Transcript Over actieve en passieve zinnen

Over actieve en passieve zinnen
Je onderscheidt actieve van passieve zinnen.
Je bouwt actieve en passieve zinnen.
Je zet passieve zinnen om in actieve.
Opdracht 1
Lees dit fragment.
‘De huurders wordt verzocht het reglement goed te lezen. Indien er klachten zijn, wordt daar schriftelijk
verslag van gemaakt dat wordt opgestuurd naar de desbetreffende huisbaas. De klachten worden
daarna bestudeerd en er wordt een beslissing getroffen die wordt meegedeeld aan de betrokken personen. Na het uitvoeren van de veranderingen kan door de huurders worden geoordeeld of het probleem is opgelost en de huisbaas zijn taak heeft vervuld zoals in het reglement wordt voorgeschreven.’
Leest het fragment vlot? Nee.
Welk werkwoord wordt hier te vaak gebruikt?
Het werkwoord worden.
Deze vorm is de passieve
vorm van een werkwoord.
Die vorm is typisch voor ambtelijk taalgebruik: je vindt die vaak in geschreven wetteksten, officiële brieven van bv. ministeries … Die taal verschilt heel erg van spreektaal!
Opdracht 2
Bekijk de zinnen.
set 1
set 2
zin A: Ik koop het cadeautje.
zin A: Wij wassen de ramen.
Ik / koop / het cadeautje
Wij / wassen / de ramen.
zin B: Het cadeautje wordt door mij gekocht.
zin B: De ramen worden door ons gewassen.
Het cadeautje / wordt / door mij / gekocht.
De ramen / worden / door ons / gewassen.
o
pv
o
lv
pv
hv
o
vd
pv
o
lv
pv
hv
vd
Over actieve en passieve zinnen
1
1
Benoem de gekende zinsdelen.
2
In welke zinnen staat het werkwoord ‘worden’?
In de zinnen B.
3
Vul aan: de actieve zinnen zijn zinnen A
4
Lijdend voorwerp.
, de passieve zinnen zijn zinnen B
.
Welke functie heeft het onderwerp uit zin B in zin A?
In welke zinnen heb je nog een extra zinsdeel?
In de zinnen B.
Met welk woord begint dat extra zinsdeel?
Door.
Hiermee wordt de handelende persoon bepaald in de zin. Het zinsdeel is het handelend voorwerp
(afkorting: hv). Vul dat zinsdeel aan bij de ontleding.
5
Welke functie heeft het handelend voorwerp uit de zinnen B in de zinnen A?
6
Onderwerp.
Vervang het handelend voorwerp door een actieve constructie. Volg het voorbeeld.
passief
actief
De bloemen worden door mij verkocht.
→
Ik verkoop bloemen.
De bloemen worden door jou verkocht.
→
De bloemen worden door hem/haar verkocht.
→
Jij
De bloemen worden door ons verkocht.
→
De bloemen worden door jullie verkocht.
→
De bloemen worden door hen verkocht.
→
verkoopt bloemen.
Hij/zij verkoopt bloemen.
Wij verkopen bloemen.
Jullie verkopen bloemen.
Zij verkopen bloemen.
Opgelet, soms moet je voornaamwoorden aanpassen.
2
De echtgenote wordt door haar man bedankt.
→
De man bedankt zijn echtgenote.
De klanten worden door die bank verwend.
→
Die bank verwent haar klanten.
Over actieve en passieve zinnen
Opdracht 3
Zet de passieve zinnen om in actieve. Het schema kan je daarbij helpen.
passief
actief
handelend voorwerp
↔
onderwerp
onderwerp
↔
lijdend voorwerp
werkwoordelijk gezegde
(worden/zijn + hoofdwerkwoord):
tt
iets wordt door mij gemaakt
vt
iets werd door mij gemaakt
ttt
iets zal door mij gemaakt worden
vtt
iets is door mij gemaakt
vvt
iets was door mij gemaakt
vttt
iets zal door mij gemaakt zijn
↔
werkwoordelijk gezegde
(hoofdwerkwoord):
tt
ik maak iets
vt
ik maakte iets
ttt
ik zal iets maken
vtt
ik heb iets gemaakt
vvt
ik had iets gemaakt
vttt
ik zal iets gemaakt hebben
1
De winnaar werd door al de laureaten op luid applaus onthaald.
2
Al de laureaten onthaalden de winnaar op luid applaus.
3
De curator heeft gisteren het theaterseizoen of�icieel geopend.
4
De directeur zal het verslag aan de commissie overmaken.
5
Zij begroetten de nieuwe collega met een stevige handdruk.
Gisteren is het theaterseizoen officieel geopend door de curator.
Het verslag zal door de directeur aan de commissie worden overgemaakt.
De nieuwe collega werd door hen begroet met een stevige handdruk.
Zal de milieuverloedering nog langer door de jeugd worden getolereerd?
Zal de jeugd de milieuverloedering nog langer tolereren?
Opdracht 4
Zelfde opdracht, maar iets moeilijker nu.
1
Vaak wordt door de regering beslist wat door de burgers gedaan moet worden.
2
De regering beslist vaak wat de burgers moeten doen.
3
4
5
Gisteren werd door de burgemeester bekendgemaakt dat de jeugdraad door Jonas Wouters zal worden voorgezeten.
Gisteren maakte de burgemeester bekend dat Jonas Wouters de jeugdraad zal voorzitten.
Na afloop van de persconferentie werd door de journalisten de roddel verspreid dat de wielrenner
door de bond was geschorst wegens gebruik van doping.
Na a�loop van de persconferentie verspreidden de journalisten de roddel dat de bond de wielrenner had geschorst wegens gebruik van doping.
In 2050 zullen raketten door de beste technici gemaakt en gecontroleerd zijn.
In 2050 zullen de beste technici raketten gemaakt en gecontroleerd hebben.
Drastische maatregelen waren door de ministers vastgesteld.
De ministers hadden drastische maatregelen voorgesteld.
Over actieve en passieve zinnen
3
Opdracht 5
Zet de passieve constructies uit de korte inhoud van De verliefde moordenaar van Karel Verleyen om in
actieve zinnen. Let op de tijden van het werkwoord.
De vijftienjarige Diane wordt tegen alle gangbare opvattingen in door haar vader tot ridder geslagen (1)
en is daarmee erfgename van Cental en barones van De La Tour d'Aigues. We spreken over de Provence
in de 16de eeuw. In die streek woonden veel 'ketters', Waldenzen, die door de vertegenwoordigers van de
rooms-katholieke kerk achtervolgd en vermoord werden (2) om de 'gelovigen' onder de duim te houden
en het pauselijke grondgebied rond Avignon uit te breiden. Omdat hij niet loyaal is, wordt Dianes vader
vermoord door de roomse machthebbers (3) en nu moet zij alles alleen beslissen. Ze gaat tot het uiterste.
De mensen en het grondgebied worden door haar beschermd (4) tegen het complot van de kerk en haar
buurman, de hertog van Oppède.
Een prachtig historisch verhaal dat op waar gebeurde feiten is gebaseerd. Boeiend van begin tot eind,
met wat romantiek om de wrede feiten te compenseren. Het verhaal veronderstelt wel enige cultuurhistorische kennis, want het is niet zó eenvoudig, maar wel goed geschreven.
Naar: mijnleestip.nl
1
Dianes vader slaat haar tot ridder …
2
De rooms-katholieke kerk achtervolgde en vermoordde veel ketters, Waldenzen, die in die
3
4
streek woonden.
…, vermoorden de roomse machthebbers Dianes vader …
Zij beschermt de mensen en het grondgebied …
Actief en passief
Sarah / maakt / een lijstje / op.
o
pv
lv
adpv
Het lijstje / wordt / door Sarah / opgemaakt.
o
pv
hv
vd
= actieve zin: Sarah voert de handeling uit.
= passieve zin: Sarah ondergaat de handeling.
Passieve constructies komen nog vaak voor in ambtelijk taalgebruik.
Het gebruik van te veel passieve vormen in een tekst noemen we ook wel passivitis.
Zet de passieve constructies zo veel mogelijk om naar actieve vormen.
Dat doe je door:
• het handelend voorwerp (hv) uit de passieve zin onderwerp te maken in de actieve zin;
• het onderwerp uit de passieve zin lijdend voorwerp te maken in de actieve zin.
4
Over actieve en passieve zinnen