Transcript Tuin & Landschap - Van Bijnen VVNG

www.tuinenlandschap.nl
A anleg& Onderhoud
De gemeente Culemborg dacht
aan kunstgras voor de renovatie van een aantal trapveldjes.
Ede zocht een oplossing voor
het natuurgras in de bermen
dat steeds kapot werd gereden.
Beiden gemeenten kozen voor
vezelversterkt natuurgras, een
specialisme van de firma Van
Bijnen uit Oss.
Tekst Jacqueline van Wetten
Beeld Rens Kromhout en Tine van Bijnen
D
e gemeente Culemborg benutte de
zomerperiode om vier trapveldjes te
renoveren. Van Bijnen voorzag de veldjes
van vezelversterkt natuurgras. In september maakte de voetballende jeugd de
eerste slidings en schijnbewegingen op
de nieuwe veldjes.
De vier in verschillende wijken gelegen
trapveldjes worden intensief bespeeld.
Met een ondergrond bestaande uit rivierklei betekent dit dat veelbelopen stukken
al snel kaal worden en er flinke kuilen
kunnen ontstaan. Na een regenbui waren de veldjes met een totaaloppervlak
van bijna 2.000 m2 lang onbespeelbaar.
Mengsel
Het vezelversterkte natuurgras van het
bedrijf uit Oss bestaat uit een mengsel van grondstoffen, waaronder zand,
klei en kunststof vezels, met een dikte
van enkele tientallen centimeters, legt
bodemspecialist Tine van Bijnen uit. De
dikte van het pakket en de samenstelling van het mengsel is variabel en hangt
af van het gebruiksdoel van het terrein
(sportveld, bermversterking, green golfterrein, graspiste paardensport). Het pakket op de trapveldjes in Culemborg is 25
cm dik. ,,Een trapveldje of een sportveld
moet dempend en veerkrachtig zijn. De
hoeveelheid vezels in het mengsel is
dusdanig dat die eigenschappen behouden blijven.’’
Bovenop het mengsel zaait Van Bijnen
een grasmengsel in. ,,De wortels van het
gras groeien de bodem in tussen de horizontaal liggende vezels door. Zo ontstaat
na pakweg tien weken een sterke, stabiele grasmat die veel minder gevoelig is
voor slijtage dan een gewoon grasveld.’’
Van Bijnen adviseert geen graszoden op
rol te gebruiken maar het grasmengsel
gewoon in te zaaien. ,,Het is wel mogelijk
om grasrollen te gebruiken en je hebt
het voordeel dat het veld dan sneller
weer bespeelbaar is. Maar in de bovenste
centimeter zitten dan geen vezels en dat
betekent een minder sterke grasmat.’’
Het vezelversterkte natuurgras van
Van Bijnen verschilt van andere systemen doordat de kunststof vezels alleen
in de bodem zitten en niet, zoals bij
andere systemen, een aantal centimeters boven het maaiveld uitsteken. ,,Op
onze vezelversterkte natuurgrasvelden
is het onmogelijk dat je een brandwond
oploopt, als je een sliding maakt. Op velden met andere systemen met kunststof
vezels en op kunstgrasvelden is die kans
er wel. Natuurlijk gras is wat dat betreft
niet te evenaren met kunstgras.’’
Repareren
Een ander voordeel van het vezelversterkte natuurgras is dat eventuele kale
plekken, ontstaan door intensief bespe-
len, tamelijk eenvoudig te repareren zijn.
Van Bijnen: ,,Het materiaal hoef je er niet
uit te halen. Op de betreffende plek kloppen we de onderlaag op, waarna we het
opnieuw prepareren en inzaaien.’’ Ook
kan een opdrachtgever al bij de aanleg
van een veld ervoor kiezen om op de
plekken die extra schadegevoelig zijn,
bijvoorbeeld voor het doel, een mengsel
te gebruiken met meer vezels.’’ Dat heeft
echter wel gevolgen voor de demping en
de veerkracht van de ondergrond. Voetballers zullen voelen dat in de nabijheid
van het doel de ondergrond harder is.
De prijs voor de aanleg van vezelversterkt natuurgras ligt tussen de €15 en
€35 per vierkante meter, afhankelijk van
de dikte en de samenstelling van het
mengsel, het gebruiksdoel van het terrein en de benodigde werkzaamheden
en materialen. In sommige gevallen,
wanneer een ondergrond bestaat uit
veen of blauwe klei, moet het terrein
bijvoorbeeld voorzien worden van een
speciale onderbouw met stabiliserend
gesteente en/of worteldoek.
Het onderhoud van een vezelversterkt
grasveld verschilt niet van een gewoon
grasveld. ,,Je moet het behandelen als
gras, dus op zijn tijd maaien, bemesten
en misschien een keer doorzaaien.’’ Van
de duurzaamheid van een dergelijke
grasmat heeft Van Bijnen hoge verwachtingen. Concrete uitspraken kan ze
echter niet doen omdat het product nog
maar enkele jaren op de markt is. Vijf
jaar geleden legde Van Bijnen het eerste
vezelversterkte natuurgrasveld in Schaijk
aan. ,,Op dat veld hebben we sindsdien
allerlei testen verricht. Na alle proeven
en het intensieve gebruik ziet dat er nu
nog steeds goed uit.’’ 
Vezelversterkt gras duurzaam en recyclebaar
1
Nadat het terrein is uitgezet, graaft een kraan de bovenste laag
grond af. De diepte van de afgraving is afhankelijk van het doel
waarvoor het terrein wordt gebruikt en de daarmee samenhangende dikte van het op te brengen mengsel.
De trapveldjes in Culemborg (gelegen aan Fluweelboom,
Grondzeilerweg, Palumbus en Roosje Voslaan) zijn voor een
goede afwatering tonrond gelegd. Met het lasergestuurde waterpastoestel wordt het afschot gecontroleerd.
Tuin&Landschap [ 21 ] 2008
2
Stabiliseren en draineren
Het trapveld aan Fluweelboom krijgt als enige een extra laag met
lavagesteente om de bodem te stabiliseren en meer draagkracht te
geven.
Voor een optimale afwatering zijn alle vier de veldjes in Culemborg
voorzien van een drainagesysteem.
3
Opbrengen en verdelen
Kipwagens voeren het kant-en-klare mengsel aan. Met een laadschop
wordt het mengsel op het veld gebracht en verdeeld.
4
Egaliseren en verdichten
Het veld wordt geëgaliseerd en verdicht. Het gebruik
van de laadschop geeft voor de aanleg van trapveldjes
voldoende verdichting. In bermen wordt de toplaag
verdicht met een wals of trilplaat om een grotere draagkracht te krijgen.

34
Uitzetten en afgraven.
Tuin&Landschap [ 21 ] 2008
35
www.tuinenlandschap.nl
Vezelversterkt gras duurzaam en recyclebaar
5
Inzaaien
In Culemborg is overwogen om twee veldjes (Fluweelboom en
Grondzeilerweg) die worden omgeven door bomen en dus erg
schaduwrijk zijn, in te zaaien met een schaduwgrasmengsel.
Maar omdat een schaduwgrasmengsel minder sterk is dan een
sportveldmengsel is toch gekozen om alle veldjes te voorzien
van sportveldgras. De grasmat kan zich alleen goed ontwikkelen als de aanleg van een vezelversterkt natuurgrasveld in het
groeiseizoen plaats heeft.
6
Groeien
De wortels van het gras groeien de bodem in tussen de horizontaal liggende vezels. Zo ontstaat een sterke, stabiele grasmat die veel minder gevoelig is voor slijtage dan een gewoon
grasveld.
Vezelversterkte wegbermen in Ede
Wiek Timmermans wegbeheerder van de gemeente Ede:
„Begin 2007 heeft de gemeente
Ede als proef vezelversterkt
natuurgras als bermversterking aangelegd. Het ging
om drie stukken van 250 m
aan de Westenengerdijk, de
Damakkerweg en de Lange
Heideweg in Harskamp. Het ligt
er nu langer dan een jaar en we
zijn er heel tevreden over.
Gewoonlijk gebruiken we asfaltgranulaat of gebroken steenpuin
om de berm langs de asfaltrand
aan te vullen. En ook gebruiken
we grasbetonblokken in de bermen. Nadeel van die blokken
is dat ze na enige tijd los gaan
36
Tuin&Landschap [ 21 ] 2008
zitten en dat er vlak naast de
blokken een richel ontstaat die
je weer moet opvullen. Na een
regenbui blijft er water in staan
en dat is weer nadelig voor het
asfalt op die plek.
Negatief punt van alle steenverhardingen is dat door de donkere
kleur de weg breder lijkt. Bij het
passeren wijken auto’s makkelijk
uit met als gevolg dat de kanten
van de weg steeds weer kapot
gereden worden. Zo blijf je onderhoud plegen.
Met het vezelversterkte gras in de
berm lijkt de weg juist smaller.
Mensen rijden daardoor rustiger
en omdat ze door het gras niet
goed kunnen zien hoe de on-
7
Bespelen
Tien weken na de aanleg zijn de trapveldjes
in Culemborg weer
bespeelbaar.
Kwaliteit en duurzaamheid gaven de doorslag in Culemborg
dergrond is, zijn ze ook minder
geneigd de berm in te rijden. Ze
rijden daardoor de wegkanten
minder kapot. Een ander voordeel is dat de asfaltweg opgesloten ligt. De bermen verzakken
niet meer door het zware verkeer
en het asfalt is beter beschermd
tegen afbrokkeling. Bovendien is
het groene aanzicht van de vezelversterkte berm mooier in het
landelijke gebied.
De aanleg van de proef was in
twee dagen gebeurd. Om het
kwetsbare, net ingezaaide gras te
beschermen en de kans te geven
op te komen, hebben we bermplanken met reflectoren langs de
weg gezet. Redelijk snel hebben
we het jonge gras gemaaid zodat
het kon uitstoelen en een stevige
grasberm ontstond.
Ik geloof niet dat de aanleg van
de vezelversterkte grasbermen
extreem veel duurder is dan de
aanleg van normale steenverhardingen. Bovendien moet je die
steenverhardingen vier tot vijf
keer per jaar langs om onderhoud te verrichten. En dat heb
je bij die versterkte grasbermen
niet.
Er komt een vervolg op deze
proef. We willen in een volgende
opdracht alle twee de bermen
van een hele weg met dit vezelsysteem gaan versterken.’’
Hans Kool technisch medewerker van de gemeente
Culemborg:
„Voordat Culemborg besloot
de vier veldjes te renoveren
met vezelversterkt natuurgras
bezocht een delegatie van de
gemeente het testveld in Schaijk.
Van Bijnen heeft daar percelen
aangelegd met steeds een ander
mengsel. Het mengsel bevat
oplopend weinig tot veel vezels.
Als je over die percelen heen
loopt, merk je duidelijk dat de
veerkracht steeds minder wordt.
Ik had een spade mee en die
krijg je op het perceel met de
hoogste concentratie vezels
echt de grond niet in. Zo sterk is
de toplaag, het leek wel asfalt.
Ook was de afwatering op het
testveld in orde. Het had net
veel geregend toen wij er waren,
maar er stonden geen plassen
op de percelen.
Natuurlijk hebben we ook naar
andere grassystemen gekeken
met kunstvezels maar we hadden het idee dat die het net niet
waren voor ons. Bovendien is
het vezelversterkte gras van Van
Bijnen recyclebaar en duurzaam-
heid is een thema dat in de
gemeente Culemborg erg speelt.
Als we het vezelversterkte veld
op willen ruimen, dan kan dat.
We graven het mengsel dan af
waarna de componenten zand,
humus en vezels van elkaar te
scheiden zijn. De vezels vergaan
niet. Het is dus ook mogelijk om
die vezels weer te mengen en
voor een ander doel, bijvoorbeeld bermversterking, opnieuw
te gebruiken.
Van Bijnen geeft garantie op
technische gebreken, bijvoorbeeld als het gras niet goed
opkomt. Natuurlijk hebben we
daar zelf ook een verantwoordelijkheid in. Om te voorkomen dat
de jeugd te vroeg op het jonge
gras gaat spelen, hebben we in
de nabijheid van de trapveldjes,
waar dat mogelijk is, een ander
stuk gemaaid waar ze op kunnen voetballen. Ook hebben we
met de kinderen van de Roosje
Voslaan een afspraak gemaakt:
als ze netjes op hun veldje passen, krijgen ze nieuwe doeltjes.
Zo hopen we dat de aanleg een
succes wordt voor de gemeente
en voor de jeugd.’’
 Van Bijnen vezelversterkt natuurgras
Rusheuvelstraat 10a, 5346 JH Oss
T (0412) 48 01 83
E [email protected]
I www.tvanbijnen.nl
Tuin&Landschap [ 21 ] 2008
37