Transcript Biodiversiteit

Welkom
Velt-presentatie over
de Bio-diverse Moestuin
bij de
door Janneke Tops
Even voorstellen: Velt
Bio-diversiteit …..
…. in bodem en compost
…. in je tuin
.... door zelf zaadgoed te telen
Even voorstellen: Janneke
Sinds 2012 weer in Nederland:
nieuwe uitdagingen
- Velt-lesgever
̶ Gezonde Moestuin
Cursussen, lezingen, advies,
begeleiding samentuingroepen
Velt:
Vereniging voor
ecologisch leven en tuinieren
Al bijna 40 jaar
Stimuleren van ecologisch
tuinieren en leven door:
Promotie
Markten bezoeken
Lokale markten
Rotterdam, Utrecht, Haarlem, Leerdam, Vught
Campagne
Eco tuindagen Nederland
31 mei en 1 juni 2014
̶ 2011
̶ 2012
̶ 2013
̶ 2014
/10 tuinen
/ 21 tuinen
/ 45 tuinen
/ 59 tuinen
Totaal 2014 (NL + België): 188 tuinen
Informatie
Velt-afdelingen
worden ondersteund
vanuit Antwerpen en Noord-Brabant
̶ Organisatie
̶ Aanbod allerlei activiteiten
̶ Berichten en info via ‘Seizoenen’
Krachten bundelen!
Velt in België
̶ 14.500 leden
̶
900 vrijwilligers
̶
110 afdelingen en werkgroepen
̶
9 coaches
̶
110 lesgevers
̶
20 beroeps krachten
Velt in Nederland:
ledenaantal
1600
1400
1200
1000
800
leden
600
400
200
0
2007 2008 2009 2010 2011 2012
maart 2014: 1800 leden
19 Velt-afdelingen in Nederland
3 Velt-afdelingen in wording
waaronder Assen en Groningen
Lid worden van Velt?
Dat kan vandaag
bij de Velt-kraam
̶ 30 euro p.p. (gezin) per jaar
̶ 6 keer Seizoenen tijdschrift
̶ Korting op boeken
̶ Nog meer voordelen,
vraag het aan de kraam
Biodiversiteit
Waarom
is biodiversiteit belangrijk?
Wat kun je zelf doen?
De kringloop
waar het allemaal om draait
Het natuurlijk kapitaal
uit de kringloop
Eco systeem diensten
Bron: www.biodiversiteit.nl/
Meer biodiversiteit
=
Meer natuurlijk kapitaal
en
Veerkrachtige ecosystemen
Veerkrachtige ecosystemen
Kunnen beter inspelen op
veranderende omstandigheden,
stress-situaties
In tegenstelling tot
monoculturen
Stand van zaken
biodiversiteit in NL
Laatste decennia:
75% van de biodiversiteit
wereldwijd verdwenen
(bron: Vandana Shiva)
Noodklok:
het is 5 voor (of over?) 12
Wat kun je zelf doen?
Biodiversiteit zaaien
en allerlei soorten een kans geven:
ieder tuintje telt!
Biodiversiteit
in
de bodem
Op een gezonde bodem
groeit gezond voedsel =
de basis voor gezond leven
Plant bepaalt zelf
wat hij opneemt
uit de bodem
Maar de bodem
moet daartoe
wel voldoende
bio-divers en dus
gezond zijn
Stand van zaken
voedingskwaliteit gangbaar voedsel
in 2002 t.o.v. 1985
Mineralen en vitaminen in mg per 100 gr levensmiddel
Levens
middel
Onderzochte
stof
1985
1996
2002
Percentage
’85 – ’02
Broccoli
Calcium
103
33
28
- 73%
Foliumzuur
47
23
18
- 62 %
Magnesium
24
18
11
- 46 %
Calcium
56
34
22
- 61 %
Foliumzuur
39
34
30
- 23 %
Magnesium
26
22
18
- 31 %
Vitamine B6
140
55
32
- 77 %
Bonen
Bron: 1985 Farmaceutisch bedrijf Geigy (Zwitserland) 1996 en 2002:
levensmiddelenlaboratorium Karlsruhe / sanatorium Obertal
Oorzaak van afname
voedingskwaliteit
O.a. afname biodiversiteit
in de bodem
Wat is een bodem?
Bodem structuur
Het ‘moedermateriaal’
van de bodem:
zand
Leem
(=silt)
Klei
Klei-humus
complex
Bodem organische stof
begrippen
̶ Organische stof
̶ Compost
̶ Humus
̶ Bodemleven
Bodemleven
In 1 gram gezonde bodem
(= ca gewicht van een paperclip) vind je
een enorme biodiversiteit
Kg per ha
Bacteriën
2.300
Schimmels
2.700
Protozoa
Aantal
soorten
150
Regenwormen
1.000
Geleedpotigen (o.a. insecten)
1.000
Algen en diatomeeën/diatomen
1.000
60.000
7.000 7.500.000 per ha
tot 100.000
Nematoden/aaltjes
20.000
Slakken
40.000
Totaal
Aantallen
exemplaren
per theelepel
8.150 kg
Gewicht van 1 koe = ca
600 kg
Gewicht bodemleven op 1 ha =
14 koeien
Uit: ‘Teaming with microbes’
minimaal!
Wat is een gezonde bodem?
een goed evenwicht tussen
-
Aarde: vaste deeltjes
Water
Vuur: bodemleven
Lucht: met name zuurstof
Veel bodems zijn tegenwoordig te arm
aan organisch stof en bodemleven
Een bodem met een goede structuur is
‘kruimelig’.
Het geheim van de smid:
organische stof / humus
en een rijk bodemleven
(= bodem-bio-diversiteit)
zorgen voor:
-
Opslag en beschikbaarheid voedingsmineralen
Opslag water (1 kg org. stof kan 9 * zoveel water bergen)
Lucht door structuur
Ziektewerend vermogen
pH bufferend vermogen
Hoe kun je
de bodem beoordelen
̶ Graaf een gat en kijk
̶ Observeer hoe de planten groeien
̶ Zelf je bodem beoordelen m.b.v.
Gaia-tips (www.gaiabodem.nl)
̶ Analyse bij GAIA bodemonderzoek
(ca 66 euro): www.gaiabodem.nl
̶ Velt onderzoekt op dit moment
Nederlandse bodemlaboratoria
̶
̶
̶
̶
̶
Hoe zorg je ervoor
dat de bodem
gezond wordt en blijft
Ruime vruchtwisseling en/of
combinatieteelten
Goede en voldoende compost
Groenbemesters zaaien
Bodem bedekken (mulchen)
Beddenteelt: lucht in de bodem!
Het kan een paar jaar duren voordat
een moestuinbodem gezond is
Mulchen
Let op slakken!
Of je kiest
een kleine moestuin….
gebruik bij vierkante meter bakken geen potgrond / turf
maar (zelfgemaakte)bladcompost of cocopeat,
Om turf te winnen worden natuurgebeiden afgegraven.
Compost:
een broeinest van
biodiversiteit
Compostering
= natuurlijke afbraak
van organisch materiaal
tot plantenvoeding en humus
- In de bodem
- Op een composthoop of in
compostbak:
- Warme compost
- Koude compost
- Wormenbak
Een goede composthoop
Goed evenwicht tussen
aarde, water, vuur en lucht
Composthoop
VLACO
Vlaamse Compost Organisatie:
Diploma: compostmeester
Wormencompost
Bladcompost
̶
Compost preparaat
̶
̶
̶
̶
Mengsel van compost, gedroogde kruiden,
schimmels, bacteriën etc. die
bodembevorderend werken
Zelf maken: Compostthee machine max. 8
uur op 25°C www.gezondgroep.nl
Of mengsel kopen, brouwen niet nodig
Ervaringsdeskundige:
biologische wijngaard
El Placer in Lelystad
Al ver voor Christus bekend
(Cato: ‘De Agricultura’)
̶
̶
Planten preparaten
Planten ondersteunen in hun groei en
ontwikkeling
Plantenpreparaten, bv.brandnetelgier
Biodiversiteit
in
je tuin
Zorg voor
veel soorten
̶ Groenten
̶ Kruiden en bloemen
̶ Bomen en heesters
̶ Rassen
̶ Dieren (van klein tot groot)
Veel soorten
krijg je door
̶ Ruime vruchtwisseling: veel veldjes
̶ Combinatieteelt
- binnen een vruchtwisseling (bv. wortel/ui)
- Permacultuur
- Vierkante meter bak
̶ Andere planten integreren:
Kruiden, bloemen, heesters, bomen
Permacultuur ontwerp
Guerilla gardening!
In plaats van
‘the monoculture
of the mind’
Zaad
bommen
Dieren werken mee in de tuin…..
Biodiversiteit
in stand houden door
zelf zaad te telen
Zaadgoed:
het begin van alle leven
het in stand houding
van biodiversiteit
…en is belangrijk voor
voedsel soevereiniteit
Genetische diversiteit
=
Veerkrachtige
systemen
Biodiversiteit
hoort vooral te groeien op land en in zee
en niet in een vrieskist weggestopt,
toegankelijk voor slechts enkelen
Svalbard Global Seed Vault
̶ Those who
control the seeds,
control the food and
control the planet
(citaat van
Vandana Shiva,
winnares alternatieve
nobelprijs in1993)
Het kan ook anders:
zaadgoed telen
in eigen hand nemen!
Zelf doen of
onafhankelijke zaadbedrijven
en zaadcoöperaties steunen
Zelf zaadgoed telen =
een ambacht
en vraagt…
– kennis
– kunde
– aandacht
– dus tijd en liefde!…..
Maar je kunt
gelijk beginnen met
̶ Veel bloemen en kruiden
(Goudsbloem, Oost-Indische kers, stokroos,
zonnebloem, …..)
- Doperwt, spercieboon, tuinboon
- Courgette, komkommer,
pompoen (oppassen voor kruisbestuiving)
- …
Isolatie afstanden
Soort
Bestuiving
Door
Isolatie
afstand(*1)
Winterpostelein
Zelfbestuiving
2m
Doperwt
Zelfbestuiving
Geen
Spercieboon
Vnl zelfbestuiving
Insecten
5-10 m, 1 km
(Kokopelli)
Sla
Vnl zelfbestuiving
Insecten
2-5 m
Tomaat
Vnl zelfbestuiving
Insecten
3-4 m
Komkommer
Kruisbestuiving
Pompoen
Kruisbestuiving
Insecten
250 m
Prei
Kruisbestuiving
Insecten
150 m
Suikermais
Kruisbestuiving
Wind
400-500 m
Radijs
Kruisbestuiving
Insecten
150 m.
150 m
(*1) Isolatieafstand = de minimale afstand die er in een teeltseizoen moet zijn tussen twee verschillende rassen van
dezelfde soort om kruisbestuiving te voorkomen.
Bronnen: Kokopelli en Pro Specie Rara, soms zeer verschillende adviezen
Meer weten?
Velt biedt aan:
- www.biozaden.be: veel leesvoer
- Lezingen en workshops
door Velt-lesgevers
- Ecozoekertjes in Seizoenen
- Activiteitenkalender: ruilmarkten!
- Velt-zadenwerkgroep:
meld je aan!
Cursusdagen
Zelf zaden telen
van Stichting Zaadgoed:
28 maart, 2 april, 9 april
Groningen, Utrecht, Den Bosch
en op verzoek ook elders
1 halve dag in het voorjaar (+ zaaien)
1 halve dag in het najaar (+ oogsten)
Meer info: www.zaadgoed.nl