Transcript 3.4 Haptonomie als benaderingswijze
Haptonomie
Landelijk Congres
“
Omgaan met onbegrepen (probleem)gedrag in de langdurige zorg
”
14 April 2014
Karin Meulenbroeks
Levenskwaliteit
•
•
70% van de levenskwaliteit –welbevinden ontstaat door een posiFef contact en een gunsFge omgeving.
30% door kennis en vaardigheden
Haptonomie
Haptonomie is de leer van de tast en het gevoel Hapsis = tast, gevoel Nomos = wet, regel Grondlegger: Frans Veldman Uitgangspunt: Je lichaam vertelt alFjd iets, te zien aan o.a. je spierspanning, houding en beweging. Deze gevoelsmaFge wisselwerking is van fundamentele betekenis voor alle vormen van contact en communicaFe.
à
Ben je je bewust wat je lichamelijke boodschap is in je communicaFe?
à “
Versta
”
je wat de cliënt met zijn lichaam duidelijk maakt?
Verbale en non-verbale communicatie Haptonomie
Tastzintuig
•
Orgaan van de tast is de huid, ons grootste zintuig.
•
Grens tussen binnen en buiten, dus de mogelijkheid om te openen en te sluiten.
•
Om je bewust te worden van wat je lichaam vertelt, is een evenwicht nodig tussen het denken en het voelen.
•
Alleen dan kun je in contact wereld om je heen. komen en communiceren met jezelf, de ander en de
15-04-14 1
Haptonomie = contact
Ben je je bewust van: 1) Hoe bezet ben je? Hoe is je balans tussen denken en voelen? 2) Van je verbale en non-‐verbale communicaFe 3) Richt je je duidelijk naar de cliënt. 4) Is wat jij wilt overbrengen bij de cliënt aangekomen? 5) Let jij op de reacFe van de cliënt ?
1. Het eigen lichaam
à à
Het voelen De gevoelens
Mogelijkheden van de tast
2. Het verlengen o^ewel doorvoelen
à
Voorwerpen
à à
kleding, bril, sieraden stok, lepel, auto, skeelers
à
De ander
à
ingaan of niet op jou uitnodiging
à
Samen bewegen in harmonie (b.v. sFjldansen, transfer) 3. Ruimte
à
Sec de ruimte
à
groo`e, vorm, aankleding
à
vaste plaatsen
à
rugdekking
à
De ander
à
bekeken
à
contact
Persoonlijke territoria
1. Nabijheids-‐ of inFeme zone
à
0 cm tot armlengte 2. Individuele – of persoonlijke zone
à
0,5 meter tot 1,5 meter 3. Sociale – of ontmoeFngszone
à
1,5 meter tot 3,5 meter 4. Maatschappelijke zone
à
Vanaf 3,5 meter
De wereld van de dementerende mens
Tegenovergestelde ontwikkeling vergeleken met baby Baby:
• •
gericht naar binnen
à
gericht naar buiten houding en beweging m.n. gebogen
à
houding en beweging m.n. strekken
• •
Dementerende mens: afscheid van buiten
à
terugkeer naar het binnen houding en beweging m.n. gestrekt
à
houding en beweging m.n. gebogen Verlies van eerder aanwezige mogelijkheden Mate en tempo: wisselend niet voorspelbaar
De wereld van de dementerende mens
• • •
Veranderingen Fjdens het dementeringsproces 1. Verlies voor gevoel van ruimte
•
Nieuwe ruimte – vertrouwde
Overplaatsing – verhuizing Rugdekking – eigen plaats Duidelijk sfeer creëren
• • •
2. Verlies mogelijkheid van doorvoelen
Voorwerpen: gebitsprothese, kleding, hulpmiddelen: stok, rollator
•
De ander: het samen bewegen wordt moeilijker (transfer, ADL) 3. Verlies van eigen lichaam Het voelen: Gevoelens: lichaamsschema, delen van het lichaam het moeilijk kunnen omgaan met en herkennen van eigen gevoelens en emoFes en die van anderen
15-04-14 2
Oefenvormen
Aandachtspunten
Centreren
• • • • • • •
Richt je volledig op de ander Balans tussen denken en voelen
•
Naderen Nader alFjd van voren Laat op een afstand al voelen, horen en zien dat je contact maakt (oogcontact) Nader eerst tot de persoonlijke zone en geef de ander de Fjd Zie je geen afwijzing ga dan verder in de individuele zone Op dezelfde hoogte Met je houding aangeven wat je van plan bent
Aandachtspunten
• • • • •
Aanrakingen Haptonomie, handzecngen, met volle hand en volledige aandacht Aantal lijfelijke handelingen beperken (PDLmethode inze`en?) Snelle bewegingen vermijden Geef de ander de Fjd jou te voelen Pas je aan aan het tempo van de ander Bewegen
•
Ga uit van hoe je zelf de beweging zou doen
• •
Geef zonodig met je handen de lichaamsdelen aan voor het bewegen Gebruik een uitnodigende en geen dwingende hand
• •
Geef zoveel sturing en begeleiding als de ander nodig hee^ Oefen met elkaar technieken om iemand te helpen te gaan staan/zi`en, te draaien in bed, bij het eten en in de Flli^
Aandachtspunten
• • •
Extra
•
Neem rusFg afscheid, contact ahouwen
•
Spraak als rustgevend, ondersteunend middel en NIET als communicaFe
•
Vaste plaats aan tafel en in de ruimte (rugdekking/veilig) Vertrouwde spullen (verhuizing/nieuwbouw) FuncFonele opstelling van voorzieningen (conFnu contact) Bescherming van privacy
15-04-14 3
Vragen???
Bedankt voor jullie aandacht Voor actuele informatie over UBD-cursussen: www.buro-urlings.nl