Transcript Publicatie VVM Tijdschrift Milieu, mei 2014 Vergroenen

Foto: Philips
VERGROENEN BEDRIJVENTERREINEN IN OPMARS
Bedrijventerreinen & biodiversiteit vormen op z’n zachtst
gezegd geen vanzelfsprekende relatie. Niettemin groeit
de aandacht voor een groener bedrijfsterrein. Er zijn
steeds meer bedrijven die een specifieke verantwoordelijkheid voor biodiversiteit willen nemen. Anderen
investeren hierin om het groene imago te versterken of
werknemers te inspireren. Wat valt er op dit punt te leren
van koplopers als Chemelot in Sittard-Geleen en Philips
Healthcare in Best?
Chemelot
Chemelot, met 850 hectare het grootste
chemische industrieterrein van Nederland,
ligt in het kenmerkende heuvellandschap
van zuidelijk Limburg. Dit landschapstype
is zeer biodivers door het verschil in hoogte,
grondsoorten en natuurtypen. Chemelot
zelf ligt op lössgrond; dit bodemtype is
voedselrijk en kan veel water opnemen.
Onder het löss ligt een kleilaag waardoor
regenwater stagneert. Hierdoor is de grond
in de winter zeer nat en droogt de grond
in de zomer uit. Rondom het industrieterrein liggen woonwijken, landbouw en een
aantal natuurgebieden, zoals het bos van
Biodiversiteit blijkt een belangrijke indi-
kunnen daarna fris en geïnspireerd door de
Lexhy. Dit bos, dat onderdeel is van het
cator voor duurzaamheid, ook op terreinen
natuur weer verder. Bij het vergroenen van
gebied Graetheide, behoort tot de ecologi-
waar dat minder voor de hand ligt.
een bedrijfsterrein spelen drie aspecten een
sche hoofdstructuur. Er komt een verschei-
Bedrijventerreinen vormen wat dat betreft
rol: de terreininrichting, het terreinbeheer
denheid aan flora en fauna voor op het
een prachtige kans. Vaak zijn deze ingericht
en de bedrijfsactiviteiten. Belangrijk daarbij
terrein en in de omgeving: vossen, hazen,
met het oog op het efficiënt afwikkelen van
is of het terrein wel of niet in verbinding
konijnen, steenmarters, bruine kikker,
verkeersstromen van goederen en medewer-
staat met andere gebieden. Met het instellen
gewone padden en kleine watersalaman-
kers. Die vorm van efficiency kan vaak goed
van verbindingszones, bijvoorbeeld door
ders. Ook zijn er nesten van onder andere de
gecombineerd worden met andere functies.
op leegstaande percelen (tijdelijke) natuur
roek, huismus, buizerd en slechtvalk. In de
Wat te denken van een mooie groene route
aan te leggen, kunnen populaties tussen
omgeving van het industrieterrein komt de
voor een lunchwandeling? Medewerkers
verschillende gebieden migreren.
beschermde brede wespenorchis voor.
30
Tijdschrift Milieu, mei 2014
THEMA
Bedrijven & Biodiversiteit
Dit artikel is verschenen in Tijdschrift Milieu 3-2014, www.vvm.info
Jolanda van Schaick is senior consultant
bij CREM ([email protected]) en Simon
Moolenaar is strategic consultant bij Royal
HaskoningDHV (simon.moolenaar@
rhdhv.com). Samen werken de auteurs
aan de ontwikkeling van een Quick Scan
Biodiversiteit en Ecosysteemdiensten.
Het terreinbeheer wordt op de aanwezigheid
van de aanwezige flora en fauna afgestemd.
Zo worden de data voor snoei- en maaiwerk-
Foto: Chemelot
zaamheden indien nodig aangepast. Waar
mogelijk is het maaibeheer vervangen door
graasbeheer met behulp van schapen. Oude
ander aandachtspunt zijn de grasvelden.
daar is het nooit om te doen geweest. Voorop
bomenrijen worden door het terreinbeheer
Deze zijn nu ingezaaid met soorten die
staat dat Philips verantwoord ondernemen
behouden. Een oude afvalberg is afgedekt
weinig stuifmeel verspreiden. Belangrijk,
hoog in het vaandel heeft staan: het welzijn
en begroeid met gras, struiken en bomen.
want stuifmeel kan verstopping veroor-
van de medewerkers is de belangrijkste
De oude gipsdeponie is verkocht aan de
zaken in de filters van de fabrieken. Dit kan
motivatie geweest voor de aanleg. De
gemeente, zodat hier een park aangelegd
voorkomen worden door het aanleggen van
Dwaaltuin past daarmee perfect bij de
kan worden. Om ervoor te zorgen dat de
een gradiënt van pluis- en stuifmeelprodu-
visie van het bedrijf. Philips wil werkne-
bodemstructuur niet achteruit gaat en om
cerende soorten. Dit verhoogt de biodiversi-
mers namelijk een productieve, duurzame
wateroverlast te voorkomen, zijn wadi’s
teit zonder dat de filters verstopt raken.
en inspirerende werkomgeving bieden,
aangelegd. Om dezelfde reden bestaat de
die bijdraagt aan het welbevinden van de
bestrating van parkeerplaatsen uit water-
De biodiversiteit kan verder verrijkt worden
doorlatende elementverharding.
door leegstaande percelen geschikt te
medewerkers.
maken voor ‘tijdelijke natuur’ met habi-
Over de inrichting is goed nagedacht: het
Doordat er voornamelijk chemische indus-
tats voor een aantal soorten die op de rode
omringende landschap van bos en heide
trie op het industrieterrein staat, is er een
lijst staan. Ook technische oplossingen
lijkt door te lopen, waardoor de gebouwen
relatief groot brand- en ontploffingsgevaar.
kunnen de kwaliteit van het ecosysteem
en andere infrastructuur als het ware in
Hierdoor mag er rondom de fabrieken
vooruit laten gaan, bijvoorbeeld hula’s
dat landschap zijn geplaatst. Om even-
geen beplanting voorkomen. Rondom de
(‘touwrokjes’) om de houten palen en onder
tuele bebouwing in de toekomst mogelijk
fabrieken ligt dan ook grind en wordt het
pontons in de haven te plaatsen. Tot slot kan
te maken, is een aanvraag voor ‘tijdelijke
onkruid tweemaal per jaar met bestrij-
de sociale cohesie nog verbeterd worden,
natuur’ ingediend, maar dan zonder eind-
dingsmiddelen verwijderd. Alternatieve
door omwonenden en werknemers toegang
datum. Dit betekent dat natuurontwikke-
methoden, zoals het wegbranden van
te geven tot de natuur op het industrieter-
ling zonder beperking plaatsvindt, maar
onkruid, zijn namelijk niet mogelijk. Een
rein, bijvoorbeeld in het bos van Lexhy.
wel met maximale flexibiliteit. Door deze
aanvraag krijgt Philips een ontheffing van
Philips Healthcare Nederland
de Flora- en Faunawet om de zogenaamde
NL Greenlabel kan helpen
De Dwaaltuin, zo heet het drie hectare
braakliggende terreinen te gebruiken
Het combineren van de kennis van Nico
tellende terrein waar voorheen het hoofd-
voor nieuwbouw als dit in de toekomst
Wissing (landschapskundig visionair) en
kantoor van Philips Healthcare in Best
nodig is. Wel is dan overleg nodig om
Lodewijk Hoekstra (TV-persoonlijkheid)
stond. Philips-medewerkers hebben in het
beschermde soorten te verplaatsen en zal er
en van Royal HaskoningDHV, heeft geleid
voorjaar van 2013 een deel van dit voor-
bij bebouwing rekening worden gehouden
tot een bijzondere methode om duur-
heen braakliggende terrein ingezaaid met
met de natuurontwikkeling die heeft
zaamheid op praktische wijze concreet en
gebiedseigen bloemen waar vlinders dol
plaatsgevonden.
meetbaar te maken. Op de website ‘www.
op zijn. Struiken die geplant zijn, leveren
nlgreenlabel.nl’ staan inspirerende voor-
nectar of bieden broedplaatsen voor vogels.
Jolanda van Schaick en Simon Moolenaar
beelden. Maar juist in combinatie met
Verder zijn er kronkelpaden aangelegd voor
De auteurs zijn dank verschuldigd aan
de kennis ter plekke kan een bestaande
de werknemers van Philips. Plus een ‘Green
Jennifer van Kolck en Jean Rouschop
buiteninrichting van een bedrijventerrein
office’, een buitenkantoor waar medewer-
voor het verstrekken van informatie over
opbloeien, letterlijk en figuurlijk.
kers kunnen werken met hun computer.
Chemelot en aan Han Schipper over Philips
Informatie:
De Dwaaltuin is goed voor het imago, maar
Healthcare te Best.
Gert Olbertijn, [email protected]
Bedrijven & Biodiversiteit
Dit artikel is verschenen in Tijdschrift Milieu 3-2014, www.vvm.info
THEMA
Tijdschrift Milieu, mei 2014
31