Transcript Belang van geluid bij aanschaf machine

Geluidswijzer
bouwmachines
aanwijzingen
voor de koop
van geluidsarme
bouwmachines
Informatie voor werkgevers
Arbouw voor gezond en veilig werken
■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■
Werken in de bouw betekent vaak werken
in een omgeving met veel geluid. Dit
geluid kunt u verminderen door een
geluidsarme machine aan te schaffen.
Waar u bij de aanschaf op moet letten,
leest u in deze geluidswijzer.
Belang van geluid bij
aanschaf machine
Er zijn verschillende argumenten om
op geluid te letten bij de aankoop van
een machine. De belangrijkste zijn:
• De machinist werkt prettiger en
geconcentreerder in een rustige
cabine. Zelfs als het geluid niet
schadelijk voor het gehoor is, kan
geluid hinder geven. Een aanhoudende dreun, pieptoon of rammel
kan gaan irriteren en een lawaaiige
omgeving kan tot stress leiden.
• Bij een stillere machine hebben
werknemers die vlakbij de machine
werken minder hinder van lawaai.
Dat is veiliger en maakt goed communiceren met elkaar mogelijk.
• Een stillere machine geeft minder
hinder voor omwonenden. Dit is een
voordeel bij werken in een woonomgeving.
Wat is schadelijk geluid?
Te hoge geluidsniveaus leiden tot
gehoorschade. Mensen die eenmaal
schade aan het gehoor hebben, houden dit de rest van hun leven. Om
werknemers hiertegen te beschermen
zijn in de Arbowet grenswaarden voor
geluid vastgesteld. Uitgangspunt is
dat geluidsniveaus boven 80 dB(A)
schadelijk zijn voor de gezondheid. De
volgende vuistregel kan worden
gebruikt: als men zich op één meter
afstand alleen maar verstaanbaar kan
maken door de stem te verheffen, dan
wordt het 80 dB(A)-niveau overschreden.
De Arbowet geeft een bepaalde volgorde aan om maatregelen te treffen;
namelijk allereerst door de bron van
het lawaai aan te pakken (aanschaf
van geluidsarme machines of maatregelen aan de bestaande machines).
Als dat niet mogelijk is, dan moeten
maatregelen worden genomen om de
blootstelling te beperken (bijvoorbeeld door afscherming van het geluid
en/of beperking van de blootstellingsduur door het inplannen
van werkzaamheden). Pas
als eerder genoemde maatregelen niet mogelijk of
onvoldoende zijn, moet gehoorbescherming aan de
werknemers worden gegeven.
(Bron: ministerie van SZW)
Figuur 1: Uitleg van geluidsdosis van 80 dB(A) per werkdag
Zoals figuur 1 laat zien,
staat acht uur werken zonder gehoorbescherming bij
80 dB(A) gelijk aan vier uur
werken bij 83 dB(A) of aan
een kwartiertje werken bij
95 dB(A).
Waar vindt u informatie
over het geluid van de machine?
Informatie over het geluid dat de
machine maakt, vindt u:
• In de technische specificaties van
de machine.
• Op de LWA-sticker die op de machine moet zitten.
• Op de LpA-sticker die op de cabine
kan zitten.
• In de gebruiksaanwijzing. Deze moet
informatie bevatten over het geluid
op de werkplek(ken).
• Door zelf te meten of te laten meten
(bijvoorbeeld door de arbodienst of
een akoestisch adviesbureau). Houdt
u er rekening mee dat geluid in de
cabine en rond de machine kan worden beïnvloed door de bewerkingen
die met de machine worden uitgevoerd (bijvoorbeeld slopen, frezen).
De stickers geven het geluidsniveau
in onbelaste toestand. Metingen in
belaste toestand zullen hogere waarden opleveren. Let u er bovendien
op of de LpA-waarde niet verandert
als er accessoires aan de machine
worden toegevoegd (zoals een
airco).
Geluidsstickers
• Het getal op de LWA-sticker
geeft aan welk geluidsvermogen
de machine onder de afgesproken testcondities heeft (in dit
geval 93 dB(A)). Hoe lager het
getal, hoe beter. Het is verplicht
deze waarde op de machine te
vermelden.
• Heeft de machine geen cabine
en werken er veel mensen rondom de machine, dan is het des
te belangrijker dat deze waarde
laag is.
• Het getal op de LpA-sticker op
de cabine geeft aan hoe hoog
het geluidsniveau onder de
afgesproken testcondities in de
cabine is (in dit geval 76
dB(A)). Ook hier geldt, hoe
lager het geluidsniveau hoe
beter het is. Het is niet verplicht deze waarde te vermelden, maar veel cabines hebben
wel zo’n sticker.
• Hoe langer de machinist op de
machine zit, hoe belangrijker
een laag geluidsniveau is.
Welk getal is nu bepalend?
Van belang is waar de machine gebruikt gaat worden en waarvoor. Is dat
bijvoorbeeld in de stad waar het geluid dat de machine maakt zo laag
mogelijk moet zijn, dan is de LWA-waarde bepalend (hoe lager, hoe
beter). Wordt de machine ingezet voor werk buiten de stad, dan is de
LpA-waarde bepalend (hoe lager, hoe beter).
Test de machine uit
Hoe een gebruiker het geluid van een
machine beleeft is heel persoonlijk.
• Test daarom de machine met de
gebruikers uit. Laat de machine
onder condities draaien die het
meest worden gebruikt.
• Constateer of onder die condities
hoorbare tonen of dreunen aanwezig
zijn die op den duur hinderlijk kunnen worden.
• Ga na hoe het geluid in de cabine
klinkt, geopend en gesloten. Sommige
cabines klinken gesloten luider dan
geopend. Bij andere is dit andersom.
Geluidsbeperkende
maatregelen
Naarmate machines geavanceerder
worden, wordt het moeilijker om zelf
het geluid van de machine te beïnvloeden en het geluid in de cabine
omlaag te krijgen. De mogelijkheden
liggen vooral op het gebied van onderhoud en het gebruik van de machine.
Wat u zelf kunt doen
• Houd het onderhoudschema van de
fabrikant aan, dat door de leverancier wordt geleverd.
Hiermee wordt voortijdige slijtage
voorkomen. Loskomende onderdelen
moeten worden vastgezet; dat voorkomt een onnodige geluidstoename.
• Vervang tijdig bevestigingsrubbers
of trillingsdempers van de motorophanging of de cabinebevestiging. Verouderde trillingdempers geven meer
overdracht van constructiegeluid
tussen de aandrijving en de cabine.
• Repareer deuren en luiken die klepperen en/of piepen. Vervang tijdig
de afdichtingsrubbers van deuren en
luiken.
Wat uw werknemer kan doen
• Zorgen voor een rustig en beheerst
gebruik van de machine. Dat
bespaart brandstof, verlengt de
levensduur van de machine en
beperkt de geluidsproductie. Een
beheerst gebruik zorgt ook voor
minder lichaamstrillingen bij de
machinist. Dit is belangrijk omdat
hiervoor ook grenswaarden gelden.
• Zorgen dat de cabine gesloten blijft,
vooral als in de omgeving van de
machine veel lawaai wordt gemaakt.
Aanschaf tweedehands
machine
Voor tweedehands machines geldt:
hoe ouder de machine, des te groter is
de kans dat de machine meer geluid
produceert. De machine produceert al
meer geluid als gevolg van slijtage.
Bovendien is bij oudere machines tijdens het ontwerpen minder op geluid
gelet. Naast de genoemde punten voor
de aanschaf van nieuwe machines,
moet bij de aanschaf van oudere
machines ook op de volgende aspecten worden gelet:
• Is de cabine mechanisch ontkoppeld
van het chassis?
Als de cabine mechanisch op het
chassis is gekoppeld, zal er meer
geluid in de cabine doordringen. De
kans is groot dat dan gehoorbescherming moet worden gedragen.
• Zitten de hydraulische ventielen
vast aan de cabine gemonteerd, bijvoorbeeld onder aan de cabinevloer?
In dat geval wordt het geluid van
het ventiel in de cabine doorgegeven. Als het ventiel bijvoorbeeld aan
het chassis zit, is de geluidsover-
dracht naar de cabine minder.
• Waar zitten de geluidsbronnen ten
opzichte van de cabine? In welke
richting stralen zij het geluid uit?
Zorg dat het geluid zoveel mogelijk
van de cabine af wordt uitgestraald.
De geluidsbronnen zijn:
- Instroomopeningen koellucht en
ventilator;
- Uitstroomopeningen koellucht
(motorgeluid komt mee);
- Motoruitlaat;
- Motor;
- Hydraulische pomp;
- Hydraulische ventielen;
- Ventilatoren (blower/airco).
• Hoe is de kwaliteit van de rubbers
van de motorsteunen?
• Als de cabine door middel van rubbers is ontkoppeld van het chassis:
hoe is de kwaliteit van deze rubbers?
• Zijn er geluidsdempende voorzieningen in de cabine aangebracht en zitten die nog goed bevestigd?
• Hoe klinkt het geluid in de cabine
met deur en/of raam dicht en open?
Test de bedrijfssituaties die veel
voorkomen.
• Als het geluidsniveau op de bestuurdersplaats niet bekend is, laat dan
een geluidsmeting uitvoeren (bijvoorbeeld door de arbodienst of een
akoestisch adviesbureau).
Figuur 2: Waarop letten bij aanschaf
tweedehands machine
A
B
C
D
E
Is er afstraling van sterke geluidbronnen richting cabine of
bestuurder?
Dichte motoromkasting
Demping van geluid bij in- en
uitstroomopeningen
Geen geluidbronnen aan
cabine vast
Cabine ontkoppeld door goede
steunen
Zelf geluidsmaatregelen
nemen bij tweedehands
machines
Zonder specialistische kennis is het bij
de meeste machines vrijwel niet
mogelijk om het geluidsniveau te verlagen. Wilt u bij een oudere machine
toch geluidsbeperkende maatregelen
nemen, dan volgen hieronder enkele
mogelijkheden met de problemen die
u daarbij kunt tegenkomen:
Zorgen voor minder geluidsproductie:
• Verbeterde uitlaatdempers: dit zal
meestal neerkomen op (kostbaar)
maatwerk, omdat de demper afgestemd moet worden op de motor.
• Stillere ventilator, temperatuurgeregelde ventilator.
Zorgen voor een goede isolatie van
het geluid:
• Akoestisch afdichten van het motorcompartiment: het gaat hierbij om
het afdichten van onnodige openingen in het motorcompartiment en
het akoestisch isoleren van de ventilatieopeningen. Let u er wel op dat
in dit laatste geval de motor oververhit kan raken of verbrandingslucht onvoldoende kan worden afgevoerd. Overleg daarom altijd met de
importeur/fabrikant.
• Aanbrengen van absorberende materialen aan de binnenkant van het
motorcompartiment: dit heeft alleen
zin als de motor een goed verende
opstelling heeft, zodat niet alle trillingen aan het chassis worden doorgegeven.
Zorgen voor bescherming tegen het
geluid:
• Cabine plaatsen: om het lawaai bij
de machinist weg te houden, kan
een gesloten cabine worden geplaatst. De kosten daarvan zijn over
het algemeen hoog en het effect is
onzeker.
• Aanbrengen van geluidsabsorberend
materiaal in de cabine: dit zal een
beperkt effect hebben door het te
kleine beklede oppervlak in verhouding tot de harde vlakken (het glas)
van de cabine.
Meer informatie
Meer informatie vindt u in het rapport
Geluid in cabines, te bestellen bij
Arbouw, tel. (020) 580 55 80 (bestelcode 05-79).
Voor al uw overige vragen over arbeidsomstandigheden kunt u bellen met de
Arbouw Infolijn (020) 580 55 99, op
werkdagen bereikbaar tussen 09.00 en
17.00 uur of mailen naar
[email protected].
ARB 0103 0510
Arbouw
La Guardiaweg 4
1043 DG Amsterdam
Postbus 8114
1005 AC Amsterdam
telefoon (020) 580 55 80
telefax (020) 580 55 55
Arbouw Infolijn (020) 580 55 99
e-mail [email protected]
www.arbouw.nl
Regelingen om aanschaf
geluidsarm materieel
te stimuleren
Er bestaan verschillende regelingen
die de aanschaf van geluidsarm materieel stimuleren. Via de Vamil-regeling
van het ministerie van VROM kunnen
ondernemers zelf bepalen op welk
moment zij investeringen die onder
deze regeling vallen, afschrijven. Dat
kan liquiditeits- en rentevoordeel
opleveren. Via de MIA-regeling, ook
van het ministerie van VROM, is een
percentage van de investeringskosten
op bepaalde bedrijfsmiddelen aftrekbaar van de fiscale winst. Tot slot
voorziet de FARBO-regeling van het
ministerie van SZW in maximaal 10%
subsidie op de aanschafprijs van arbovriendelijk materieel. Deze regelingen
zijn alleen van toepassing op de producten die op respectievelijk de
Vamil-, de MIA- en de FARBO-lijst
staan. Deze lijsten veranderen jaarlijks. Of een product op één van de
lijsten staat, kunt u nagaan via de
websites: www.vrom.nl (onder Dossiers - Subsidies en premies - MIA en
Vamil) en www.szw.nl (onder Veilig
werken - Farbo-regeling).