Transcript Maagsondage op Neonatologie

maagsondage op neonatologie
studiedagen perinatologie
3 en 26 februari en 17 maart 2015
Stefanie Geens
neonatologieverpleegkundige UZ Brussel
maagsondage op neonatologie
 indicaties + mogelijke complicaties
 verpleegkundige aandachtspunten:
 keuze van de MS
 plaats: oraal – nasaal
 lengtebepaling
 accurate zorg
maagsondage op neonatologie
3 en 26 februari en 17 maart 2015
plaatsen van een maagsonde
 indicaties
 toedienen van sondevoeding
 toedienen van medicatie
 “decompressie” van maag
 geen standaard protocol
 snelle evolutie in de vooruitgang van materiaal
maagsondage op neonatologie
3 en 26 februari en 17 maart 2015
plaatsen van een maagsonde: complicaties
het correct plaatsen van een maagsonde = complicaties voorkomen
mogelijke complicaties zijn:
 apnoe, bradycardie en/of saturatiedaling
 obstructie luchtwegen (vooral bij nasale plaatsing)
 irritatie/ necrose nasale mucosa: neusbloeding – ulceratie
 perforatie
maagsondage op neonatologie
3 en 26 februari en 17 maart 2015
plaatsen van een maagsonde: complicaties
mogelijke complicaties zijn:
 dislocatie
- opgerold in de oropharynx
- thv trachea…aspiratie
- thv slokdarm
- thv duodenum
opgerolde maagsonde in de
oropharynx en bovenste deel slokdarm
maagsondage op neonatologie
3 en 26 februari en 17 maart 2015
plaatsen van een maagsonde: complicaties
mogelijke complicaties zijn:
 foutieve plaatsing tgv…
niet correcte lengtebepaling
of slechte fixatie

of teruggetrokken maagsonde

maagsonde in slokdarm
maagsondage op neonatologie
3 en 26 februari en 17 maart 2015
keuze type maagsonde
maagsondage op neonatologie
3 en 26 februari en 17 maart 2015
keuze type maagsonde
 “PVC”- maagsonde

goedkoop - onbuigzaam

tip wordt hard door inwerking van maagzuur

geen eerste keus voor neonaten (George,2011)
 “silicone” - maagsonde

duur

zacht materiaal

minste kans om trauma te veroorzaken

dikke wanden
maagsondage op neonatologie
3 en 26 februari en 17 maart 2015
keuze type maagsonde
 “PUR”- poly urethaan maagsonde
 iets duurder, nu veel gebruikt
 poly urethaan wordt zachter bij lichaamstemperatuur
 relatief dunne wand: valt niet zomaar dicht tijdens aspiratie
 sterk materiaal: grote interne diameter met kleine externe
diameter
maagsondage op neonatologie
3 en 26 februari en 17 maart 2015
maagsonde: keuze van diameter en lengte
 verschillende charrières (charrière 3,5 tot 10) (Wallace, 2014)
en lengtes (tot 125 cm)
 juiste charrière en lengte?
 er bestaan geen eenduidige richtlijnen
 verpleegkundige/vroedvrouw beslist ifv respiratoire toestand
en ifv comfort baby
 hangt ook af van viscositeit voeding – medicatie
maagsondage op neonatologie
3 en 26 februari en 17 maart 2015
nasaal of oraal
Nasaal
 toename ademarbeid

lagere saturatiewaarden
Oraal

meer beweeglijker
 meer kans op vagale reacties
Verpleegkundige/vroedvrouw bekijkt respiratoire status
en beslist of ze de MS nasaal of oraal plaatst.
maagsondage op neonatologie
3 en 26 februari en 17 maart 2015
plaatsen van een maagsonde: lengtebepaling
in praktijk: op basis van morfologische metingen
 “NEX”- methode
 “NEMU”- methode
maagsondage op neonatologie
3 en 26 februari en 17 maart 2015
plaatsen van een maagsonde: lengtebepaling
Wat zegt de literatuur?
“NEX”-methode
= Nose – Ear – processus Xyphoideus
= afstand van tip neus/mondhoek  oorlel  uiteinde van het sternum
maagsondage op neonatologie
3 en 26 februari en 17 maart 2015
plaatsen van een maagsonde: lengtebepaling
Wat zegt de literatuur?
“NEX”-methode
 verschillende onderzoeken:
 niet accuraat
 meer kans tot dislocatie (o.a. Costa et al., 2012)
 afstand is te kort tot maag (Beckstrand, 2007)
 meten vanaf neusvleugel ipv neustip = ondiepe positie maagsonde
(de Boer & Smit, 2010)
maagsondage op neonatologie
3 en 26 februari en 17 maart 2015
plaatsen van een maagsonde: lengtebepaling
Wat zegt de literatuur?
“NEMU”- methode
= Nose – Ear – Mid Umbilicus
= afstand van neustip/mondhoek  oorlel  middelpunt tussen
processus xyphoideus en navel
maagsondage op neonatologie
3 en 26 februari en 17 maart 2015
plaatsen van een maagsonde: lengtebepaling
Wat zegt de literatuur?
“NEMU”- methode
verschillende onderzoeken:
 betere methode
 minder frequent fouten: bv een te hoog geplaatste maagsonde
(o.a. Beckstrand et al., 2007; de Boer & Smit, 2010;
Freeman et al., 2012)
maagsondage op neonatologie
3 en 26 februari en 17 maart 2015
plaatsen van een maagsonde: lengtebepaling
Wat zegt de literatuur?
andere methoden
 leeftijdsgerelateerde meting
 maar… niet aangepast aan kinderen, zeker niet voor prematuren!
 op basis van het gewicht neonaat
 minder frequent fouten: bv. een te hoog geplaatste maagsonde
(o.a. Freeman et al., 2012;…)
 aangeraden formules - oraal: 3x gewicht (kg) + 12
- nasaal: 3x gewicht (kg) + 13
maagsondage op neonatologie
3 en 26 februari en 17 maart 2015
manier van plaatsen: wat zegt de literatuur?
verpleegkundige aspecten
 plaatsen MS
 discomfort en schommeling in de cerebrale flow
 verschillende onderzoeken:
 inbrengen maagsonde: pijnlijk
= vergelijkbaar met een hielprik
= herhaalde handelingen: stress!!
 indien mogelijk: gebruik glucose 30% + fopspeen
maagsondage op neonatologie
3 en 26 februari en 17 maart 2015
manier van plaatsen: wat zegt de literatuur?
verpleegkundige aspecten
 handschoenen
 niet steriele handschoen bij het inbrengen
tip maagsonde:
 bevochtigen met aqua distillata
maagsondage op neonatologie
3 en 26 februari en 17 maart 2015
controle positie: wat zegt de literatuur?
verpleegkundige aspecten
controle is steeds nodig
 na het plaatsen van een maagsonde
 voor elke voeding- en medicatietoediening
 1x/shift bij het toedienen van continue voeding
beste methode = nemen van een Röntgenfoto (o.a. Baier et al., 2013)
maar… - niet praktisch,
- tijdrovend en kostelijk
- gevaarlijk: stralingsbelasting!
Tip: RX voor andere medische reden: controleer positie !!
maagsondage op neonatologie
3 en 26 februari en 17 maart 2015
controle positie: wat zegt de literatuur?
verpleegkundige aspecten: andere methoden…
 pH…
 pH tussen 1 en 4 = correcte positie maagsonde
maar… NIET bij neonaten:
- intrensieke pH maag > 4
- vertraagde maaglediging
- zuurremmende medicatie – continue voeding: pH kan
 aspireren – inspecteren maagvocht
 kan tot verwarring leiden (Bucher et al., 2009)
- soms geen maagvocht
- flexibele maagsonde of kleine charrière (5): klappen dicht bij het
aspireren (o.a. de Boer et al., 2010)
maagsondage op neonatologie
3 en 26 februari en 17 maart 2015
controle positie: wat zegt de literatuur?
ausculteren…
= meest gebruikte methode
 onderzoeken: inefficiënte methode (o.a. Cullen et al., 2009)
maagsondage op neonatologie
3 en 26 februari en 17 maart 2015
aanvullende verpleegkundige aandachtspunten:
wat zegt de literatuur?
 spoelen maagsonde… (V&VN, 2011)
 4 tot 6x/dag met maximum 2 ml aqua (= max. 12ml. per dag)
 voor en na het toedienen van medicatie en/of voeding
 doorspoelen niet mogelijk? maagsonde vervangen
maagsondage op neonatologie
3 en 26 februari en 17 maart 2015
aanvullende verpleegkundige aandachtspunten:

fixatie:
 dienstgebonden
 neonatologie UZ Brussel:
* huidbescherming met Comfeel®
* Leukoplast Pro LF 10cm x 5m®
* markering van de maagsonde
maagsondage op neonatologie
3 en 26 februari en 17 maart 2015
maagsondage op neonatologie
3 en 26 februari en 17 maart 2015
maagsondage op neonatologie
3 en 26 februari en 17 maart 2015
maagsondage op neonatologie
3 en 26 februari en 17 maart 2015
aanvullende verpleegkundige aandachtspunten:
vervangen maagsonde: wanneer?
 aanbeveling firma Vygon®
 PVC maagsondes = na 3 dagen
 polyurethane maagsonde = 3 weken ter plaatse
 Silicone maagsonde = na 3 weken
 andere literatuurbronnen = geen eensgezindheid!
maagsondage op neonatologie
3 en 26 februari en 17 maart 2015
PRAKTIJK
verpleegkundige aandachtspunten
 verschillend van dienst tot dienst en verpleegkundigen onderling
 geen kennis van recente aanbevelingen in de literatuur
 veiliger traditionele technieken
maagsondage op neonatologie
3 en 26 februari en 17 maart 2015
even samengevat
•
type + doel maagsonde (materiaal, charrière)
•
NEMU methode
•
Neonaat comfortabel installeren. Babycalmine toedienen ifv gewicht.
•
controle positie
•
•
- aspiratie maagvocht
- ausculteren
Tip: RX voor andere medische reden: controleer positie !!
aan te raden bij het plaatsen van een maagsonde
= niet-steriele handschoenen dragen
= tip maagsonde bevochtigen met aqua distillata
dienstgebonden aspecten = fixatie maagsonde
= (na)spoelen maagsonde
= tijdstip vervangen van maagsonde
maagsondage op neonatologie
3 en 26 februari en 17 maart 2015
maagsondage op neonatologie
3 en 26 februari en 17 maart 2015
referenties
 Austin, J.K., Cirgin Ellett, M.L., Cohen, M.D., Lane, K.A., Perkins, S.M., & Smith, C.E.
(2011). Predicting the Insertion Length for Gastric Tube Placement in Neonates. J
Obstet Gynecol Neonatal Nurs, 40(4), 412-421. doi:10.1111/j.1552-6909.2011.01255.x
 Baier, R.J., El-Sayed, Y., Soylu, H., Wiseman, N.E., & Yi, M. (2013). Radiographic
Confirmation of Feeding Tube Placement: A Diagnostic Tool Identifying
Gastrointestinal Anomalies. Neonatal Network, 32(2), 89-94. doi:10.1891/07300832.32.2.89
 Bayne, A., Huffman, S., Jarczyk, K.S., O’Brien, E., & Pieper, P. (2004). Methods to
Confirm Feeding Tube Placement: Application of Research in Practice. Pediatric
nursing, 30(1), 10-13.
 Beckstrand, J., Cirgin Ellet, M.L., & McDaniel, A. (2007). Predicting internal distance to
the stomach for positioning nasogastric and orogastric feeding tubes in children.
Journal of Advanced Nursing, 59(3), 274-289. doi:10.1111/j.1365-2648.2007.04296.x
 Bucher, H.U., Mieth, R.A., Quandt, D., & Schraner, T. (2009). Malposition of
Feeding Tubes in Neonates: Is It an Issue? Journal of Pediatric
Gastroenterology and Nutrition, 48, 608-611.
maagsondage op neonatologie
3 en 26 februari en 17 maart 2015
referenties
 Clouse, R.E., Meert, K.L., & Metheny, N.A. (2007). Complications related to
feeding tube placement. Current Opinion in Gastroenterology, 23, 178-182.
 Costa, S., Giordano, L., Maggio, L., & Zecca, C. (2012). Methods of enteral feeding in
preterm infants. Early human development, 31-33.
 Cullen, L., Farrington, M., Lang, S., & Steward, S. (2009). Nasogastric Tube Placement
Verification In Pediatric and Neonatal Patients. Pediatric Nursing, 35(1), 17-24.
 de Boer, J., & Smit, B.J. (2010). De positie van maagsondes en accumulatie van lucht in
de maag bij pasgeborenen op de Intensive Care Neonatologie. VLOV, 16(2), 97-103.
 Hafström, M., Kristoffersen, L., & Skogvoll, E. (2011). Pain Reduction on Insertion of a
Feeding Tube in Preterm Infants: A Randomized Controlled Trial. Pediatrics, 127(6),
1448-1455. doi:10.1542/peds.2010-3438
maagsondage op neonatologie
3 en 26 februari en 17 maart 2015
referenties
 Freeman, D., Holberton, J., & Saxton, V. (2012). A Weight-Based Formula for the
Estimation of Gastric Tube Insertion Length In Newborns. Advances in
Neonatal Care, 12(3), 179-182. doi:10.1097/ANC.0b013e318256bb13
 George DE, Dokler ML. (2011). Tubes for enteric access. Wyllie R. Hyams JS. Eds.
Pediatric gastrointestinal and liver disease, 4th ed. Philadelphia. PA: Saunders,
 Praktijkkaart Richtlijn Neusmaagsonde. (2011, November 4). V&VN. Geraadpleegd via
http://www.nursing.nl.
 Wallace T. Steward D. (2014). Gastric tube use and care in the NICU. Newborn and
Infant Nursing Reviews. 14. p.103-108.
maagsondage op neonatologie
3 en 26 februari en 17 maart 2015