Transcript ATM QAR, KBN-1-1 - Sejm Rzeczypospolitej Polskiej

REJESTRATORY PARAMETRÓW LOTU (FDR) Tu-154M
NIEWIARYGODNE ZAPISY
PARAMETRÓW W KOŃCÓWCE
LOTU
Marek Dąbrowski, 08. 2013
REJESTRATORY PARAMETRÓW LOTU (FDR) Tu-154M
Samolot Tu-154M „101” był wyposażony w rosyjski system
rejestracji danych MSRP-64, na który składały się dwa
rejestratory taśmowe:
• katastroficzny MŁP-14-5 oraz
• eksploatacyjny KBN-1-1, a także
• polski cyfrowy rejestrator szybkiego dostępu ATM QAR
(30 h zapisu), który oprócz zakresu danych zapisywanych
przez rejestratory rosyjskie rejestrował także niektóre
dodatkowe parametry silników.
• na pokładzie powinien także znajdować się rejestrator
eksploatacyjny K3-63, którego wg MAK nie odnaleziono na
miejscu katastrofy.
DANE DOSTĘPNE STRONIE POLSKIEJ
Strona polska przyjęła, że w związku z brakiem błędów zapisu podstawą prac
będzie materiał zarejestrowany przez polską „czarną skrzynkę” ATM QAR.
Zapis ATM QAR zakończył się 1,5 sekundy przed zanikiem zasilania elektrycznego w samolocie, i
należało uzupełnić jego końcówkę danymi z rosyjskiej „czarnej skrzynki”:
„algorytm kompresji wbudowany w rejestratory ATM-QAR/R128ENC, powoduje opóźnienie
zapisu o około 1,5 sekundy, dlatego podjęto próbę uzyskania brakującego 1,5 sekundy zapisu
z innego rejestratora”.
MAK w swoim raporcie pokazał wykresy pochodzące z rejestratora eksploatacyjnego KBN-1-1.
Pomimo cyklicznych błędów zapisu, dane z tego rejestratora aż do momentu katastrofy
stanowiły podstawę analiz MAK.
Natomiast zapis rejestratora KBN-1-1, który otrzymali Polacy, zakończył się „kilka sekund przed
początkiem 41 minuty „. Oznacza to, że strona polska otrzymała jego wadliwą kopię.
Przygotowując raport KBWL LP dysponowano jeszcze dwoma kopiami zapisów z rejestratora
MŁP-14-5. Były to:
- kopia wykonana 31.05.2010 w obecności przedstawicieli Prokuratur Generalnych RP i FR,
KBWLLP i MAK. KOPIA O NAJGORSZEJ JAKOŚCI ZE WSZYSTKICH, NIE BYŁA WYKORZYSTANA
DO BADAŃ W POLSCE.
- -kopia danych przekazana przez Komitet Śledczy przy Prokuraturze FR (wykonana bez udziału
Polaków). WYKORZYSTANA DO BADAŃ W POLSCE. ZAWIERAŁA DUŻĄ ILOŚĆ BŁĘDÓW.
BŁĘDNA METODOLOGIA ATM
Przed uzupełnieniem brakujących danych ATM QAR eksperci ATM sprawdzili,
czy posiadane przez nich kopie rosyjskich rejestratorów pochodzą z lotu z
10.04.2010. Przyjęli metodologię, zgodnie z którą porównywali zapisy 3
danych (wysokości barometrycznej, pochylenia i przechylenia samolotu) w
pierwszych zapisach w każdej minucie lotu.
Ostatni porównany zapis pochodzi z godziny 08:40:00, czyli z 1 minuty i 4
sekund przed katastrofą.
Przed uzupełnieniem zapisu ATM QAR nie porównano ze sobą posiadanych
rosyjskich kopii z „czarnych skrzynek” w celu ustalenia ilości błędów w tej
części materiału, którą miano uzupełnić zapis ATM QAR. Oznacza to, że
pokazane w dokumentach wytworzonych w Polsce
ostatnie 2 sekundy zapisu parametrów lotu Tu-154M mają niewiadome
pochodzenie i nieustaloną liczbę błędów zapisu.
BŁĘDNA METODOLOGIA ATM
OSTATNIE POPRAWNE 0,5 SEKUNDY zapisu ATM QAR zastąpiono kopią zapisu
z MŁP-14, pochodzącą od Komitetu Śledczego Federacji Rosyjskiej, a zatem
wykonaną bez udziału Polaków, materiałem o niewiadomym stopniu
wiarygodności, co jest związane chociażby z dużą ilością błędów. Oryginalny
zapis ostatniej poprawnej 0,5 sekundy zapisu ATM QAR NIE ZOSTAŁ
UJAWNIONY DO DZIŚ.
POLSCY EKSPERCI W OGÓLE ZANIECHALI PRÓB BADANIA kopii zapisu z MŁP14 wykonanej w obecności przedstawicieli strony polskiej i porównania jej
zawartości z kopią uzyskaną od strony rosyjskiej. Jak zapisano:
„Ze względu na fakt posiadania trzech innych zapisów z tego dnia, nie podjęto
próby rekonstrukcji danych w tym pliku i pominięto go w dalszej analizie.”
Eksperci ATM zarekomendowali niewykonywanie dodatkowych kopii zapisu z
MŁP-14, pomimo że dwa z trzech posiadanych przez nich zapisów (ATM QAR,
KBN-1-1) były pozbawione danych z końcówki lotu.
ZATAJONE PROBLEMY Z ATM QAR
W przeciwieństwie do ekspertów z firmy ATM, MAK określił koniec zapisu
ATM QAR na 2,5 sekundy przed zanikiem zasilania w samolocie, czyli o
sekundę wcześniej, niż możemy to wyczytać w ekspertyzach firmy ATM.
Strona polska w Uwagach do raportu MAK tłumaczyła, że podczas odczytu
ATM QAR w Instytucie Technicznym Wojsk Lotniczych „zastosowano rutynowy
proces, który nie pozwala na uzyskanie zapisu z niepełnej ramki danych.
Późniejsza modyfikacja programu odczytującego zapis kasetowy (zmiana bufora
pamięci stosu kasetowego) pozwoliła na uzyskanie pełnego zapisu danych z lotu
do chwili katastrofy (czas zakończenia rejestracji przez rejestrator ATM QAR
08:41:02,5 UTC)”.
Zapis ten oznacza, że dane z ostatniej jednej sekundy zapisu ATM QAR musiały
być odtwarzane w niestandardowy sposób, ponieważ polski rejestrator miał w
ostatniej sekundzie pracy problemy techniczne (zapisał niepełne ramki
danych).
Informacji o tych problemach nie znajdziemy jednak w Ekspertyzach ATM,
wykonanych na potrzeby KBWLLP oraz Prokuratury Wojskowej, ani w żadnym
dokumencie wytworzonym przez Komisję Millera.
TAWS 38 – INGERENCJA W DOWODY
ATM QAR miał problemy z zapisem w sekundzie, w której wystąpił TAWS#38. W tym
miejscu miała miejsce późniejsza ingerencja Rosjan w dowody na miejscu zdarzenia.
Kwiecień
2010
Czerwiec
2010
PROBLEMY Z ZAREJESTROWANYMI PARAMETRAMI LOTUWnioski:
TAWS#38
• Polscy eksperci z firmy ATM, mimo że strona polska otrzymała od Rosjan wadliwe
kopie zapisu z rejestratorów parametrów lotu, nie tylko nie zwrócili się do strony
rosyjskiej o przekazanie bezbłędnych danych, ale sami zarekomendowali
niewykonywanie dalszych kopii .
• Przyjęta przez ekspertów ATM metodologia porównywania ze sobą otrzymanych od
Rosjan zapisów parametrów lotu była bezużyteczna w ustaleniu prawdziwości zapisu
ostatnich 2 sekund rosyjskich danych. Wiarygodny zapis z całego lotu pochodzący z
ATM QAR eksperci ATM uzupełnili materiałem o niezweryfikowanej wiarygodności.
• Eksperci ATM bez uzasadnienia usunęli ostatnie prawidłowo zarejestrowane pół
sekundy z ATM QAR, zastępując je materiałem rosyjskim o niewiadomym pochodzeniu
i wiarygodności.
• Eksperci ATM w swoich ekspertyzach dla Prokuratury Wojskowej i KBWLLP zataili, że
w TAWS#38 rejestrator ATM QAR miał problemy techniczne z prawidłowym zapisem.
• W związku z powyższymi faktami, wytworzone w Polsce wykresy parametrów lotu z
ostatnich 2 sekund przed zanikiem zasilania w samolocie nie mogą służyć do
wnioskowania o jego sprawności bez dodatkowej weryfikacji prawdziwości danych
wejściowych.
ŹRÓDŁA
•
•
•
•
•
•
RAPORT KOŃCOWY Z BADANIA ZDARZENIA LOTNICZEGO NR 192/2010/11 SAMOLOTU TU-154M
NR 101 ZAISTNIAŁEGO DNIA 10 KWIETNIA 2010 R. W REJONIE LOTNISKA SMOLEŃSK PÓŁNOCNY,
KBWLLP, Warszawa 2011
ZAŁĄCZNIK NR 2. OPIS I ANALIZA PRACY SYSTEMÓW POKŁADOWYCH SAMOLOTU TU-154M NR 101,
RAPORT KOŃCOWY Z BADANIA ZDARZENIA LOTNICZEGO NR 192/2010/11 SAMOLOTU TU-154M NR
101 ZAISTNIAŁEGO DNIA 10 KWIETNIA 2010 R. W REJONIE LOTNISKA SMOLEŃSK PÓŁNOCNY,
KBWLLP, Warszawa 2011
AIR ACCIDENT INVESTIGATION COMMISSION. FINAL REPORT, Interstate Aviation Committee,
2011
EKSPERTYZA TECHNICZNA PORÓWNANIE I DESZYFRACJA ZAPISÓW Z POKŁADOWYCH
REJESTRATORÓW PARAMETRÓW, ATM
EKSPERTYZA TECHNICZNA DESZYFRACJA I ANALIZA DANYCH Z POKŁADOWYCH
REJESTRATORÓW PARAMETRÓW, ATM
UWAGI RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ DO PROJEKTU RAPORTU KOŃCOWEGO MAK Z BADANIA
WYPADKU SAMOLOTU TU-154M NR BOCZNY 101, 2011