Transcript PDF-versie voor persoonlijk gebruik

Recensie: De fietsendief***
Bourla Antwerpen
donderdag 28 april 2016
foto © Kurt Van der Elst
Recensie:
Een ronduit sublieme Sofie Decleir toont het beste van zichzelf in de Fietsendief van
Bart Van Nuffelen. Martha!tentatief, Zuidpool en Toneelhuis sloegen de handen in
elkaar en zetten een kwartet op de scène om "u“ tegen te zeggen. Decleir – die
veruit de mooiste rol heeft omdat ze zowel een moederrol, politicarol, echtgenotenrol,
leidinggevende- als slachtofferrol te spelen heeft staat tegenover Marc Van Eeghem,
Abigail Abraham en danser Igor Shyshko. Â Vier levens zien we die los van elkaar
staan in het begin. Naar het einde toe kruisen ze elkaars pad. De boodschap is al
even eenvoudig als het dagdagelijkse leven van een gewone mens: iedereen heeft
wel eens iemand nodig. Dat is vooral een duidelijk signaal, zonder moraliserend te
willen zijn als voorstelling, richting samenleving en politiek die steeds vaker het
eigenbelang, het kille pad van het egocentrisme bewandelt.
Van Nuffelen tekent samen met Johan Petit voor de regie. Inspiratie vonden ze bij de
neorealistische film Ladri di biciclette (de fietsendieven) van Vittorio de Sica enerzijds
en de fietslessen die de stad Antwerpen organiseert om vooral vrouwen van andere
origine te leren zich op een tweewieler te verplaatsen. Een voorstelling over gewone
mensen is het. Alle vier hebben ze iets gemeenschappelijks: hun geheugen heeft
maar een beperkte bandbreedte, of capaciteit als je wil, om keuzes te maken, om te
reageren. "De fietsendief“ toont ook eenzaamheid in de stad die verschillende
gedaantes aanneemt. Zo is er de dief die alleen en in het donker opereert (Shyshko
die in zwarte trainingsoutfit laag, vaak op handen en voeten sluipt, als een dier en zo
tot actie overgaat). Verder is er de nieuwkomer (Abigail Abraham) die slachtoffer is
van mensenhandel en zonder papieren een toekomst probeert op te bouwen maar
lange tijd liegt tegen haar moeder dat ze het getroffen heeft in België en het huwelijk
– dat er niet was – vlot loopt. Marc (Van Eeghem) heeft dan weer de draad met
het leven nog niet helemaal opgepikt na zijn echtscheiding van veertien jaar en drie
maanden geleden. De tragiek van zijn personage is die van een vader die zijn
dochter die het veel te druk heeft en in het buitenland woont nog nauwelijks face to
face ziet. Hij verkeert in een situatie waarbij hij haar onmogelijk via de telefoon kan
uitleggen dat hij ongeneeslijk ziek is.
Maar het meest complexe én tegelijk hilarische personage is dat van Sofie.
Carrièrevrouw maar kwetsbaar wanneer haar fiets gestolen is. Hoe ze in het
districtshuis geraakt met de bus is een raadsel voor haar. Daarvoor heeft ze hulp
nodig. Knap is de parallel die de regisseurs later trekken met de nieuwkomer die ook
alles maar moet proberen uitzoeken en hulp nodig heeft. Sofie is de gedreven
politica met kleine ideeën die ze groot wil verkopen. Maar echt geluisterd wordt er
niet naar haar op een districtsraad. Het voor het zeggen hebben, doet ze dan maar
in het huishouden en elders.
Maar haar man is ook op z'n carrière gesteld, en eigenlijk leven de twee naast
elkaar. Haar bekommernissen: de scheur in de nieuwe lichtstraat boven haar
peperduur parket die steeds groter wordt, de aannemer die de telefoon maar niet wil
opnemen, haar man die de irriterende luide bel niet wil aanpakken, de kinderen
ook,… die vragen hebben waar hun tablet ligt en of IS gaat winnen, die luid naar
muziek willen luisteren,…  en ze met een "zet uw hoofdtelefoon“ alvast het
egocentrische pad laat bewandelen op jonge leeftijd. Decleir mag spelen met
toonhoogte, met stemzetting en zichzelf constant onderbreken door constant van
Dit artikel en zijn foto zijn auteursrechtelijk beschermd - kopij enkel bestemd voor persoonlijk gebruik
Herdistributie in eender welke vorm zonder voorafgaand schriftelijk akkoord van de auteur is verboden
This article and its picture is copyrighted - copy for personal use only
No (re)distribution in any way allowed without written permission of the author
Pagina 1/2
gespreksonderwerp te veranderen en later terug te komen op een vorige (wat ook
eigen is aan de huidige tijden overigens). Zo switcht ze erg geloofwaardig in de
manier waarop ze met haar man spreekt, dan weer hanteert ze een andere toon en
gemakkelijkere woordenschat voor de kinderen terwijl ze opschepperig praat tegen
vrienden over "de salade van lamsoor“, enz. Knappe regie overigens wanneer we
haar zat zien worden terwijl Marc dat op café tegelijkertijd ook wordt. Beiden zijn op
dat moment in gezelschap maar ook alleen tegelijkertijd. Hij uit ook een niet mis te
verstane politieke boodschap: "het zijn altijd wij (de gewone man nvdr.) die verliezen
vandaar dat ik tegen die verandering ben.“ Â
Sofie heeft zo veel aan haar hoofd, blijkt een erg slecht manager te zijn, en gaat dan
ook finaal – héérlijk – door het lint wanneer de ene crisis (thuis) na de andere (op
het werk waar inburgering meer op improvisatie van het moment blijkt uit te draaien
dan op grondige uitvoering van weldoordachte beleidsmaatregelen) na de andere (in
confrontatie met haar doelpubliek, de nieuwkomer) zich opstapelt. De vrouw wil te
veel, is te ambitieus, en ziet geen prioriteiten meer in haar "to do“-lijstje waar echt
wel banale dingen op staan.
De fietsendief toont treffend aan dat veel problemen, stress en crisissen voorkomen
kunnen worden door de  dialoog aan te gaan in plaats van te kiezen voor
eenrichtingsverkeer op vlak van communicatie en top down beslissingen. Sofie is het
soort vrouw dat zo gedreven is dat ze een voorstel, een initiatief dat nog formeel
goedgekeurd moet worden al extern als beslist gaat verkopen. Ze is het soort vrouw
dat in haar eigen wereldje leeft en denkt dat ze zonder overleg het telefoonnummer
van een medewerker zo maar op een infoblad kan zetten, dat ze zo maar van een
ambtenaar kan eisen dat die na de kantooruren (van 17 tot 19u) fietslessen geeft en
ter compensatie dan 's morgens later aan de slag kan. Ze is dus het type dat zichzelf
voorbij holt en de moeite niet doet om zich goed en volledig te informeren over
paritaire comités om maar iets te zeggen en die vaststelt dat je weinig resultaat boekt
bij een ambtenaar door iets door te drukken zonder hem eerst te consulteren of er nu
een dreigement "we zullen uw functioneren opvolgen“ aan gekoppeld is of niet. Dat
maakt haar tragisch maar tevens o zo hilarisch tegelijkertijd en houdt een spiegel
voor erg veel mensen voor, niet zelden vrouwen overigens, die het vaak uitroepen:
"ik moet hier ook alles zelf doen hé!“ al dan niet in combinatie met "ik heb geen tijd.“
Geniale voorstelling dus omwille van zijn tragiek, herkenbaarheid én humor. Met stip
een van de strafste dingen die er dit seizoen qua theater te zien is.
< Bert Hertogs >
Dit artikel en zijn foto zijn auteursrechtelijk beschermd - kopij enkel bestemd voor persoonlijk gebruik
Herdistributie in eender welke vorm zonder voorafgaand schriftelijk akkoord van de auteur is verboden
This article and its picture is copyrighted - copy for personal use only
No (re)distribution in any way allowed without written permission of the author
Pagina 2/2