Nooit meer dwalen

Wandelen met Tineke Zwijgers rond landgoed Broekhuizen. Links het kasteel, boven het theehuis.

© Trouw twee paden rechtsaf. De tweede is echter niet 'direct' maar wel vijftien meter verder en de eerste is eigenlijk schuin oversteken op een kruising. Andere mogelijkheden zijn er niet, dus ze besluit dat de aanwijzing 'schuin naar links oversteken' moet worden. Dat is beter dan 'linksaf en direct rechtsaf', want het geeft minder verwarring.

Tineke Zwijgers maakt een aantekening op haar routebeschrijving en loopt weer door, zoekend naar de volgende situatie die duidelijker kan worden opgeschreven. Even eerder had ze ook al getwijfeld. "U passeert een houten brug en loopt het pad uit tot de kleine stuw", leest Zwijgers daar voor. Houten brug? Er is een breed karrenspoor te zien met twee houten hekken erlangs, maar is het een brug?

reportage | Wat de ene wandelaar glashelder vindt, is voor de ander onbegrijpelijk. Tineke Zwijgers loopt wandelroutes na. Om irritaties te voorkomen.

KEES DE VRÉ Even aarzelt ze en kijkt nog eens goed naar de routebeschrijving.

"Aan het eind van het bospad linksaf en direct rechtsaf", leest ze hardop. Ze loopt ook na wat ze zegt, want na het linksaf zijn er woensdag 24 september 2014 Twijfelmoment Zwijgers duikt de struiken in, want ze wil weten of het water van de sloot langs het wandelpad ook werkelijk onder het karrenspoor doorloopt. Het is niet goed te zien.

Er lopen wel drie bielsen over het water, waarna het pad zich vervolgt. Maar drie bielsen is niet hetzelfde als een brug. Ze besluit dat 'ga het water over via drie bielsen' een betere aanwijzing is dan 'een houten brug'. Ze kijkt nog even goed of ze het correct heeft gedaan en loopt weer verder. "Het is fijn als er na zo'n twijfelmoment een harde aanwijzing komt. Zoals een bord met 'Voetpad, geen ruiters'. Dan weet je al gauw dat je de goede weg hebt gekozen." Zwijgers was ooit routemaker bij de voormalige wandelsite On Track en controleert nu 'Dartelen om Broekhuizen', een route van een collega-maker bij opvolger Mooisteroutes.nl (zie kader). Deze wandeling bij Leersum op de Utrechtse Heuvelrug kringelt rond het fraaie landgoed Broekhuizen en buurtschap Darthuizen.

Waterpartijen, bos, beukenlanen en Pagina 13 (1)

open land lossen elkaar af. Zelfs is er een enkele steile heuvel te beklimmen.

Maar hoe wervend looproutes ook worden aangeprezen, elke wandelaar stuit weleens op een beschrijving die niet helemaal duidelijk is. Dat geeft vaak irritatie.

Daarom laten de serieuze wandelsites de routes regelmatig controleren. Zwijgers: "Sinds de komst van internet doen ook de wandelaars zelf een duit in het zakje. Ze uiten soms onomwonden hun kritiek, maar vaak laten ze vriendelijk weten dat routes niet helemaal kloppen. Daar wordt dan wel snel iets mee gedaan." Van zin naar zin lopen Bij On Track was het de gewoonte om een route elke achttien maanden nog eens na te lopen, vertelt Zwijgers. "De routemakers worden ook gecoacht. Die coach let onder meer op taalgebruik. Bij de routes van On Track loop je van zin naar zin. Dan staat er bijvoorbeeld: loop dit smalle bospad uit tot de T splitsing. Dan hoef je tot die T splitsing niet meer op de beschrijving te letten. Dat geeft rust, want dat uitlopen kan soms best lang duren. Routes van On Track kenden geen markering, dus de beschrijving luistert dan heel nauw." Toch blijft taal subjectief en je verplaatsen in het hoofd van een doorsnee wandelaar is lastig. Wat de ene wandelaar geen probleem vindt, is voor de andere niet te begrijpen. "Dat is zo. Ik merk het ook bij mezelf. Ik interpreteer vaak en loop dan soms fout. De tekst letterlijk lezen geeft dan nog wel eens de oplossing. Afstanden noemen kan ook vervelend zijn.

Wat is 75 meter? Bij On Track wordt het altijd nagemeten. Bij LAW's (lange afstandswandelingen) willen ze het nog wel eens te ruim inschatten, is mijn ervaring.

"Over de voorgestelde aanpassingen wordt altijd overlegd met de oorspronkelijke routemaker.

Door de bank genomen neemt die de aanpassing over, maar een enkele keer vindt hij zijn tekst toch de beste. Dat heeft mede met trots te maken." Zwijgers vertelt over haar 'mooiste route' die ze een aantal jaren geleden op Schiermonnikoog heeft uitgezet. "Dat was een schitterende wandeling waarbij alle soorten landschappen op dat eiland aan bod kwamen. 'Schier oneindig' heb ik hem genoemd. De controleur vond echter wat onduidelijkheden en stelde voor de route anders te laten lopen. De route werd er minder interessant door, maar wel duidelijker. Dan kun je op je strepen staan, maar duidelijkheid is belangrijk. Jammer, maar begrijpelijk." Naast dat speciale taalgebruik moet het een route zijn die interessant is, waarover verhalen te vertellen zijn. "Routes met verhalen zijn de leukste routes. Er moet iets gezegd kunnen worden over de natuur, over monumenten, over de aanwezigheid van horeca." Net op dat moment passeren we enkele grafheuvels. In de routebeschrijving staat niet wie erin liggen. "Ik zal de routemaker erop wijzen, maar het kan ook zijn dat ze niet weten wie erin liggen en uit welke tijd het stamt." Verwarring Routes willen er in de verschillende jaargetijden nog wel eens verschillend uit zien. "In de herfst kan een klein bospad overwoekerd zijn met bladeren. Dan leidt een aanwijzing om dit pad in te slaan tot verwarring. Zoiets moet worden opgelost. Ik hou daarom niet zo van routes in bossen. Ik twijfel regelmatig hoe een afslag te omschrijven. Van bossen moet je echt een kenner zijn. Dat is vaak iemand die in de buurt woont." Die voorkennis kan weer zorgen voor een iets te gemakkelijke omschrijving. "Dat kan, en om dat eruit te filteren wordt een echte bosroute meestal gecontroleerd door mensen die juist niet in de buurt wonen." Als verderop een afdalend pad met grote takkenbossen is versperd, aarzelt Zwijgers weer. "Het kan de bedoeling zijn dat dit pad nu niet gelopen kan worden. Verderop zie ik ook dat het pad behoorlijk is begroeid. Ik zal de eigenaar, het Utrechts Landschap, vragen ernaar te kijken en die enorme takkenbossen op te ruimen. Dat gebeurt best wel snel is mijn ervaring. Als dat niet de bedoeling is, kunnen ze misschien wel een bypass maken." Twee weken later meldt Mooisteroutes.nl dat de omleiding inderdaad al is gemaakt.

Houten brug? Zwijgers duikt de struiken in: ze wil weten of het slootwater ook werkelijk onder het karrenspoor doorloopt.

Gratis download De voormalige wandelsite Ontrack.nl was eigendom van uitgever Unieboek. Door bezuinigingen bij deze uitgever stond de wandelsite in de etalage.

Er werd echter geen koper gevonden, waarna dit voorjaar Ontrack.nl werd opgeheven. Bijna 100 van de 200 routemakers van deze wandelsite staken vervolgens de koppen bij elkaar en besloten hun routes via een andere site voor elke loper beschikbaar te stellen.

Met behulp van zo'n 500 donateurs/abonnees kon de nieuwe website www.mooisteroutes.nl

worden gebouwd. Sinds 4 september is dit internetadres in de lucht. Voor abonnees - tijdelijk € 11,50 per jaar, straks € 13,50 - zijn er al zo'n 350 routes beschikbaar.

Voor Trouw-lezers is de route 'Dartelen om Broekhuizen' gratis te downloaden via www.mooisteroutes.nl/dartelen.

Naast het uitzetten en controleren van wandelroutes, maakt Tineke Zwijgers ook reisgidsen en schrijft zij reisverhalen voor diverse media.

Meer informatie: www.tinekezwijgers.nl

© Trouw woensdag 24 september 2014 Pagina 13 (2)