Transcript De puntjes op de i van slijpen zetten

De puntjes op de i van slijpen zetten
Break-even point zelf slijpen zou op 30 maaikooien liggen
AHA De Man Slijpbank
Van alle bewerkingen op sport- en golfvelden heeft maaien direct de grootste invloed op de grassen. Daarom is het belangrijk dat de maaimachines goed worden onderhouden en dat ze in topconditie zijn. Een zuivere en scherpe snede zorgt voor een gezonder gras. De redactie
van vakblad Greenkeeper nam contact op met een aantal partijen die zelf de rondsels slijpt: zowel greenkeepers die slijpen zelf ter hand
nemen als aannemers die de rondsels slijpen.
Auteur: Broer de Boer
De kwaliteit van de snede kan een dramatische
uitwerking hebben op de conditie van het gras.
Wanneer met botte messen wordt gemaaid, gaat
de weerstand van het gras tegen ziektes, uitdroging, temperatuurextremen en betreding achteruit. Ook zal het maaibeeld minder fraai worden.
Wanneer je de snede van dichtbij bekijkt, zie
je dat botte messen de bladeren afscheuren en
niet afsnijden. Net als een stuk papier dat met
de hand wordt afgescheurd, leidt dat tot rafelige
randen. Dit in tegenstelling tot een stuk papier
dat met een scherpe schaar is afgeknipt. Een
rafelige rand heeft een veel grotere oppervlakte
dan een scherp afgesneden rand. Dat betekent
dat de wond op de bladeren na het maaien met
botte messen ook vele malen groter is, met als
gevolg een grotere kans op onder meer ziektes.
Twee methoden *)
Het is dus zonneklaar dat het noodzakelijk is de
maaikooien scherp te houden en goed af te stellen. Maar, hoe bereik je dit het beste? We kennen in ons vak grofweg twee manieren om met
de maaiunits om te gaan. Bij de eerste methode
stel je de maaiunit zo af dat er licht contact is
50 www.greenkeeper.nl
Slijpmethoden en het effect op het resultaat (STRI).
tussen het rondsel en ondermes. De maaikooien
worden regelmatig met het zogenaamde ‘backlappen’ aangescherpt door het rondsel met een
kleine hoeveelheid slijppasta tegen de normale
draairichting langs het ondermes te halen. De
tweede methode wordt ook wel een ‘non-contact’-methode genoemd. Zoals de naam al sug-
gereert bestaat er geen direct contact tussen het
rondsel en het ondermes en is de ruimte ertussen
ongeveer gelijk aan de dikte van een vel papier.
De slijtage is hierbij veel kleiner omdat deze
alleen wordt veroorzaakt door contact met het
gras en eventueel dressingmateriaal. Hier vindt
dus geen contact van metaal op metaal plaats
Achtergrond
Bij de ‘non-contact’-methode past het bekende velletje
papier er tussen.
Herstel van de originele voorhoek met een Rapid Facer.
zoals bij de eerste methode. Theoretisch heeft
backlappen hier geen enkele zin. Er is immers
geen direct contact tussen rondsel en ondermes.
De praktijk is echter weerbarstiger. Als er onvoldoende budget voor slijpen is vindt de afstelling
naderhand op contact plaats en gaat men de
maaiunit backlappen. Om de maaiunit bij de
non-contact methode scherp te houden moet er
om de circa dertig dagen worden geslepen. Ook
kan het ondermes regelmatig worden geslepen
met een zogenaamde ‘Rapid Facer’ of een ‘Front
Facer’, waarmee de originele voorhoek van het
ondermes kan worden hersteld.
Vergelijking slijpmethodes
In Greenkeeper 2009 nummer 2 namen we een
uitgebreide publicatie op over proefnemingen op
het STRI met beide methoden. In dit artikel wordt
aangeven dat het maaien met de ‘non-contact’methode, indien men de units tenminste scherp
houdt, superieure resultaten oplevert. Echter is dit
niet de enige overweging die men in de praktijk
stelt bij het bepalen van de te gebruiken methode. Ook factoren als kosten en tijd spelen een rol.
De onderzoekers die de proefneming uitvoerden,
vonden dat er in termen van onderhoudstijd
uiteindelijk weinig verschil bestaat tussen de
twee methodes. Routinematig backlappen nam
ongeveer een half uur in beslag en voor RapidFacing was dit vijf minuten. Maandelijks slijpen
van de ‘non-contact’-maaier was binnen een uur
gebeurd. Hiervoor werd een Express Dual slijper
voor de rondsels gebruikt. Slijpen van het ondermes – gebruikt werd een Anglemaster - neemt
meer tijd in beslag. Dat komt omdat het ondermes van de maaiunit moet worden afgenomen
en daarna weer heel precies en vlak moet worden gemonteerd. De gemiddelde bewerkingstijden namen wel af naarmate het personeel meer
ervaring opdeed. Het kostte het team weinig tijd
om zich het werken met deze slijpsystemen eigen
te maken.
Kennis en opleiding
Arjen Spek, directeur van Milati Grass Machines
BV houdt er een meldenswaardig wijze van
aftersales op na. Het bedrijf levert slijpbanken
van de merken Foley en Neary aan dealers en
golfbanen. Na aflevering en installatie van een
slijpbank besteedt hij er zelf twee dagen aan om
de monteur(s) de kneepjes van het slijpvak bij te
brengen. Dat gebeurt volgens het leermeesterprincipe waarbij hij meestal twee monteurs een
diversiteit aan maaiunits laat slijpen, zodat ze
goed leren zelfstandig met de apparatuur om te
gaan.
Arjen Spek noemt als opvallend punt dat er
zowel bij dealers als bij greenkeepers veel behoefte bestaat aan kennisvergroting omtrent slijpen.
Hij zegt: “Vanwege de behoefte in de markt
m.b.t. afstellen van snijcilinders en het juist
onderhoud hiervan heb ik een trainingsprogramma opgestart voor fieldmanagers, greenkeepers
en dealer. Maar ook bij aflevering van een slijpbank maak ik met een presentatie bijvoorbeeld
eerst duidelijk wat rondslijpen exact inhoudt; wat
het doel is van slijpen van boven- en voorhoeken
en het achteroverslijpen. Maar ik maak ook duidelijk hoe een conische geslepen maaicilinder er
nu precies uitziet en wat voor consequenties dat
heeft. Daarbij is bij afstelling van kooimaaiers ook
van belang of je de snijcilinder afstelt naar het
Conische kooien: Boven: rond, cilindrisch. Onder:
conisch.
ondermes of juist andersom. Als je een maaicilinder of ondermes niet volgens de fabriekspecificatie slijpt, vergt dat meer motorvermogen en
slijt je maaimachine extra. Een ondermes slijpen
is vrij eenvoudig. Maar ook al gaat het rond- of
achteroverslijpen volautomatisch een goed gevoel
voor fijn techniek is noodzakelijk. Bij dealers is
meestal sprake van vakbekwame monteurs; maar
ook accurate greenkeepers met fingerspitzengefühl en gevoel voor verantwoordelijkheid kunnen
goed leren slijpen. Greenkeepers die het afstellen
van kooien goed in de vingers hebben kunnen
het slijpen meestal ook goed aanleren. Volgens
Arjen Spek is de onafhankelijkheid van een dealer
met slijpbank bij een golfbaan vaak het belangrijkste argument om zelf kooien en ondermessen
te gaan slijpen. Het break-even point qua kosten
ligt volgens hem op circa 30 kooien. Arjen Spek:
“Meestal zijn de interne kosten lager dan het
uurtarief dat de dealer doorberekent. Kleine
banen met weinig kooien kunnen er beter niet
aan beginnen, want je praat toch over een investering van minimaal 22.000 euro. Een diversiteit
van dealers gebruiken de Foley of Neary slijpbanken. Indien een golfbaan de maaiunits geslepen
wil hebben volgens fabrieksspecificaties en dit wil
uitbesteden kan men altijd contact opnemen met
Milati Grass Machines BV voor de bij hun dichtstbijzijnde dealer.
www.greenkeeper.nl
51
Zelfslijpend Nederland
Het onderzoek bij het STRI heeft uitgewezen dat de ‘non-contact’-methode de voorkeur verdient boven de backlapping-methode! Hoe slijpen
Nederlandse greenkeepers de rondsels en ondermessen van hun kooimaaiers? We vroegen het aan Eric van Wijhe, hoofdgreenkeeper bij aannemer
Vos-Ruinerwold, Gijs van der Kuil, materieelbeheerder bij aannemer Aha de Man, Anton Metselaar hoofdgreenkeeper van Golfclub Zeewolde en Henry
Slijkhuis, assistent hoofdgreenkeeper Rijk van Nunspeet.
Hoe vaak slijp je?
Eric van Wijhe, Vos Ruinerwold
• Rondsels: Foley Accu-Pro 630
• Ondermessen: Slijp IJmuiden
Gijs van der Kuil, Aha de Man
Doe je aan rondslijpen of
achteroverslijpen?
Wat zijn de onkosten van zelf
slijpen?
De rondsels van de green- en foregreenmaaiers tweemaal per jaar, de
fairwaymaaiers slijpen we eenmaal. Als
we een rondsel slijpen, zetten we er
meteen nieuwe (zelf)geslepen ondermessen op. Tussendoor backlappen we
een aantal malen en we passen Rapid
Facing toe om de ondermessen te
scherpen. Voor belangrijke wedstrijden
slijpen we de rondsels en ondermessen
meestal een keer extra.
We slijpen bij Vos achterover, onze
ervaring is dat je de kooien met deze
methode langer scherp kunt houden
met behulp van licht backlappen en de
Rapid Facer.
Gemiddeld zo’n 80 - 100 euro per
kooi per slijpbeurt. Dat is inclusief
personeel- en afschrijvingskosten van
de slijpapparatuur en eventueel
vervanging van onderdelen. Het komt
voor ons neer op een besparing van
30 – 35% per kooi!
Globaal? Greenmaaierkooien tweemaal
per jaar. De rondsels van een fairwaymaaier blijven één seizoen scherp. Alle
maaikooien halen we naar Dordrecht.
Daar slijpen we de ondermessen en
rondsels. Als het nodig is vervangen
we de ondermessen in plaats van ze te
slijpen. We werken inmiddels voor het
zesde seizoen met deze slijpbanken.
We hebben circa 600 kooien van de
drie grote merken maaimachines in
onderhoud. Circa 50 procent daarvan
is gemonteerd op fairwaymaaiers.
Kooien die zich daartoe lenen, slijpen
we achterover. Dat is mede afhankelijk van de materiaaldikte van de
slaglijsten. Achterovergeslepen kooien
backlappen we gemiddeld zo om de
twee weken om ze te scherpen. Rapid
Facing gebeurt zeer beperkt.
De personeelskosten per kooi bedragen bij ons inclusief afstelling en vervangingen circa 45 euro. We werken
drie kwart uur tot uur aan een kooi
van een greenmaaier. Bij die van een
fairwaymaaier duurt dat circa 20 minuten langer. De afschrijvingskosten en
onderhoud van de twee Foley’s komen
bovenop die 45 euro. Deze twee volledig geautomatiseerde slijpbanken,
werken zeer efficiënt. Na demontage
van het ondermes zet je de rest van de
set in de machine.
De rondsels gedurende het seizoen om
de vier tot zes weken. Ondermessen
worden voor het seizoen geslepen en
tijdens het seizoen eenmaal op twee
graden. Gelijk met de rondsels scherpen we de ondermessen met de Rapid
Facer.
De kooien van de greenmaaiers slijpen
we uitsluitend rond, maar de kooien
van de fairwaymaaiers worden achteruitgeslepen in een hoek van 2 graden.
Backlappen doen we niet.
Onze Toro 1000 handmaaiers kun je
zonder demontage van het ondermes
op de volautomatische slijpbank zetten.
‘n Kwestie van een half uur om rondsel te slijpen en het ondermes met de
Rapid Facer te scherpen. Kooien van de
fairwaymaaier moeten er onderuit. Dat
vergt wat meer tijd. Ondermessen gaan
er alleen winterdag af. Wat de kosten
exact per kooi zijn? Beide slijpbanken
kostten in 2003 samen 35.000 euro.
De greenmaaiers slijpen we tot
driemaal per jaar altijd met achterhoek
en de fairwaymaaiers tweemaal:
winterdag rondgeslepen met achterhoek en gedurende het seizoen nog
eenmaal rondgeslepen.
Onze rondselslijpbank werkt volautomatisch. Dat start met rondslijpen en
daarna wordt er een hoek in de
messen geslepen, het zogenaamde
achteroverslijpen. Backlappen of Rapid
Facing is daarom niet nodig.
Tot drie jaar geleden werden de
machines weggebracht om te slijpen.
(De)monteren, slijpen en afstellen
kostte toen veel geld. Het budget liet
toen slechts om het jaar slijpen toe.
Nu (de)monteren en slijpen we jaarlijks
zo’n 90 kooien. Inclusief afstellen en
klein onderhoud is de monteur daar nu
jaarlijks ruim 430 uur mee bezig. De
investering voor de beide slijpbanken
was ruim 30.000 euro. We schrijven ze
in 15 jaar af.
• Rondsels: Foley 632
• Ondermessen: Foley 672
Henry Slijkhuis, Nunspeet
• Rondsels Express Dual 3000
• Ondermessen: Anglemaster
3000
Anton Metselaar, Zeewolde
• Rondsels: Neary 555 SRI
• Ondermessen: Neary 277
52 www.greenkeeper.nl
Achtergrond
Verbetert zelf slijpen de kwaliteit
van je maaiwerk?
Beïnvloedt zelf slijpen de onderhoudskosten van je maaimachines?
Een monteur opleiden voor slijpen, gaat dat
snel?
Ja. Gemiddeld stijgt de afsnijdingskwaliteit aanzienlijk. Die verbetert vooral doordat je bij twijfel
sneller over gaat tot slijpen van een kooi, omdat
de machines er toch staan. Een alternatief, maar
ongewenst, scenario is dat je extra strak gaat
backlappen en een oogje dicht doet voor de
kwaliteit. Vanwege de kosten zal een greenkeeper niet zo snel met één kooi naar de dealer
gaan om te slijpen! Nu weet je dat je binnen één
dag een set kooien weer helemaal klaar kunt
hebben.
Omdat we in 2010 begonnen zijn met onze
eigen slijpbank hebben we nog geen harde
cijfers, maar de prognose is wel dat we gaan
besparen. Als je zelf slijpt, vervang je alle lagers
waar ook maar een fractie speling op zit, dus
alleen dat wat nodig is. Het uurtarief is lager en
je monteert (originele) lagers en ondermessen
die je voor - lage - inkoopprijs zelf op voorraad
houdt. Je kunt dus geld uitsparen, door kleine
onderhoudszaken gelijk mee te nemen.
De leverancier van de slijpbanken heeft onze
monteur een opleiding gegeven van twee
dagen. Daarna is er onder begeleiding van de
leverancier ook in onze eigen werkplaats een
aantal maaisetjes geslepen met de machines.
Eigen beheer of uitbesteden aan een dealer
maakt niet uit, denk ik. Maar onze ervaring is
dat er een behoorlijk kostenplaatje kleeft aan
uitbesteding van volledig machineonderhoud.
Daardoor wordt slijpen te gemakkelijk uitgesteld,
hetgeen gevolgen heeft voor de kwaliteit van het
maaiwerk. De korte lijnen bij ons garanderen de
greenkeepers dat ze hun kooien binnen 24 uur
terug kunnen krijgen.
Absoluut. Ten eerste zitten we zeer dicht op het
onderhoud. Als je een kooi toch onder handen
hebt, verhelp je een lagerspeling ook even. Ten
tweede besparen als we veel kosten. De marges
op onderdelen bij een dealer zijn fors. Door
(originele) messen en onderdelen als lagers in
grote aantallen te bestellen, krijgen we een
interessante inkoopprijs.
Een volmondig ‘Ja’. Dankzij de altijd scherpe
messen snijd je het gras in plaats van dat je het
afrukt. De ziektedruk is hierdoor aantoonbaar
verminderd. Ons maaibeeld werd veel mooier en
we zien geen wasbordeffect op de fairways. Het
is fantastisch als je zelf je materiaal scherp kun
maken.
We zitten dichter op het onderhoud. Maar
belangrijk is dat onze wijze van slijpen,
contactloos dus, de slijtage vermindert. Wij
hoeven de afstelling niet strakker te zetten, zoals
bij backlappen wel nodig is. Ondermessen op de
fairwaymaaier? Die gaan hier soms drie
seizoenen mee. En om een idee te geven:
recentelijk vervingen we de rondsels van een
Tee-maaier die acht jaar gebruikt zijn. Wij
verslijten nu dus minder ondermessen en
rondsels!
Onze monteur heeft twee jaar lang de kooien
zelf geslepen in de werkplaats van Jean
Heijbroek. Dus zonder officiële cursus, onder
toeziend oog van specialisten. Daarna
hebben we zelf de slijpapparatuur aangeschaft.
Die werd rechtstreeks door Bernard Company
geleverd.
Ja. We slijpen nu vaker en tot later in het
seizoen. De messen waren vroeger in september
al wat bot. Gekneusd gras wordt gemakkelijke
geïnfecteerd door schimmels. Dat voorkwam je
dan door een strakkere afstelling, hetgeen lagers
en rondels extra snel laat slijten. Ik heb ons
management het kostenplaatje van aanschaf van
eigen slijpapparatuur voorgerekend. Voor
hetzelfde kunnen we nu alle kooien slijpen met
enkel de kosten voor aanschaf slijpbank en investering van tijd van eigen mensen.
Ja. Vroeger konden we uit kostenoogpunt jaarlijks maar de helft van het machinepark slijpen.
Nu slijpen we ze minimaal tweemaal zo vaak.
Zelf slijpen zorgt ook dat je steeds zorgvuldiger
wordt op je machines. Afgelopen jaren zijn de
onderhouds kosten voor de kooien niet hoger
geworden dan wat we drie jaar geleden
uitgaven, het onderhoud niveau is wel sterk
verdubbeld. De totale kosten direct aan kooien is
5000 euro. Het totale onderhoudbudget is
indirect door beter kooionderhoud afgenomen.
De - originele - reserveonderdelen en messen
betrek ik van de dealer.
Ons winterwerk verminderde. Twee vaste
medewerkers hadden interesse om kooien te
slijpen. Ze volgden twee dagen een cursus bij
Milati . Daarna heeft de leverancier ze nog een
aantal dagdelen ter plekke begeleid. Ook het
onderhoud van de slijpbanken kwam hierbij aan
de orde.
www.greenkeeper.nl
53