Transcript TURT - Catharina Ziekenhuis

Urologie
Verwijderen van
blaastumoren via de
plasbuis (TURT)
www.catharinaziekenhuis.nl
Inhoud
De operatie .........................................................................................
Wat is een TURT? ..........................................................................
Blauw-licht cystoscopie .................................................................
Voorbereiding op de operatie ............................................................
Intakegesprek verpleegkundige.....................................................
Preoperatieve screening ................................................................
Aandachtpunten .................................................................................
De opname .........................................................................................
De operatie .........................................................................................
Na de operatie ...............................................................................
Blaasspoeling met medicijnen (chemo) .............................................
Aandachtspunten bij het uitplassen
van de epirubicine blaasspoeling .......................................................
Mogelijke bijwerkingen van een epirubicine blaasspoeling ..........
Risico’s en complicaties van de operatie: ...........................................
Perforatie .......................................................................................
Nabloeding ....................................................................................
Urineweginfecties ..........................................................................
Vernauwing van de plasbuis ..........................................................
Weer thuis ..........................................................................................
Leefregels ...........................................................................................
Wanneer neemt u contact op met ons? .............................................
Weefselonderzoek ..............................................................................
Eerste polibezoek na opname ............................................................
Verhinderd ..........................................................................................
Vragen.................................................................................................
Contactgegevens.................................................................................
Patiëntenvoorlichting: [email protected]
URO036 / Verwijderen van blaastumoren via de plasbuis (TURT) / 17-04-2015
2
3
3
4
4
4
5
6
6
7
7
8
8
8
9
9
9
9
9
10
10
11
11
12
12
12
12
Verwijderen van blaastumoren via
de plasbuis
Tijdens uw bezoek aan de polikliniek Urologie heeft de
uroloog u verteld dat u één of meerdere tumoren in de
blaas heeft. Deze tumoren groeien meestal oppervlakkig.
Dat wil zeggen dat ze alleen in het blaasslijmvlies groeien.
Om de precieze aard van deze tumoren vast te stellen,
is het belangrijk dat ze verwijderd worden. Dit gebeurt
met een operatie via de plasbuis. Dit wordt een Trans
Urethrale Resectie van de Tumor (TURT) genoemd. In deze
folder vindt u algemene informatie over deze operatie en
is bedoeld als aanvulling op het gesprek met de uroloog.
Voor u persoonlijk kan de situatie anders zijn dan hier is
beschreven. Als dit zo is, informeert uw arts u hierover.
De operatie
Wat is een TURT?
Met behulp van een smalle buis (resectoscoop) kijkt de arts via (=trans)
de plasbuis (=urethra) in de blaas. De tumor wordt via deze kijkbuis met een rond lisje uit de blaas gesneden, zie figuur 1. Na de operatie wordt
de tumor opgestuurd en onderzocht. De uitslag hiervan krijgt u tijdens
het eerste polikliniekbezoek na de operatie. Dit is na ongeveer 7 dagen.
De operatie vindt plaats via een ruggenprik of onder volledige narcose.
U kunt tijdens de preoperatieve screening met de anesthesioloog
bespreken welke vorm van verdoving voor u het meest geschikt is. Op
de dag van de operatie wordt u opgenomen en u kunt de volgende dag
weer naar huis. De meeste patiënten krijgen de dag na de operatie een
blaasspoeling met medicijnen (chemospoeling). De arts heeft met u
besproken of u dit nodig heeft.
3
Blauw-licht cystoscopie
Om sommige types blaastumoren tijdens de operatie nog beter te
kunnen zien, wordt soms gebruik gemaakt van blauw-licht. Hiervoor
wordt bij sommige patiënten een uur vóór de operatie een vloeistof in
de blaas gebracht.
Figuur 1
Voorbereiding op de operatie
Intakegesprek verpleegkundige
Als voorbereiding op uw operatie, krijgt u een afspraak bij de
verpleegkundige voor een intakegesprek. Zij zal u informeren over de
operatie en wat u hierna kunt verwachten. Ook zal zij de gegevens
over uw gezondheid en medicijngebruik noteren in uw elektronisch
dossier, zodat bij eventuele bijzonderheden op tijd actie kan worden
ondernomen. 4
Preoperatieve screening
Bij elke patiënt die een operatie ondergaat, bekijkt de anesthesioloog
eerst of de operatie extra gezondheidsrisico’s oplevert. Dit noemen we
preoperatieve screening. Nadat u met de uroloog heeft afgesproken
dat u geopereerd wordt, krijgt u een verwijzing naar de polikliniek
Preoperatieve screening (1e etage, route 30). U kunt hier zonder
afspraak terecht maar als u wilt, kunt u ook een afspraak maken.
Bij de preoperatieve screening vult u een vragenlijst in over uw
medische geschiedenis. Daarna heeft u een gesprek met een arts
of verpleegkundige die u vragen stelt. Dit gaat over uw gezondheid,
medicijnen die u gebruikt, allergieën, doorgemaakte ziekten en eerdere
operaties. Ook krijgt u uitleg over de vorm van verdoving (anesthesie).
Afhankelijk van uw leeftijd en ziektegeschiedenis is het mogelijk dat de
anesthesioloog u doorverwijst naar een internist, cardioloog of longarts
voor aanvullend onderzoek.
Gebruikt u medicijnen? Neem dan een overzicht mee van de medicijnen
die u gebruikt. De anesthesioloog spreekt met u af hoe u met uw
medicijnen om moet gaan op de dagen rondom de operatie. Dit geldt
ook voor bloedverdunners en pijnstillers.
Tijdens het bezoek aan de preoperatieve screening krijgt u de brochure
"Anesthesie" van de arts of verpleegkundige. In die brochure leest u
meer over de vorm van verdoving die u krijgt en de gang van zaken
op de dag van de operatie. Ook leest u in die brochure belangrijke
informatie over hoe u die dag om moet gaan met eten, drinken en
roken.
De preoperatieve screening is telefonisch bereikbaar van maandag t/m
vrijdag tussen 8.15 en 16.30 uur op telefoonnummer 040 – 239 85 01. 5
Aandachtpunten
• U moet tijdens de operatie nuchter zijn om braken tijdens de
operatie te voorkomen. In de folder "Anesthesie" leest u hier meer
over.
• Gebruikt u bloedverdunnende medicijnen? Meld dit dan aan de
uroloog en bij de polikliniek Preoperatieve screening. In overleg
met de uroloog en de anesthesioloog moet u het gebruik van deze
medicijnen geruime tijd voor de operatie stoppen.
• Meld de uroloog ook als u andere medicijnen gebruikt.
• Ongeveer een week voor de operatie wordt u gebeld om u te laten
weten wanneer u geopereerd wordt en waar u zich kunt melden.
• Heeft u op de dag voor uw opname koorts? Neem dan contact op
met de polikliniek Urologie.
• Bent u zwanger, geeft dit dan door aan de uroloog.
• Houdt er rekening mee dat u de dag na de operatie niet zelf naar
huis mag rijden. Regel dus van te voren vervoer.
• Na de operatie mag u niet teveel persen bij de ontlasting omdat er
dan een nabloeding zou kunnen ontstaan. Als u vaak harde ontlasting
heeft, bespreek dit dan met de uroloog.
De opname
Op de afgesproken dag en tijd meldt u zich op de afdeling. U wordt
ontvangen door een verpleegkundige. De verpleegkundige wijst u
de weg op uw kamer, bespreekt alle gegevens met u en meet uw
temperatuur, polsslag en bloeddruk. De verpleegkundige zal ook uw
medicatie in de computer invoeren, zodat deze eventueel besteld
kunnen worden. Het is belangrijk dat u uw medicijnen en een recent
medicijnenoverzicht meeneemt naar het ziekenhuis.
Soms is het nodig om bloed af te nemen, bijvoorbeeld als u
bloedverdunners gebruikt. U krijgt van de verpleegkundige een
operatiehemd en een polsbandje met uw naam en geboortedatum.
Als de arts tijdens de operatie met blauw licht kijkt, krijgt u een uur
voor de operatie een dun flexibel slangetje (katheter) in de blaas. Via
deze katheter wordt een vloeistof in de blaas gebracht. Het medicijn in
deze vloeistof wordt door afwijkend weefsel gemakkelijk opgenomen.
6
Door tijdens de operatie met blauw licht in de blaas te kijken, kleurt dit
afwijkende weefsel rood op en kan er nauwkeurig geopereerd worden.
De vloeistof blijft in de blaas totdat u geopereerd wordt. Over het
algemeen heeft u hier weinig last van.
Als u aan de beurt bent, rijdt de verpleegkundige u in uw bed naar de
voorbereidingsruimte van de operatiekamers. Daar neemt een OKmedewerker de zorg voor u over. Voordat de operatie begint, wordt
door het hele operatieteam het ’Time out’ moment genomen. Dit is een
moment waarop het hele operatieteam stil staat bij uw operatie. Onder
andere; uw naam, geboortedatum, welke operatie, welke vorm van
verdoving en de operatiebenodigdheden worden gecontroleerd.
Er worden u vragen gesteld die u misschien al eerder beantwoord heeft
zoals; wie bent u, wat is uw geboortedatum, welke operatie krijgt u en
aan welk lichaamsdeel wordt u geopereerd. Dit wordt gedaan om uw
veiligheid te waarborgen.
De operatie
Nadat u aan de bewakingsapparatuur bent aangesloten en de
ruggenprik of narcose goed werkt, legt een OK-assistent uw benen in
beensteunen. Via de kijkbuis snijdt de arts de tumor laagje voor laagje
weg. Het ronde lisje waarmee dat gebeurt bevat stroom. De inwendige
wond die bij het snijden ontstaat, wordt met behulp van deze stroom
meteen dichtgebrand. Om goed zicht te houden tijdens de operatie
wordt de blaas voortdurend gespoeld. Na de operatie laat de arts een
katheter achter in de blaas. Via deze katheter kan de blaas nog gespoeld
worden als u bloedstolsels heeft of een nabloeding krijgt.
Na de operatie
Na de operatie rijdt de operatieassistente u naar de uitslaapkamer.
Hier wordt regelmatig gecontroleerd hoe het met u gaat. Ook wordt
regelmatig uw bloeddruk gemeten. Als er geen bijzonderheden zijn,
brengt de verpleegkundige van de afdeling u naar uw kamer.
Als u op de afdeling komt, heeft u een infuus in uw arm.
U heeft een katheter in de blaas waarmee de urine opgevangen wordt
en waardoor de blaas gespoeld kan worden als dat nodig is.
7
Een dag na de operatie kan de katheter worden verwijderd, mits de
urine niet te rood is.
Blaasspoeling met medicijnen (chemo)
Omdat de meeste oppervlakkige tumoren in de blaas kwaadaardig
zijn en een verhoogde kans bestaat dat ze terug komen, krijgen de
meeste patiënten de dag na de operatie een blaasspoeling met het
geneesmiddel epirubicine. Dit wordt gedaan om de kans op het
terugkomen van blaastumoren te verkleinen. Het geneesmiddel heeft
een remmende werking op de celdeling. Dit wordt ook wel cytostaticum of chemo genoemd.
De uroloog heeft met u besproken of u deze blaasspoeling nodig heeft.
Nadat de epirubicine spoeling in de blaas is ingebracht, wordt de
katheter verwijderd. Het is het belangrijk dat u de blaasspoeling
minimaal één uur in de blaas houdt zodat het epirubicine goed zijn werk
kan doen.
Daarna kunt u de epirubicine blaasspoeling uitplassen en mag u naar
huis. De verpleegkundige geeft u een afspraak mee voor het bespreken
van de uitslag van het weefselonderzoek.
Aandachtspunten bij het uitplassen van de
epirubicine blaasspoeling
Het is erg belangrijk dat u uw urine zes dagen als besmet materiaal
behandeld. Zorg ervoor dat u of uw familie niet met de epirubicine
vloeistof en uw urine in contact komt. Houdt u daarom aan de volgende
leefregels:
• Ga zittend plassen om spatten te voorkomen.
• Als de vloeistof toch op uw huid komt, spoel dan direct af met koud
water.
• Spoel het toilet twee keer door, met het deksel naar beneden.
• Is er per ongeluk wat urine naast het toilet gekomen, maak dit goed
schoon met koud water en schoonmaakmiddel. Was uw handen
daarna grondig met water.
• Als er vloeistof op uw kleding komt, spoelt u de kleding eerst met
een koud wasprogramma in de wasmachine. Was uw handen daarna
8
grondig met water. Was de kleding daarna nog een keer met een
normaal wasprogramma.
Mogelijke bijwerkingen van een epirubicine blaasspoeling
• Pijn in de onderbuik;
• Griepachtige verschijnselen en koorts boven 38,5° C.
Meestal verdwijnen de bijwerkingen snel. Houden de klachten echter
langer dan één dag aan, bel dan met de polikliniek Urologie op
telefoonnummer 040 – 239 70 40.
Risico’s en complicaties van de operatie:
Perforatie
Tijdens de operatie kan een gaatje in de blaas ontstaan (perforatie).
De spoelvloeistof die tijdens de operatie wordt gebruikt, kan dan
weglekken en buiten de blaas komen. Als dit gebeurt, wordt de operatie
direct beëindigd. Zo’n gaatje sluit zich binnen enkele dagen vanzelf.
In zeer zeldzame gevallen is het gaatje te groot en moet dan via een
buikoperatie worden hersteld.
Nabloeding
Na de operatie kan er een blaasbloeding optreden. Meestal kan deze
worden gestopt door extra te spoelen via de blaaskatheter. Heel soms
moeten de stolsels op de operatiekamer worden verwijderd. Dit gebeurt
dan onder narcose via een kijkbuis in de plasbuis. Na het verwijderen
van de stolsels wordt de bloeding tot stilstand gebracht.
Urineweginfecties
Om een urineweginfectie te voorkomen, krijgt u kort voor de operatie
antibiotica via het infuus. Soms kunt u na de operatie toch een
urineweginfectie ontwikkelen. U kunt dan last hebben van pijn bij
het plassen en vaak kleine beetjes moeten plassen. Dit is met een
antibioticakuur goed te behandelen. Bij mannen kan deze infectie een
bijbalontsteking veroorzaken. Dit kan gepaard gaan met pijn aan de
balzak, roodheid en zwelling. Ook dit wordt met een antibioticakuur
behandeld.
9
Vernauwing van de plasbuis
Bij mannen is het mogelijk dat er door de operatie na een langere
tijd een vernauwing in de plasbuis ontstaat. Dit wordt veroorzaakt
door littekenvorming. Dit merkt u doordat de urinestraal minder
krachtig wordt. Soms moet deze vernauwing met een operatie worden
opgeheven.
Weer thuis
In de eerste periode na ontslag kunt u last hebben van de volgende
verschijnselen:
• Vaak aandrang om te plassen en soms moeite hebben om de plas op
te houden. Deze klachten verdwijnen over het algemeen na enkele
dagen.
• Branderig gevoel bij het plassen meestal aan het begin of einde van
het plassen.
• Soms kan de urine nog wat bloederig zijn. Af en toe kunt u een
bloedstolseltje uitplassen. U kunt tot ongeveer 6 weken na de
operatie af en toe nog wat bloedverlies hebben. Het is wel van
belang dat, gedurende deze weken, het bloedverlies minder wordt. Leefregels
• Als u pijn heeft adviseren wij u om vier maal per dag 2 tabletten van
500 mg paracetamol te nemen. Als dit niet afdoende is, bel dan met
de polikliniek Urologie.
• Wij raden u aan om een tot maximaal twee liter vocht per dag te
drinken (geen alcohol). Hiermee voorkomt u dat er bloedstolsels in
de blaas ontstaan.
• Na de operatie mag u twee weken niet sporten.
• Tot twee weken na de operatie mag u niet fietsen. Autorijden mag
wel.
• Tot één week na de operatie mag u geen geslachtsgemeenschap
hebben.
• Zorg dat de ontlasting zacht blijft omdat persen bij de ontlasting
de kans op een nabloeding vergroot. Vezelrijke voeding en een tot
twee liter drinken zijn belangrijk om uw ontlasting zacht te houden.
Vezels zitten vooral in volkoren producten, groenten en fruit. Als dit
niet voldoende is, kan de uroloog u medicijnen voorschrijven om
10
de ontlasting zachter te maken. Als het voor u makkelijker is, kunt u
hiervoor ook naar de huisarts.
Wanneer neemt u contact op met ons?
•
•
•
•
Als u niet meer kunt plassen;
Als u koorts krijgt boven de 38,5°C;
Als u bij het plassen veel bloed heeft met grote bloedstolsels;
Als u plotseling hevige buikpijn heeft die niet met de aanbevolen
pijnstillers verdwijnt;
• Als het bloedverlies na veertien dagen niet vermindert;
• Bij ernstig brandende pijn tijdens het plassen;
• Als u zich zorgen maakt of vragen heeft.
In deze gevallen belt u tijdens kantooruren met de polikliniek Urologie.
Buiten kantooruren belt u met de Spoedeisende Hulp (SEH).
Weefselonderzoek
Een blaastumor is bijna altijd kwaadaardig. Het kwaadaardige weefsel
kan vrij onschuldig zijn, maar ook agressief en meer uitgebreid. Het
weefsel dat verwijderd werd tijdens de operatie, wordt daarom naar de
patholoog opgestuurd voor onderzoek. Dit onderzoek wordt gedaan om
vast te stellen wat de precieze aard van de tumor is.
Als de tumor oppervlakkig groeit dan is deze tijdens de operatie in zijn
geheel verwijderd. Soms blijkt bij het weefselonderzoek dat de tumor
in de spier van de blaas groeit. In dat geval is een vervolgbehandeling
nodig. Mocht dit bij u zo zijn, dan bespreekt de uroloog met u welke
vervolgbehandeling u nodig heeft.
11
Eerste polibezoek na opname
Ongeveer één week na de opname komt u terug op de polikliniek
voor de uitslag van het weefselonderzoek. Omdat blaastumoren
bijna altijd kwaadaardig zijn en u een verhoogde kans heeft dat ze
terugkomen, is het belangrijk dat u onder controle blijft bij de uroloog.
Dit betekent dat u regelmatig op de polikliniek terugkomt en de
uroloog in uw blaas kijkt (cystoscopie). Afhankelijk van de uitslag van
het weefselonderzoek, kan de uroloog u voorstellen om meerdere
blaasspoelingen voor te schrijven.
Verhinderd
Bent u op de afgesproken datum of tijd verhinderd? Geef dit dan zo snel
mogelijk door aan het secretariaat van de polikliniek Urologie. Als u dit
op tijd doet, kan een andere wachtende patiënt worden ingepland.
Vragen
Heeft u nog vragen? Neem dan contact op met polikliniek Urologie.
Contactgegevens
Catharina Ziekenhuis
Telefoon 040 - 239 91 11
www.catharinaziekenhuis.nl
Spoedeisende Hulp
040 - 239 96 00
Polikliniek Urologie
040 - 239 70 40
Routenummer(s) en overige informatie over de afdeling Urologie kunt u
terugvinden op www.catharinaziekenhuis.nl/urologie.
12
13
14
15
Michelangelolaan 2 – 5623 EJ Eindhoven
Postbus 1350 – 5602 ZA Eindhoven