Transcript De `nieuwe vmbo`- conferentie

Informatie
Programma
APS voortgezet onderwijs
Informatie
APS Academie
[email protected]
030 28 56 722
Aanmelden
www.aps.nl/agenda
Plaatsing voor de workshops gaat op volgorde
van aanmelding.
APS
Zwarte Woud 2
3524 SJ Utrecht
Postbus 85475
3508 AL Utrecht
030 28 56 600
www.aps.nl
www.aps.nl/agenda
Voor wie?
Schoolleiders, teamleiders en docenten werkzaam
in het vmbo.
Wanneer en waar?
Maandag 15 februari 2016 van 9.30 tot 16.30 uur
in conferentiecentrum De Reehorst in Ede.
Kosten
De kosten voor deelname aan de conferentie bedragen
€ 275,- per deelnemer, inclusief materiaal en catering.
Komt u met twee of drie personen van dezelfde school,
dan betaalt de tweede en derde deelnemer € 250,-.
Komt u met vier of meer personen van dezelfde school,
dan betaalt de tweede en elke volgende deelnemer € 235,-.
Programma
9.30 uur
10.00 uur
10.05 uur
10.30 uur
10.55 uur
Inloop met koffie en thee
Opening door de dagvoorzitter Frank Studulski
Mariëtte Hamer, voorzitter SER, voormalig lid Tweede Kamer
en tevens ambassadeur vmbo On Stage
Wethouder Bert van de Burgt, Dordrecht (Onderwijsstad 2015-2016)
Wilma van Noort , Platform TL over High Tech High
11.15 uur
Pauze
11.30 -13.00 uur Werksessie 13.00 uur
Lunch
13.30 -15.00 uur Werksessie
15.00 uur
Pauze
15.15 uur
15.40 uur
16.15 uur
Michaël van Straalen, voorzitter MKB Nederland en voorzitter
van de stuurgroep implementatie vernieuwing beroepsgerichte
vakken vmbo
Wat verwacht het midden- en kleinbedrijf, de motor van de Nederlandse economie, van het vmbo? Met welke competenties kan het vmbo goed
aansluiten bij de beroepspraktijk en de arbeidsmarkt?
Uitreiking Johan van der Sandenprijs
Afsluiting van de dag door Jan van Nierop
of
11.30 - 12.15 uur 12.15 - 13.00 uur Presentatie
Presentatie
of
1 3.30 - 14.15 uur 14.15 - 15.00 uur Presentatie
Presentatie
De 'nieuwe vmbo'conferentie
Maandag 15 februari 2016, Ede
De vmbo-leerling van de 21e eeuw
We zijn met volle vaart de 21e eeuw binnengestormd. Sommige ontwikkelingen zijn haast niet bij te houden, andere zaken blijven gewoon
hetzelfde. Vakkennis, innovatieve vaardigheden, sociale vaardigheden
en strategisch/organisatorische vaardigheden zijn belangrijke competenties voor mensen op de arbeidsmarkt 1. Vakkennis blijft van belang,
maar moet worden aangevuld met andere belangrijke vaardigheden.
Hoe doen we dat in het vmbo?
De toekomst van de arbeidsmarkt is troebel. Door automatisering
gaan de komende periode veel banen op de schop. We zullen leerlingen dus voor moeten bereiden op een onzekere toekomst. Samenwerken, problemen oplossen, zelfstandigheid en digitale vaardigheden
zullen zeker van belang zijn. Tegelijkertijd zijn we aan het sleutelen
aan de flexibilisering van het onderwijs. Meer differentiëren en meer
gebruik van ICT-toepassingen voor maatwerk. Misschien zijn levenslange loopbaanoriëntatie en aanpassingsvermogen wel enkele van de
belangrijkste vaardigheden.
Onder al die vaardigheden schuilt echter een zoektocht naar de
motivatie van leerlingen: hoe dagen we kinderen uit tot meer ondernemend, kritisch denken en creatief gedrag? Dit vragen werkgevers
namelijk van hun werknemers. Hoe bereiden wij onze leerlingen daar
nu op voor? Wat is ‘de vmbo-leerling van de 21e eeuw’ en hoe gaan
we daarmee om in het vmbo? Zit het in onze didactiek? Hebben we
speciale projecten? Omarmen we bijvoorbeeld mobieltjes of laten we
ze inleveren bij de deur?
Al deze vragen kunnen we natuurlijk ook concreet op uw school richten! Is uw school een moderne organisatie? Wordt er samengewerkt?
Is er modern gebruik van ICT? Wordt er geleerd van elkaar? Komen alle
opdrachten van de directie, of zijn er wellicht zelfsturende teams?
Samen met u gaan we hier graag mee aan de slag tijdens de 'nieuwe
vmbo'-conferentie. De conferentie is een samenwerking tussen SPV,
APS, VO-raad, Platform TL en Sardes en richt zich op alle leerwegen
binnen het vmbo. We bieden werksessies en presentaties; u kunt zelf
een keuze maken.
Prof. dr. Rolf van der Velden, ROA, 2015
1 Plenaire lezingen
Bert van de Burgt, CDA-wethouder
onderwijs en arbeidsmarkt in Dordrecht
Dordrecht is onderwijsstad 2015-2016.
Dat ben je niet zomaar. Het Leerpark, de
Duurzaamheidsfabriek en het Techniekpact
zijn gedurfd en innovatief. In de Nationale
Onderwijsweek in oktober 2015 stond de
stad bol van activiteiten.
Hoe maak je samenwerkend beleid tussen verschillende sectoren? Hoe kijkt de
wethouder tegen de relatie vmbo - arbeidsmarkt aan? Wat zou de positie van het
vmbo moeten zijn? Wat zouden leerlingen
aan vaardigheden moeten leren voor een
goede voorbereiding op vervolgonderwijs
en arbeidsmarkt?
vraag die zij zich stelt luidt: kijken we wel
kritisch genoeg naar ons curriculum om
het onderwijs betekenisvol te maken voor
leerlingen van deze tijd? En wat betekent
dat voor de rol van de docent?
Mariëtte Hamer, voorzitter SER, voormalig
lid Tweede Kamer en tevens ambassadeur
vmbo On Stage
Werksessies (90 minuten)
Het nieuwe vmbo: stand van
zaken
Wilma van Noort, Platform TL
Wilma van Noort nodigt uit tot dialoog over
de toekomst van ons onderwijs.
Onder het motto ‘Binden, leren en inspireren’ zijn een aantal schoolleiders van (g)tl
van het Platform TL naar Amerika geweest
om wijzer en rijker terug te komen op het
terrein van onderwijs voor de tl. Ze hebben
kennisgemaakt met de uitgangspunten van
High Tech High in San Diego en de CES
(Coalition of Essential Schools). Het Platform wil tijdens deze conferentie graag
de opgedane ervaringen met de aanwezigen delen. Wilma van Noort, rector Anna
Lyceum en Anna Mavo in Nieuwegein, zal
een eerste aanzet geven tot de dialoog. De
Toelichting op de deelsessies
We onderscheiden:
• werksessies (90 minuten) – hierin gaan
we met elkaar actief aan de slag;
• presentaties (45 minuten) – hierin wordt
een thema toegelicht/gepresenteerd.
Jacqueline Kerkhoffs, Stichting Platforms
vmbo
De nieuwe beroepsgerichte programma’s
staan op het punt ingevoerd te worden.
Dat betekent niet alleen nieuwe inhoud,
maar vooral een nieuwe structuur waarbij
leerlingen een programma op maat samen
kunnen stellen, als hun school hen daartoe
de mogelijkheid biedt. Werken met keuzevakken motiveert leerlingen enorm, zo leert
de ervaring van scholen die hier al mee
werken, maar stelt ook eisen aan de organisatie en inzet van personeel.
Tijdens deze sessie wordt vooral ingegaan
op de organisatie van de nieuwe beroepsgerichte examenprogramma’s, niet zozeer
op de inhoud ervan. Ervaringen van pilotscholen staan centraal.
LOB is meer dan kiezen: drie
verschillende perspectieven
LOB in keuzevakken vmbo PIE
Adri Pijnenburg, Consortium vmbo
Als rode draad van LOB zien wij: Hoe geef
je leerlingen het juiste beeld van de vervolgopleiding en het toekomstig beroep?
Hoe kun je de keuzevakken een plaats geven in het binnen- en buitenschools leren,
welke plaats hebben het vervolgonderwijs
en bedrijfsleven hierin en hoe pakken
pilotscholen dit aan? Deze vragen gaan we
in deze interactieve werksessie voor uw
school samen uitwerken.
werk met vaardigheden rond feedback en
reflectie, zodanig dat u ze de volgende dag
al in uw lessen kunt toepassen. Daarnaast
werken we aan instrumenten om voortgang
vast te leggen in een effectief portfolio.
De toekomst van de mavo?
Gespreksleider Bart Engbers, Platform TL
In de eerste week van november 2015 is
een groep leden van het Platform TL op
reis geweest naar de Verenigde Staten. De
studiereis had als titel: ‘Binden, leren en
inspireren’. De reisgenoten hebben zich
laten inspireren door High Tech High in San
Diego en door de founding father van die
school, Larry Rosenstock. Deze school is
opgezet vanuit de ‘seven survival skills’ van
Tony Wagner. In Nederland noemen we die
nu 21e-eeuwse vaardigheden.
Ook heeft de groep deelgenomen aan de
conferentie van de CES (Coalition of Essential Schools). Een van de principes van deze
scholen is dat de school leerlingen moet
helpen hun verstand goed te gebruiken, een
soms te vanzelfsprekend uitgangspunt.
Tijdens deze sessie brengen een aantal van
de deelnemers verslag uit van deze reis.
Wat hebben we geleerd? Wat heeft ons
geïnspireerd? Wat hebben we meegenomen naar huis? Wat gaan we als Platform
TL ermee doen? En: wat heb ik er al mee
gedaan?
Feedback en reflectie: motoren
voor motivatie en leren
Erik van Vliet, APS
Feedback en reflectie zijn zeer krachtige,
eigenlijk onmisbare, factoren als het gaat
om leerrendement en motivatie. Dat blijkt
zowel uit onderzoek als in de praktijk.
Maar hoe geef je daar nu concreet vorm en
inhoud aan in de dagelijkse vmbo-praktijk?
En… hoe zorg je dat leerlingen en docenten
dit vasthouden?
In deze sessie gaan we praktisch aan het
Leidinggeven aan een lerende
organisatie
Henrique Dekkers, Stanislascollege
Gepersonaliseerd leren: er is niets nieuws
onder de zon. Maar wat maakt dan dat het
wel zo lijkt? We gaan in deze werksessie in
vogelvlucht van toen naar nu en ontdekken welke succes- en faalfactoren er zijn
en waarom we denken dat het nu wel gaat
lukken. In beeld komen de leerlingen, de
docenten en… de leidinggevenden.
We kijken samen naar vragen als: Welke
intrinsieke eigenschappen van een leider
helpen mee om dit soort veranderingen te
realiseren en welke eigenschappen zitten
in de weg? Hoe krijg je docenten en ouders
mee? En hoe belangrijk zijn faciliteiten?
Moet iedere leerling over een eigen device
beschikken? Kun je een nieuw concept in
een traditionele omgeving realiseren? En
hoe doe je dat dan als je niet voor veel geld
kunt (ver)(nieuw)bouwen? Of hoe doe je
dat als je niet zomaar docenten (de zogenaamde ‘niet-willers’) kunt verplaatsen?
We kijken in deze sessie niet alleen naar
welke antwoorden er op deze vragen zijn.
Er is ook ruimte voor andere vragen die ter
plekke ingebracht worden.
De overstap vmbo-mbo
Peet Ferwerda, MBO Life Sciences
Het vmbo als tussenstation richting het
mbo. Een diploma behalen is belangrijk,
maar even belangrijk is de kans op succes in de vervolgopleiding en later in het
beroep. De zogenaamde 21e-eeuwse vaardigheden spelen hierin een belangrijke rol.
Wat vragen werkgevers eigenlijk en hoe is
dat bij de praktijkgerichte aanpak van het
mbo? We willen onze leerlingen natuurlijk
maximaal hierop voorbereiden.
In deze werksessie gaat u met deze thema’s
aan de slag en krijgt u handvatten om dit in
te bouwen in uw onderwijs. Centraal staan
kunnen en willen.
De vier rollen van een docent bij
gepersonaliseerd leren
Willemien Noordhof en Christa de Graauw, SENS
Wat betekent gepersonaliseerd leren voor
de leerling en voor de relatie tussen de leerling en de docent? Hoe reguleert de leerling het leerproces en welke rollen neemt
de docent op zich om de leerlingen hier zo
goed mogelijk in te begeleiden?
(Persoonlijke) coaching is een van de belangrijkste omschakelingen voor docenten.
Kunskapsskolan Nederland ontwikkelt en
faciliteert scholen bij de implementatie van
gepersonaliseerd leren op basis van twaalf
onderwijskundige en organisatorische
bouwstenen. In deze werksessie onderzoekt u samen met docenten die werken
vanuit Kunskapsskolan, de vier docentrollen (coach, vakdocent, algemeen docent
en teamlid) door middel van een mix van
belevenisoefeningen, theorie, praktijkervaringen van een school en reflectie. Hierdoor
ervaart u wat deze rollen inhouden en wat
dit van u als professional vraagt. Op basis
hiervan bepaalt u de sterke kanten van uw
docentschap, en ook uw ontwikkelpunten.
Als deelnemer verlaat u de werksessie met
een bredere kijk op uw rol als docent en met
concrete leerdoelen om gepersonaliseerd
leren (nog beter) te kunnen faciliteren.
LOB in de tl
Dimph Rubbens, APS
Leerlingen hebben een brede blik naar
buiten nodig om goede, afgewogen keuzes
te kunnen maken voor hun toekomst. LOB
gaat over ‘wie ik zou willen zijn’ en ‘wat ik
zou willen worden’. Daarbij hoort dat je als
mens keuzes maakt en de gevolgen van
deze keuzes leert overzien. Mavoleerlingen
bereiden zich voor op mbo-4 of havo. Wat
is daarvoor nodig en wat betekent dat voor
werkvelden?
We kijken in deze sessie naar de wereld
van niveau-4-arbeid. Vervolgens maken we
de vertaalslag naar wat dat van u, vakdocenten, mentoren en schoolleiders, vraagt.
We verkennen hoe zowel vakdocenten als
mentoren, decanen en schoolleiders een rol
kunnen hebben bij een succesvolle loopbaanoriëntatieaanpak in de tl, zodat leerlingen een goede, afgewogen keuze kunnen
maken voor de toekomst.
Het plusdocument geeft je meer
Judith Boschma, VO-raad
In het sectorakkoord vo is afgesproken dat
scholen aan het eind van het schooljaar
2015-2016 naast het diploma een plusdocument meegeven aan hun leerlingen.
Dit plusdocument is een ‘school-cv’ waarop
men kan zien op welke wijze leerlingen
hebben gewerkt aan hun brede vorming
en welke resultaten ze daarbij hebben
geboekt. Scholen mogen zelf bepalen hoe
het document tot stand komt en hoe het
eruit komt te zien. Waar en waarmee te
beginnen?
Tijdens deze werksessie wordt uitleg gegeven over het plusdocument en krijgt u inzicht op welke onderdelen keuzes gemaakt
dienen te worden. Door in gesprek te gaan
met andere scholen en hun voorbeelden te
bekijken, kunt u na afloop zelf aan de slag
met het plusdocument!
Presentaties (45 minuten)
Het niet-weten wordt
belangrijker dan het weten
Sjef Drummen, onderwijskunstenaar, winnaar Onderwijsinnovatieprijs 2021 Ververs
Foundation/SLO, directielid Niekée/Agora
Roermond
Onderwijs leidt op voor de toekomst. 2030,
2050, 2080, 2100 zijn voor de huidige
jeugd de piketpalen voor hun toekomst,
waarbij 2030 al completely beyond imagination is.
Uitgaan van het onvoorspelbare is uitgaan
van het niet-weten en is daarom belangrijker dan het weten. Want weten (kennis)
is heden of verleden en daar is maar een
beperkte relevantie voor de toekomst. Nietweten en verbeelding hebben een hogere
relevantie. Een reden om 'agile' leerbenaderingen leidend te laten zijn voor betekenisvol onderwijs. Deze benadering is sociaal,
stimulerend, niet-voorschrijvend, neemt de
verandering als uitgangspunt en biedt elk
kind optimaal maatwerk. Ze maakt het nietweten tot de kracht van ontwikkeling.
Andere keuzes hebben geen toekomst! In
Roermond is men in augustus 2014 gestart
met Agora. Sjef Drummen is mede-bedenker van dit concept, waar geen schoolvakken meer bestaan en ieder kind een eigen
volledig gepersonaliseerde leerroute volgt.
Met behulp van moderne technologie wordt
de kwaliteit van elk kind in kaart gebracht,
waardoor het diploma (vo) overbodig wordt.
Agora is een heterogene groep van vmbo
tot en met gymnasium. Dit concept is ontwikkeld samen met de Open Universiteit en
staat flink in de belangstelling in Nederland
(zie de uitzending van Tegenlicht, VPRO, 2
februari 2015).
competenties aan bod. Leerlingen zoeken
zelf hun bedrijf, leren onder begeleiding van
een onderzoeksbureau de juiste onderzoeksvragen te stellen en werken hierbij in
een volledig digitaal ingerichte omgeving.
Dat betekent dat er van de coaches tijdens
deze dag ook andere expertise wordt gevraagd. Het onderdeel onderzoek is gekoppeld aan hun scholingsplan.
Gepersonaliseerd leren binnen
Kunskapsskolan
Willemien Noordhof, SENS
Steeds meer scholen ontwikkelen zich
van een traditioneel klassensysteem naar
gepersonaliseerd onderwijs. Maar hoe
organiseer je gepersonaliseerd leren in de
praktijk? Kunskapsskolan Nederland en
SENS ondersteunen startende scholen bij
hun implementatietraject van gepersonaliseerd leren. Kunskapsskolan Education
is een internationaal netwerk van scholen
en heeft ruim vijftien jaar ervaring met de
implementatie van gepersonaliseerd leren
in Zweden, Engeland, de Verenigde Staten,
Saudi-Arabië, India en nu ook Nederland.
Deze kennis en ervaring is omgezet naar
een onderwijsmodel, het KED-programma,
waarin twaalf bouwstenen zijn opgenomen
die gepersonaliseerd leren realiseren.
SENS en een deelnemende school laten
deelnemers tijdens deze sessie kennismaken met de principes van gepersonaliseerd
leren volgens Kunskapsskolan. Een van de
deelnemende vmbo-scholen vertelt over
haar eerste ervaringen. Laat u inspireren
door deze praktijkervaring met gepersonaliseerd leren!
De leerling de ruimte geven,
hoe doe je dat?
Roger Keller, AOC Oost
Binnen Het Groene Lyceum van AOC Oost
wordt er vooral een beroep gedaan op het
initiatief nemen van de leerlingen. Zij worden zo veel mogelijk uitgedaagd om deze
competitie te ontplooien. Vanuit de minimale kaders binnen het onderwijs verzorgt
AOC Oost onderwijs waarbij de leerlingen
ruimte hebben voor hun eigen invulling.
Tijdens deze presentatie richt Roger Keller
zich vooral op de onderzoeksdag, omdat
deze dag onderdeel uitmaakt van de doorlopende leerlijn vmbo-mbo: hier komen veel
Mediawijze leerlingen
Mary Berkhout, Mediawijzer.net - als
netwerkorganisatie van kernpartners:
Kennisnet/MKO, Beeld en Geluid, de KB,
de NTR en ECP
Ons hele leven speelt zich tegenwoordig af
via media: van het vinden van een baan tot
het zoeken naar een partner, van het doen
van de dagelijkse boodschappen tot het
afhandelen van je zorgnota’s. Het is tegenwoordig de normaalste zaak hier (online)
media bij te gebruiken. Maar ook minder
prettige zaken als pesten, diefstal, criminaliteit en terrorisme spelen zich online af.
We spreken van de ‘verdergaande medialisering’ van onze samenleving. Het wijs
(bewust, kritisch en actief) leren gebruiken
van media leer je echter niet ‘vanzelf’.
Hoe zorgt u er nu voor dat vmbo-leerlingen
mediawijzer worden en hoe schept u een
mediawijs leefklimaat binnen de school?
Programmamanager Mary Berkhout van
Mediawijzer.net schetst tijdens deze sessie
het beeld van de ‘mediawijze’ school aan de
hand van inspirerende voorbeelden, lessons
learned en praktische handvatten hoe daar
te komen.
René Melisse, Sardes
Verbaast u zich er ook over dat leerlingen
urenlang met computergames bezig kunnen zijn, terwijl het lastig is om ze voor
vijftig minuten les te interesseren? Wat
zit er in die games dat ze zo aantrekkelijk
maakt? Als antwoord op de vraag ‘Hoe
motiveer ik mijn leerlingen?’ kunnen we
proberen te achterhalen welke principes
gamebouwers hanteren om een spel voor
jongeren aantrekkelijk te maken. Door deze
principes ook toe te passen bij het ontwerpen van ons onderwijs krijgen we onderwijs
dat jongeren meer betrekt en boeit.
Talentontwikkeling
Mentoraat in de 21e eeuw
Harry Hoefakker, CSG Ulbe van Houten
Een leven lang leren en oriënteren op wat
er om u heen gebeurt. Hoe gaat u daarmee
om? Hoe betrekt u de leerling, ouders en de
regio in uw onderwijs en welke rol speelt
de mentor daarbij (of moeten we zeggen
‘loopbaancoach’)? Keuzes maken, hoe doet
u dat?
Zomaar een handje LOB-vragen waar de
mentor anno nu mee te maken heeft. Dat
vraagt van de school om een heldere visie
op LOB en de rol van de leerling en mentor
daarin.
In deze sessie laat Harry Hoefakker u zijn
antwoorden op deze vragen zien.
Game-based learning
Jildau Vellinga, Deltapunt
De Regionale Talentnetwerken en M-Tech
zijn voor de publicatie 'Talentontwikkeling
op het vmbo' op zoek gegaan naar vmboscholen die actief bezig zijn met talentontwikkeling. Deze zoektocht leidde hen naar
negen inspirerende scholen die alle op zeer
verschillende wijzen hun leerlingen uitdagen om hun talenten te ontdekken én te
laten groeien.
In deze presentatie neemt Jildau Vellinga
u mee op haar tocht en vertelt zij, samen
met een aantal scholen uit de publicatie,
wat ze hebben ontdekt over talentontwikkeling op het vmbo. Met behulp van de
voorbeeldscholen (en een stappenplan van
SLO) gaan de deelnemers in gesprek over
hoe talentontwikkeling op hun school een
plek kan krijgen. Hierbij wordt ingegaan op
hoe scholen talentontwikkeling vormgeven
op vmbo-b/k en vmbo-g/t en welke ruimte
scholen hebben voor maatwerk.
De innovatieve vmbo-docent
Dustin Dijkstra, APS en innovator
dr. Aletta Jacobs College
Steeds meer docenten gebruiken webtools
en apps in hun onderwijs. Ze gebruiken
mobieltjes en tablets in de klas en laten
leerlingen thuis naar instructiefilmpjes
kijken op YouTube. Wat beweegt hen?
Wat doen ze en wat krijgen ze terug van
hun leerlingen, collega’s en ouders? Welke
meerwaarde heeft het gebruik van al die
techniek in de les? Een doorkijkje door een
bevlogen docent van het dr. Aletta Jacobs
College in Hoogezand.