Transcript PROGRAMMA SPRINGTIJ FORUM 2014 | DONDERDAG 25 SEPTEMBER
12.30 13.15 13.45 15.15 15.45 16.00
PROGRAMMA SPRINGTIJ FORUM 2014 | DONDERDAG 25 SEPTEMBER
Tijdstip Wat Type Beschrijving
11.00 Verzamelen Harlingen Ontvangst, registratie, koffie, broodjes Aan boord Afmeren Alle hens in de Loods Kombuis Verplaatsen Aan dek Opening Plenair 1 Plenair 2 Vertrek sneldienst Aankomst eiland
Het eiland en de wereld Het eiland als gastheer Het verhaal van de grote groene samenhang, een politieke analyse
Eilandsongs
Beyond Charles Darwin, Evolution with a New Face
Plenair 3 Koffie Masterclass 1
Beyond Rachel Carson
Koffie Naar de masterclasses
Energie + klimaat, de laatste update, de tussenschotten voorbij, het totale overzicht
Masterclass 2
Politieke schaarste van grondstoffen in de wereldvoedselproductie
Masterclass 3
Voedsel & landbouw | Het bipolair debat Spreker(s)
Piet Noordenbos (gastheer Springtij) Marianne Berendse (Voorzitter Raad van Toezicht Springtij) Rose Hip (ontvangst) Wouter van Dieren Burgemeester Rob Bats Herman Wijffels Hessel & Tess Elisabeth Sahtouris Film van de bijen Wim Turkenburg, Leo Meijer, Kees van der Leun, Donald Pols Wouter van der Weijden Roald Laperre
1
PROGRAMMA SPRINGTIJ FORUM 2014 | DONDERDAG 25 SEPTEMBER - vervolg
Masterclass 4
The elder and the young
17.30 Verplaatsen Workshop 1 Masterclass 5 Workshop 2 Workshop 3 Fietsen afhalen
Licht en donker
Ruud Lubbers in gesprek met jongeren Dorien Lolkema
Masterclass 5: Economie, business & finance | Mechanisme van Geldschepping
In 1990 werd tot de euro besloten bij het Verdrag van Maastricht. De geldschepping werd exclusief bij de banken gelegd. Die trekken door de kredietverlening het geld uit de burgers en bedrijven, gaan ermee speculeren, tot ze vastlopen, en leggen dan de rekening weer bij burgers en bedrijven. Privatise the Profits, socialize the Costs. Breng de geldschepping weer terug naar de overheid, daarmee stopt dit casino, en ontvangt de schatkist 50 miljard per jaar.
Integer Leiderschap
De leiders van morgen zijn anderen dan die van gisteren. De harde hand en de hiërarchie stonden in dienst van de aandeelhouderswaarde. De horizontale netwerkeconomie vereist het integere leiderschap en spiritualiteit. Karel Noordzij was bestuursvoorzitter van o.a. PGGM, NS en Schiphol.
Systems thinking [ENG]
De Club of Rome became famous because of its systemss based analyses, applied in the World III Model, developed at the M.I.T. in Boston. systemss approaches are the essential baselines for the new green economy, as only then we can detect the leaks, mistakes, defaults, stupidities in the design of production and logistics of the economy. At Metabolic they apply the latest in flow-analyses of resources, needed for resource efficiency and the circular economy. Klaas van Egmond, Erik Broekhuizen Karel Noordzij Eva Gladek
2
PROGRAMMA SPRINGTIJ FORUM 2014 | DONDERDAG 25 SEPTEMBER - vervolg
18.15 Naar de hotels 19.00 Op pad Inchecken hotels en eigen accommodatie Bussen rijden voor bij hotels 19.30 21.15 21.45 22.15 Follek in Hoorn Op pad Follek in de duinen Excursie
Captains diner.
Op Terschelling staan de deuren altijd open. Je belt niet aan, maar je roep: "Follek!" Ofwel: "volk, hier ben ik!" Follek is laatste jaren een eettafelproject: eilandgasten schuiven aan bij de mensen thuis. Wij schuiven aan bij De Groene Weide en De Reis in Hoorn.
Captains dessert
Nagerecht rond het kampvuur
. Licht in de Duisternis
De Boschplaat is het eerste Nederlandse duisternispark. Je tuurt naar de sterrenhemel, je luistert naar Govert Schilling die vertelt over wat je daar ziet. En waarover je mag mee fantaseren. Govert Schilling 23.00 Op kooi Einde Bussen terug naar hotels.
3
PROGRAMMA SPRINGTIJ FORUM 2014 | VRIJDAG 26 SEPTEMBER
Tijd Wat Type Beschrijving
8.30 uur 8.30 8.45 9.45 10.15 10.30 Promenadedek Alle hens in de Loods Kombuis Verplaatsen Aan dek Welkom Film Plenair 1 Cultuur Plenair 2 Koffie Subsessie 1
Spreker(s)
Vertrek uit accommodaties Innovatiemarkt en lounge gaan open.
New Green Frontiers
Wouter van Dieren
Het verhaal van het gas Systeemdenken
De New Green Frontiers gaat over nieuwe werelden, maar ook over barrières die onoverkomelijk lijken en ons in het bestaande houden. Lucas Simons is een systeemdenker die ons, aan de hand van concrete voorbeelden, kennis laat maken met het de werking van systemen en aan welke knoppen we moeten draaien om beweging te creëren.
Eilander knipoog
Beyond Beauty
Redmond O’Hanlon reisde in het kielzog van Darwin’s Beagle naar de origins of species. Daarna ging hij op zoek naar zijn helden die de oude ontdekten. Nu laat hij de overweldigende natuur zien die hij overal heeft mogen zien. Beyond Beauty, adembenemend! [voertaal Engels] Koffiepauze en bezoek Innovatiemarkt Naar de subsessies
Veranderende wereld van energie
De energie van gisteren werd eeuwenlang bewaakt door de politieke en religieuze macht zelf. De priesteressen van Vesta (Latijn) of Hephaistos (Grieks) bewaakte het centrale VUUR. De toekomst van de energievoorziening kent geen vuur meer in het centrum van de macht. Logistiek en infrastructuur zijn drastisch aan het veranderen. De oude machten zijn op hun retour.
Lucas Simons Redmond O'Hanlon Jeroen de Haas, Peter Molengraaf, Hans Alders
4
PROGRAMMA SPRINGTIJ FORUM 2014 | VRIJDAG 26 SEPTEMBER - vervolg
Subsessie 2 Subsessie 3
Update Circulaire Economie
Hergebruik van grondstoffen is zo oud als de wereld zelf. Schroot werd altijd weer verwerkt tot nieuwe werktuigen. De one-way economie die grondstoffen omzet in afval, met een tussengebruik van het product, is relatief nieuw. En ook alweer voorbij. Alles moet terug in de keten. Circulair, heet dat. Of het een realistische optie is of een hype is de vraag. De laatste stand van zaken.
Voedsel en Landbouw |Veranderende relaties in de keten
Twee partners van een door EZ begeleid innovatief project (binnen Agri meets Design) vertellen over hun pilot waarin de winst van aardappelproducten eerlijk wordt verdeeld over de hele keten, en hoe dit de relaties in de keten verandert.
Michel Schuurman, Douwe Jan Joustra, Arthur Ten Wolde Arnold van Woerkom (aardappelboer), Jeroen Meijer (GEM Visual Thinking) en Jan Klink (EZ) Subsessie 4
Veranderende rol van de NGO's
In het SER-akkoord zitten bedrijfsleven, overheid en milieubeweging aan tafel. Samenwerking in plaats van polarisatie. Consensus als doel. De NGO linkervleugels willen hardere actie, de tijd is kort. Het haalbare moet plaats maken voor de urgentie. Deze richtingenstrijd is nog lang niet beslecht.
Tjerk Wagenaar, Sylvia Borren
5
PROGRAMMA SPRINGTIJ FORUM 2014 | VRIJDAG 26 SEPTEMBER - vervolg
Workshops MInisterie EZ Subsessie 5 Workshop 2
Natuur en innovatie – de potenties van biomimicry voor een circulaire economie.
In het voorjaar van 2014 heeft staatssecretaris Sharon Dijksma de Rijksnatuurvisie “Natuurlijk verder” gepresenteerd. In die visie is het combineren van natuur met andere functies een centrale gedachte. De visie daagt daarmee partijen uit bestaande grenzen tussen belangen te overwinnen. Het ministerie van EZ nodigt u uit om mee te denken over hoe we kunnen komen tot natuurcombinaties die meervoudige winst opleveren. In drie workshops belichten we kansrijke voorbeelden. In elke workshop staat de vraag centraal hoe we natuurcombinaties in de versnelling kunnen krijgen, hoe we ze kunnen laten uitgroeien tot standaardpraktijk in de omgang met natuur. Het zijn geen vrijblijvende sessies: we streven ernaar te komen tot afspraken maken over wie wat gaan doen om vooruitgang te boeken.
Verkennen grenzen van de economie
Bijna iedereen heeft ooit het boek Echte Economie van Arnold Heertje gelezen. Onvermoeibaar heeft hij nu alweer zijn volgende boek geschreven,dat nu gewoon Economie heet. Een bikkelharde, humoristische kijk op de waan van de economische dag, met een scherp oog voor de vernietigende effecten van die waan op de echte, duurzame welvaart. Jolande Sap stapte uit de Tweede Kamer in de echte wereld en maakt zich nu schitterend druk over die duurzame welvaart. Op allerlei, verrassende manieren.
Boeien om grenzen te verleggen
(consumenten) Saskia van den Muijsenberg (BiomimicryNL) Jolande Sap, Arnold Heertje Bart Bruggenwirth en Charlotte Linnenbank Workshop 3
Financiering van de energietransitie
Jan Coen van Elburg, Harm Jan Brouwers
6
PROGRAMMA SPRINGTIJ FORUM 2014 | VRIJDAG 26 SEPTEMBER - vervolg
Workshop 4 12.00 12.15 13.45 14.00 14.00 tot 16.30 uur Verplaatsen Follek Verplaatsen Aan dek Workshop 5 Lunch Subsessie 1 Subsessie 2
Met passie doen wat je bezielt
Over hoe leiderschap en wie jij bent en wat je beweegt op een natuurlijke manier duurzaam samenvallen. Want dat is nodig in de complexe vraagstukken die onze wereld kenmerken. Kijk, beleef en voel mee. Een praktische en theoretische kijk op leiderschap door Mireille Wiegman, initiator van Ieders Plak op Terschelling en zelfstandig projectmanager. Zij praat vanuit jarenlange ervaring met complexe projecten in binnen- en buitenland.
De dirigent als metafoor voor natuurlijk leiderschap
Becker. Een spannende en muzikale ervaring . Ontdek je natuurlijke gedrag als leider met dirigent en trainer Ronald Naar de subsessies
Aardgas en Aardse zorgen
Aardgas was lang de vanzelfsprekende schatkist van het land. Totdat de grond begon te beven. En het klimaat ging veranderen. De toekomst van het aardgas is nu onzeker. In het verlengde van het SER-energie akkoord ontstaan nu nieuwe gasvisioenen. Over grote en kleine velden, schalie en steenkool, bevende bodems en boze bewoners, zoekende ondernemers en sturende overheden.
Nieuwste ontwikkelingen in C2C en grondstoffen
Dat de economie van de toekomst moet vergroenen staat vast. Alleen: hoe doe je dat? Biobased Resources komen uit de natuurlijke cyclus van akkers en bossen. En uit talloze processen van de huidige industrie. Papier en bier, waarvan de afvalstromen worden ingezet, als voorbeeld. De mogelijkheden lijken onuitputtelijk.
Mireille Wiegman Ronald Becker Vooronders met allianties Mark Dierikx, Frans rooijers, Berend Scheffers (EBN), Hans Coenen (Gasunie) Eric van der Oest (Tata Steel), Gerrit Jan Koopman (VNP), Geanne van Arkel (Interface), Jolein Baidenman, Joost Brinkman (Accenture),Michael Braungart
7
PROGRAMMA SPRINGTIJ FORUM 2014 | VRIJDAG 26 SEPTEMBER - vervolg
Subsessie 3
Voedsel & landbouw | Is er een breed voedselakkoord nodig?
Moeten we voorbij de individuele initiatieven en marktniches? Is een breed voedselakkoord nodig en haalbaar?
Subsessie 4 Workshops Ministerie EZ Subsessie 5
Natuur & biodiversiteit | natuur zoekt geld en vice versa Natuur en landbouw – de potenties van gebiedscollectieven voor een natuurinclusieve landbouw
. In het voorjaar van 2014 heeft staatssecretaris Sharon Dijksma de Rijksnatuurvisie “Natuurlijk verder” gepresenteerd. In die visie is het combineren van natuur met andere functies een centrale gedachte. De visie daagt daarmee partijen uit bestaande grenzen tussen belangen te overwinnen. Het ministerie van EZ nodigt u uit om mee te denken over hoe we kunnen komen tot natuurcombinaties die meervoudige winst opleveren. In drie workshops belichten we kansrijke voorbeelden. In elke workshop staat de vraag centraal hoe we natuurcombinaties in de versnelling kunnen krijgen, hoe we ze kunnen laten uitgroeien tot standaardpraktijk in de omgang met natuur. Het zijn geen vrijblijvende sessies: we streven ernaar te komen tot afspraken maken over wie wat gaan doen om vooruitgang te boeken.
Een schuldbewust land
16.30 Kombuis Subsessie 6 Subsessie Koffie
Beweging in sectoren Systems thinking
Koffiepauze en bezoek Innovatiemarkt Debat met diverse sprekers olv Marcel Schuttelaar Caroline van Leenders en Li an Phoa, Jason Clay Klaas Sietse Spoelstra (Nij sicht) o.v.b Rens van Tilburg, Peter Blom, Herman Mulder, Klaas van Egmond Bernd Hendriksen, Willem Lageweg, Sabine Denis Eva Gladek
8
PROGRAMMA SPRINGTIJ FORUM 2014 | VRIJDAG 26 SEPTEMBER - vervolg
16.45 18.30 19.30 uur 20.15 uur 23.00 uur Excursies en vrijplaatsen Verplaatsen Op pad Follek Op kooi Excursie 1 Excursie 2 Excursie 3 Excursie 4 Workshops Ministerie EZ
Met de neus in de bodem
Op bezoek bij boerderij de Gèskieker in Kinnum voor een hands-on bodem en biodiversiteitsexcursie
Bezoek aan de bijen
Naar de imkerij
Oesters op het Wad Kairos op het Wad Natuur en werk – de potenties van Areas of the future: bedrijventerreinen voor een biodiverse werkomgeving.
In het voorjaar van 2014 heeft staatssecretaris Sharon Dijksma de Rijksnatuurvisie “Natuurlijk verder” gepresenteerd. In die visie is het combineren van natuur met andere functies een centrale gedachte. De visie daagt daarmee partijen uit bestaande grenzen tussen belangen te overwinnen. Het ministerie van EZ nodigt u uit om mee te denken over hoe we kunnen komen tot natuurcombinaties die meervoudige winst opleveren. In drie workshops belichten we kansrijke voorbeelden. In elke workshop staat de vraag centraal hoe we natuurcombinaties in de versnelling kunnen krijgen, hoe we ze kunnen laten uitgroeien tot standaardpraktijk in de omgang met natuur. Het zijn geen vrijblijvende sessies: we streven ernaar te komen tot afspraken maken over wie wat gaan doen om vooruitgang te boeken. Naar de hotels. Bussen rijden voor bij hotels.
Vis eten met je handen.
Een diner in de duinen bij Oosterend. Bussen terug. Via de Hessel / De Groene Weide voor de liefhebbers.
Neeke van Zwol Sonne Copijn, Oene de Jong Flang Cupido Arjan Berkhuysen Daan Wensing (IUCN)
9
PROGRAMMA SPRINGTIJ FORUM 2014 | ZATERDAG 27 SEPTEMBER
Tijd
8.30 8.45
Wat
Ochtendgloren Alle hens aan dek
Type
Cultuur
Beschrijving
Innovatiemarkt en lounge open Eilander knipoog 10.00 10.30 10.45 Kombuis Verplaatsen Aan dek Plenair
Inspiratie - New Green Frontiers
Koffie Subsessie 1 Workshop 1 Koffiepauze en bezoek Innovatiemarkt Naar de subsessies.
Resource productivity Adaptatie en duurzame gebiedsontwikkeling
Subsessie 2
Voedsel & landbouw | van koplopers naar mainstream
Spreker(s)
Jason Clay en Harry Lehmann Harry Lehmann, Van Beers, André Faaij (ovb) Jan Coen van Elburg, Hans Mommaas Simone Hertzberger, Volkert Engelsman
10
PROGRAMMA SPRINGTIJ FORUM 2014 | ZATERDAG 27 SEPTEMBER - vervolg
Subsessie 3 12.15 Verplaatsen Workshop 2 Workshop 3 Subsessie 4
Circulaire economie in de financiële wereld: Eerlijker, groener, veerkrachtiger
De transitie naar een circulaire economie is bovenal de uitdaging om te komen tot een wereldwijd systeem waarin welvaartsgroei is ontkoppeld van het gebruik en misbruik van grondstoffen en het milieu. Dit vereist een economisch systeem dat eerlijker, groener, veerkrachtiger en inclusiever is ingericht. In deze bijeenkomst staat centraal welke rol de financiële sector kan spelen in het realiseren van de transitie. We zullen hierbij starten bij het wereldwijde (macro) systeem.Vervolgens zullen we kijken naar het niveau van sectoren en ketens, om als laatste te kijken naar het niveau van de ondernemer.
Natuur & biodiversiteit | ‘Doen en Laten’
In deze sessie gaan we echt aan het werk! Aan de hand van inzichten uit de gedragspsychologie en de praktijkervaring van Milieu Centraal werken we aan vraagstukken over consumenten, communicatie en gedragsverandering. Basis voor de aanpak is het advies ‘Doen en Laten’ en bijbehorend spel van de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur. Het beste zijn de uit het leven gegrepen situaties, dus kom met je eigen casus of praktijkvraag. De thema’s mogen heel verschillend zijn: van afval tot mobiliteit en van energie tot voeding. Centrale vraag is steeds: wat is het echte probleem en hoe kunnen jouw activiteiten leiden tot een gedragsverandering bij de consument? Met de uitkomsten van het spel kom je zeker een stap verder in de aanpak van je vraagstuk.
Geschiedenis en toekomst van het milieubeleid Leiderschap | Ronde tafel
Guido Braam en Mark de Wit Vera Dalm, directeur Milieu Centraal Albert Faber, rik Leemans diverse gasten olv Harry Starren
11
PROGRAMMA SPRINGTIJ FORUM 2014 | ZATERDAG 27 SEPTEMBER - vervolg
12.30 Follek Lunch Exclusieve sessie Ronde Tafel met Jason Clay (onder voorbehoud) 14.00 14.15 Verplaatsen Aan dek Masterclass Naar de masterclasses en subsessies
Energie & Klimaat | Ned energie akoord 2.0
15.45 16.00 Verplaatsen Kombuis Subsessie 1 Workshop Subsessie 2 Workshop
Natuurtrip Biodiversiteit en natuurlijk kapitaal Economie van het delen Leiderschap met Paarden
Deze tijd vraagt om nieuwe manier van leiding geven. Aan jezelf, je omgeving en uiteindelijk aan het hele systeem. Ervaar de impact van jouw overtuigingen op je omgeving in een sessie waarin gewerkt wordt met Friese paarden.
Koffie Hans Alders, Tjerk Wagenaar, Teun van Bokhoven, Liset Meddens, Anne Mieke van der Werf ( Director Energy & Climate Triodos Bank), Ulco Vermeulen, (voorzitter Groen Gas Nederland) , Ron Wit (Eneco) Bernice notenboom en Johan van der Gronden Jeroen van der Sluijs en rik Leemans (beide ovb) Willemijn Verloop, Anna Chojnaka Sandra Geisler
12
PROGRAMMA SPRINGTIJ FORUM 2014 | ZATERDAG 27 SEPTEMBER - vervolg
16.30 17.00 Verplaatsen Alle hens in een duinpan Cultuur Plenair Naar de plenaire sessie Eilander knipoog Inspiratie en Uitreiking Wubbo Ockels Brandaris prijs 18.15 18.45 21.30 22.00
22.00 Verplaatsen Follek Uitzwaaien Afvaart Op pad
Naar de Loods Duurzaam dineren in de Loods Vertrekkers gaan naar de haven Om 22.00 uur vertrekt de snelboot naar Harlingen. Daar meert hij om De 22.45 uur af. Houd er rekening mee dat er dan geen OV-aansluiting meer is naar de Randstad. Voor de blijvers is er een feest Willemijn Verloop, Ruud Koornstra, Introductie LWD2108, Joos Ockels, Marianne Berendse Columns door de navigatoren
13
PROGRAMMA SPRINGTIJ FORUM 2014 | ZONDAG 28 SEPTEMBER
Tijd
7.30 uur 08.30 uur 9.30 uur 10.30 uur 10.45 uur 12.15 13.15 13.30 14.00 15.00 15.30 16.15
Wat
Ochtendgloren Promenadedek Alle hens in een duinpan Koffie De paden op Follek Verplaatsen Verplaatsen Uitzwaaien Afvaart
Beschrijving
Hardlopen of yoga op 't Wad Je weg vinden op het eiland. Vertrek uit accommodaties. Duinrede
Wadland
In 2018 vieren wij in Friesland en ook op Terschelling de verkiezing tot Culturele Hoofdstad van Leeuwarden. De hele Waddenzee doet mee. Op de Noordsvaarder, die uitgestrekte zandvlakte westelijk van de haven, wordt nu Wadland gevormd, een kwelder die in de komende jaren aanslibt tot een uitvergroting van het Mondriaan schilderij Pier en Oceaan uit 1915. Hier laten we zien hoe we cultuur en natuur niet alleen kunnen verzoenen, maar zelfs dat we er een nieuwe dimensie aan kunnen toevoegen. Fietstocht over het hele eiland met een E-bike (met gids) Boswandeling Kairos op het strand Lunch Fietsen inleveren In de bus naar Oosterend Demonstratie KNRM Reddingsboot Oosterend In de bus Verzamelen in de haven De snelboot vertrekt om 16.30 uur en meert om 17.15 uur af in Harlingen. Tijn Touber Bruno Doedens en Joop Mulder Met Staatsbosbeheer Arjan Berkhuyzen