Transcript Download File - 100 jaar Pedagogiek

Zaterdag 1 februari 2014
www.limburger.nl
horizon
E3
interview
HET
kind
A L S P R O J E CT
Pedagogen, ze zijn nog nooit met zo velen geweest
en ze werken overal: in de jeugdzorg, bij de
kinderopvang en op scholen. Ter ondersteuning van
ouders die steeds onzekerder lijken te worden.
Een gesprek met lector orthopedagogiek Yolanda te
Poel en Jos Lumanauw, directeur van de 100-jarige
Fontys Hogeschool Pedagogiek, met vestigingen in Sittard, Tilburg, Eindhoven en Den Bosch.
De opleiding pedagogiek van Fontys bestaat
honderd jaar. Elk jaar studeren er alleen al in Sittard
ruim honderd hulpverleners af die voor een groot
deel direct op de werkvloer aan de slag gaan. Bij
jeugdzorg, instellingen voor gehandicapten,
bureaus voor opvoedingsondersteuning of in
het onderwijs.
ouders nu verhaal halen op school. Ze
dulden geen kritiek op hun kind. De
druk op ouders neemt toe. Ze willen
inderen opvoeden was jahet graag goed doen. Sociale media, telerenlang iets vanzelfsprevisie en internet, door wie wordt hun
kends. Onze grootouders
dachten daar nauwelijks bij kind eigenlijk opgevoed? De samenleving is een stuk ingewikkelder geworna, die deden gewoon. De
den en ouders zoeken houvast. Ze zijn
ouders van nu zijn veel bewuster aan
het opvoeden. Dat doen ze heel behoor- bewust aan het opvoeden. Niet voor
niks worden de vele opvoedprogramlijk, want met de meeste Nederlandse
ma’s op televisie zo goed bekeken.
kinderen gaat het goed. Ze behoren tot
Kinderen van nu moeten goed prestede gelukkigste en gezondste kinderen
ren. Ze moeten het goed
van de wereld, die ook
doen op het vwo, heel
nog eens een goede
goed zijn in sport en de
band hebben met hun
beste zijn bij muziek. Ze
ouders. Als het allemaal
worden klaargestoomd.
niet zo meezit, staan er
Maar willen ouders niet
genoeg professionele
te veel? Overvragen ze
opvoeders, pedagogen,
hun kind niet? Te Poel:
klaar om een handje te
„Een paar jaar geleden
helpen.
zou ik nog heel overtuiZe lijken harder nogend ‘nee’ hebben gedig dan ooit. Deskundizegd, maar nu moet ik hegen zien een toenemenlaas zeggen: ja soms wel.
de mate van opvoeWe zijn veel dwingender
dingsonzekerheid bij
geworden. Bijvoorbeeld:
ouders. Die weten het
we vinden dat op het
niet meer maar willen
vwo niet goed les gegehet wel heel graag goed Yolanda te Poel
ven wordt. Dan is het
doen. „Hun kind is hun
niet meer: hoe zouden
project geworden. Ze
we dat kunnen verbeteren? Nee, nu roezijn pas geslaagd in hun opvoeding als
hun kind ook geslaagd is”, zegt Yolanda pen we: op het vwo mogen alleen nog
te Poel, lector orthopedagogiek en diver- maar academici lesgeven. We zijn constant bezig om te verbeteren, te prestesiteit aan Fontys hogeschool pedagoren.”
giek in Sittard. „Moet je je voorstellen
Ouders willen hun kinderen niks
wat voor een druk dat geeft, en een onmeer ontzeggen. Ze gunnen hun kind
rust. Vroeger was een kind een beetje
druk of wat teruggetrokken. Dat was ge- alles. Toch is Te Poel ervan overtuigd
woon zo. Nu is het meteen een ding en dat het systeem zichzelf reguleert. De
terugkeer van de participatiemaatschapgaan ouders deskundige hulp halen.”
pij waarin de burgers zelf het initiatief
Jarenlang bepaalde de school en de
nemen. Kwestie van tijd en vertroupastoor wat goed voor je was, zegt Jos
Lumanauw, directeur van Fontys Hoge- wen, zegt ze. „Ik zie het om me heen.
school Pedagogiek. „Vaak kreeg je thuis Mensen zijn weer meer aan het nadennog eens straf als je je op school niet ge- ken: wat kan ik voor een ander betekenen? Dat kan soms heel simpel zijn.
dragen had. Allemaal heel duidelijk.”
In die jaren zestig was je pad redelijk Een kind in de buurt leeft in armoede,
waarom zeg je niet, ik ga op woensdagafgebakend en uitgestippeld. Je groeide
middag met mijn kinderen naar de biop, deed een opleiding, trouwde en
kreeg kinderen. Nu moet je je eigen pad bliotheek en ik neem dat andere kind
mee. Iets voor een ander doen, kan heel
vinden. Te Poel: „Je bent veel meer de
architect van je eigen leven geworden.” verrijkend zijn. Steeds meer mensen
ontdekken dat. Al zal je natuurlijk altijd
Met als gevolg dat de individualisering is toegenomen. Wie aan mijn kind een groep hebben die zich benadeeld
voelt.”
komt, komt aan mij. Dus gaan veel
door Monique Evers
door Monique Evers
K
Nieuw lectoraat
P
Fontys Hogeschool Pedagogiek
heeft van haar bestuur toestemming gekregen om een nieuw lectoraat in te stellen. Er zal onderzoek
gedaan worden naar opvoeden voor
de toekomst, de dilemma’s waar
ouders in deze moderne samenleving mee te maken krijgen: sociale
media, onderwijs, hoe voed je je
kind op in een multiculturele samenleving en maak je het weerbaarheid tegen pesten.
illustratie Berend Vonk
edagogen zijn hard nodig, stelt
lector orthopedagogiek Yolanda te Poel. Zo’n vijftien procent van de ouders doet volgens haar regelmatig een beroep op een of andere vorm van jeugdzorg. En nog eens vijf procent heeft een
nauwe band met de hulpverlening. Dat
zijn vaak mensen die een vergroot risico
lopen: de alleenstaande moeder met een
lage opleiding, een zieke
ouder zonder een netwerk om op terug te vallen en ouders met een
migrantenachtergrond
die onvoldoende Nederlands spreken. Ook die
mensen proberen zo
goed mogelijk hun kinderen op te voeden maar
hebben daarbij soms wat
hulp nodig. „Soms leuren ze lang met hun kinderen voor ze op de goede plek zijn. Vaak zijn ze
doorgestuurd door de
huisarts of de school.
Jos Lumanauw
Eén probleem is niet zo
erg en goed te behandelen, maar je ziet vaak dat er meerdere
problemen spelen. Dat maakt het complex”, aldus Te Poel.
Eén op de vijf kinderen heeft dus contact met hulpverleners. „Dat is reden tot
zorg”, zegt Jos Lumanauw, directeur van
Fontys Pedagogiek in Sittard. „Onze opleiding is er niet voor niks. We dragen
bij aan het vroegtijdig signaleren van problemen. Er zitten veel mensen in de zware zorg die daar niet hadden hoeven komen als ze op tijd gezien waren.”
De studenten pedagogiek leren eerst
wat een normale ontwikkeling en opvoeding is. Daarom krijgen ze vakken als psychologie, sociologie en pedagogiek. Ze leren om de juiste vragen te stellen. Soms
is er iets aan de hand zonder dat je het
direct ziet. „De studenten leren ook hoe
ze moeten omgaan met andere culturen
en daarvoor hoeven ze echt niet alles
van die culturen te weten”, zegt Te Poel.
„We leren ze om niet alleen die Somalische vrouw te zien maar ook die moeder, een gestudeerde vrouw of een zange-
res. Leer je vooroordelen opzij te zetten.”
Net zo goed leren de studenten over de
verschillen tussen de stad en het platteland. Een kind zit tenslotte in een bepaalde context.
Het verhogen van de leeftijd waarop
jongeren alcohol mogen drinken, is op
dit moment een lastig ding voor veel
ouders, erkent Te Poel. „Heel lang werd
gezegd, je moet je kinderen thuis leren
drinken. Als ze op hun dertiende met
drank kunnen omgaan, zullen ze later
niet te veel drinken. Inmiddels weten we dat dat onzin is. En dat alcohol op
jonge leeftijd heel slecht is
voor de hersenen. Dus geven we weer grenzen aan.
Tot je achttiende niet drinken. Heel duidelijk. Het is
wennen, maar straks weten we niet beter. We vinden het nu toch ook heel
normaal dat er niet meer
gerookt wordt in restaurants en op de werkvloer.
Ken je die reclame van
‘Niks’ waarbij werd aangekondigd dat de alcoholleeftijd naar achttien jaar gaat.
In feite zegt die reclame
dat we weer grenzen gaan stellen.”
Bij grenzen stellen hoort straf, zegt Te
Poel. „Anders heeft het geen zin. Heel
veel ouders gaan een conflict met hun
kinderen uit de weg. Maar het is echt
een investering om het conflict aan te
gaan. Dat is je taak. Zo zei mijn man ooit
tegen onze dochter bij een ruzie: ‘Je weet
toch wat mijn historische rol is? Mijn rol
is het om jou nu terecht te wijzen.’ Zo is
het precies.”
Is opvoeden wel uitsluitend een taak
van ouders? In eerste instantie wel, vinden de deskundigen. Maar school draagt
er wel degelijk aan bij. „Als je 28 uur per
week dezelfde kinderen in de klas hebt
die je stimuleert, motiveert en enthousiast maakt dan ben je aan het opvoeden”, vindt Te Poel. Opvoeden is voor
haar niet het afvinken van een lijstje
maar het stimuleren van creativiteit en
flexibiliteit. Zorgen dat de kinderen zelfdenkende mensen worden. Dat ze in lastige situaties een specifieke oplossing bedenken. Dan is de opvoeding geslaagd.”
GO-E02R