 28 jaar (!) betrokken bij
het familiebedrijf, vertelde daar wat over de geschiedenis
van het bedrijf: “Ik wilde ter ondersteuning van het
initiatief graag wat vertellen over de degelijkheid van
het bedrijf. Vertrouwen is bij crowdfunding
natuurlijk van levensbelang. Eveline en
Jacob spelen met de ontwikkeling
van hun bedrijf prachtig in op een
maatschappelijke trend: meer
beleving, dichterbij de producent,
eerlijke en betrouwbare producten.
Zo onderscheiden zij zich in hun
markt. Voor hen is het een
logische, volgende stap. Met
accon ◻ avm op de achtergrond
zorgen zij dat ook het
financieel-administratieve
deel goed geregeld is.”
Is het juist de ambitieuze ondernemer die de cijfers
gebruikt om beter te kunnen sturen? Of ligt het aan
de cijfers die de ondernemer bewust maken van
optimaliseringsmogelijkheden? Eigenlijk doet het
er niet toe. Feit is dat bedrijven die gebruik maken
van (tussentijdse) rapportages aantoonbaar beter
presteren. Cijfers worden steeds nadrukkelijker
het scherpe uitgangspunt bij bijvoorbeeld
financieringsaanvragen. Rentabiliteitskengetallen
worden steeds meer leidend bij het beoordelen van
bedrijven en met het oog op financieringsbelangen.
Prognoses
Mede daarom kiest accon ◻ avm voor een
veel sterkere integratie van de jaarrekening
en de kengetallen en hebben we onze
jaarrekeningmodellen klaargemaakt voor
automatische verwerking bij de bank. Minstens zo
belangrijk is dat tussentijdse cijfers (per kwartaal
bijvoorbeeld) en liquiditeitsprognoses in het
algemeen steeds belangrijker worden. Daarbij
gaat het om de prognose vooraf en de jaarrekening
achteraf, maar ook om vragen als: Wat was mijn
plan dit kwartaal? Wat heb ik gerealiseerd? En hoe
zat dat vorig jaar in ditzelfde kwartaal? accon ◻ avm
ondersteunt agrariërs bij het genereren van de
cijfers en het beantwoorden van de vragen.
Instrument
Tom Terwel, Agrarisch Bedrijfsadviseur accon ◻ avm:
“Wie rendabel wil ondernemen in de agrarische
sector, moet scherp zijn op zichzelf en zich op
zoveel mogelijk punten verbeteren. Rapportages
zijn hét instrument om de vinger aan de pols te
houden. Het mooie is dat cijfers ook de mogelijkheid
bieden om vergelijkingen met soortgelijke bedrijven
te maken. Om vervolgens te kijken waar de
verschillen op terug te voeren zijn. In ons contact
met ondernemers zijn de cijfers het uitgangspunt.
Op basis daarvan kan onze klant actie ondernemen
of maatregelen treffen, indien nodig in overleg met
specialisten als de veearts of de voerleverancier.”
Meer informatie
Voor meer informatie neemt u contact op met
uw accountmanager of stuur een email aan
[email protected].
6
Ondernemend 2016 - 1
technologie met sprongen vooruit
Akkerbouw 2.0
De Nederlandse agrarische sector is mondiaal koploper als het gaat om techno­logische
ontwikkelingen. Zelf­rijdende trekkers, drones, scanapparatuur… de ­moderne agra­rische
ondernemer kan niet meer zonder. Precisie­landbouw helpt hem zo p
­ roductief mogelijk
te zijn.
siemon schutter
en geert feiken
accon n avm
adviseurs
Hemelsbreed zit er zo’n kleine 70 kilometer
tussen de boerenbedrijven van Detmer Wage
(38) en Derk Gesink (41). De eerste is met
zijn bedrijf met ruim 170 hectare land actief
in Wedde, ten oosten van de stad Groningen.
De ander heeft ongeveer evenveel land ten
noorden van de stad, in Mensingeweer.
Beiden werken hard aan de ontwikkeling
van hun eigen boerenbedrijf én dragen zeer
actief bij aan de landbouwsector in het
algemeen. Opgedane kennis en ervaring
voor zichzelf houden doen ze niet. Kennis
delen is het devies in een sector waar
onderlinge samenwerking bijna net zo
vanzelfsprekend is als recht rijden met een
trekker. Behalve als er grond te koop is
trouwens, want dan is er zeker wel sprake
van onderlinge concurrentie.
Derk Gesink runt zijn bedrijf in in Mensingeweer, ten noorden van Groningen.
ambitie
accon ◻ avm Accountmanager Siemon Schutter over klant Gesink: “Zoals ik het zie
brengt ambitie je verder. Ambitie om nieuwe zaken op te pakken en voorop te lopen
met ontwikkelingen. En Derk Gesink heeft die ambitie. Hij doet er alles aan om
vooruit te komen en zijn bedrijf door te ontwikkelen. Als accountmanager help ik
hem bij het realiseren van zijn ambities. De technologie doet dat ook.”
Kennis op de akker
Detmer Wage is van nature nieuwsgierig.
Die nieuwsgierigheid komt goed van pas
want “er valt nog zoveel te ontdekken over
mijn land en de wijze van bewerking!”
Detmer runt zijn bedrijf nu alweer tien jaar
en is naar eigen zeggen “min of meer in de
technologie gerold”. In de afgelopen jaren
heeft hij veel technologische ontwikkelingen
van dichtbij meegemaakt en dat heeft zijn
nieuwsgierigheid alleen nog maar verder
aangewakkerd.
Samen met een vriend schafte hij recent een
drone aan, waarmee hij nu leert vliegen.
De drone helpt hem door middel van foto’s
en filmpjes met het nog scherper in beeld
krijgen van zijn land en planten én de
conditie ervan. Bijkomend voordeel van de
drone: ganzen houden er niet van dat er ‘iets
boven hen vliegt’. Scanapparatuur onder
zijn trekker zorgt voor bodemonderzoek
en recht over de akker rijden doet de
Ondernemend 2016 - 1
trekker automatisch met behulp van GPS.
Detmer deed in het verleden ervaring
op met managementsystemen voor de
akkerbouw en werkt zelf actief mee aan de
ontwikkeling van nieuwe toepassingen. Met
al die schermen om zich heen lijkt hij soms
meer computerprogrammeur dan agrariër.
De gebruiksvriendelijkheid van sommige
systemen is voor verbetering vatbaar, vindt
hij. Ook liggen er kansen in het efficiënt
omgaan met gewasbeschermingsmiddelen
en grondstoffen. Maar zo zegt Detmer:
“Frustratie is onderdeel van het proces om
met z’n allen beter te worden.” Genieten
doet hij ook, vooral op de langste dag van
het jaar (21 juni) als de planten er op hun
mooist bij staan.
aGroFuture
Ook Derk Gesink zit tot zijn nek in de
technologie. In 2009 nam hij samen met
zijn vrouw het boerenbedrijf van zijn ouders
over en sindsdien heeft hij niet stilgezeten.
Sinds 2003 zit hij in een studiegroep
met collega-boeren en kortgeleden heeft
hij samen met vijf anderen ‘aGroFuture’
opgericht, een club van high-tech diehards
die gezamenlijk investeren in hardware
en het uitvoeren van testen. In feite is de
club een doorontwikkeling van de oude
studieclubs: “Iedereen is welkom, mits zij
niet alleen iets komen halen, maar ook wat
komen brengen en hun testresultaten delen
met de rest. Als je alles voor jezelf houdt,
kom je geen stap verder.” Een belangrijke
vraag voor de nabije toekomst is wat Derk
betreft wel wat boeren met al die informatie
gaan doen.
Inzet van drones
In 2015 deed Derk zijn eerste ervaringen op
met een drone, de ‘eBee’. Van de resultaten
was hij zeer onder de indruk. Zozeer dat
hij besloten heeft om met aGroFuture een
eigen drone te kopen. Een hoogwaardige
camera met sensor kan zaken vastleggen
die mensen niet zelf kunnen waarnemen.
Planten geven informatie af door het licht
dat ze reflecteren. Zo laat gereflecteerd
infraroodlicht het stikstofgehalte en de
mate van ‘plantstress’ zien. De inzet van
drones brengt het land van de boer nog
beter in kaart, waardoor nog efficiëntere
en effectievere bewerking binnen
handbereik komt. Volgens Derk is dat het
toekomstbeeld: “Precisielandbouw wordt
meer met minder.”
De snelle technologische ontwikkelingen
in de landbouwsector zijn het gevolg
van de inspanningen van verschillende
partijen. Naast de agrariërs zelf zijn ook
andere partijen daar nauw bij betrokken.
Detmer Wage is met zijn bedrijf actief in Wedde, ten oosten van de stad Groningen.
Leveranciers van slimme technologie staan
in de rij om een graantje mee te pikken
en leveren sensoren, trekkers, kunstmest,
beschermingsmiddelen voor gewassen en
zaden. En ook universiteiten zijn van de
partij met onderzoek en kennisvergaring.
Zonder boeren geen eten
Uiteindelijk levert de technologische
vooruitgang niet alleen de boeren zelf
veel op, ook de wereldbevolking heeft er
volgens hoogleraar Louise Fresco van de
Wageningen University baat bij. Door de
spectaculaire productiviteitsstijging van
de landbouwsector voedt de moderne boer
gemiddeld 155 monden. In 1970 waren
dat er 26. Omdat maar een beperkt deel
van de grond wereldwijd geschikt is als
landbouwgrond is opbrengstverbetering
van de bestaande grond essentieel. Zo
voorkomen we onder meer dat nog meer
kwetsbare natuur moet verdwijnen ten
gunste van meer landbouwgrond. Alleen
daarom al is precisielandbouw een must.
ondernemend en innovatief
accon ◻ avm Accountmanager Geert Feiken over klant Wage: “Ik heb Detmer
leren kennen nadat hij tot de maatschap van zijn ouders was toegetreden. Hij is
ondernemend en innovatief denkend. Een grote mate van zelfstandigheid kenmerkt
hem. De boekhouding houdt hij zelf bij en hij is erg bezig met ontwikkelingen
die hem bij de teelt van zijn gewassen vooruit kunnen helpen. Niet op een puur
wetenschappelijke manier, maar vooral gericht op praktische toepasbaarheid.
De overlegsituaties die we hebben, vaak in gezelschap van zijn vader, gaan
meestal over de fiscale en economische mogelijkheden van de bedrijfsvoering en
de bedrijfsopzet. Soms is het een kwestie van klankborden en soms vooral om
informatie op te halen. Ook de samenwerkingsvorm en samenlevingsvorm zijn
regelmatig onderwerp van gesprek.”
7
8
Ondernemend 2016 - 1
mestafzet onder druk
Naar een goede verhouding melk-mest.
Jan en Annie Akkerman runnen, samen met hun zoon Ype, in St. Jacobiparochie
in maatschapsverband op 80 hectare grond een melkveebedrijf met 160
melkkoeien. Met het bedrijf zit het echtpaar op een maximum, want ‘de stal is
vol’. Mestafzetproblemen kennen Jan en Annie Akkerman en hun collega boeren
in dit deel van Nederland in mindere mate dan collega’s elders in het land.
harmen westra
accon n avm adviseur
Na de afschaffing van de melkquotering zijn
melkveehouders meer vee gaan aanhouden
en meer gaan produceren. De hoeveelheid
grond is niet naar rato meegegroeid met de
uitbreiding van de veestapel en dus moeten
veel veehouders meer mest afvoeren. Dat
was voorheen niet zo’n probleem, maar nu
de veestapel groeit, kan dat wel degelijk tot
problemen leiden. Er ontstaat druk op de
mestafzetmarkt. Het aanbod aan mest wordt
groter, waardoor de kosten voor mestafzet
gaan toenemen. Jan Akkerman: “Wij boeren
redelijk intensief en melken per hectare
20.000 liter melk. Wij kunnen daardoor niet
alle mest kwijt op het eigen bedrijf, maar in
de omgeving zitten veel akkerbouwers die
de mest goed kunnen gebruiken. Daarnaast
verhuren wij aardappelland. Vóór het poten
kunnen wij daar ook mest op kwijt.”
Optimaliseren
Door de derogatie mogen Nederlandse
boeren meer aan stikstof opbrengen
dan andere Europese landen, vertelt Jan
Akkerman: “Wij lopen hier in Nederland
ver vooruit op de rest van Europa, in
zuivelproductie en in mestverwerking. Wij
hebben hier de meest vruchtbare grond van
heel Europa. Wij halen er veel meer vanaf
dan pakweg Frankrijk of Duitsland. En als
je er meer afhaalt, moet je er ook meer
Ondernemend 2016 - 1
Jan en Ype Akkerman: “Wij hebben hier de meest vruchtbare grond van heel Europa.”
agrarisch adviseur accon◻avm harmen westra
‘Beter sturen op mestafzet’
opbrengen, anders mergel je de grond uit.
Wij streven een hoge productie per koe en
een hoge voerproductie per hectare na. In
2016 is ons bedrijf dan ook toegelaten tot
de BEP-pilot, waardoor wij op het gebied
van fosfaat een evenwichtsbemesting
mogen toepassen. Wij kijken heel sterk
naar de kilogrammen melk die wij kunnen
produceren per kilo fosfaat. De verhouding
daartussen moet kloppen. Wij sturen op het
produceren van zoveel mogelijk melk met
minder stikstof- en fosfaatproductie. Dat
doen we door het aanhouden van minder
jongvee, het behalen van een langere
levensduur van de koeien, een hoge maar
duurzame productie per koe en door vooraf
middels het aan te kopen voer te sturen op
de stikstof- en fosfaatproductie, oftewel
het behalen van een positief BEX-resultaat.
Hierdoor reduceren wij de hoeveelheid
af te voeren mest en kunnen wij in de
toekomst, binnen onze nog toe te kennen
fosfaatrechten, meer melk produceren.”
De druk op de mestafzetmarkt neemt toe. Dat moeten we niet
dramatiseren, vindt Harmen Westra, “maar wacht de ontwikkeling
niet af, speel er op in. Met een prognose bijvoorbeeld. Hoeveel mest
moet ik afvoeren? Hoe moet ik dat verwerken? Hoe kan ik daarin
sturen? Door de goede grond en de efficiënte bewerking kunnen
wij per hectare meer mest kwijt dan andere landen.
Daarvoor gaan we nu nog uit van vaste normen, maar
in de toekomst hopen we te werken met een stelsel,
gebaseerd op opbrengstbehoeftig bemesten, de
KringloopWijzer. Binnen de standaardnormen
is er de mogelijkheid om mee te doen met
Bedrijfsspecifieke Excretie, de BEX. Daarin
komt de nadruk steeds meer te liggen op
een prognose aan het begin van het jaar. Zo
heb je op voorhand een beter beeld van wat
je kunt verwachten. Daardoor kun je beter
sturen en dat is wel zo handig.”
Ook sturen op mestafzet?
Neem contact op met uw
accountmanager of stuur een email
aan [email protected].
9
10 Ondernemend 2016 - 1
accon◻avm-er pieteke atsma in oeganda
‘Mijn wereld is veel groter geworden.’
Als kind al wilde Pieteke Atsma naar Afrika. Later, tijdens haar tropenopleiding Bedrijfs- en
ontwikkelingseconomie in Wageningen, liep ze stages in Ghana en Zimbabwe. Toch zocht
ze uiteindelijk een baan in Nederland en werd ze Manager Belastingadvies bij accon◻avm.
25 jaar later kruipt het bloed waar het niet gaan kan en adviseert ze via Agriterra
boerencoöperaties in ontwikkelingslanden.
“Het was altijd hard werken. Op mijn 40e
ben ik nog een fiscale studie en daarna
Rechten gaan doen,” vertelt Pieteke
Atsma. “En dat was zo’n beetje de bekende
druppel. Ik had het gevoel veel met mezelf
en mijn studie bezig te zijn en begon me
af te vragen, waarom ik de dingen deed
zoals ik ze deed. Uiteindelijk heb ik mij als
bedrijfskundig expert gemeld bij Agriterra,
een non-profit adviesorganisatie die
landbouwcoöperaties professionaliseert,
onder andere met inzet van deskundigen uit
de Nederlandse agrarische wereld. En voor
ik het wist, zat ik in Oeganda.”
Betrokkenheid
In Oeganda zette Pieteke begin dit jaar
een boekhouding op voor een netwerk
van cacao-coöperaties. Dertig van deze
coöperaties, met meer dan 3.000 boeren
als leden, leveren hun cacao aan twee
fabrieken die een omzet draaien van zo’n
twee miljoen euro. Pieteke Atsma: “Ik heb
de organisatie geholpen greep te krijgen
op het totaal, onder meer door het maken
van een geldstroomoverzicht in Excel. Met
presentaties hebben we de betrokkenheid
daarbij vergroot en mensen doordrongen
van het belang.”
Beschikbaar
“Het neemt veel energie, maar het is
fantastisch om te doen,” vindt Pieteke.
“Ik heb het gevoel dat ik de oogkleppen
heb afgegooid en dat mijn wereld groter is
geworden. En heb ik de wereld verbeterd..?
Mensen en culturen veranderen neemt
veel tijd. De wereld is er in ieder geval niet
slechter van geworden. Wel heeft Agriterra
in mijn ogen een heel mooie vorm gevonden
waarop mensen van elkaar kunnen leren.
Vorige week al vroegen de recruiters van
Pieteke Atsma adviseert via Agriterra
boerencoöperaties in ontwikkelingslanden.
Agriterra of ik naar Vietnam wilde voor een
opdracht. Dat was net een beetje te snel,
maar in juni ben ik weer beschikbaar, heb
ik besloten.”
bijzonder beheer
Het begint met een goed plan.
lubbert van dellen
accon n avm adviseur
Het aantal agrariërs dat bij de bank onder
‘Bijzonder Beheer’ valt, groeit. Hoe
voorkomt u dat? En als het u gebeurt, hoe
komt u er zo snel mogelijk weer uit?
Een groeiende groep agrariërs herkent
het probleem: de druk op de rekeningcourant neemt toe, er ontstaan
liquiditeitsproblemen. Daar komt de impact
van de mest- of fosfaatwetgeving (specifiek
bij melkveehouders) op het bedrijf nog eens
dunnetjes overheen. Niet iedere ondernemer
heeft daarop direct een antwoord klaar.
Banken hanteren dat steeds vaker als een
belangrijke motivatie voor Bijzonder Beheer.
Lang niet alle bedrijven die financieel in
de knel zitten, komen terecht bij Bijzonder
Beheer. Het gaat vooral om de bedrijven
zonder een goed onderbouwde visie op de
oplossing.
Ingrijpend
Lubbert van Dellen: “De bank verwacht een
plan, waarin je de situatie beschrijft, de
oorzaken aangeeft en met de oplossingen
komt voor de ontstane problemen. Dát wil
de bank zien. Een ondernemer met een goed
plan neemt bij de bank een andere positie
in dan de ondernemer die zo’n plan níet
heeft. Een goed plan is de manier om weg te
blijven uit Bijzonder Beheer.”
Daarom, neem uw financier mee in hoe uw
bedrijf ervoor staat, hoe u de komende
acht tot twaalf maanden gaat draaien en
wat dat betekent voor de rekening-courant.
Voor de ondernemer die wél belandt bij
Bijzonder Beheer geldt eigenlijk precies
hetzelfde. Concrete, ingrijpende besluiten
om de financiële situatie te verbeteren, zijn
dan soms onvermijdelijk. Denk aan zaken
verkopen, de bedrijfsovername anders
regelen, een investering sneller benutten
door wijziging van het bouwplan, verhoging
van het aantal dieren of de hoeveelheid
melk, of de samenwerking tussen de
vennoten.
Maatregelen
Lubbert van Dellen: “Bijzonder Beheer is
niets anders dan een extra drukmiddel om
een plan te krijgen en je tot besluiten te
bewegen. Op Nummer 1 staat het afbouwen
van de positie aan vreemd vermogen:
versneld aflossen van de lening. De inzet
van de ondernemer is juist de aflossing
verlagen, maar vooral de rekening-courant
‘rond’ krijgen. Een goed plan moet de bank
overtuigen van de maatregelen die de
agrariër daarvoor treft.”
Ondernemend 2016 - 1
Wilt u meer lezen? Scan de QR-code bij het betreffende onderwerp met uw
smartphone of kijk op www.acconavm.nl/kennis/agro voor meer onderwerpen.
Maatschap De Groote Voort
Agrarisch Ondernemer 2016.
Maatschap De Groote Voort uit Lunteren, één van accon◻avm’s klanten van het
eerste uur, is op donderdag 31 maart uitgeroepen tot Agrarisch Ondernemer 2016.
accon◻avm feliciteert Maatschap De Groote Voort met deze titel.
11
Achteraan in de rij
De juridische bedrijfsscan.
Te vaak komen we het tegen. Ondernemers
die ooit hun juridische zaken goed geregeld
hadden maar nu, jaren later, achter de feiten
aan lopen. Of ondernemers die de juridische
processen goed voor elkaar hadden, maar nu
met nieuwe wetgeving achteraan in de
rij lopen. Hebt u de
zaken nog steeds goed
geregeld? Check het
kosteloos met de juridische bedrijfsscan.
Asbest saneren in 2016?
De Groote Voort is een toonaangevend, eigenwijs bedrijf met een eigen kaas, Remeker.
Jan Dirk, Irene en zoon Peter van
de Voort hebben een biologisch
melkveebedrijf en kaasmakerij. Uit
handen van staatssecretaris Martijn van
Dam ontvingen de melkveehouders en
kaasmakers de hoofdprijs. ‘Maatschap
De Groote Voort is een toonaangevend,
eigenwijs bedrijf met een eigen kaas,
Remeker. Alles op het biologisch bedrijf
met Jersey-koeien
is geënt op smaak;
van grondgebruik,
huisvesting,
voeding tot
kaaskorst’ aldus
het juryrapport.
Wilt u uw dak van asbest ontdoen? Onder
bepaalde voorwaarden kunt u in 2016
een landelijke en de provinciale subsidie
aanvragen. Voor beide subsidies kunt u
€ 4,50 per m² te verwijderen asbestdak
ont­vangen. In totaal dus € 9,- per m²
te verwijderen asbestdak. Daarnaast
zijn er, ten opzichte van voorgaande
jaren, beperkte
mogelijkheden
op het gebied van
investeringsaftrek.
Voor welke
voordelen komt u in
aanmerking?
Algemene voorwaarden
in de agrarische sector.
U kent ze wel: de kleine lettertjes die als bijlage bij een overeenkomst worden gevoegd.
Deze ‘kleine lettertjes’ zijn de algemene
voorwaarden. Door het hanteren van goede
algemene voorwaarden kunnen bepaalde
risico’s worden
uitgesloten. Dat geldt
ook voor de agrarische
sector. Wat is het
belang van algemene
voorwaarden in de
agrarische sector?
Peter Feijtel (links) van accon◻avm en Johan Peeters van Bofidi
Internationale samenwerking.
Europa laat grenzen vervagen, maar dat betekent niet dat ook de verschillen
tussen landen verdwijnen. In fiscaal-administratieve en juridische wet­
geving bijvoorbeeld. Om die reden gaan het
Nederlandse accon ◻ avm en het Belgische Bofidi
een nauwe samenwerking aan. We breiden onze
partnerships uit en als onderdeel daarvan heeft
inmiddels ook Dornbach in Duitsland aangehaakt.
Op de gezamenlijke agenda staat vervolgens verdere
internationali­sering.
Wet deregulering
beoordeling arbeidsrelaties
Opvolger van de VAR.
In de Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties is de opvolging van de Verklaring
arbeidsrelatie (VAR)
geregeld. Op 1 mei 2016
treedt de nieuwe wet
DBA in werking. Wat
houdt de wet in? Wat
zijn de gevolgen voor u
in de Agro praktijk?
12
Ondernemend 2016 - 1
Levenstestament: in eigen hand.
cindy karnebeek
accon n avm adviseur
Een testament heeft zijn werking na
overlijden, maar wat als u tijdens uw
leven, om wat voor reden dan ook, niet
meer zelf kunt handelen of beslissen? Een
levenstestament biedt uitkomst.
Het levenstestament, ontwikkeld door
het notariaat, staat steeds sterker in de
belangstelling. Doordat er ook steeds meer
daadwerkelijk gebruik van wordt gemaakt,
doen we er ervaring mee op en wordt
steeds duidelijker wat wel en wat niet in
een dergelijk levenstestament thuishoort.
accon ◻ avm Specialist Estate Planning
Cindy Karnebeek heeft zich gespecialiseerd
in de toepassing. “In een levenstestament
regel je eigenlijk een heel brede volmacht
die zijn werking heeft tijdens leven. Stel u
voor: bij een ongeluk raakt de ondernemer
in coma, maar de onderneming moet
door. Iemand moet aangewezen worden
om namens de ondernemer te handelen
voor het bedrijf en/of zijn privé. In een
levenstestament benoemt de ondernemer
zelf een vertrouwenspersoon die zijn taken
overneemt. En hij of zij beschrijft precies
waar het levenstestament betrekking op
heeft. Dat kan zo breed of zo beperkt zijn
als hij of zij zelf wil. Denk aan het aangeven
wat er moet gebeuren op het gebied van
schenkingen, aan het vastleggen wie
welke handelingen mag en kan verrichten,
waaronder welke percelen grond behouden
moeten blijven of wat er met de veestapel
dient te gebeuren. Je kunt het allemaal
colofon
In een levenstestament benoemt de ondernemer zelf een vertrouwenspersoon
die zijn taken overneemt, dat geeft rust.
opnemen in een levenstestament. Een
levenstestament kan de procedure waarbij
de Kantonrechter het vermogen onder
bewind stelt, voorkomen.”
Ins & outs
Om de volmacht ook daadwerkelijk en
volgens de wensen te kunnen uitvoeren, is
de juiste redactie van het levenstestament
van het allergrootste belang. In principe
is een levenstestament bindend, maar
partijen met tegengestelde belangen zullen
heel goed kijken naar de rechtsgeldigheid
van de formulering. “De uiteindelijke akte
loopt natuurlijk via de notaris,” zegt Cindy
Karnebeek. “Maar het voordeel van het
accon ■ avm adviseurs en accountants is dé zelfstandige advies- en
accountantsorganisatie in Nederland, met zo’n 50 kantoren verspreid
over het land.
De organisatie richt zich op ondernemers in het MKB, de agrarische
sector, maatschappelijke organisaties en de zorg en medische sector.
Ondernemers krijgen ruimte voor ondernemen dankzij accountancy,
agrarisch en MKB bedrijfsadvies, belasting- en subsidieadvies, juridisch
advies, personal finance, corporate finance en werkgeversservice.
Volg ons op social media en neem een abonnement op de Agro
E-nieuwsbrief via www.acconavm.nl/nieuwsbrief voor de actuele
informatie. Ondernemend van accon ■ avm verschijnt 2x per jaar in
een oplage van 20.000 exemplaren en wordt verzonden naar alle
relaties van accon ■ avm.
inschakelen van accon ◻ avm is dat wij als
adviseur alle ins & outs van de onderneming
en de ondernemer kennen en precies
weten wat er zakelijk en privé speelt. We
zijn een goede sparringpartner voor het
finetunen van de wensen en het regelen van
specifieke zaken. De hoofdlijnen zijn vaak
in modelcontracten terug te vinden, maar
juist in levenstestamenten gaat het om
maatwerk.”
Meer informatie
Voor meer informatie over een levens­
testament neemt u contact op met uw
accountmanager of stuur een mail aan
[email protected].
Ondernemend is met de grootste zorg samengesteld. accon ■ avm
kan echter niet aansprakelijk gesteld worden voor schade die ontstaat
als gevolg van eventuele drukfouten of voor eventuele schade ten
gevolge van het gebruik van gegevens uit deze nieuwsbrief.
Hoofdkantoor
Meander 725, 6825 ME Arnhem
Postbus 5090, 6802 EB Arnhem
Telefoon: 026 384 2 384
www.acconavm.nl
Concept en realisatie
teamtva! reclamebureau, Doetinchem
(Eind) redactie: Angelique Herremans,
Marieke Peters