Transcript Πρόγραμμα Διδασκαλίας Διακλαδικών Σεμιναρίων Εαρινού

ΔΣ6 ΔΙΑΚΛΑΔΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ
Στ Εξάμηνο
"ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ"
Συντονίστρια: Α.Γκιζάρη
Βοηθήματα : Corpus με υποδείξεις βιβλίων, μελετών και δικαστικών αποφάσεων. Εξέταση των φοιτητών με προφορικές
εξετάσεις και γραπτές εργασίες.
Hμέρες διδασκαλίας: Τρίτη 8-10μμ αίθουσα 5, Παρασκευή 4-6μμ αίθουσα 5
Έναρξη παραδόσεων: Τρίτη 16.2.2016
ΔΙΩΡΑ
1
2
3
4
5
6
ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΑΛΕΞΕΩΝ
Ηθική και δικαιοπολιτική θεμελίωση της
υποχρέωσης προστασίας του περιβάλλοντος
Η έννοια της περιβαλλοντικής
διακυβέρνησης.Παραδοσιακές και σύγχρονες
μορφές περιβαλλονικής διακυβέρνησης
Η διεθνοποίηση της περιβαλλοντικής
πολιτικής.Από τη Στοκχόλμη στο Ρίο.
Συμβατική περιβαλλοντική
διακυβέρνηση.Ζητήματα επιβολής των διεθνών
συμφωνιών
Περιφερειακά καθεστώτα.Το παράδειγμα της
Σύμβασης για τη Μεσόγειο.
Παγκόσμια περιβαλλοντική διακυβέρνηση.Οι μη
κρατικοί δρώντες.
ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ
Σταμάτης
ΗΜΕΡΑ
ΩΡΑ
Τρίτη 16.2.2016 8-10μμ
ΑΙΘΟΥΣΑ
5
Γκιζάρη
Παρασκευή
19.2.2016
4-6μμ
5
Μάνου
Τρίτη
23.2.2016
8-10μμ
5
Μάνου
Παρασκευή
26.2.2016
4-6μμ
5
8-10μμ
5
4-6μμ
5
Καρακωστάνογλου
Μάνου
Τρίτη
1.3.2016
Παρασκυεή
4.3.2016
7
Πολυεθνικές επιχειρήσεις και περιβάλλον.
Η διαχείριση των παγκόσμιων κοινών.Το
8 και 9 παράδειγμα της προστασίας των θαλάσσιων
πόρων.Το παράδειγμα της Ανταρκτικής.
Η διαχείριση των κλιματικών αλλαγών
Η αρμοδιότητα της Ένωσης και η κατανομή
αρμοδιοτήτων μεταξύ αυτής και των κρατών11 και 12 μελών στον τομέα του περιβάλλοντος.Ο ρόλος των
ενωσιακών οργάνων και των άλλων δρώντων στην
ΕΕ
Τα στάδια της ευρωπαϊκής περιβαλλοντικής
διακυβέρνησης, η αποτελεσματικότητά της και οι
13 και 14
αρχές της χρηστής περιβαλλοντικής
διακυβέρνησης
10
Τζίβα/Ψαρουδάκης
Μάνου
Κυρίτσης
Γκιζάρη/Λέντζης
Γκιζάρη
Εσωτερική αγορά και περιβάλλον.
Λέντζης
16
Περιβάλλον και εξωτερικές σχέσεις της ΕΕ.
Κτενίδης
18
19
Τρίτη 29.3.2016 8-10μμ
Παρασκευή
1.4.2016
Τρίτη
15
17
Τρίτη
8-10μμ
8.3.2016
Παρασκευή
4-6μμ
18.3.2016
Τρίτη 22.3.2016 8-10μμ
Το ζήτημα των περιβαλλοντικών προσφύγων στην
Κούρτης
ΕΕ.
Συγκριτική θεώρηση μεταξύ του ενωσιακού
μοντέλου περιβαλλοντικής διακυβέρνησης και
Δεληγιάννη/Κώνστα
εκείνου των ΗΠΑ.
Περιβαλλοντική διακυβέρνηση και δίκαιο."Soft"
και "Hard Law".Άμεση και έμμεση προστασία του
Γκιζάρη
περιβάλλοντος.
5
5
5
5
4-6μμ
5
5.4.2016 8-10μμ
5
Παρασκευή
8.4.2016
4-6μμ
5
Τρίτη 12.4.2016 8-10μμ
5
Παρασκευή
15.4.2016
Τρίτη
19.4.2016
Παρασκευή
22.4.2016
4-6μμ
5
8-10μμ
5
4-6μμ
5
Τρίτη
10.5.2015
8-10μμ
5
Παρασκευή
13.5.2016
4-6μμ
5
Η προστασία μέσω των κανόνων του αστικού
20 και 21
δικαίου
Η προστασία μέσω των κανόνων του ποινικού
22 και 23
δικαίου
24
Η ασφάλιση των περιβαλλοντικών κινδύνων
Κλαβανίδου
Μπιτζιλέκης
Τζίβα
Τρίτη
17.5.2016
Παρασκευή
20.5.2016
Τρίτη
24.5.2016
Παρασκευή
27.5.2016
Τρίτη
31.5.2016
8-10μμ
5
4-6μμ
5
8-10μμ
5
4-6μμ
5
8-10μμ
5
ΔΣ7 ΔΙΑΚΛΑΔΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ
Στ Εξάμηνο
"Η ΕΣΔΑ και το δίκαιο των θεμελιωδών δικαιωμάτων της ΕΕ στην ελληνική έννομη τάξη: Η διαρκής πρόκληση της
εφαρμογής τους"
Συντονίστρια: Μ.Καϊάφα-Γκμπάντι
Βοηθήματα : Υποδείξεις μελετών και δικαστικών αποφάσεων,ανάρτηση υλικού στο blackboard
Hμέρες διδασκαλίας: Τρίτη 8-10μμ αίθουσα 6,Tετάρτη 8-10μμ αίθουσα 7
Έναρξη παραδόσεων: Τρίτη 16.2.2016
ΔΙΩΡΑ
ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΑΛΕΞΕΩΝ
ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ
ΗΜΕΡΑ
ΩΡΑ
ΑΙΘΟΥΣΑ
1
Ο πλουραλισμός των εννόμων τάξεων και η
πολυμέρεια της ένδικης προστασίας στην
προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου στην
Ευρώπη:ΕΣΔΑ,Δίκαιο της ΕΕ,εθνικό δίκαιο
Π.Στάγκος
Τρίτη
16.2.2016
8-10μμ
6
2
Το εύρημα του διαλόγου των δικαστών, η
δυναμική και τα αποτελέσματά τουΠαραδείγματα από την ευρωπαϊκή και την εθνική
νομολογία
Π.Στάγκος
Τετάρτη
17.2.2016
8-10μμ
7
3
Η αμείλικτη πραγματικότητα των συγκρούσεων
μεταξύ θεμελιωδών δικαιωμάτων-Παραδείγματα
από την ευρωπαϊκή και την εθνική νομολογία
Π.Στάγκος
Τρίτη
23.2.2016
8-10μμ
6
4
Η τάση προς ένα συγκεντρωτικό, ευρωπαϊκό
έλεγχο της προστασίας των δικαιωμάτων του
ανθρώπου στην Ευρώπη-Η(μελλοντική)
προσχώρηση της ΕΕ στην ΕΣΔΑ ως καταλύτης
αυτής της τάσης και η υπεραξία της για την εθνική
προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου
Π.Στάγκος
Τετάρτη
24.2.2016
8-10μμ
7
5
-Η σχέση εθνικού Συντάγματος,ΕΣΔΑ και
ενωσιακού δικαίου Σύμφωνη με την ΕΣΔΑ και το
ενωσιακό δίκαιο ερμηνεία του νόμου και του
Συντάγματος.- Αρχή της αναλογικότητας
ΔΕΕ,ΕΔΔΑ και εθνικά δικαστήρια.
Π.ΜαντζούφαςΛ.Παπαδοπούλου
Τρίτη
1.3.2016
8-10μμ
6
Π.ΜαντζούφαςΛ.Παπαδοπούλου
Τετάρτη
2.3.2016
8-10μμ
7
Τρίτη 8.3.2016 8-10μμ
6
6
7
8
-ΕΣΔΑ και θρησκευτική ελευθερία.
-ΕΣΔΑ και σωματεία (συλλογική αυτονομία)
ΕΣΔΑ και απαλλοτριώσεις
ΕΣΔΑ ,ΔΕΕ και προσωπικότητα
*C-291/12-Schwarz (δακτυλικά αποτυπώματα
στα διαβατήρια δεν παραβιάζουν τα ά 6 και 7
Χάρτας ΘΔ , ΕΕ)
*Επαγγελματική ελευθερία και δικαίωμα
ελεύθερης εγκατάστασης -αναγνώριση
επαγγελματικών προσόντων αποκτηθέντων σε
διαφορετικό -Κ-Μ
Η αρχή της ίσης μεταχείρισης ανεξαρτήτως
εθνικής ή φυλετικής καταγωγής
-ΕΣΔΑ και σύμφωνο συμβίωσης (προσωπική και
οικογενειακή ζωή)
Π.ΜαντζούφαςΛ.Παπαδοπούλου
Π.ΜαντζούφαςΛ.Παπαδοπούλου
Τετάρτη
9.3.2016
8-10μμ
7
9
ΕΣΔΑ/Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων ΕΕ και
Αστικό
Ι.ΕΣΔΑ και
προστασία της προσωπικότητας
1. Υγεία και σωματική ακεραιότητα (ιδίως:η
συναίνεση σε ιατρικές πράξεις)
2.Όνομα, εικόνα,φήμη
3. Ιδιωτική ζωή
4. Ελευθερία της έκφρασης, της επιστήμης και της
τέχνης
Κ.Φουντεδάκη
Τρίτη
15.3.2016
8-10μμ
6
10
ΕΣΔΑ/Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων ΕΕ και
Αστικό
ΙΙ. ΕΣΔΑ και
οικογενειακό δίκαιο
1.Έννοια "οικογενειακής ζωής" και αξιοποίησή
της στο ελληνικό δίκαιο
2. Θέματα ομόφυλων ζευγαριών
3.Θέματα συγγένειας και υποβοηθούμενης
αναπαραγωγής
Κ.Φουντεδάκη
Τετάρτη
16.3.2016
8-10μμ
7
11
ΕΣΔΑ/Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων ΕΕ και
περουσιακές αξιώσεις
Α. Η έννοια της περιουσίας
Β. Προστατευόμενα πρόσωπα
Γ. Η αρχή της ειρηνικής απόλαυσης των αγαθών
Α.Βαλτούδης
Τρίτη
22.3.2016
8-10μμ
6
12
13
ΕΣΔΑ/Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων ΕΕ και
περουσιακές αξιώσεις
Δ.Η στέρηση της περιουσίας
1. Έννοια
2. Προϋποθέσεις επιτρεπτής στέρησης
3. Ο ρόλος της αποζημίωσης ειδικότερα
Ε. Οι περιορισμοί των περουσιακών δικαιωμάτων
1. Έννοια
2. Προϋποθέσεις επιτρεπτού περιορισμού
3. Ο ρόλος της αποζημίωσης ειδικότερα
ΣΤ. Συμερασματικές παρατηρήσεις
ΕΣΔΑ/Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ
και Εργατικό Δίκαιο
1. Οι συνδικαλιστικές ελευθερίες ως θεμελιώδεις
ελευθερίες στο Ευρωπαϊκό Δίκαιο και η αρχή της
αποτελεσματικής προστασίας
1.1. Ένα παράδειγμα εφαρμογής:Υπάγονται τα
μνημονιακά νομοθετικά μέτρα στην Ελλάδα στο
πεδίο εφαρμογής του Χάρτη (άρθρο 51);
1.2. Σύγκρουση των συνδικαλιστικών ελευθεριών
με την επιχειρηματική ελευθερία και την αρχή της
ανταγωνιστικότητας σε συνθήκες ασύμμετρης
παγκοσμιοποίησης και οικονομικής κρίσης
Α.Βαλτούδης
Τετάρτη
23.3.2016
8-10μμ
7
Α.Καζάκος
Τρίτη
29.3.2016
8-10μμ
6
14
ΕΣΔΑ/Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ
και Εργατικό Δίκαιο
2. Παράγωγο ενωσιακό δίκαιο προστασίας και
αποπροστασίας των εργαζομένων
2.1. Η προστασία:Η οδηγία 70/1999 για την
απαγόρευση της κατάχρησης των συμβάσεων
ορισμένου χρόνου και τα εθνικά (ελληνικά)
ισοδύναμα μέτρα, η οδηγία 98/59 για τις ομαδικές
απολύσεις και η οδηγία 2001/23 για τη διατήρηση
των δικαιωμάτων των εργαζομένων σε περίπτωση
μεταβιβάσεων επιχειρήσεων-Οι ex lege ομαδικές
απολύσεις κατά τη μεταβίβαση των επιχειρήσεων
του ομίλου της Ολυμπιακής και της Ε.Ρ.Τ. Α.Ε.Το μνημονιακό μέτρο της αύξησης των ορίων των
ομαδικών απολύσεων το 2014- Ανάλυση της
σχετικής νομολογίας της Ολομέλειας του Αρείου
Πάγου
2.2. Η αποπροστασία: Οι επισφαλείς εργασιακές
σχέσεις στο παράγωγο δίκαιο της ΕΕ (μεταξύ
άλλων: δανεισμός εργαζομένων, ελεύθερη παροχή
υπηρεσιών)
3. Η ΕΣΔΑ και ο Χάρτης Θεμελιωδών
Δικαιωμάτων της ΕΕ, η εναρμόνιση με την ΕΣΔΑ
Α.Καζάκος
Τετάρτη
30.3.2016
8-10μμ
7
15
ΕΣΔΑ (ιδίως άρθρ.6)-Χάρτης θεμελιωδών
δικαιωμάτων ΕΕ (ιδίως άρθρ. 47) και πολιτική
δίκη (βάσει της νομολογίας του ΕυρΔΔΑ,του ΔΕΕ
και του ΑΠ)
1. Το δικαίωμα προς λήψη ασφαλιστικών μέτρων
ως στοιχείο της αξίωσης για (αποτελεσματική)
πρόσβαση στη δικαιοσύνη.
2. Συμφωνίες παρέκτασης διεθνούς δικαιοδοσίας
ή κατά τόπο αρμοδιότητας βάσει εκμετάλλευσης
της υπερέχουσας θέσης του ενός συμβαλλομένου
και προσβολή της αξίωσης για πρόσβαση στη
δικαιοσύνη.
3. Η αρχή του νόμιμου δικαστή ως στοιχείο της
αξίωσης για δικαιη δίκη.
4. Κατ' εξαίρεση νομιμοποίηση μη δικαιούχου
διαδίκου (κατ' αποκλεισμό του δικαιούχου) και
παραβίαση του δικαιώματος πρόσβασης στην
δικαιοσύνη
Ε.Ποδηματά
Τρίτη 5.4.2016 8-10μμ
6
16
ΕΣΔΑ (ιδίως άρθρ.6)-Χάρτης θεμελιωδών
δικαιωμάτων ΕΕ (ιδίως άρθρ. 47) και πολιτική
δίκη (βάσει της νομολογίας του ΕυρΔΔΑ,του ΔΕΕ
και του ΑΠ)
5. Δικαίωμα ακρόασης (αμφοτέρων των διαδίκων
και πλήρους αντίκρουσης των εκατέρωθεν
ισχυρισμών) ως στοιχείο της αξίωσης για δίκαιη
δίκη.
6. Ισότητα όπλων των διαδίκων ως στοιχείο της
αξίωσης για δίκαιη δίκη.
7. Το δικαίωμα απόδειξης ως στοιχείο της
αξίωσης για δίκαιη δίκη καθώς και τα όριά του
(ιδίως επί χρήσης παρανόμως κτηθέντων
αποδεικτικών μέσων).
8. Εμπεριστατωμένη αιτιολογία της απόφασης ως
στοιχείο της δίκαιης δίκης.
Ε.Ποδηματά
Τετάρτη
6.4.2016
8-10μμ
7
17
ΕΣΔΑ (ιδίως άρθρ.6)-Χάρτης θεμελιωδών
δικαιωμάτων ΕΕ (ιδίως άρθρ. 47) και πολιτική
δίκη (βάσει της νομολογίας του ΕυρΔΔΑ,του ΔΕΕ
και του ΑΠ)
9. Όροι του παραδεκτού (ιδίως αναγκαία στοιχεία
ορισμένου) της αίτησης αναίρεσης κατά τη
νομολογία του ΑΠ και προϋποθέσεις
συμβατότητάς τους προς το άρθρ. 6 ΕΣΔΑ.
10. Το δεδικασμένο της (εθνικής) απόφασης
(έπειτα από πλήρη δυνατότητα κατ' αντιδικία
διαδικασίας) ως στοιχείο της αξίωσης για δίκαιη
δίκη
11. Το δικαίωμα αναγκαστικής εκτέλεσης της
απόφασης ως στοιχείο της αξίωσης για
αποτελεσματική δικαστική προστασία, με ειδική
έμφαση: ι)στην εκτέλεση κατά του ελληνικού
Δημοσίου ιι)στο επιτρεπτό της κατάσχεσης
τραπεζικών καταθέσεων του οφειλέτη ιιι)στο
δικαίωμα αναγκαστικής εκτέλεσης της απόφασης
εντός ευλόγου χρόνου
Ε.Ποδηματά
Τρίτη
12.4.2016
8-10μμ
6
18
19
20
ΕΣΔΑ/Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων ΕΕ και
ποινικό δίκαιο
-Σημεία επαφής της ΕΣΔΑ και του χάρτη
Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ με το ποινικό
δίκαιο-Γενικά χαρακτηριστικά της νομολογίας
του ΕΔΔΑ και του ΔΕΕ επί ποινικών υποθέσεων
- ΕΣΔΑ/Χάρτης θεμελιωδών δικαιωμάτων ΕΕ και
προστασίας της ζωής
* Αστυνομική βία και προσβολές κατά της ζωής
*Εναλλακτικά μέτρα κράτησης (υπό όρο
απόλυση) και κίνδυνος ζωής τρίτων από
απολυόμενο
ΕΣΔΑ/Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων ΕΕ και
ποινικό δίκαιο
-ΕΣΔΑ /Χάρτης Θ.Δ. ΕΕ και βασανιστήρια
- ΕΣΔΑ /Χάρτης Θ.Δ. ΕΕ και προσβολές της
τιμής-ανθρώπινης αξιοπρέπειας
ΕΣΔΑ/Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων ΕΕ και
ποινικό δίκαιο
-ΕΣΔΑ/Χάρτης
Θ.Δ. ΕΕ και αρχή N.c.n.p.s.I
-ΕΣΔΑ/Χάρτης Θ.Δ.ΕΕ προστασία της
ιδιοκτησίας και δήμευση
Μ.ΚαϊάφαΑ.Παπαδαμάκης
Τετάρτη
13.4.2016
Μ.ΚαϊάφαΑ.Παπαδαμάκης
Τρίτη
19.4.2016
8-10μμ
6
Μ.ΚαϊάφαΑ.Παπαδαμάκης
Τετάρτη
20.4.2016
8-10μμ
7
7
21
ΕΣΔΑ/Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων ΕΕ και
ποινική δίκη
-Διάκριση
στέρησης και περιορισμού της ελευθερίας
(προσαγωγές σε αστυνομικά τμήματα, σύλληψη
καταδικασθέντων).
- ΕΣΔΑ/Χάρτης και στέρηση της
ελευθερίας:Περιπτωσιολογία:κράτηση κατόπιν
καταδίκης, κράτηση στο πλαίσιο ποινικών
διαδικασιών, κράτηση ψυχικά ασθενών, κράτηση
αλλοδαπών ενόψει απέλασης. Εξασφαλιστικά
δικαιώματα στέρησης της ελευθερίας.
Μ.ΚαϊάφαΑ.Παπαδαμάκης
Τρίτη
10.5.2016
8-10μμ
6
22
ΕΣΔΑ/Χάρτης και αρχή της δίκαιης δίκης
(περιεχόμενο,πεδίο εφαρμογής)
Εύλογη διάρκεια της δίκης
Τα κριτήρια
Το ελληνικό πρόβλημα
Οι πιλοτικές αποφάσεις
Η πρόσφατη αντιμετώπιση του προβλήματος
Παράνομα αποδεικτικά μέσα
Ειδικές ανακριτικές πράξεις(αστυνομική
διείσδυση)
Δικαίωμα σιωπής-Αρχή μη αυτοενοχοποίησης
(ανάλυση DNA).
Μ.ΚαϊάφαΑ.Παπαδαμάκης
Τετάρτη
11.5.2016
8-10μμ
7
23
ΕΣΔΑ/Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων ΕΕ και
ποινική δίκη
ΕΣΔΑ/Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων ΕΕ και
τεκμήριο αθωότητας-προστασία προσωπικότητας
κατηγορουμένου-Δικαιώματα κατηγορουμένου
και ιδίως το δικαίωμα σε αποτελεσματική
υπεράσπιση ΕΣΔΑ/Χάρτης Θεμελιωδών
Δικαιωμάτων ΕΕ και ποινική δίκη.
-Δικαίωμα εξέτασης μαρτύρων
-ΕΣΔΑ (7ο Πρωτόκολλο) και ένδικα μέσα.
Μ.ΚαϊάφαΑ.Παπαδαμάκης
Τρίτη
17.5.2016
8-10μμ
6
24
1.Η σχέση εθνικού Συντάγματος,ΕΣΔΑ και
ενωσιακού δικαίου-Σύμφωνη με την ΕΣΔΑ και το
ενωσιακό δίκαιο ερμηνεία του νόμου και του
Συντάγματος-2.Άρθρα 6 ΕΣΔΑ και 47 Χάρτη και
εύλογη διάρκεια της δίκης-3.Εμπερειστατωμένη
αιτιολογία των δικαστικών αποφάσεων και άρθρο
6 ΕΣΔΑ 4.Οι αοριστίες δικογράφων στην
πολιτική δίκη και το άρθρο 6 της ΕΣΔΑ.
όλοι οι διδάσκοντες
Τετάρτη
18-5-2016
8-10μμ
7
25
5.Η αναλογικότητα των περιορισμών των
θεμελιωδών δικαιωμάτων ως κριτήριο
συμβατότητάς τους με την ΕΣΔΑ κατά την
νομολογία του ΕυρΔΔΑ 6. Δεδικασμένο
ουσιαστικό και δεδικασμένο "ερμηνευτικό" των
αποφάσεων του ΕυρΔΔΑ (σε σύγκριση και προς
την "δεσμευτικότητα": α) των αποφάσεων του ΑΠ
ι)ως προς την κριθείσα υπόθεση και ιι)πέραν
αυτής ως προς τα επιλυθέντα νομικά ζητήματα
β)των αποφάσεων του ΔΕΕ ι)ως προς την
κριθείσα υπόθεση και ιι) πέραν αυτής για τις
έννομες τάξεις των κρατών μελών της ΕΕ) 7. Η
συμμόρφωση της διοίκησης στις δικαστικές
αποφάσεις κατόπιν καταδικαστικής απόφασης
του ΕΔΔΑ, ως έκφανση της αρχής της
νομιμότητας και του κράτους δικαίου-Ο
ν.3068/2002 και η δύσκολη εφαρμογή του στην
πράξη
όλοι οι διδάσκοντες
Τρίτη
24.5.2016
8-10μμ
6
ΔΣ 8 (ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ)
ΔΙΑΚΛΑΔΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ:
«ΔΙΚΑΙΟ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ»
Συντονίστρια: Κ. Φουντεδάκη
Βοηθήματα: Η ιατρική ευθύνη στην πράξη. Νομολογιακές τάσεις της τελευταίας δεκαετίας, ΝΟΜΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ
2010, Ιατρική ευθύνη από αμέλεια (Αστική- Ποινική), Επιμορφωτικό Σεμινάριο ΕΣΔΙ, ΝΟΜΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ 2013,
και συμπληρωματικές υποδείξεις μελετών και δικαστικών αποφάσεων
Ημέρες διδασκαλίας: Δευτέρα 16.00-18.00 αίθ. 8, Τρίτη 20.00-22.00 αίθ. 7
Έναρξη παραδόσεων: Τρίτη 16.2.2016
ΔΙΩΡΑ
1
2
ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΑΛΕΞΕΩΝ
Εισαγωγή στην επαγγελματική ευθύνη και στην
ευθύνη του γιατρού
Έννοια του ιατρικού σφάλματος και συστηματική
ένταξή του στο δίκαιο της αστικής ευθύνης.
Κριτήρια εξειδίκευσης και τυπολογία του ιατρικού
σφάλματος με αναφορά στη νομολογία των
πολιτικών δικαστηρίων
3
Ειδικές περιπτώσεις ιατρικών σφαλμάτων. Η ιατρική
ευθύνη για σφάλμα ως ευθύνη του παρέχοντος
υπηρεσίες σύμφωνα με το άρθρο 8 ν. 2251/1994.
4
Η συναίνεση του ενημερωμένου ασθενούς: Έννοια,
νομική θεμελίωση, δικαιούχοι, ικανότητα. Αδυναμία
προς συναίνεση και άρνηση συναίνεσης.
ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ
Φουντεδάκη
ΗΜΕΡΑ
Τρίτη
16.2.2016
ΩΡΑ
ΑΙΘΟΥΣΑ
8-10 μμ
7
Φουντεδάκη
Δευτέρα
22.2.2016
4-6 μμ
8
Φουντεδάκη
Τρίτη
23.2.2016
8-10μμ
7
Δευτέρα
29.2.2016
4-6μμ
8
Φουντεδάκη
5
6
7
8
9
10
11
Η ενημέρωση του ασθενούς. Οι αστικές συνέπειες
της έλλειψης της συναίνεσης του ενημερωμένου
ασθενούς
Αστική ευθύνη ιδιωτικού θεραπευτηρίου και ομάδας
γιατρών.
Αστική ευθύνη για σφάλματα κατά τον
προγεννητικό έλεγχο. Διαγνωστικά σφάλματα
Ιδιαιτερότητα της ποινικής ευθύνης και γενικές
προϋποθέσεις αυτής-Η ταυτότητα του ιατρικού
σφάλματος ως βάση της ποινικής ευθύνης των
γιατρών
Διάκριση από τυχαία συμβάματα και επιπλοκέςΣχέση του ιατρικού σφάλματος με τις υπόλοιπες
προϋποθέσεις θεμελίωσης της ποινικής ευθύνης
Νομολογιακή προσέγγιση της ποινικής ευθύνης για
αξιόποινες πράξεις ιατρικής αμέλειας: σημεία αιχμής
και δυνατότητες βελτίωσης
Νομολογιακή προσέγγιση της ποινικής ευθύνης για
αξιόποινες πράξεις ιατρικής αμέλειας: σημεία αιχμής
και δυνατότητες βελτίωσης
Φουντεδάκη
Φουντεδάκη
Φουντεδάκη
Τρίτη
1.3.2016
Δευτέρα
7.3.2016
Τρίτη
8.3.2016
8-10μμ
7
4-6μμ
8
8-10μμ
7
Καϊάφα-Γκμπάντι
Δευτέρα
21.3.2016
4-6μμ
8
Καϊάφα-Γκμπάντι
Τρίτη
22.3.2016
8-10 μμ
7
Καϊάφα-Γκμπάντι
Δευτέρα
28.3.2016
4-6 μμ
8
Καϊάφα-Γκμπάντι
Τρίτη
29.3.2016
8-10 μμ
7
12
Ειδικά θέματα ποινικής ιατρικής ευθύνης από
αμέλεια Επείγοντα περιστατικά και ιατρική ευθύνη
Καϊάφα-Γκμπάντι
Δευτέρα
4.4.2016
4-6 μμ
8
13
Ποινική ευθύνη ειδικευόμενων ιατρών. Ποινική
ιατρική ευθύνη σε πεδία συγκλίνουσας ή
πολυπρόσωπης δράσης
Καϊάφα-Γκμπάντι
Τρίτη
5.4.2016
8-10 μμ
7
14
15
16
17
18
19
20
Ποινική ιατρική ευθύνη σε πεδία συγκλίνουσας ή
Καϊάφα-Γκμπάντι
πολυπρόσωπης δράσης
Η Εφαρμογή του ά. 105 ΕισΝΑΚ στα δημόσια
Πρεβεδούρου
νοσοκομεία
Η παραβίαση των κανόνων της ιατρικής επιστήμης
Πρεβεδούρου
ως λόγος παρανομίας
Ανάλυση της νομολογίας των διοικητικών
δικαστηρίων σε θέματα αστικής ευθύνης των
Μαθιουδάκης
δημόσιων νοσοκομείων
Ανάλυση της νομολογίας των διοικητικών
δικαστηρίων σε θέματα αστικής ευθύνης των
Μαθιουδάκης
δημόσιων νοσοκομείων
Ασφάλιση αστικής ιατρικής ευύνης. Έννοια,
περιεχόμενο, αντικείμενο, κατάρτιση της σύμβασης,
Αγγελίδου
συμβαλλόμενα μέρη, ιδιαιτερότητες
Δικαιώματα και υποχρεώσεις των μερώνΠεριεχόμενο και έκταση της ασφαλιστικής κάλυψηςΗ ασφαλιστική περίπτωση στην ασφάλιση ιατρικής
ευθύνης- Η έννοια του ζημιογόνου περιστατικού,
Αγγελίδου
κατά το αστικό και το ασφαλιστικό δίκαιο. Σημεία
επαφής και διαφορετικότητας- Έκταση της
ασφαλιστικής κάλυψης
Δευτέρα
11.4.2016
Τρίτη
12.4.2016
Δευτέρα
18.4.2016
4-6 μμ
8
8-10 μμ
7
4-6 μμ
8
Τρίτη
19.4.2016
8-10μμ
7
Δευτέρα
9.5.2016
4-6 μμ
8
Τρίτη
10.5.2016
8-10μμ
7
Δευτέρα
16.5.2016
4-6 μμ
8
21
22
23
24
25
Ρήτρες claims made (=προβολή αξιώσεων) και
occurrence (= ζημιογόνο περιστατικό).
Προσαρμογή τους στην ελληνική έννομη τάξηΑναδρομική ασφάλιση και μεταγενέστερη
ασφαλιστική κάλυψη- Αρχή χωρισμού δικών
αστικής ιατρικής ευθύνης και ασφαλιστικής
κάλυψηςΕιδικές περιπτώσεις ασφάλισης αστικής ιατρικής
ευθύνης, όπως ασφάλιση στο πλαίσιο ιατρικώς
υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και στο πλαίσιο
κλινικών δοκιμών φαρμάκων.
Η άποψη του ιατρικού κόσμου για την ιατρική
ευθύνη
Η άποψη του ιατρικού κόσμου για την ιατρική
ευθύνη,
Το μέλλον της ιατρικής ευθύνης
Τζίβα
Τρίτη
17.5.2016
8-10 μμ
7
Τζίβα
Δευτέρα
23.5.2016
4-6μμ
8
8-10 μμ
7
4-6μμ
8
8-10μμ
7
Ταρλατζής
Ζαγγελίδου
όλοι οι διδάσκοντες
Τρίτη
24.5.2016
Δευτέρα
30.5.2016
Τρίτη
31.5.2016
ΔΣ 9 (ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ)
ΔΙΑΚΛΑΔΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ:
«ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ»
Συντονιστής: Γ. Δέλλιος
Βοηθήματα: Ελ. Αλεξανδρίδου, Δίκαιο Προστασίας Καταναλωτή, Ελληνικό - Κοινοτικό (2008, επίκειται 2η έκδ. 2015) και
συμπληρωματικές υποδείξεις μελετών και δικαστικών αποφάσεων
Ημέρες διδασκαλίας: Τρίτη 8-10 μμ αίθ. 8, Παρασκευή 4-6μμ αίθ. 8
Έναρξη παραδόσεων: Τρίτη 16.2.2016
ΔΙΩΡΑ
1
2
ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΑΛΕΞΕΩΝ
Κοινωνιολογική και δικαιοπολιτική θεμελίωση της
ανάγκης για προστασία των καταναλωτών
Οι συνταγματικού δικαίου σταθμίσεις για την
παροχή ή μη προστασίας στους καταναλωτές
3
Η προστασία των καταναλωτών στο δίκαιο της ΕΕ Ελάχιστη ή πλήρης εναρμόνιση - Νεότερες τάσεις
4
Οι νομοθετημένες έννοιες καταναλωτή και
προμηθευτή
5
Ενώσεις καταναλωτών και συλλογική αγωγή
6-7
Η προστασία των καταναλωτών από τους
καταχρηστικούς ΓΟΣ
ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ
ΗΜΕΡΑ
ΩΡΑ
ΑΙΘΟΥΣΑ
Τσαούση
Τρίτη 16.2.2016
8-10μμ
8
Μαντζούφας
Παρασκευή
19.2.2016
4-6μμ
8
Στάγκος / Δέλλιος
Τρίτη 23.2.2016
8-10μμ
8
Δέλλιος
Παρασκευή
26.2.2016
4-6μμ
8
Απαλαγάκη/ Πουλιάδης
Τρίτη 1.3.2016
8-10μμ
8
Παρασκευή
4.3.2016
4-6μμ
8
Τρίτη 8.3.2016
8-10μμ
8
Δέλλιος /Ποδηματά
8-9
10
11
Η προστασία των καταναλωτών στις συμβάσεις
εκτός εμπορικού καταστήματος και στις συμβάσεις
από απόσταση
Η προστασία των καταναλωτών στις συμβάσεις
εμπορίας χρηματοοικονομικών υπηρεσιών από
απόσταση
Εγγυήσεις διάρκειας - καλής λειτουργίας
καταναλωτικών αγαθών και εξυπηρέτηση μετά την
πώληση
Παρασκευή
18.3.2016
4-6μμ
8
Τρίτη 22.3.2016
8-10 μμ
8
Δεσποτίδου
Τρίτη 29.3.2016
8-10 μμ
8
Μπεχλιβάνης
Παρασκευή
1.4.2016
4-6μμ
8
Γιοβαννόπουλος /
Ελευθεριάδης
12
Η ευθύνη του παρέχοντος υπηρεσίες
Φουντεδάκη
Τρίτη 5.4.2016
8-10μμ
8
13
Η ευθύνη του παραγωγού ελαττωματικών
προϊόντων
Βαλτούδης
Παρασκευή
8.4.2016
4-6μμ
8
14
Η προστασία των καταναλωτών από τη διαφήμιση
Tέλλης /Τζίβα
/Δεσποτίδου
Τρίτη 12.4.2016
8-10μμ
8
Παρασκευή
15.4.2016
4-6μμ
15-16
Η προστασία των καταναλωτών από τις αθέμιτες
εμπορικές πρακτικές
18
Η προστασία των καταναλωτών στις συμβάσεις
καταναλωτικής πίστης - H αρχή του «υπεύθυνου
δανεισμού»
Η προστασία των επενδυτών ως καταναλωτών
19
Η προστασία των επιβατών ως καταναλωτών
17
Τέλλης / ΧατζηνικολάουΑγγελίδου / Τζίβα /
Δεσποτίδου
Κλαβανίδου
Ελευθεριάδης
Λέντζης
8
Τρίτη 19.4.2016
8-10μμ
Παρασκευή
22.4.2016
4-6μμ
8
8-10 μμ
8
4-6μμ
8
Τρίτη 10.5.2016
Παρασκευή
13.5.2016
20
Ζητήματα δικονομικού διεθνούς δικαίου, ΚανΒρυξ
Ι
Πίψου
Τρίτη 17.5.2016
8-10 μμ
8
21
Ζητήματα ιδιωτικού διεθνούς δικαίου, ΚανΡώμη Ι,
άρθρο 6 ΙΙ Οδηγ. 93/13, άρθρο 14 §10 ν. 2251/94
Βασιλακάκης / Κούρτης
Παρασκευή
20.5.2016
4-6μμ
8
22
Φιλικός διακανονισμός καταναλωτικών διαφορών
Τζίβα
Τρίτη 24.5.2016
8-10μμ
8
Συμεωνίδης
Παρασκευή
27.5.2016
4-6μμ
8
Νούσκαλης
Τρίτη 31.5.2016
8-10μμ
8
23
24
Διοικητικές κυρώσεις για προστασία των
καταναλωτών
Ποινικές κυρώσεις για προστασία των
καταναλωτών
ΔΣ 10 (ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ, 6ο)
ΔΙΑΚΛΑΔΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ:
"ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΙΑ"
Συντονιστής: Κ. Παπαγεωργίου
Βοηθήματα: Ευ. Βενιζέλος, Οι σχέσεις Κράτους και Εκκλησίας , Θεσσαλονίκη 2000 - Κ. Παπαγεωργίου, Δίκαιο και
Θρησκεύματα. Ελλάδα και Ευρώπη , Θεσσαλονίκη 2015 - Λ. Παπαδοπούλου, ‘Φυλακισμένες στην Ιστορία: Ελληνίδες
Μουσουλμάνες υπό τον ιερό νόμο του Ισλάμ’, σε: Το Δημόσιο Δίκαιο σε εξέλιξη - Σύμμεικτα προς τιμήν του Καθηγητού
Πέτρου Ι. Παραρά, Αθήνα-Κομοτηνή 2012, 699-724 - Λ. Ζερβογιάννη / Α. Τσαούση, ‘Multiculturalism and Family Law: The
Case of Greek Muslims», in: K. Boele-Woelki / T. Sverdrup (eds) «European Challenges in Contemporary Family Law»,
Intersentia Editions, Antwerp/Oxford/Portland 2008, 209-239.
Hμέρες Διδασκαλίας: Τρίτη 8-10 μμ αίθ. 312, Παρασκευή 4-6μμ αίθ. τυπογραφείο
Έναρξη παραδόσεων: Τρίτη 16.2.2016
ΔΙΩΡΑ
ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΑΛΕΞΕΩΝ
ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ
ΗΜΕΡΑ
ΩΡΑ
ΑΙΘΟΥΣΑ
1
Ελευθερία της σκέψης, συνείδησης και θρησκείας
(13 Συντ. - 9 ΕΣΔΑ). Ιστορική γένεση και
εξελικτική διαμόρφωση του περιεχομένου των
σχετικών δικαιωμάτων Αρχαίοι – Μέσοι – Νεότεροι
Χρόνοι (: θρησκευτικοί πόλεμοι κατά το μεσαίωνα,
Μεταρρύθμιση και Αντι-Μεταρρύθμιση, Συνθήκη
της Αυγούστας, Διαφωτισμός και
αντιθρησκευτικά/αντικληρικαλιστικά ιδεολογικά
ρεύματα)
Παπαγεωργίου
Τρίτη 16.2.2016
8-10μμ
312
2
Συστήματα διεθνούς (οικουμενικής / περιφερειακής)
προστασίας του δικαιώματος στην ελευθερία
σκέψης, συνείδησης και θρησκείας
Παπαδοπούλου
Παρασκευή
19.2.2016
4-6μμ
312
3
Ελευθερία της συνείδησης και θρησκευτική
ελευθερία & στην Ελλάδα του 19ου & 20ού αιώνα.
Νεοελληνικός Διαφωτισμός και θρησκευτική
ελευθερία/ελευθερία της συνείδησης
Παπαγεωργίου
Τρίτη 23.2.2016
8-10μμ
312
4
Δημόσια ζητήματα και δικαστικές υποθέσεις με
αντικείμενο τη θρησκευτική ελευθερία και
ελευθερία της συνείδησης: δίκη Θεόφιλου Καΐρη και
Ν. Σαρίπολος – Σχολή Χίλλ Αθηνών – δίκη Ιωνά
Κίνγκ – Εμμανουήλ Ροΐδης και ‘Πάπισσα Ιωάννα’ –
Αφορισμός Ανδρέα Λασκαράτου (‘Τα μυστήρια της
Κεφαλονιάς’) – Ευαγγελικά (1901, άρθρ. 3 παρ. 3
ισχύοντος Συντ.) – Νίκος Καζαντζάκης κ.λπ.)
Παπαγεωργίου
Παρασκευή
26.2.2016
4-6μμ
312
5
Ελευθερία της θρησκευτικής συνείδησης (forum
internum ) και ελευθερία της λατρείας (forum
externum ).
Παπαδοπούλου
Τρίτη 1.3.2016
Ελληνικές υποθέσεις ενώπιον του ΕΔΔΑ. Σχέσεις
κράτους -θρησκευμάτων
Παπαδοπούλου
6
312
8-10μμ
Παρασκευή
4.3.2016
4-6μμ
312
Τρίτη 8.3.2016
8-10 μμ
312
Παρασκευή
18.3.2016
4-6 μμ
312
Παπαγεωργίου
Τρίτη 22.3.2015
8-10 μμ
312
10
Το ζήτημα του θρησκευτικού όρκου, μετά τις
υποθέσεις Αλεξανδρίδης κατά Ελλάδας (21-2-2008)
και Δημητράς και λοιποί κατά Ελλάδας (8-1-2013).
Παπαδοπούλου
Τρίτη 29.3.2016
8-10 μμ
312
11
Αυτοδιοίκηση Θρησκευμάτων
Παπαγεωργίου
Παρασκευή
1.4.2016
4-6 μμ
312
Παπαγεωργίου
Τρίτη 5.4.2016
8-10 μμ
312
Ζερβογιάννη
/Παπαδοπούλου
Παρασκευή
8.4.2016
4-6 μμ
312
14
Το νομικό καθεστώς των μουσουλμάνων
θρησκευτικών λειτουργών. Αρμοδιότητες σε
ζητήματα οικογενειακού και κληρονομικού δικαίου
Ζερβογιάννη
/Παπαδοπούλου
Τρίτη 12.4.2016
8-10 μμ
312
15
Θρησκεία και ανήλικοι. Θρησκευτική εκπαίδευση,
γονική μέριμνα
Παπαδοπούλου /
Ζερβογιάννη
Παρασκευή
15.4.2016
4-6μμ
312
Συνταγματικό καθεστώς σχέσεων κράτους
θρησκευμάτων στην Ελλάδα. ‘Επικρατούσα’,
‘γνωστή’ και ‘αναγνωρισμένη’ θρησκεία σε Ελλάδα
και Ευρωπαϊκή Ένωση. Περιορισμοί της
θρησκευτικής ελευθερίας από την ύπαρξη
‘κρατικών’ ή ‘εθνικών’ εκκλησιών στην Ευρωπαϊκή
Ένωση
Παπαγεωργίου /
Παπαδοπούλου
9
Θρησκεία και Ισότητα
7-8
12
13
Ο Ν. 4301/2014 για τα θρησκευτικά νομικά
πρόσωπα
Το νομικό καθεστώς του ισλάμ - Το ζήτημα της
σαρία
16
17
18
Θρησκευτικά εκπαιδευτήρια. Θρησκευτικά σύμβολα
στην εκπαίδευση
Ποινική προστασία θρησκευτικής ειρήνης και
θρησκ. Συναισθήματος πολιτών
Προσηλυτισμός. Υπόθεση ΕΔΔΑ Κοκκινάκης κατά
Ελλάδος
Ζερβογιάννη/
Παπαδοπούλου
Τρίτη 19.4.2016
8-10 μμ
312
Μπιτζιλέκης
Παρασκευή
22.4.2016
4-6μμ
312
Μπιτζιλέκης
Τρίτη 10.5.2016
8-10 μμ
312
Μπιτζιλέκης
Παρασκευή
13.5.2016
4-6μμ
312
19
Ποινική μεταχείριση θρησκευτικών λειτουργών
20
Ειδική νομική / υπηρεσιακή μεταχείριση
θρησκευτικών λειτουργών
Παπαγεωργίου
Τρίτη 17.5.2016
8-10μμ
312
21
Χρηματοδότηση θρησκευμάτων
Παπαγεωργίου
Παρασκευή
20.5.2016
4-6μμ
312
22
Φορολογική και δημοσιονομική μεταχείριση
θρησκευμάτων
Παπαγεωργίου
Τρίτη 24.5.2016
8-10μμ
312
23
Θρησκεία και Πολιτισμός / ΜΜΕ
Παπαδοπούλου
Παρασκευή
27.5.2016
4-6 μμ
312
24
Αρχαιολογική Νομοθεσία και μνημεία
θρησκευτικών πολιτισμών
Παπαγεωργίου
Τρίτη 31.5.2016
8-10 μμ
312