Transcript Bricker operatie (aanleg van een urinestoma)

Bricker operatie (aanleg van een urinestoma)
Uw uroloog heeft bij u een aandoening geconstateerd waarvoor het nodig is uw blaas te
verwijderen en een urinestoma aan te leggen. U wordt opgenomen op afdeling B1/ Urologie
in ons ziekenhuis. In deze folder vindt u informatie over de operatie.
De urinewegen
De urinewegen bestaan uit de nieren, urineleiders, blaas, plasbuis en bij de man tevens de
prostaat. De nieren zorgen ervoor dat een teveel aan water en afvalstoffen uit het bloed
wordt gefilterd en uit ons lichaam wordt afgevoerd. Aan de binnenkant van de nier bevindt
zich het nierbekken, een klein reservoir voor de opvang van door de nier geproduceerde
urine. Vanuit het nierbekken loopt de urine, via de urineleiders, van elk van beide nieren naar
de blaas. De blaas fungeert als een tijdelijke opslagruimte voor urine. Een tweede
belangrijke functie van de blaas is het uitdrijven van de opgeslagen urine. De urine verlaat
het lichaam via de plasbuis.
Bricker operatie (urinestoma) – ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen – www.zorgsaam.org – maart 2016
1
Wat is een blaastumor?
Het begrip blaastumor staat voor alle ruimte innemende processen die uitgaan van de
blaaswand. Tumor is een ander woord voor gezwel. Een gezwel kan goedaardig of
kwaadaardig zijn. Alleen onderzoek door de patholoog-anatoom kan zekerheid geven of het
verwijderde weefsel goedaardig of kwaadaardig is. Blaastumoren zijn echter bijna altijd
kwaadaardig. Onder de microscoop kunnen we zien welke maat van kwaadaardigheid, laag–
of hooggradig de tumor is. Een blaastumor openbaart zich meestal doordat zich bloed in de
urine bevindt. Vaak is het bloeden tijdelijk of zelfs éénmalig. Dit lijkt een goed teken, maar
dat is het niet. Ondanks dat dit bloeden gestopt is, groeit de tumor verder. Een blaastumor
kan onderscheiden worden in twee soorten.
De oppervlakkig groeiende blaastumor
De tumor bevindt zich op de binnenbekleding, het blaasslijmvlies, van de blaas en is niet
ingegroeid in de spierwand van de blaas. De oppervlakkig groeiende kwaadaardige tumor
wordt ook wel poliep genoemd en heeft de vorm van een paddenstoel, soms met een steeltje
vanuit de blaaswand. Soms is er een vlak spreidende vorm van blaaskanker aanwezig in het
blaasslijmvlies. Dit heet carcinoma in situ (CIS). Zolang de tumor oppervlakkig groeit,
kan deze meestal gemakkelijk verwijderd worden. Het probleem is echter dat dit soort
tumoren vaak terugkeren. Daarom is het noodzakelijk de blaas over een langere periode
regelmatig te controleren en zonodig wordt er met behulp van een kijkoperatie
tumorweefsel uit de blaas geschraapt. Deze operatieve ingreep noemen we een TUR Blaas.
Dit weefsel wordt door de patholoog nagekeken.
De invasief groeiende blaastumor
De tumor is doorgegroeid in de blaasspier of in ander omringend weefsel, zoals het vet
rondom de blaas, de prostaat of de baarmoeder. We onderzoeken eerst of er geen
uitzaaiingen op afstand zijn (metastasen). Om deze invasieve tumor te behandelen is het
noodzakelijk om door middel van een operatie de blaas te verwijderen(radicale cystectomie)
en een urinestoma aan te leggen.
Oorzaken voor aanleggen van een urinestoma
De meest voorkomende oorzaken die aanleiding geven tot het aanleggen van een urostoma
zijn o.a.
• Het afsluiten van ureters(urineleiders) door bv. een gezwel of een vernauwing.
• Slecht functioneren van de blaas.
Bricker operatie (urinestoma) – ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen – www.zorgsaam.org – maart 2016
2
• Het kan ook gebeuren dat de blaasspier zelf niet meer samentrekt waardoor spontaan
plassen onmogelijk wordt. Dit kan bijv. bij prostaatvergroting of problemen met de zenuwen
van de blaas.
Duur van het verblijf in het ziekenhuis
U moet rekenen op een verblijfsduur van 10 á 14 dagen afhankelijk van het verloop en
herstel. Breng bij de opname uw medicijnen en de gegevens van uw zorgverzekering mee.
POS ( pre operatief spreekuur)
Enkele weken voor de operatie heeft u een afspraak op het POS. U heeft daar een
anamnese gesprek met een verpleegkundige. Zij stelt u algemene vragen. Een apothekers
assistent bekijkt samen met u uw medicijnen. Daarna gaat u langs bij de anesthesist. Deze
overlegt met u over de meest geschikte anesthesievorm (verdoving voor de operatie) en de
pijnstilling daarna. De anesthesist spreekt ook met u af wat voor een slaapmiddel u de nacht
voor de operatie kunt gebruiken. U beslist zelf of u hiervan gebruik maakt. Zo nodig verwijst
men u op het POS door naar een andere specialist, bijvoorbeeld een internist of cardioloog
om uw conditie verder te beoordelen. Breng uw medicijnen en de gegevens van uw
zorgverzekering mee. Na enige tijd wordt u gebeld voor opname.
Voorbereiding
Het is van groot belang dat u, indien u bloedverdunnende medicijnen gebruikt, dit vooraf
bespreekt met de uroloog. In overleg met u bepaalt de uroloog dan vanaf welk moment u,
tijdelijk, met deze medicijnen moet stoppen. Ook de uroloog u door naar de
stomaverpleegkundige. De stomaverpleegkundige is een gespecialiseerd verpleegkundige.
Zij is deskundig in het geven van de juiste begeleiding van en zorg aan mensen met een
stoma, zowel klinisch als poliklinisch. Tijdens uw bezoek geeft zij uitleg over de operatie en
de gevolgen daarvan en zij beantwoordt uw vragen. Vooraf bepaalt zij ook de plaats waar de
stoma precies op de buik moet komen. Een urologische oncologieverpleegkundige begeleidt
u voor, tijdens en na uw opname. De urologische oncologieverpleegkundige is een
verpleegkundige die zich na haar algemene opleiding verder gespecialiseerd heeft in de
verzorging van patiënten met urologische problemen. Daarnaast heeft ze zich nog verder
gespecialiseerd in het begeleiden en verzorgen van patiënten met urologische kanker.
De opname
Omdat de operatie onder meer aan de darmen plaatsvindt, moeten deze schoon zijn. Het
schoonmaken van de darmen gebeurt volgens een laxeerschema tijdens de eerste dag van
Bricker operatie (urinestoma) – ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen – www.zorgsaam.org – maart 2016
3
de opname. Wij nemen u daarom ook een dag voor de operatie op. Omdat tijdens het
schoonmaken van de darm veel vochtverlies optreedt, brengen we in de ader van een arm
een infuus in. Via dit infuus krijgt u extra vocht toegediend. Verder scheren we uw buik op de
plaats waar de snede wordt gemaakt.
Nuchter blijven
Tot 24.00 uur mag u alleen alle heldere, niet koolzuurhoudende dranken (water, appelsap,
bouillon, thee en koffie met weinig suiker). Daarna moet u nuchter blijven. Wel mag u tot vier
uur voor de operatie nog wat water drinken. Ook is het verstandig vanaf 24.00 uur niet meer
te roken.
Operatie
Tijdens de operatie mag u geen sieraden, horloge, contactlenzen, gebit of bril dragen. U
krijgt een operatiejasje aan. Daarna krijgt u de premedicatie voor de narcose. Dit zijn
medicijnen waarvan u wat slaperig wordt, zodat u rustig naar de operatiekamer gaat. De
verpleegkundige brengt u naar de recovery, hier bereiden ze u verder voor op de operatie.
U krijgt hier een ruggenprik, dit gaat met behulp van een dun slangetje in uw wervelkanaal.
Men geeft hierdoor pijnbestrijding tijdens en na de ingreep. We noemen dit ook wel epidurale
pijnstilling.
Ingreep
De uroloog heeft bij u een operatie voorgesteld waarbij de radicale chirurgie bij de man
betrekking heeft op het verwijdering van de blaas, de prostaat, de urethra in enkele gevallen
(plasbuis), vet en de lymfeklieren. Bij de vrouw omvat het de verwijdering van de blaas, de
uterus (baarmoeder), de vaginavoorwand met de urethra, vet en de lymfeklieren.
Bij de Bricker- operatie wordt een stukje van 10 tot 15 centimeter van de dunne darm
gebruikt. De beide uiteinden van de dunne darm worden aan elkaar bevestigd, waardoor het
spijsverteringskanaal wordt hersteld. Vervolgens worden beide urineleiders in het
geïsoleerde stukje darm gehecht. Het stukje darm, dat dus slechts dienst doet voor het
transport van urine naar buiten het lichaam, wordt aan één zijde gesloten. Van het andere
uiteinde wordt de daadwerkelijke stoma gemaakt, door het door de buikwand naar buiten te
brengen en in de huid te hechten. Als regel steekt de urinestoma twee tot drie cm boven de
buikwand uit. Hierdoor kan de opvangapparatuur goed rondom de stoma worden bevestigd,
zodat de urine uit de stoma direct in het opvangzakje terechtkomt. In de meeste gevallen
wordt de stoma rechts onder op de buik aangebracht.
Bricker operatie (urinestoma) – ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen – www.zorgsaam.org – maart 2016
4
Al het weggenomen weefsel wordt in het laboratorium verder onderzocht (pathologisch
anatomisch onderzoek). Zodra de uitslag van dit onderzoek bekend is, krijgt u deze van de
uroloog.
Na de operatie
Na de operatie ontwaakt u op de uitslaapkamer. Als u goed wakker bent, gaat u voor een
paar nachten ter observatie naar de intensive care. Daar controleren we regelmatig uw
bloeddruk, temperatuur, bloedverlies en de vitale functies.
Kort na de operatie heeft u:

Een infuus in de arm (voor het toedienen van vocht);

Eén of twee slangetjes in de buurt van de wond voor het afvoeren van wondvocht
(wonddrains)

Een zuurstofslangetje in de neus.

Twee uretersonden / splints uitmondend in de urinestoma. Deze lopen via de urineleiders
naar de nieren. Eén in de linker nier en één in de rechter nier. Dit voor extra veiligheid
zodat de urine ten alle tijden het lichaam kan verlaten.

Een maagsonde, dit is een slangetje via de neus naar de maag. Deze slang zorgt ervoor
dat de maagsappen worden afgevoerd zolang de darmen nog onvoldoende werken.

Een pijnpomp: met behulp van een slangetje in uw rug (epiduraal) krijgt u continue
pijnstilling. Wanneer dit niet voldoende is dan kunt u zelf nog extra pijnstilling geven met
behulp van een drukknopje. De anesthesist komt dagelijks bij u langs om samen met u
de pijnbeleving te bespreken.

Een urinestoma
De dag van de operatie mag u niet drinken of eten.
Bricker operatie (urinestoma) – ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen – www.zorgsaam.org – maart 2016
5
Terug op de afdeling
De verpleegkundige zal u de eerste dagen helpen bij de verzorging. Langzamerhand zult u
steeds meer zelf kunnen doen.
Wonddrains en splints
Na een paar dagen halen de verpleegkundigen de wonddrains dagelijks een paar cm aan
totdat deze eruit vallen. Splints blijven ongeveer 14 dagen zitten. Dan worden ze verwijderd.
Maagsonde
De maagsonde blijft ongeveer 5 dagen zitten. De verwijdering ervan hangt af van de
hoeveelheid maagsappen die wordt afgevoerd en de peristaltiek van de darmen.
Pijnpomp
In overleg met u bouwt de anesthesie assistent in een paar dagen de pijnpomp af. U krijgt
daarna nog andere pijnmedicatie; meestal is dit paracetamol.
Voeding
De eerste dagen mag u minimaal drinken, omdat de werking van de darmen weer op gang
moet komen. Per dag wordt bekeken of de vochtinname mag worden uitgebreid en of de
voeding van vloeibaar naar licht verteerbaar tot normaal kan worden aangepast.
Omdat een stukje dunne darm is verwijderd kan het voorkomen dat u langere tijd last heeft
van uw darmen. De werking van de darmen komt namelijk langzaam weer op gang.
Mobilisatie
Vanaf de dag na de operatie gaat u weer mobiliseren. Dagelijks breiden we het
activeringsschema verder uit. U zult merken dat het steeds beter gaat. Het is normaal dat u
de eerste dagen pijn heeft tijdens het mobiliseren. Dit komt door de operatie en de wond.
Om trombose te voorkomen krijgt u dagelijks, gedurende de gehele opname, een injectie in
de buik. De fysiotherapeut komt dagelijks bij u langs om ademhalingsoefeningen met u door
te nemen. Na de operatie kunt u zich zwak en machteloos voelen. De ingreep vraagt
namelijk veel van uw krachten, niet alleen lichamelijk, maar ook geestelijk.
De stoma
Na de operatie is de urinestoma erg gezwollen en scheidt veel slijm af. De zwelling verdwijnt
geleidelijk en de stoma heeft na ongeveer twee tot drie maanden zijn definitieve vorm.
Normaal is urine helder. Bij een urinestoma is de urine echter vermengd met wat slijm,
afkomstig van de darm. Deze slijmafscheiding is blijvend. De derde dag na de operatie
vervangen we het stoma-opvangmateriaal en bekijken we welk materiaal het beste bij u past.
Vanaf dat moment brengen we elke dag schoon opvangmateriaal aan.
Bricker operatie (urinestoma) – ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen – www.zorgsaam.org – maart 2016
6
Stomaverpleegkundige
De stomaverpleegkundige komt ook één dezer dagen bij u langs om nog eventuele vragen of
onzekerheden met u, uw eventuele partner en/of uw kinderen te bespreken. Zodra u verder
bent opgeknapt en uw conditie het toelaat, gaat u beginnen de stoma zelf te verzorgen. Uw
eventuele partner is welkom om mee te kijken, zodat ook deze weet hoe de stoma eruit
ziet en hoe deze moet worden verzorgd.
Ontslag
Ongeveer na 10 á 14 dagen mag u het ziekenhuis verlaten. We verwijderen de hechtingen
meestal voordat u naar huis gaat. Als u bloedverdunners gebruikte, start u dit weer op in
overleg met uw uroloog. Als u dat wilt, kunnen we extra hulp inschakelen door de thuiszorg
om u thuis te begeleiden bij de stomazorg.
We bestellen de benodigde opvangmaterialen voor de urinestoma en deze worden geleverd
door de desbetreffende leverancier.
We regelen controleafspraken bij de uroloog, de urologische oncologie verpleegkundige en
de stomaverpleegkundige.
Adviezen voor thuis

De eerste zes weken na de operatie moet u het rustig aan doen. U mag wel autorijden,
maar niet fietsen, niet zwaar tillen, geen zwaar huishoudelijk werk (zoals stofzuigen)
verrichten en niet baden of zwemmen in openbare gelegenheden. Na zes weken kunt u
deze activiteiten weer langzaam opbouwen.

In het algemeen kunnen er na een operatie, in combinatie met narcose,
vermoeidheidsklachten optreden. De ernst van de vermoeidheid verschilt per persoon. U
moet er rekening mee houden dat het een half jaar kan duren voordat u de conditie terug
heeft van voor de operatie. U moet zich realiseren dat deze operatie zowel lichamelijk als
geestelijk een grote belasting kan zijn.

Als u pijn heeft, kunt u paracetamol nemen, maximaal viermaal per dag één á twee
tabletten van 500 mg. Paracetamol is verkrijgbaar bij iedere apotheek en drogist. Het
wordt niet vergoed door de zorgverzekeraars.

Dagelijks 2 tot 2,5 liter vocht drinkt om de urineproductie te stimuleren en een goede
afvoer te bevorderen.
Gevolgen voor de seksualiteit
Als gevolg van de operatie verandert het seksueel functioneren. Mannen kunnen ten gevolge
van de operatie impotent worden. Er lopen namelijk zenuwen langs de prostaat die belangrijk
Bricker operatie (urinestoma) – ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen – www.zorgsaam.org – maart 2016
7
zijn voor het krijgen van een erectie. In de praktijk is het erg lastig en niet altijd veilig, om
deze zenuwen te sparen. Omdat de prostaat en de zaadblaasjes verwijderd zijn, treedt er
geen zaadlozing meer op. Het blijft wel mogelijk om een orgasme te krijgen. Bij vrouwen
wordt door de operatie de vagina ondieper en neemt de doorbloeding af. De vagina wordt
hierdoor veelal minder vochtig. Ook wordt de baarmoeder verwijderd, waardoor de
seksualiteitsbeleving verandert. Deze veranderingen hebben mogelijk veel invloed op
uw lichamelijk en psychisch functioneren. Het is altijd mogelijk om over de veranderde
seksualiteit te spreken met de uroloog. Praten over de veranderingen is vaak al een eerste
stap om deze ingrijpende gebeurtenis te verwerken of om samen tot een oplossing te
komen.
Bijzonderheden/complicaties
Contact opnemen met huisarts of specialist bij:

Onverklaarbare koorts die meerdere dagen aanhoudt.

Troebele urine terwijl u toch voldoende drinkt.

Meerdere keren bloed bij de urine.

Aanhoudende pijn in de lendenen of ter hoogte van de urinestoma.

Plotse uitpuiling rond de stoma.

Bij onverklaarbaar gewichtsverlies of aanhoudende moeheid.
Bij elke operatie bestaat het risico op infectie van de wond, ontstaan van trombose,
longontsteking e.d.
De Bricker-operatie is een ingrijpende gebeurtenis, niet alleen voor het lichaam, maar ook
voor de mens en zijn zelfbeeld. Een belangrijke lichaamsfunctie gaat definitief verloren.
Ideeën over het eigen lichaam veranderen, het psychisch functioneren wordt onder druk
gezet en ook de persoonlijke verzorging ondergaat een verandering. Voor de operatie heeft
u waarschijnlijk veel vragen. Aarzel niet om uw vragen te stellen aan uw uroloog, urologische
oncologie verpleegkundige of stoma-verpleegkundige. Het is belangrijk dat u zich goed laat
voorlichten en dat u over alle gevoelens praat met uw partner, familie, vrienden, verzorgers.
Als u begrijpt waarom een stoma noodzakelijk is, dan zult u beter met de nieuwe situatie
kunnen omgaan. Een beter begrip leidt tot een betere aanvaarding.
Bricker operatie (urinestoma) – ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen – www.zorgsaam.org – maart 2016
8
Ook kunt u voor meer informatie terecht bij:
Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenverenigingen
Churchillaan 11, 3527 GV Utrecht. Tel: 030 – 291 60 91
www.kankerpatient.nl
De Nederlandse Stomavereniging ‘Harry Bacon’
Wilhelminastraat 45, 3621 VG Breukelen. Tel: 0346-262286
www.stomavereniging.nl
Vereniging Waterloop
Patiëntenvereniging voor mensen met blaas-nierkanker
Secretariaat p/a NFK, Postbus 8152, 3503 RD Utrecht. Tel: 030-2916090
www.waterloop.nfk.nl
Vragen?
Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, dan kunt u tijdens kantooruren bellen met
de polikliniek Urologie. Wij zijn graag bereid uw vragen te beantwoorden.
Zorgsaam ziekenhuis:

locatie De Honte Terneuzen
tel: 0115- 688340

locatie Antonius Oostburg
tel: 0117- 459373

locatie Luduina Hulst
tel: 0114- 373020
Rechten en plichten
Als patiënt heeft u bepaalde rechten en plichten binnen de gezondheidszorg. Dit is vastgelegd in de Wet
Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO). In deze folder geven wij een korte omschrijving van één
van de belangrijkste punten uit deze wet: informatie en toestemming. U hebt recht op informatie over uw ziekte,
de onderzoeken en de behandeling. U kunt dan ook altijd aan uw specialist, de spreekuurassistente, een
verpleegkundige of andere hulpverlener om een andere toelichting vragen wanneer u iets onduidelijk is. Een
onderzoek of behandeling zal pas ingesteld worden nadat u daarvoor toestemming heeft gegeven. U hebt het
recht een onderzoek of behandeling te weigeren. Anderzijds heeft u als patiënt de plicht om naar beste weten
inlichtingen te geven aan uw arts en om de medewerking te verlenen die de hulpverlener voor het uitvoeren van
een onderzoek of behandeling nodig heeft. Meer informatie over dit onderwerp kunt u tevens lezen op onze
website: www.zorgsaam.org. Zie hiervoor de rubriek ‘rechten en plichten’.
ZorgSaam houdt zich aan de Wet Bescherming Persoonsgegevens.
Bricker operatie (urinestoma) – ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen – www.zorgsaam.org – maart 2016
9