Transcript 1 Het duolegaat : stel een vzw aan als algemene legataris Wie enkel

Het duolegaat : stel een vzw aan als algemene legataris
Wie enkel erfgenamen heeft in zijlijn, doet er goed aan een deel van zijn vermogen na te
laten aan een goed doel. Alle erfgenamen varen daar financieel wel bij. 50 tot 55 procent
van de netto erfenis nalaten aan de erfgenamen in zijlijn, de rest aan een goed doel, is
volgens notaris Dirk Michiels voor alle partijen een financieel interessante
verdeelsleutel. Bovendien, zegt de notaris, is het bij zo’n duolegaat aangewezen de vzw
aan te duiden als algemene legataris en de andere erfgenamen als bijzondere
legatarissen.
Heb je geen erfgenamen in rechte lijn, dan gaat de fiscus met het grootste deel van je erfenis
lopen. Tenzij je in je testament een deel van je erfenis aan een goed doel toewijst. Dan houden
ook de erfgenamen in zijlijn netto meer over dan als ze de hele erfenis hadden ontvangen.
‘Het duolegaat speelt in op de tariefverschillen tussen legaten aan vzw’s en aan erfgenamen in
zijlijn’, zegt notaris Dirk Michiels. ‘In Vlaanderen worden legaten aan vzw’s belast aan 8,5
procent. In Wallonië is dat zelfs maar 7 procent, in Brussel 12,5 procent voor vzw’s die een
federale erkenning hebben voor belastingvermindering. Die tarieven zijn veel lager dan die
voor erfgenamen in zijlijn. Die kunnen in Vlaanderen oplopen tot 65 procent, in Wallonië en
Brussel zelfs tot 80 procent. Een voorbeeld: als je in Vlaanderen 250.000 euro nalaat aan
neven en nichten, dan betalen zij 142.500 euro successierechten. Ze houden dus maar 107.500
euro over. Het duolegaat kan ervoor zorgen dat ze meer overhouden en dat tegelijkertijd een
goed doel er financieel beter van wordt.’
Hoe gaat dat in zijn werk?
‘Een uitzondering in het wetboek van successierechten, artikel 64 lid 2, zegt dat je
erfgenamen een verplichting kan opleggen, in het geval van het duolegaat de verplichting om
de successierechten te betalen. Iemand kan dus in zijn testament bepalen dat een vzw de
successierechten moet betalen van de andere erfgenamen. Concreet kan hij zijn erfenis van
250.000 euro in twee verdelen – de helft voor een goed doel, de helft voor neven en nichten –
en aan het goede doel de verplichting opleggen de successierechten van de neven en nichten
te betalen. De vzw betaalt dan 61.250 euro op het deel van de neven en nichten, en 11.000
euro op haar deel. Dan blijft er 52.750 euro over voor het goede doel. Ook de neven en
nichten zijn beter af met 125.000 euro dan met 107.500 euro. Alleen de fiscus schiet er bij in,
70.250 euro in dit geval.’
Is ieder de helft een goede verdeelsleutel?
‘Met Excel-programma’s hebben we berekend dat je 50 tot 55 procent van de nettonalatenschap (zijnde het bruto actief, onder aftrek van alle schulden en van alle kosten van
vereffening van de nalatenschap, vóór afhouding van de successierechten zelf) kunt
toewijzen aan de erfgenamen in zijlijn. Dan houdt de vzw nog voldoende over. Ga je verder,
tot 70 procent bijvoorbeeld, dan zal de vzw het legaat weigeren omdat ze er haar broek aan
scheurt.’
U spreekt over erfgenamen in zijlijn. Is het duolegaat enkel voor hen interessant?
‘Erfgenamen worden ingedeeld in drie categorieën. Voor erfgenamen in rechte lijn en voor de
meeste samenwonenden is het duolegaat niet interessant omdat er amper verschil is tussen de
successierechten die zij betalen en de tarieven voor vzw’s. Voor de tweede categorie van
erfgenamen -broers en zussen- kan het duolegaat voordelig zijn maar dat is afhankelijk van de
grootte van de erfenis en van het aantal erfgenamen. De derde categorie bestaat uit alle
1
anderen. Dat kunnen neven en nichten zijn maar ook vreemden. Voor die categorie is het
duolegaat altijd interessant. En niet enkel op financieel vlak.’
Hoe bedoelt u?
‘Ik pleit ervoor om de vzw aan te stellen als algemene legataris. Dat betekent dat zij de hele
nalatenschap verkrijgt. En dan leg je aan de algemene legataris de verplichting op enkele
bijzondere legaten uit te keren aan de erfgenamen in zijlijn. Door het zo te doen, zijn alle
lasten voor de afwikkeling van de erfenis – zoals de administratieve rompslomp – voor de
algemene legataris. De bijzondere legatarissen moeten zich daar niets van aantrekken en
krijgen gewoon hun deel van de erfenis op de rekening.’
Is het dan voor een vzw nog wel interessant?
‘Ja, op voorwaarde natuurlijk dat je een voldoende groot deel van de erfenis toewijst aan het
goede doel: 50 procent is ruim berekend, 45 procent is nog voldoende. Een vzw is natuurlijk
ook niet verplicht een erfenis te aanvaarden. Meestal zie je vlug na het overlijden hoe de vork
aan de steel zit. En in twijfelgevallen kan de vzw de erfenis aanvaarden onder voorrecht van
boedelbeschrijving zodat zij nooit gehouden kan zijn meer te betalen dan ze zelf uit de erfenis
haalt.’
Waar moet u nog aandacht voor hebben bij het duolegaat?
‘Het is belangrijk dat je de vzw duidelijk identificeert in het testament: de juiste benaming, de
juiste maatschappelijke zetel, het ondernemingsnummer. Om alle discussies te vermijden,
vermeld je ook best dat de vzw óf haar rechtsopvolgers worden aangeduid als algemene
legataris.’
Notaris Dirk MICHIELS.
Aarschot, 6 juli 2014
2