Transcript Δευτερεύουσες Ονοματικές Προτάσεις

ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΟΝΟΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
(Συντακτικό Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας, σελ. 145-152)
ΕΙΔΟΣ
1. ειδικές
2. ενδοιαστικές
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ὅτι
ὡς
μή
μή οὐ
ὅπως μή
ΕΚΦΟΡΑ
α. οριστική
πραγματικό
β. δυνητική οριστική1
 δυνατό στο παρελθόν
 αντίθετο
πραγματικού
γ. (δυνητική)
ευκτική
 απλή σκέψη
 ευχή
δ. ευκτική του πλαγίου
λόγου
εξάρτηση από ρήμα σε
ιστορικό χρόνο2
α. υποτακτική
 προσδοκώμενο
 επιθυμία
 απαγόρευση
 αποτροπή
 απορία
β. ευκτική του πλαγίου
λόγου
εξάρτηση από ρήμα σε
ιστορικό χρόνο
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟΣ
ΡΟΛΟΣ
α. αντικείμενο
σε ρήματα
 λεκτικά
 γνωστικά
 αισθητικά
 δεικτικά
(βλ. σχολικό βιβλίο
σελ. 76)
β. υποκείμενο
σε απρόσωπα
ρήματα3 / εκφράσεις4
γ. επεξήγηση
 σε ουδέτερο
αντωνυμίας
π.χ. τοῦτο
 σε λέξη με γενική
σημασία
π.χ. ἀγγελία
α. αντικείμενο
σε ρήματα που εκφράζουν
 φόβο
 δισταγμό
 μέριμνα
(βλ. σχολικό βιβλίο
σελ. 77)
β. υποκείμενο
σε απρόσωπα
ρήματα / εκφράσεις
γ. επεξήγηση
 σε ουδέτερο
αντωνυμίας
π.χ. τοῦτο
 σε λέξη με γενική
σημασία
π.χ. φόβος
δυνητική οριστική: οριστική παρελθοντικού χρόνου με το δυνητικό ἂν
ιστορικοί ή παρελθοντικοί χρόνοι: παρατατικός, αόριστος, παρακείμενος,
υπερσυντέλικος
3
Απρόσωπα ρήματα: βρίσκονται πάντα σε γ΄ ενικό πρόσωπο
δεν έχουν ως υποκείμενο πρόσωπο ή πράγμα
π.χ. δεῖ = είναι ανάγκη
προσήκει = ταιριάζει
χρή = πρέπει
λέγεται, ἀγγέλλεται κτλ.
4
Απρόσωπες εκφράσεις:
ουσιαστικό
π.χ. ἀνάγκη ἐστί = είναι ανάγκη
ουδέτερο επιθέτου
 ἐστί
ῥᾷδιον ἐστί = είναι εύκολο
ουδέτερο μετοχής
εἰκός ἐστί = είναι φυσικό
1
2
επίρρημα + ἔχει
ἀναγκαίως ἔχει = είναι ανάγκη
3. πλάγιες
ερωτηματικές
α. ολικής
άγνοιας5:
εἰ, εἰ - ἢ,
πότερον,
πότερα- ἢ, εἴτεεἴτε
β. μερικής
άγνοιας6:
 ερωτηματικέ
ς αντωνυμίες
π.χ. τίς
 αναφορικές
αντωνυμίες
π.χ. ὅστις
 ερωτηματικά
επιρρήματα
π.χ. πῶς
 αναφορικά
επιρρήματα
π.χ. ὅπως
(για όλες τις λέξεις
που εισάγουν
πλάγιες προτάσεις,
βλ. ΑΕΣ, σελ. 150,
πίνακας)
α. οριστική
πραγματικό
β. δυνητική οριστική
 δυνατό στο παρελθόν
 αντίθετο πραγματικού
γ. δυνητική ευκτική7
 δυνατό στο
παρόν/μέλλον
 πιθανό
 γνώμη
 ευγενική προσταγή
δ. ευκτική του πλαγίου
λόγου
εξάρτηση από ρήμα σε
ιστορικό χρόνο
α. αντικείμενο
σε ρήματα που σημαίνουν
 ρωτώ
 απορώ
 γνωρίζω
 ερευνώ
 εξετάζω
 δείχνω
 φροντίζω
 προσπαθώ
 λέω
 δηλώνω
(βλ. σχολικό βιβλίο
σελ. 77)
β. υποκείμενο
σε απρόσωπα ρήματα /
εκφράσεις
γ. επεξήγηση
 σε ουδέτερο
αντωνυμίας
π.χ. τοῦτο
 σε λέξη με γενική
σημασία
π.χ. ἀπορία
Εμπέδωση: Στα παρακάτω παραδείγματα
- να υπογραμμιστούν οι δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις
- να προσδιορισθεί το είδος τους
- να δηλωθεί ο τρόπος εισαγωγής και εκφοράς τους
- να χαρακτηριστεί ο συντακτικός τους ρόλος
1. ῞Ορα μή περί τοῖς φιλτάτοις κινδυνεύῃς.
2. Κίνδυνός ἐστι μή οὐ δυνηθῶμεν πρᾶξαι ταῦτα.
3. Τοῦτο δεινόν γίγνεται, μή πέσῃ πᾶσα ἡ῾Ελλάς.
4. ᾽Ηρόμην σέ πότερος τούτων τῶν ἀνδρῶν ἀμείνων ἐστί.
5. ᾽Απόρως ἡμῖν ἔχει πόθεν σωτηρίας τύχοιμεν ἄν.
6. Πάντες ἐπίστασθε ὅτι πόλεμος αἴτιος πολλῶν δεινῶν γεγένηται.
7. Εἰσηγγέλθη αὐτοῖς ὡς εἴη ᾽Απόλλωνος ἐορτή.
8. Λέγει τοῦτο, ὡς ὑβριστής εἰμί.
9. ᾽Ηρώτα εἰ οἰκοῖτο ἡ χώρα.
10. Φοβερόν ἐστι μή στερηθῶσι τῆς ἀρχῆς.
11. ᾽Αδηλόν ἐστι τί ποιήσουσι.
12. ᾽Εδεδοίκει ὅπως μή ὑπό Μενεξένου συλληφθήσοιτο
ερωτήσεις ολικής άγνοιας: η απάντηση αφορά όλο το περιεχόμενο της πρότασης
και η απάντηση είναι ναί ή οὐ (ναι ή όχι)
6
ερωτήσεις μερικής άγνοιας: η απάντηση μπορεί να ποικίλλει γιατί αναφέρεται σε
ένα μόνο μέρος του περιεχομένου της πρότασης
7
δυνητική ευκτική: ευκτική με το δυνητικό ἂν
5