Transcript Recensie Marja Schouten - Patientervaringsverhalen

Recensie: Peter Vermeulen
Diverse auteurs: ‘Leven met stemmen. 50 Verhalen over herstel’ Uitgave Stichting Leven met
Stemmen, 2012. ISBN: 9789081988308. ( Psychiatrie/Schizofrenie/Hallucinaties/ PO/AG/1) Zie ook
www.hearing-voices.com
Soort boek/ziekte/stijl: Neerslag van een onderzoek naar het individuele herstel van stemmenhoorders aan de hand van vijftig persoonlijke verhalen. Aantal pgs: 370.
Auteurs: prof. Marius Romme (NL, 1934, psychiater), dr. Sandra Escher (NL, 1945, psychiater), Jacqui
Dillon (GB, stemmenhoorder, trainer gespecialiseerd in het stemmen horen), dr. Dirk Corstens (NL,
psychiater Riagg Maastricht, prof. Mervyn Morris (JM, 1937, dichter, literator).
Beschrijving: Het eerste deel van deze ‘nieuwe benadering van de ervaring stemmen horen’ bestaat uit
verhandelingen over stemmen horen, waaronder oorzaak, acceptatie, stemmenhoordersgroepen,
psychotherapie en medicatie. Stemmen horen wordt in deze benadering niet gezien als een aandoening,
maar vormt eerder een ‘reactie op levensproblemen en problemen op de mensen onderling.’
De kern van het boek wordt gevormd door de persoonlijke verhalen van vijftig mensen die zijn hersteld
van het lijden aan stemmen horen. Deze mensen hebben hun relatie met de stemmen veranderd door ze
te accepteren en zo de macht over hun eigen leven weer terug te krijgen. Hiermee wordt getracht aan te
tonen dat niet alleen de stemmen van belang zijn in het herstelproces, maar ook de problemen die aan
het stemmen horen ten grondslag liggen. Stemmen zijn ‘de spiegel van de ziel’ en iedereen gaat daar op
zijn eigen wijze mee om. Het wegkrijgen van de stemmen is niet langer het belangrijkste doel maar, ook
al zijn ieders achtergronden verschillend, eerder het leren er anders mee om te gaan. Die subtiele,
persoonlijke verschillen op de weg naar herstel tonen, volgens de onderzoekers, de waarde van het
onderzoek.
Wat viel op: De verhalen zijn buitengewoon ontroerend, openhartig, maar vaak ook schokkend; hier en
daar klinkt er verdriet doorheen. Opmerkelijk is ook dat er nogal wat gevallen zijn waarin begeleiders
meer kwaad dan goed doen. Het plakken van labels of toepassen van medicijnen breekt de kwetsbare
persoonlijkheid nog meer af of zoals Eleanor stelt: ‘Als ik nooit in de psychiatrie was terecht gekomen,
had het er voor mij heel anders uit gezien’ (pag 155).
In alle gevallen van stemmenhoorders geldt dat ze vaak leven onder zwaar psychische druk, waardoor
zich deelpersoonlijkheden hebben ontwikkeld die zich manifesteren als ‘stemmen’. In veel gevallen lijkt
opname in een psychiatrisch ziekenhuis of behandeling met krachtige medicijnen de problemen eerder te
vergroten dan op te lossen. Om die reden spreekt het verhaal van Helen - een stemmenhoorder die ook
zestien jaar als klinisch psycholoog in het ‘systeem’ werkzaam is geweest (pg 192) - boekdelen.
Zoals de onderzoekers al aangeven vindt herstel plaats vanuit verschillende invalshoeken: van therapie
en gespreksgroep tot homeopathie of zelfs gesprekken met een sjamaan. Voorwaarde is het leren
communiceren met de stemmen en alle stemmenhoorders zijn daar enthousiast over. Het blijkt maar
weer eens dat de geest een krachtig instrument is en de ongecontroleerde stemmen baat hebbben bij een
heldere, consequente aanpak. Bovendien kan worden vastgesteld dat een liefdevolle en begripvolle
houding, zowel ten aanzien van patient als stemmen, wonderen doet. Hartverwarmend!
Citaten: Pg. 155: ‘Mijn ervaringen hebben me sterker gemaakt. Ik ben dat zwarte gat ingegaan en mijn
geest heeft mij meegenomen naar een van de ergste plaatsen waar een mens kan komen. Ik kwam er
doorheen, ik ben er nog altijd en ik ben ook nog steeds een stemmenhoorder. Maar ik ben meer dan dat.
Ik ben er trots op een stemmenhoorder te zijn. Het is een ongehoord speciale en unieke ervaring.’
Pg. 241: ‘Ik denk dat ik de stemmen zelf gecreerd heb omdat ik ze zo hard nodig had om niet helemaal
gestoord te worden. Vraag me niet hoe ik het gedaan heb. Ik denk dat het ook mijn overleving is geweest.
Deze verklaring is voor mij ook heel belangrijk.’
Pg. 314: Ik zag om me heen dat patiënten zelf verwaasloosd werden, terwijl de artsen zich alleen maar
richtten op het onderdrukken van hun bijzondere ervaringen met medicijnen.’
Extra: Op de website www.levenmetstemmen.nl staat een achtergrondverhaal hoe beide onderzoekers,
Marius Romme en Sandra Escher, destijds op deze, vrij revolutionaire, benadering zijn gekomen.