Transcript wijkraden (520.2kB)

WIJKRADEN
door
ir. J. Dakker
dec.
R I J K S D I E N S T
--
V O O R D E I J S S E L M E E R P O L D E R S
S M E D I N G H U I S
L E L Y S T A D
ze
-
I
2150
.
5
1.2
y o 2
1
21 C"
INHOUD
1.
Wijkraden
1.1. I n l e i d i n g
1.2. W e t t e l i j k kader
2.
2.1.
2.2.
2.3.
2.4.
Wijkraden i n Zaanstad
Inleiding
Verordening op de w i j k r a d e n i n Zaanstad
Taken en bevoegdheden van de w i j k r a d e n i n Zaanstad
Onderzoek naar h e t Functioneren van de wijkraden
i n Zaanstad
3.
3.1.
3.2.
3.3.
3.4.
Deelgemeenten en wijkraden i n Rotterdam
Inleidlng
Taken en bevoeqdheden van de deelqemeenten
Taken en bevoegdheden van de w i j k r a d e n nieuwe s t i j l
Functioneren van de deelgemeenten
BLZ.
1.
Wijkraden
1.1. I n l e i d i n q
Een gemeenteraad kan e r t o 8 overgaan een deel v a n z i j n taken ell
bevoegdheden per w i j k over t e dragen aan 2.9. wijkraden o f deelgemeenten.
Het w e t t e l i j k kader voor deze d e l e g a t i e wordt gegeven i n de a r t i k e l e n 6 1 t / m 64 van de Gemeentewet ( s e d e r t 1964).
De i n s t e l l i n g van w i j k r a d e n o f deelgemeenten i s h e t v e r s t doorgevoerd i n de steden Zaanstad, Rotterdam en ook Amersfoort i s ermee
begonnen.
Alvorens een k o r t o v e r z i c h t t e geven van h e t f u n c t i o n e r e n van de
wijkraden i n Zaanstad en Rotterdam z a l i n hoofdstuk 1.2. een samenvatting worden gegeven van bovengenoemde a r t i k e l e n 6 1 t / m 64
van de Gemeentewet. U i t deze a r t i k e l e n z a l b l i j k e n d a t de gemeenteraad een g r o t e v r i j h e i d h e e f t i n h e t delegeren van taken en bevoegdheden aan de wijkraad. De wet l a a t z i c h voornamelijk u i t
de bevoegdheden welke n i e t gedelegeerd mogen worden.
De gemeenteraden moeten door middel van een 2.9. verordening op
de wijkraden de taken en bevoegdheden van de w i j k r a d e n ' v a s t s t e l len.
eves
B i j de behandeling van de wijkraden van Zaanstad en Rotterdam en
resp. hoofdstuk 2 en 3 z u l l e n de verordeningen op de w i j k r a d e n aan
de orde komen.
Tevens z a l worden lngegaan op h e t f u n c t i o n e r e n van de w i j k r a d e n
voor zover h i e r i n f o r m a t i e over beschikbaar i s .
1.2.
W e t t e l i j k kader wijkraden ( a r t i k e l 6 1 t / m 64 van de Gemeentewet)
De tussen aanhalingstekens g e p l a a t s t e t e k s t i s de l e t t e r l i j k e wetstekst.
De tussen haakjes g e p l a a t s t e t e k s t g e e f t verdere aanvullingen.
A r t i k e l 61.
1. De raad kan commissies i n s t e l l e n :
"a. met h e t oog op de b e h a r t i g i n g van bepaalde belangen";
( b i j v . sportraad, bejaardenraad etc. ).
"b. met h e t oog op de b e h a r t i g i n g van de belangen van een d e e l
van de gemeente hetwelk daarvoor h e t z i j door z i j n l i g g i n g ,
h e t z i j door z i j n k a r a k t e r i n aanmerking komt" ( w i j k r a d e n
of deelgemeenten)
" 2. H i j r e g e l t de bevoegdheden en de samenstelling".
.
A r t i k e l 62.
" 1. Commissies van advies u i t s l u i t e n d aan burgemeester en wethouders o f aan de burgemeester worden door burgemeester en wethouders, o n d e r s c h e i d e n l i j k de burgemeester i n g e s t e l d .
" 2. De i n s t e l l i n g van vaste commissies van advies en b i j s t a n d aan
burgemeester en wethouders en de r e g e l i n g van haar bevoegdheden en samenstelling geschieden door de raad op v o o r s t e l
van burgemeester en wethouders".
.
.
A r t i k e l 63.
1. De raad kan aan een commissi& a l s b e d o e l d i n ' a f t i k l l 6 1 bevoegdheden van de raad en van burgemeester en wethouders toekennen met u i t z o n d e r i n g van de bevoegdheid t o t :
"a. h e t v a s t s t e l l e n van de p l a a t s e l i j k e b e g r o t i n g en van afz o n d e r l i j k e begrotingen a l s bedoeld i n a r t i k e l 253".
( A r t . 253 r e g e l t de w i j z e waarop de b e g r o t i n g moet z i j n ing e r i c h t en worden v a s t g e s t e l d door resp. gemeenteraad en de
. ,
Gedeputeerde Staten van de P r o v i n c i e )
"b. Het v o o r l o p i g v a s t s t e l l e n van rekeningen bedoeld i n de a r t ' i k e l e n a l s bedoeld i n de 257 en 265".
( A r t . 257: deze rekeningen worden door de gemeenteraad vastg e s t e l d . A r t i k e l 265: burgemeester en wethouders leggen
aan de gemeenteraad verantwoording a f over e l k d i e n s t j a a r
voor he* 'gevoerde b e l e i d )
"c. Het v a s t s t e l l e n van verordeningen, door s t r a f b e p a l i n g o f
p o l i t i e d w a n g t e handhaven.
"c. Het h e f f e n van andere b e l a s t i n g e n dan d i e genoemd i n art i k e l 275", ( b e l a s t i n g op huurwaarde van gemeubileerde won i n g o f naar andere i n de belastingverordening t e vermelden grondslagen)
2. De bevoegdheden van burgemeester en wethouders kunnen n i e t dan
op v o o r s t e l van d i t c o l l e g e worden toegekend.
3. I n d i e n de i n de aanhef van h e t e e r s t e l i d bedoelde bevoegdheheden z i j n toegekend aan een commissie, a l s bedoeld i n a r t i k e l 6 1 e e r s t e i i d , onder a., wordt tenminste een l i d der commissie gekozen u i t leden van de gemeenteraad".
.
.
"
"
.
A r t i k e l 64.
" 1. I n d i e n aan een commissie andere dan adviserende bevoegdheden
worden toegekend, r e g e l t de raad, voorzover z u l k s i n verband
met de aard en de omvang van de toegekende bevoegdheden nodig
i s , tevens de werkwijze van de commissie, de openbaarheid van
vergaderingen, de voorbereiding, de u i t v o e r i n g en de openbaarmaking van b e s l u i t e n van de commissie, h e t t o e z i c h t van de raad
o f van bu?gemeester en wethouders op de u i t o e f e n i n g van bevoegdheden door de commissie, de verhouding van de toegekende
bevoegdheden t o t d i e van de andere organen van de gemeente,
alsmede de verantwoording aan de raad".
" 2 . I n d i e n aan een commissie a l s bedoeld i n h e t e e r s t e l i d bevoegdheden van de raad z i j n toegekend, v i n d t de vergadering
van de comrnissie, voorzover d a a r i n onderwerpen, d i e bevoegdheden b e t r e f f e n d e , aan de orde z i j n , i n h e t openbaar p l a a t s .
De deuren van de vergadering worden evenwel gesloten, wanneer
een v i j f d e gedeelte der aanwezige leden h e t v o r d e r t of de voorz i t t e r h e t n o d i g acht. De commissie b e s l i s t vervolgens o f met
gesloten deuren z a l worden vergaderd. Het b e s l u i t daartoe beh o e f t de stemrnen van twee derde der aanwezige leden. Het v i j f de t o t en met h e t a c h t s t e l i d van a r t i k e l 49 z i j n van overeenkomstige toepassing, met d i e n verstande, dat h e t opleggen van
de v o o r l o p i g e geheimhouding geschiedt door de v o o r z i t t e r " .
( A r t i k e l 49 r e g e l t de geheimhouding over de inhoud van raadstukken).
A r t i k e l e n 64 a t / m j
Deze a r t i k e l e n geven r e g e l s omtrent de volgende onderwerpen: de
w i j z e van a f k o n d i g e n e n o p s t e l l e n van verordeningen, o p s t e l l e n van
begrotingen, c o n t r o l e op h e t g e l d e l i j k e beheer, vertegenwoordiging
van de commissies i n de gemeenteraad, r e c h t s p o s i t i e van de commissieleden en vergoeding van de commissieleden
2.
Wijkraden i n Zaanstad
( Z i e b i j l a g e n 1 t / m 6).
2.1.
Inleidinq
De d i r e c t e a a n l e i d i n g t o t de binnengemeentelijke d e c e n t r a l i s a t l e
i n Zaanstad vormde de samenvoeging van zeven voormalige Zaangemeenten t o t een nieuwe gemeente Zaanstad.
Het voormalige Ontwikkelingschap Zaanstreek op b a s i s van de Wet
gemeenschappelijke r e g e l i n g e n ging over i n Zaanstad behoudens 2
van de 9 gemeenten.
I n de wet t o t h e r i n d e l i n g van de Zaanstreek werd h e t volgende
a r t i k e l opgenomen.
"Binnen twee j a a r na de datum van h e r i n d e l i n g b e r i c h t de raad van
de nieuwe gemeente Zaanstad aan Gedeputeerde Staten van NoordHolland gemotiveerd, o f en zo j a , op welke w i j z e u i t v o e r i n g i s gegeven aan de a r t i k e l e n 61-64 f. van de Gemeentewet!'.
D i t a r t i k e l l e g t de gemeenteraad n i e t de p l i c h t op t o t binnengem e e n t e l i j k e d e c e n t r a l i s a t i e , doch we1 t o t h e t besteden van aandacht aan de m o g e l i j k h e i d daartoe.
De wijkraden z i j n per 1-1-'76
ingesteld.
Zaanstad i s i n negen wijkraadsgebieden ingedeeld.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Zaandam-west
Zaandam-midden
Zaandam-oost
Kogeweld/Kalf i n c l . Hofw.
Koog a/d Zaan/Zaandijk
gedeelte van Zaandam
( S c h i l d e r s b u u r t , Waddenb u u r t + Zaanse Schans)
Westzaan
Wormerveer
Krommenie
Assendelft
plm.
plm.
plm.
plm.
12.500
24.500
24.000
7.500
inw.
inw.
inw.
inw.
plm.
plm.
plm.
plm.
plm.
12.200
5.000
14.000
17.000
8.000
inw.
inw.
inw;
inw.
inw.
plm. 124.000 inw.
Op h e t ogenblik f u n c t i o n e r e n e r 4 w i j k r a d e n nr. 5, '6, 8 en 9
( z i e k a a r t 1);
2.2.
Verordeninq op d e w i j k r a d e n i n Zaanstad (10 j u n i 1975), b i . j l .
6
Oe i n d i t kader. van belang z i j n d e a r t i k e l e n worden samengevat.
Verkiezinq ( a r t i k e l 11 t / m 15)
-
-
De leden van de w i j k r a a d worden gekozen door volgens de Kieswet
kiesgerechtigde ingezetenen van de w i j k .
Oe leden van de w i j k r a a d worden gekozen voor v i e r jaren.
A l l e ingezetenen van de w i j k kunnen z i t t i n g hebben i n de w i j k raad.
Orqanen ( a r t i k e l 16 t / m 20)
-
De raad h e e f t een v o o r z i t t e r . ,
- 8 u i t e n de v o o r z i t t e r k i e z e n de raadsleden u i t , hun midden een
a a n t a l leden dat t e zarnen met de v o o r z i t t e r h e t d a g e l i j k s bes t u u r van de w i j k r a a d vormt.
-
Het a a n t a l l e d e n b u i t e n de v o o r z i t t e r bedraagt 2 leden i n een
w i j k met n i e t meer dan 20.000 inwoners 3 leden i n een w i j k met
20.001 en meer inwoners.
- Verqaderinqen van de w i j k r a a d ( a r t i k e l 25)
De vergaderingen van de w i j k r a a d z i j n openbaar.
-
Bezoldiqinq ( a r t i k e l 29)
De. v o o r z i t t e r en de leden van h e t d a g e l i j k s bestuur ontvangen
een j a a r l i j k s e toelage o f wedde volgens een door de gemeenteraad vast t e s t e l l e n algemene r e g e l i n g d i e de goedkeuring van
Gedeputeerde Staten behoeft.
-
Taken en bevoeqdheden ( z i e ook b i j l a q e B van deze verordeninq)
A r t i k e l 30
1. De w i j k r a a d b e h a r t i g d de belangenvan de w i j k .
A r t i k e l 31
1. De taken en bevoegdheden aangegeven i n de b i j deze verordening
behorende b i j l a g e B worden met inachtneming van hen i n o f
krachtens deze verordening bepaalde, u i t g e o e f e n d door de
wijkraad.
2 . De w i j k r a a d kan bepalen dat aan hen toegekende bevoegdheden
worden u i t g e o e f e n d door h e t d a g e l i j k s bestuur van de w i j k r a a d .
A r t i k e l 32 t / m 45
Deze a r t i k e l e n behandelen de volgende onderwerpen:
w i j z e van bekendmaken van de b e s l u i t e n van de w i j k r a a d , adviezen
d i e de w i j k r a a d aan de gemeenteraad kan geven, v e r p l i c h t i n g van
de gemeenteraad, burgemeester en wethouders om i n bepaalde gev a l l e n advies van de w i j k r a a d t e vragen, mogelijkheden van de
leden van de w i j k hun standpunten i n de gemeenteraad t e verduid e l i j k i n g e n , andersom.
- Geldrniddelen
A r t i k e l 46 t / m 48
I
'
,
De w i j k r a a d d o e t j a a r l i j k s voor 1 a p r i l van h e t j a a r onmiddel'ijk
voorafgaande aan dat waarop d i e ramingen b e t r e k k i n g hebben, aan
burgerneester en wethouders s c h r i f t e l i j k en gemotiveerd opgave
van de bedragenvan de inkomsten en uitgaven, d i e h e t gevolg
z i j n van z i j n f u n c t i o n e r e n alsmede van d i e , welke v o o r t v l o e i e n
u i t toepassing van de hem toegekende bevoegdheden.
Burgemeester en wethouders nemen i n d i e n z i j met de door de w i j k raad ingediende rarningen akkoord gaan, d i e bedragen a f z o n d e r l i j k ,
doch a l s onderdeel van de desbetreffende volgnummers, op i n h e t
ontwerp van de gemeente-begroting voor h e t d i e n s t j a a r waarop z i j
b e t r e k k i n g hebben.
~ t r a f -en slotbepalingen.
..
~ a k e nen bevoeqdheden van de wijkraden i n Zaanstad
.I
A r t i k e l 49 t / m 52 bevatten enkele
2.3.
,
De taken en bevoegdheden van de w i j k r a a d z i j n i n een aparte b i j lage b i j de verordening op de wijkraden vermeld ( z i e b i j l a g e 6 ) .
Er worden de volgende categorieen bevoegdhgden onderscheiden:
1. Eigen b e s l i s s i n g a r e c h t wijkraad.
2. Onderwerpen waarover advies van.de w i j k r a a d moet worden aangevraagd.
3. Oaarnaast i s de w i j k r a a d bevoegd t e a l l e n t i j d e a d v i e s (gevraagd o f ongevraagd u i t t e brengen over zaken d i e n i e t onder
de categorieen a. en b. v a l l e n ) .
. ,
Bevoeqdheden l i f k t :
1. Onderwijs
-
Maatregelen t e n verzekering van een goede gang van zaken b i j
h e t openbaar k l e u t e r - en b a s i s o n d e r w i j s met i n b e g r i p van h e t
bevorderen en organiseren van b u i t e n s c h o o l a k t i v i t e i t e n .
Beheer van gebouwen voor h e t openbaar k l e u t e r - en basisonderwijs.
2. C u l t u u r , Recreatie en Sport
Deelname i n h e t bestuur van de i n de w i j k aanwezige i n s t e l l i n gen van c u l t u r e l e , r e c r e a t i e v e en maatschappelijke aard.
Verder h e t toekennen.van s u b s i d i e s aan en h e t bevorderen van
h e t welzijns-, buurt-, opbouw-, jeugd-, en jongerenwerk i n de
w ij k .
3. Hinderwet
1. De u i t o e f e n i n g van de bevoegdheid, bedoeld i n a r t i k e l 4,
l i d 1 van de Hinderwet (bevoegdheid t o t verlenen van ontheffingen)
2 . D e u i t o e f e n i n g van de i n de hoofdstukken I 1 en V I I van de
Hinderwet aan h e t gemeentebestuur overgedragen taken en
bevoegdheden.
(Hinderwet hoofdstuk 11: Van de gevallen waaronder h e t gemeentebestuur op h e t verzoek om vergunning beschikt..
hoofdstuk V I I : Van h e t beroep).
.
4. Woninqwet
1. De u i t o e f e n i n g van de i n de hoofdstukken 111 en I V van de
woningwet aan h e t gerneentebestuur opgedragen taken en bevoegdheden met d i e n verstande d a t beroep op de raad onverl e t b l i j f t en met u i t z o n d e r i n g van a r t i k e l 46, l i d 1.
Hoofdstuk I11 woningwet.
Bijzondere bevoegdheden:
afd. 1. A a n s c h r i j v i n g t o t h e t t r e f f e n van v ~ o r z i e r ~ i n g e n
afd. 2. Onbewoonbaarverklaring
a r t i k e l 46, l i d 1:
De gemeenteraad kan verbieden, zonder toestemming van burgemeester en wethouders een ontruimde onbewbonbaar verklaarde
woning voor andere doeleinden dan bewoning i n gebruik t e
nemen.
5. Openbare werken
1.
2.
3.
4.
De i n r i c h t i n g van openbaar groen
De p l a a t s i n g van s t r a a t m e u b i l a i r
Het nemen van maatregelen dienend t o t v e r f r a a i i n g van de w i j k
Oe zorg, voor zover n i e t aan andere opgedragen, voor de i n standhouding, bruikbaarheid, v r i j h e i d en v e i l i g h e i d van de
openbare wegen, bruggen, veren, wateren, vaarten, plantsoenen en andere voor de p u b l i e k e d i e n s t bestemde zaken en
plaatsen, d a a r b i j begrepen de p l a a t s i n g van v e r k e e r s l i c h t e n
en verkeerstekens bedoeld i n a r t i k e l 137 van h e t Reglement
verkeersregels en verkeerstekens.
6 . R u i m t e l i j k e Ordeninq
1. U i t werkings- en wijzigingsbevoegdheid van bestemmingsplannen z o a l s v e r m e l d i n a r t i k e l 11 van de Wet op de' R u i m t e l i j k e
Ordening.
2. V r i j s t e l l i n g s b e v o e g d h e i d , z o a l s vermeld i n de a r t i k e l e n 15,
17 en 18 van de Wet op de R u i r n t e l i j k e Ordening.
' 3 . Verlenen en weigeren van aanlegvergunningen, z o a l s vermeld
i n de a r t i k e l e n 14 en 44 t / m 48 van de Wet op de R u i m t e l i j ke Ordening.
4. A n t i c i p a t i e p r o c e d u r e op grond van een vastgelegd ( g l o b a a l )
bestemmingsplan.
- 5 . V a s t s t e l l e n en u i t v o e r e n van r e c o n s t r u c t i e - en saneringsplannen alsrnede van plannen t o t v e r b e t e r i n g van complexen
woningen van toegelaten i n s t e l l i n g e n i n de gerneente, i n d i e n en voorzover d i e plannen b e t r e k k i n g hebben op binnen
de w i j k gelegen objecten.
.
Toelichtinq
I n h e t algemeen kan g e s t e l d worden, d a t zodra een ( g l o b a a l )
bestemrningsplan i s vastgesteld, de w i j k r a a d wat de verdere procedure aangaat de bevoegde i n s t a n t i e w o r d t . Voor de aangehaalfe w e t s a r t i k e l e n , z i e b i j l a g e I .
I
7. Verhuur
1. Verhuur van,gemeente-eigendornrnen anders dan woningen en
n i e t v a l l e n d onder de i n de hoofdstukken I en I1 genoernde
ob jecten.
8. Verkeersrnaatreqelen,'
1. Het nemen van verkeersrnaatregelen d i e behoren t o t de bevoegdheid van de raad
2. U i t v o e r i n g van h e t g e s t e l d e i n a r t i k e l 2 van de Yerordening
b e t a a l d parkeren 1974
De hoofdstukken 9, 10 en 11 r e g e l e n nog enkele bevoeghedkn van de
wijkraden op h e t gebied.van de Winkelsluitingswet, dierenbescherrning, drank- en horecawet, de Wet van de kansspelen, h e t afgeven
van vergunningen voor h e t houden van markten, kermissen en andere
openbare vermakelijkheden.
,
Onderzoek naar h e t f u n c t i o n e r e n van de wijkraden i n Zaanstad
2.4.
-
De a f d e l i n g S o c i a a l - Geografisch en Bestuurskundig Onderzoek
(S.G.B.O. ) van de Vereniging voor Nederlandse Gemeenten i s reeds
vanaf f e b r u a r i 1973 b i j de ontwikkelingen i n Zaanstad betrokken.
Dat was i n h e t kader van een ruimere v r a a g s t e l l i n g waarin, behalve
de b e s t u u r l i j k e d e c e n t r a l i s a t i e , ook h e t vraagstuk van de w e l z i j n s s t r u c t u r e r i n g zou rnoeten worden opgenomen.
Opzet van h e t bnderzoek:
De e v a l u a t i e p e r i o d e voor h e t wijkraden experiment l o o p t van sept.
1975 t o t e i n d 1977.
Er z i j n twee enquetes onder de b e v o l k i n g gehouden.
De eerste enquete i s gehouden vlak na de verkiezingen van de w i j k raden, e i n d november/begin december 1975.
Oe tweede enqu&te i s gehouden i n h e t v o o r j a a r van 1977.
Een b e l a n g r i j k e r o l hebben de i n t e r v i e w s gespeeld d i e e i n d 1976 en
e i n d 1977 gevoerd z i j n met gemeentebestuurders, ambtenaren en w i j k raadsleden.
Ook met vertegenwoordigers van h e t verenigingsleven z i j n i n de
v e r s c h i l l e n d e w i j k e n gesprekken qevoerd. Daarnaast hebben de onderzoekers de verslagen van wijkraadsverqaderingen bijgehouden en geanalyseerd.
Een b e l a n g r i j k e bron van i n f o r m a t i e over de ontwikkelingen en h e t
Zaanse vormden de verslagen over h e t algehele p o l i t i e k e en w i j k raadsgebeuren i n de dagbladen Typhoon, de Zaanlander en de
Krommenieer.
De twee h o o f d d o e l s t e l l i n g e n welke door de a f d e l i n g S.G.B.O.
voor
h e t experiment met de wijkraden z i j n geformuleerd l u i d e n a l s v o l g t :
de wijkraden dienen t e l e i d e n t o t een g r o t e r e mate van democratie
- de wijkraden dienen t e l e i d e n t o t een g r o t e r e k w a l i t e i t van h e t
l o c a l e bestuur.
-
Resultaten van h e t onderzoek.
komt na de gesprekken met de bestuurders, gemeenter a a d s p a r t i j e n , w i j k r a a d s p a r t i j e n en ambtenaren t o t de volgende
c o n c l u s i e s ( b l z . 58 e i n d r a p p o r t Wijkraden Onderzoek Zaanstad).
- Het S.G.B.O.
"
a
De gesprekken met de d i r e c t betrokken qroepen geven, naast u i t eenlopende beoordelingen, een a a n t a l d u i d e l i j k g e l i j k l u i d e n d e
standpunten weer.
Men i s h e t e r algemeen over eens d a t h e t h u i d i g e bevoegdhedenpakket n i e t voldoet. Het l i j k t meer dan h e t i n w e r k e l i j k h e i d i s ;
h e t q e e f t t e weinig r u i m t e voor eigen b e l e i d en p o l i t i e k e h e r kenbaarheid. Het bevat daarnaast bevoegdheden d i e o f w e l n i k s
v o o r s t e l l e n , o f w e l boven de wijk u i t s t i j g e n . I n d i e n b e s l o t e n
wordt door t e gaan met de wijkraden, zou h e t bevoegdt+edenpakket
i n d i e z i n h e r z i e n moeten worden.
Met de p o l i t i e k e p a r t i c i p a t i e , h e t betrekken van de b e v o l k i n g
b i j h e t werk van de wijkraden, v a l t , h e t i n de p r a k t i j k n o g a l
tegen. Oe wijkraden doen e r t e w e i n i g aan en daar waar h e t geb e u r t komt h e t nogal eens voor d a t d e bevolking komt met zaken
waar de w i j k r a a d w e i n i g aan kan doen. De p o l i t i e k e p a r t i j e n v i n den i n h e t algemeen h e t gekozen worden van de wijkraden op z i c h z e l f een b e l a n g r i j k e vorm van p o l i t i e k e p a r t i c i p a t i e . Het g e e f t
een p e r i o d i e k e c o n t r o l e m o g e l i j k h e i d en tevens l e g i t i m a t i e t.0.v.
h e t c e n t r a l e bestuur. De b e s t u u r s k w a l i t e i t wordt algemeen redel i j k p o s i t i e f beoordeeld. De w i j k r a d e n z i j n b e t e r geinformeerd
en gaan dieper op zaken i n ; bovendien v e r v u l l e n ze een d u i d e l i j k
ombudsfunctie. A f h a n k e l i j k h e i d van a m b t e l i j k e u i t v o e r i n g en cent r a l e k r e d i e t v e r l e n i n g w i l nog we1 eens afbreuk doen aan de bes t u u r s k w a l i t e i t . Algemeen i s men van mening dat ook andere vormen van bewonersorganisatie een p l a a t s zouden moeten k r i j g e n i n
h e t bestuursproces van Zaanstad. Er moet meer f l e x i b i l i t e i t en
veelvormigheid toegepast worden. Een d e r g e l i j k e werkwijze kan
aangevuld worden met meer ondersteuning van h e t werk van de pol i t i e k e p a r t i j e n en een zekere mate van arnbtelijke deconcentratie".
- Bevolkingsenquete.
Het r e s u l t a a t van de enquste van e i n d 1977 wordt vergeleken met
de enquete u i t 1975 voordat'.de wijkraden waren i n g e s t e l d .
( e i n d r a p p o r t 4 Wijkraden Onderzoek Zaanstad b l z . 6 2 ) .
"
Aan h e t begin van d i t hoofdstuk schreven we dat e r t e n o p z i c h t e
van 1975 n i e t e r g v e e l veranderd was.
. .
.
.
.
.
I
.
..
.
- 12 -
,
~
.
.
.
.
-
Er z i j n n i e t v e e l meer mensen d i e c o n t a c t met de w i j k r a a d hebben gehad.
Minder mensen zouden naar een w i j k r a a d stappen a l s e r i e t s aan
de hand was. Dat g e l d t overigens ook voor w i j k c o m i t e ' s i n
Peldersveld.
Men i s ongeveer even tevreden over bestuurders a l s i n 1975. Over
wijkraadsbestuurders i s men n i e t v e e l tevredener.
Over voorzieningen i n de w i j k i s men i e t s minder tevreden dan
i n 1975, maar d a t g e l d t ook i n de niet-wijkraadsgebieden.
Het percentage voorstanders 'van een w i j k r a a d i s i e t s gezakt maar
i s toch a l t i j d nog een meerderheid.
Een meerderheid v i n d t ook d a t wijkraden b e t e r v o o r de belangen
van de w i j k kunnen opkomen dan andere bewonersgroeperingen.
D i t a l l e s overziend zouden w i j a l s v o l g t w i l l e n concluderen.
De wijkraden z i j n t o t nu t o e n i e t i n geslaagd om meer mensen b i j
h e t bestuur t e betrekken. D i t g e l d t zowel t e n o p z i c h t e van 1975
a l s t e n o p z i c h t e van de w i j k e n waar geen w i j k r a d e n z i j n .
- I n de ogen van de b e v o l k i n g h e e f t de w i j k r a a d n i e t t o t e e n v e r h o g i n g van de k w a l i t e i t van h e t bestuur g e l e i d .
Daarmee i s n a t u u r l i j k n i e t gezegd d a t de w i j k r a a d geen goede bes l i s s i n g e n genornen h e e f t . We1 hebben maar w e i n i g mensen i n z i c h t
op d i e beslissingen.
Een meerderheid van de w i j k b e v o l k i n g i s , 66k i n de n i e t - w i j k r a a d s gebieden, d e s a l n i e t t e m i n van mening dat e r z o i e t s a l s een " w i j k raad" moet z i j n . Ook a1 h e e f t een meerderheid geen e r v a r i n g met.
o f kennis van h e t f u n c t i o n e r e n van de bestaande wijkraden.
Het i d e e van een eigen "orgaan" van de w i j k , i e t s wat b i j h e t
gemeentebestuur voor de w i j k b e v o l k i n g opkomt wordt k e n n e l i j k
i n brede k r i n g gedragen. Ook a1 zegt s l e c h t s 30% dat. ze naar de
w i j k r a a d zouden stappen a l s e r i e t s aan de hand i s " .
-
-
-
Aanbevelingen:
Het S.G.B.O.
kornt na de v e l e gesprekken t o t de c o n c l u s i e dat ze
h e t eens i s met de t i j d e n s deze gesprekken v e e l gehoorde s t e l l i n g .
"Er z a l nu gekozen moeten worden: o f doorgaan met de wijkraden,
maar dan goed en over h e e l Zaanstad, o f andere vormen van democ r a t i s e r i n g bevorderen en toepassen".
Doorgaan met wijkraden.
I n d i e n gekozen wordt voor h e t doorqaan met de d i r e c t gekozen
wijkraden, z a l aan een a a n t a l voorwaarden moeten worden voldaan.
- wijkraden i n h e e l Zaanstad
- een goed afgewoqen bevoegdhedenpakket, w a a r u i t schijnbevoegdheden worden v e r w i j d e r d , d a t r u i m t e g e e f t voor h e t voeren van
een eigen b e l e i d en voor een p o l i t i e k e p r o f i l e r i n g van de
deelnemende p a r t i j e n en groeperingen.
- een eigen budget, eventueel gekoppeld aan omschreven bevoegdheden
- d u i d e l i j k e en werkbare procedures waarin r e c h t e n en verantwoordelijkheden van zowel wijkraden a l s h e t c e n t r a l e bestuur
vastgelegd z i j n
- r e g e l s omtrent de w i j z e waarop de wijkraden de b e v o l k i n g b i j
de b e s l u i t v o r m i n g betrekken
Het S.G.B.O.
g e e f t aan d a t de keuze voor deze benadering i n
f e i t e h e t t e r u g d r a a i e n van de samenvoeging van de oude gemeenten i s .
-
-
s';G'.:~.o.
- Andere vormen van democratisering
De z e l f s t a n d i g e bevoegdheden, d i e naar een l a g e r niveau overgedragen kunnen worden z u l l e n dan beperkt b l i j v e n .
Er wordt dan alqerneen van de'keuze voor h e t uniforme model van
d i r e c t gekozen w i j k r a d e n met eigen beslisbevoegdheden.
D i t betekent een keuze van v e e l z i j d i g e beinvloedingsmogelijkheden v a n u i t de b e v o l k i n g t.0.v. de beleidsvorming.
Deze elementen spelen d a a r i n een b e l a n g r i j k e r o l :
1. a l l e aoorten en vormen van bewonersorganisaties
2. h e t a m b t e l i j k personeel
3. de p o l i t i e k e p a r t i j e n .
ad. 1
:
Uitgangspunt i s d a t e l k e o r g a n i s a t i e van bewoners op b u u r t - o f
w i j k n i v e a u wordt betrokken b i j de voorbereiding van b e l e i d en
b e s l u i t e n , de b u u r t o f w i j k betreffende.
ad. 2.
Teneinde op w i j k n i v e a u een c e n t r a a l punt t e behouden waar bewoners met i n d i v i d u e l e vragen, problemen en k l a c h t e n t e r e c h t k u n nen en waar tevens de u i t v o e r i n g aan a l l e r l e i r e c h t s v a s t s t e l l e n d e
bevoegdheden (vergunningen en ontheffingen) p l a a t s v i n d t , zou v i a
de h u l p s e c r e t a r i e e n een beperkte deconcentratie van h e t a m b t e l i j k
apparaat dienen t e worden b e w e r k s t e l l i g d .
ad. 3.
De p o l i t i e k e p a r t i j e n moeten b e t e r i n s t a a t g e s t e l d worden
om hun democratische taak t e v e r v u l l e n door:
- een v e r s t e r k i n g van de f r a c t i e a e c r e t a r i a t e n
meer mogelijkheden om aan i n f o r m a t i e v e r s c h a f f i n g t e doen door
h e t t e r beschikking s t e l l e n van r e p r o d u k t i e f a c i l i t e i t e n , h e t
s u b s i d i e r e n van p o r t i - k o s t e n e.d.
- h e t s u b s i d i e r e n van l o c a l e p a r t i j k r a n t e n .
-
-3.
3.1.
Deelqemeenten e n wijkraden i n Rotterdam ( b i j l a q e n 8 t / m 18)
Inleidinq
Op h e t ogenblik kent de gemeente Rotterdam behalve de gemeenteraad de volgende b e s t u u r l i j k e organen. ( z i e k a a r t 2)
Oeelqemeenten ( s i n d s 1972)
1.
2.
3.
4.
Hoogvliet
Hoek van H o l l a n d
Charlois
P r i n s Alexander
+ 25.000
+ 8.000
+ 80.000
+ 48.000
Datum i n s t e l l i n g
inwoners
inwoners
inwoners
inwoners
~ i j k r a d ' e nnieuwe s t i j l ( s i n d s 1977)
1. IJsselmonde.
2. Centrum Noord
-+ 40.000
.+
- 41.000
1-1-'73
1-1-'73
1-1-'73
1-1-'75
.
,.
inwoners
inwoners
,
1-1-'78
1-1-'78
Reeds vanaf 1945 z i j n e r w i j k r a d e n i n g e s t e l d i n Rotterdam h e t
e e r s t i n d i e w i j k e n welke voorheen nog een z e l f s t a n d i g e gemeente
waren, met een geheel e i g e n k a r a k t e r , d a t i n v e e l opzichten s t e r k
afweek van d a t van de s t a d Rotterdam. De toen vigerende w e t t e l i j k e
bepalingen l i e t e n n i e t t o e aan de w i j k r a d e n andere dan adviserende bevoegdheden t e geven.
I n 1972 werd h e t h u i d i g e deelgemeentebestel i n g e s t e l d op b a s i s
van de gemeentewetswijziging van 1964 (aanv. 6 1 t / m 64). Oe deel-,
gemeenten kregen i n 1972 a l l e e n adviserende bevoegdheden.
I n 1975 b r a c h t een stuurqroep een r a p p o r t u i t met v o o r s t e l l e n t o t
h e t u i t b r e i d e n van de bevoegdheden van deelgemeenten. D i t v o o r s t e l
i s na h e t verwerken van de commentaren van de deelgemeenten en de
v e r s c h i l l e n d e commissies van de gemeenteraad Rotterdam, door deze
l a a t s t e raad op 17 f e b r u a r i 1977 aangenomen.
Op 29 September 1977 z i j n de verordening op h e t w i j k b e s t e l en de
bevoegdheden van de w i j k r a d e n nieuwe s t i j l door de gemeenteraad
aangenornen.
Deze w i j k r a d e n n i e u w e s t i j l kunnen worden i n g e s t e l d i n gedeelten
waarvoor geen deelgemeente i s i n g e s t e l d .
Hoewel h e t de bedoeling i s d a t z i j i n de toekomst dezelfde taken
en bevoegdheden k r i j g e n a l s de deelgemeenten, hebben z i j v o o r l o p i g
minderbevoegdheden dan deze deelgemeenten. Het i s echter n i e t de
bedoeling h u l p s e c r e t a r i e n t e s t i c h t e n i n de wijkraad-gebieden zoa l s i n de deelgemeenten h e t geval i s .
I n de niet-deelgemeenten f u n c t i o n e r e n wijkorganen welke a l l e e n
adviserende bevoegdheden hebben z i j b l i j v e n bestaan zolang e r nog
geen w i j k r a a d nieuwe s t i j l i s i n g e s t e l d .
3.2.
Taken en bevoeqdheden van de deelqemeenten
Voor een g e d a i l l e e r d o v e r z i c h t van de bevoegdheden van de deelgemeenten z i e de " W i j k w i j s van 17 maart 1977 ( b i j l a g e 11)".
Oe taken en bevoegdheden komen i n g r o t e t r e k k e n overeen met d i e
van de w i j k r a d e n i n Zaanstad. Een d u i d e l i j k v e r s c h i l i n bevoegdheden i s aanwezig i n de s e c t o r onderwijs.
Oe deelgemeenten hebben de bevoegdheid de l e e r k r a c h t e n van de
openbare l a g e r e scholen t e benoemen en t e o n t s l a a n - e n over t e p l a a t s e n
naar andere openbare l a g e r e scholen binnen de deelgemeente.
De wijkraden i n Zaanstad hebben deze bevoegdheid n i e t .
3.3.
Taken en bevoeqdheden van de w i j k r a d e n nieuwe s t i j l
Deze taken en bevoegdheden komen grotendeels overeen met d i e welke
aan de deelgemeenten z i j n gedelegeerd.
De wijkraden hebben minder bevoegdheden op h e t gebied van h e t Lnd e r w i j s (geen bevoegdheid t o t benoeming, ontslag en o v e r p l a a t s i n g
van l e e r k r a c h t e n ) .
Op h e t gebied van de r u i m t e l i j k ordening k r i j g t de w i j k r a a d nieuwe
s t i j l dezelfde bevoegdheden a l s de deelgemeenten. Inmiddels h e e f t
de m i n i s t e r van Binnenlandse Zaken geen bezwaar getoond tegen h e t
delegeren van de bevoegdheden op grond van a r t i k e l I1 van de Wet
op de R u i m t e l i j k e Ordening.
( Z i e b i j l a g e 14, Toekenning van b e s t u u r l i j k e bevoegdheden aan de
w i j k r a d e n nieuwe s t i j l , pag. 2128).
Genoemd a r t i k e l 11, l i d 8 s t e l t d a t de v o o r s c h r i f t e n b e t r e f f e n d e
u i t w e r k i n g s - en w i j z i g i n g s p l a n n e n d e e l u i t maken van h e t bestemmingsplan.
Daardoor moeten u i t w e r k i n q s - en w i j z i g i n g s p l a n n e n ook worden aangemerkt a l s v e r o r d e n i n g e n , d i e door s t r a f b e p a l i n g en p o l i t i e d w a n g
worden gehandhaafd. Op grond van a r t i k e l 63 der gemeentewet kan
de bevoeqdheid van burgemeester en wethouders t o t "het v s s t s t e l l e n
van verordeningen, door s t r a f b e p a l i n g o f politiedwang t e handhaven"
n i e t aan cornmissies worden gedelegeerd.
Anderen z i j n van oordeel dat, aangezien de s t r a f b e p a l i n g e n n i e t
i n de u i t w e r k i n g s - en w i j z i g i n g s p l a n n e n z e l f z i j n opqenomen, overd r a c h t van genoemde bevoegdheden we1 mogelijk i s , zo ook de m i n i s t e r
a1 e r k e n t deze d a t BBn en ander voor een andere u i t l e g vatbaar i s .
Op h e t gebied van de stadsvernieuwing en v o l k s h u i s v e s t i n g k r i j g e n
de wijkraden nieuwe s t i j l minder bevoegdheden dan de deelgemeenten.
De wijkraden z i j n n i e t bevoegd t o t h e t aanschrijven van eigenaren
van panden inzake v e r b e t e r i n g daarvan. Ook kan de w i j k r a a d n i e t
b e s l i s s e n op aanvragen om woonvergunningen a l s bedoe1.d i n a r t i k e l
I van de Woonruimtewet 1947. H i e r b i j d i e n t sangetekend t e worden
d a t ook de deelgemeenten deze bevoegdheid nog n i e t hebben.
Ook hebben de wijkradey'nieuwe s t i j l minder taken en bevoegdheden
i n h e t kader van de Bouwverordening van de gemeente Rotterdam.
.
3.4.
Functioneren van de deelqemeenten i n Rotterdam
Door de Erasmus U n i v e r s i t e i t i n Rotterdam i s een onderzoek inges t e l d naar h e t functioneren van h e t Rotterdamse deelgemeentebestel.
( Z i e b ij l a g e 17: Rapport binnengemeenteli j k e d e c e n t r a l i s a t i e )
Het onderzoek i s i n 1975 g e s t a r t en i n j u n i 1978 i s een r a p p o r t
u i t g e b r a c h t d a t een samenvatting g e e f t van h e t onderzoek. O i t rapp o r t z a l nog g e v o l j d worden door een p r o e f s c h r i f t over h e t z e l f d e
onderwerp.
.
De c e n t r a l e d o e l s t e l l i n g van h e t r a p p o r t i s antwoord t e geven op
de volgende vragen:
- wordt de betrokkenheid van burgers b i j h e t bestuur b e i n v l o e d door
de i n s t e l l i n g van deelqemeenten;
i n welke mate worden de e f f e c t i v i t e i t en de effeciency door de
i n s t e l l i n g van deelgemeenten bevorderd.
-
Men h e e f t de v o l g e n d e ' o n d e r z o e k s a c t i v i t e i t e n v e r r i c h t :
1. mondelinge enquete onder burgers
2. vraaggesprekken met bestuurders en ambtenaren
3. analyse van besluitvormingsprocedures.
En i s voor een v e r g e l i j k e n d e onderzoeksopzet gekozen, d a t w i l zeggen dat van stadsdelen met deelgemeenteraden ( C h a r l o i s , H o o g v l i e t )
en een stadsdeel zonder deelgemeenteraad maar we1 met andersoort i g e wijkorganen. CRotterdam - Z u i d Oost).
Conclusies ( b i j l a q e 17 paq. 38)
~
etrokkenheid
-------------
.
.
.
Van a l l e burgers z i j n tussen de 50% en 70% bekend met h e t bestaan
en functioneren van deelgemeenten en w i jkorganen. (Het percentage
non-response i s h i e r b i j n i e t i n beschouwing genornen).
Er z i j n voor wat b e t r e f t de bekendheid met h e t bestaan en f u n c t i o neren van deelgemeenteraden of wijkorganen geen s i g n i f i c a n t e vers c h i l l e n tussen de d r i e stadsdelen.
De algemene houding en h e t oardeel over h e t f u n c t i o n e r e n van deelgemeenteraden en wijkorganen i s overwegend p o s i t i e f , d a a r b i j i s
e r n a u w e l i j k s onderscheid tussen de stadsdelen H o o g v l i e t , C h a r l o i s
en Rotterdam-overig.
Met een betrouwbaarheid van 95% kan worden geconcludeerd d a t e r
geen v e r s c h i l l e n z i j n i n de onderscheien dirnensies van betrokkenh e i d tussen brugers, u i t een stadsdeel met een deelgemeenteraad
i n v e r g e l i j k i n g met burgers u i t een stadsdeel zonder deelgerneenteraad.
De mate van betrokkenheid van burgers hangt samen met zowel persoons- en achtergrondkenmerken a l s met algemene p o l i t i e k e houdingsvariabelen.
E
f f e c t l v i t e i t van h e t bestuur
.............................
.
Dat w i l zeggen de mate waarin gestelde doeleinden binnen een bepaalde periode z i j n gerealiseerd.
Voor wat b e t r e f t de r e a l i s e r i n g o f e f f e c t u e r i n g van zowel gevraagde a l s ongevraaqde adviezen z i j n de v e r s c h i l l e n tussen de d r i e
i n h e t onderzoek betrokken stadsdelen n i e t s i g n i f i c a n t , i n H o o g v l i e t
43L, i n C h a r l o i s 43L en i n Rotterdam-overig 55% we1 g e r e a l i s e e r d e
adviezen, van de geanaLyseerde onderwerpen.
Dat bestuurders van deelgemeenten en wijkorganen v r i j algemeen
ontevreden z i j n over de b e r e i k t e r e s u l t a t e n i s dan ook n i e t zo
vreernd meer.
Er kan op b a s i s van deze i n f o r m a t i e , echter zonder norm o f maats t a f v o o r z i c h t i g geconcludeerd worden dat e r sprake i s van w e i n i g
e f f e c t i e f bestuur.
E
f f i c i e n c y van h e t bestuur
..........................
a. Voor wat h e t f u n c t i o n e r e n van de onderzochte deelgemeenteraden
en wijkorganen b e t r e f t gelden twee conclusies.
Op grond van analyse van besluitvormingsprocessen, moet worden geconcludeerd d a t gedecentraliseerde organen s l e c h t s . een
r e l a t i e f beperkt t i j d s b e s l a g opeisen ( z i e par. 4 ) . De b i j
binnengemeentelijke d e c e n t r a l i s a t i e regelrnatig gevoerde d i s cussies over e x t r a t i j d , e x t r a b e s t u u t l i j k e laag, inspraak
i s oponthoud, z i j n n a u w e l i j k s s e r i e u s t e noemen a l s men bez i e t hoe r e l a t i e f w e i n i g p r o j e c t e n binnen een r e e e l e t e r m i j n
kunnen worden gerealiseerd.
- Voorzover e r een v e r g e l i j k i n g gernaakt moet worden tussen
deelgemeenteraden e n e r z i j d s en wijkorganen van uiteenlopende
aard a n d e r z i j d s , wordt e r binnen deelgemeenten voor wat b e t r e f t
h e t c k i t e r i u m t i j d s d u u r voor a d v i s e r i n g e f f i c i e n t e r gewerkt.
-
b. E f f i c i e n c y i s g e d e f i n i e e r d . a l s de meest gunstige r a t i o tussen
o f f e r s en opbrengsten. Omdat l a n g n i e t a l l e gevraagde en ongevraagde adviezen binnen een bepaalde periode g e r e a l i s e e r d worden en de behandeling en a f h a n d e l i n g kosten opleveren i n t e r men van t i j d en mankracht, wordt geconcludeerd d a t met name
door s t r u c t u r e l e en procedurele omstandigheden h e t d e c e n t r a l i s a t i e b e l e i d i n bepaalde mate i n e f f i c i e n t e van h e t b e s t u u r v e r oorzaakt. Onder s t r u c t u r e l e en procedurele omstandigheden wordt
h e t volgende verstaan.
I n de e e r s t e p l a a t s de omstandigheden d a t gedecentraliseerde
organen zonder beperkingen a t n b t e l i j k e adviezen i n kunnen winnen.
I n de tweede p l a a t s b e s t a a t e r geen e n k e l z i c h t , noch b i j gedec e n t r a l i s e e r d e organen noch b i j de meeste s e c r e t a r i e a f d e l i n g e n
en diensten, t e n aanzien van realiseringsmogelijkheden van l o pende projecten.
Een en ander l e i d t e r automatisch t o e dat e r sprake i s van
" i n p u t overload". Dat w i l zeggen d a t e r t e v e e l e i s e n en wensen
op c e n t r a a l niveau worden gedeponeerd i n verhouding t o t de
verwerkingscapaciteit.
Bovendien wordt e r op c e n t r a a l niveau, a m b t e l i j k en b e s t u u r l i j k ,
aandacht geschonken ( t i j d en mankracht) aan onderwerpen o f p r o j e c t e n waarvan n i e t geheel d u i d e l i j k i s of en op welke t e r m i j n
deze g e r e a l i s e e r d kunnen worden.
Aanbevelinqen ( b i j l a q e 17, paq. 41)
Aanbevelingen
------------a. I n v o e r i n g van budgetrecht o f budgetbestedingsrecht voor deelgemeenten
I
b. Gehele o f g e d e e l t e l i j k e v r i j h e i d om.budget naar gewenst b e l e i d s t e r r e i n t e kunnen besteden
c. Accentuering van met name de b e s t u u r l i j k e taak van gedecentral i s e e r d e organen, naast de participatiebevorderende, taak
d. V e r g r o t i n g van de omvang van gedecentraliseerde organen ( S t e r k
a f h a n k e l i j k van de y b g e l i j k h e d e n ' o r ~ d e r a. en b . )
e. V e r g r o t i n g van de speelruimte van h e t a m b t e l i j k apparaat.
Ad.
a. I n v o e r i n g budgetrecht o f budgetbestedingsrecht
.....................................................
De mogelijkheden t o t i n v o e r i n g van budgetrecht hebben Sinds de
i n s t e l l i n g van deelgemeenteraden c e n t r a l e aandacht gekregen i n de
discussies.
I n 1975 i s een a m b t e l i j k werkgroep " ~ u d g e t r e c h tDeelgemeenten" i n g e s t e l d om t e bestuderen o f overdracht van budgetrecht m o g e l i j k
i s . Tot op heden h e e f t deze werkgroep nog n i e t gerapporteerd.
De problemen welke met de i n v o e r i n g van budgetrecht samenhangen
z i j n e n e r z i j d s van administratief-technische aard maar, zo kan
worden. geconcludeerd, dan ook oplosbaar , anderzij d s van d u i d e l i j k e
p o l i t i e k e aard. De i n v o e r i n g van budgetrecht i m p l i c e e r t immers d a t
h e t c e n t r a l e bestuur z i c h rekenschap moet geven van h e t ' s t e l l e n
van p r i o r i t e i t e n i n h e t t e voeren b e l e i d en z i c h u i t z a l moeten
spreken over de w e n s e l i j k h e i d t o t h e t beschikbaar s t e l l e n ' v a n
f i n a n c i e n voor bepaalde stadsdelen.
De werkgroep Complementair B e s t u u r . h e e f t i n een r e c e n t u i t g e b r a c h t
r a p p o r t geconc1udeerd:"'In
de afgelopen j a r e n i s we1 zeer duidel i j k gebleken, dat a l l e e n h e t zeker s t e l l e n van f o r m e e l - j u r i d i s c h e
d e c e n t r a l i s a t i e n i e t voldoende i s om d i e waarden t e r e a l i s e r e n ,
welke achter de d e c e n t r a l i s a t i e g e d a c h t e s c h u i l gaan.
,
.
Formeel gedecentraliseerde s t r u c t u r e n kunnen m a t e r i e e l v o l l e d i g
worden u i t g e h o l d door "sluipende c e n t r a l i s a t i e i n de f i n a n c i e l e
s f e e r " 'en..
I n d i e n ook 'de f i n a n c i e l e u i t g a n g s p o s i t i e van de
l a g e r e overheden i n een complementaire r e l a t i e n i e t g e t u i g t van
een zekere v r i j h e i d van handelen, wordt de s t r e k k i n g van de comp l e m e n t a r i t e i t s g e d a c h t e b i j voorbaat reeds t e n i e t gedaan".
."
I n d i e n n i e t wordt overgegaan t o t i n v o e r i n g van budgetrecht, o f
een bepaald systeem waardoor d u i d e l i j k h e i d v e r s c h a f t kan worden
aan gedentraliseerde besturen, dan b l i j f t de h u i d i g e onzekere
s i t u a t i e voortbestaan hetgeen n i e t bevorderend i s voor de r e a l i s e r i n g van de doeleinden van h e t d e c e n t r a l i s a t i e b e l e i d . Bovend i e n z u l l e n een a a n t a l dnqewenste n e v e n a c t i v i t e i t e n b l i j v e n optreden welke de e f f i c i e n c y e n e f f e c t i v f t e i t van h e t bestuur nadel i g b l i j v e n beinvloeden.
Ad. b. --------Gehele o f ----g e d e e l t......................................
e l i j k e v r i j h e i d om budget naar gewenst
b
e
l
e
l
a
s
t
e
r
r
e
l
n
f
e
besEeaen
..........................
----?
De voordelen van budgetrecht z i j n d e volgende:
- Men kan op deelgemeenteniveau z e l f p r i o r i t e i t s t e l l e n .
Daardoor komt h e t p o l i t i e k e k a r a k t e r van de deelgemeenteraden
duidelijker t o t u i t i n g
.- Bovendien h e e f t men m e e r g r e e p en z i c h t op de realiseringsmogel i j k h e d e n en termijnen, waardoor op een meer verantwoorde en
zorgvuldige manier inspraakprocedures o n t w i k k e l d en g e s t a r t
kunnen worden.
Tenslotte o n t s t a a t e r een d u i d e l i j k b e e l d i n de verhouding tussen. de ' d i r e c t e f i n a n c i e l e kosten van gedecentraliseerde organen
en de middelen welke' j a a r l i j k s aangewend kunnen worden.
-
.
-
I s onder a. o v e r b l d g e t r e c h t i n h e t algemeen besproken, h i e r wordt
nader ingegaan op de mogelijkheden om n i e t a l l e e n binnen b e l e i d s t e r r e i n e n maar ook tussen b e l e i d s t e r r e i n e n p r i o r i t e i t e n t e kunnen
s t e l l e n . De problemen i n de d i v e r s e stadsdelen en w i j k e n z i j n
uiteenlopend van aard. J n de mondelinge enquete'onder burgers i s
onder andere gevraagd 5an welke problemen de deelgemeenteraad o f
h e t bestuur van het w i j k o r g a a n , i n h e t komende j a a r aandacht zou
moeten besteden. U i t de verdelingen van de antwoorden komen zeer
uiteenlopende antwoorden naar voren i n de d r i e i n h e t onderzoek
betrokken stadsdelen. Het zou zowel voor bestuurders a l s voor de
burgers h e t meest bevredigend z i j n i n d i e n met name d i e problemen
kunnen worden aangepakt welke a l s h e t meest u r g e n t worden ervaren
i n eigen w i j k o f stadsdeel.
Ad.
c. Accentuering van met name de b e s t u u r---l i j k e---taak -----------van qedecenf---'---r
a
l
i
s
e
e
r
a
e
organen,
naast
de
particlpatie6evoraerenae
taak
...........................................................
--------------------------I----7-
I n d i e n men de burgers r e e e l e zeqgenschap w i l geven t e n aanzien van
de oplossing van problemen de eigen b u u r t o f w i j k b e t r e f f e n d e , dan
i m p l i c e e r t d a t d a t e r ceeele macht wordt overgedragen aan gedecent r a l i s e e r d e organen. Machtsverschuiving door overdracht van bevoegdheden en middelen. I n een d e r g e l i j k e s i t u a t i e i s een gedecent r a l i s e e r d orgaan n i e t l o u t e r een i n s p r a a k o r g a n i s a t i e doch evenzeer
een b e s t u u r o r g a n i s a t i e . I n nieuwe plannen z o a l s p r o j e c t o r g a n i s a t i e
stadsvernieuwing, de w i j k w e l z i j n s p l a n n i n g en h e t opbouwwerk wordt
de p o s i t i e van gedecentraliseerde organen onvoldoende d u i d e l i j k
aanqegeven. Het v e r d i e n t u i t een oogpunt van b e s t u u r l i j k e eenduid i g h e i d en d o o r z i c h t i g h e i d aanbeveling, om nieuwe f u n c t i o n e l e o r ganen, z o a l s hierboven genoemd, onder h e t b e s t u u r l i j k e t o e z i c h t
en de v e r a n t w o o r d e l i j k h e i d van gedecentraliseerde organen t e l a t e n
vallen.
Ad.
d. Maak de omvang ( a a n t a l inwoners) van qedentraliseerde
............................................................
orqanen
voldoende g r o o t
.......................
I n a l l e d i s c u s s i e s over d e c e n t r a l i s a t i e s p e e l t de omvang van ged e c e n t r a l i s e e r d e organen een b e l a n g r i j k e r o l .
Omdat e r s l e c h t s sprake kan z i j n van h e t ' i n bepaalde mate b e t r e k ken van de b r u g e r s b i j h e t b e s t u u r i n d i e n gedecentraliseerde organen over voldoende bevoegdheden en middelen beschikken ( z i e a
t / m c ) . En, omdat de i n v o e r i n g van budgetrecht, z e l f s i n d i e n adm i n i s t r a t i e f - t e c h n i s c h oplosbaar, immer een m o e i l i j k p o l i t i e k
i t e m z a l b l i j v e n , moet e r gekozen worden voor voldoende omvang
( a a n t a l inwoners).
Gedecentraliseerde organen i n stadsdelen met minimaal 50.000 i n woners leveren de volgende voordelen op:
- De gemiddelde f i n a n c i e l e kosten p e r hoofd van de b e v o l k i n g z i j n
lager;
De b e s t u u r l i j k e problemen z i j n gevarieerder, komen fequenter
voor en z i j n dus i n t e r e s s a n t e r voor de gekozen bestuurders;
- I n een r e l a t i e f s t e r k gedecentraliseerde s i t u a t i e kan een b o n t e
verscheidenheid aan inspraakvorrnen b l i j v e n bestaan Buurtgroepen,
actiegroepen e t c . kunnen zonder z i c h t e bekommeren om p o l i t i e k e
samenstelling, r e p r e s e n t a t i v i t e i t i n werking, c o n t i n u i t i e t opb l o e i e n en weer verdwijnen. Een d e r g e l i j k e s i t u a t i e g e e f t daad-.
w e r k e l i j k r u i m t e voor h e t voeren van a c t i e s v a n u i t een d i r e c t e
en p e r s o o n l i j k e betrokkenheid;
- B i j q r o t e omvang,en dus beperkter a a n t a l gedecentraliseerde o r ganen, o n t s t a a t e r meer d u i d e l i j k h e i d en d o o r z i c h t i q h e i d i n de
r e l a t i e tussen c e n t r a a l bestuur i n c l u s i e f h e t a m b t e l i j k e appar a a t en gedecentraliseerde organen.
-
Ad.
e. Vergroot de speelruimte van h e t a m t b e l i j k apparaat
.........................................................
Na i n v o e r i n g van budgetrechbmoeten gedecentraliseerde organen
d i r e c t opdrachten kunnen verstrekken aan s e c r e t a r i e a f d e l i n g e n ,
diensten en b e d r i j v e n . I n een d e r g e l i j k e s i t u a t i e v e r d i e n t h e t
aanbeveling om de v e r a n t w o o r d e l i j k e leidinggevende ambtenaren
meer v r i j h e i d van handelen t e geven.
Door i n v o e r i n g van budgetrecht o n t s t a a t e r b i j zowel b i j gedecent r a l i s e e r d e bestuurders a l s op c e n t r a a l a m b t e l i j k niveau duidel i j k h e i d over hetgeen e r binnen een bepaald stadsdeel over een bepaalde periode g e r e a l i s e e r d kan worden. Daardoor kan e r g e r i c h t
en dus meer e f f i c i e n t gewerkt worden. De bestuurskundige Simon
h e e f t h e t a l s v o l g t verwoord: "Een machtig middel voor de verbet e r i n g van besluitvormingsprocessen b i j de overheid, zowel op
wetgevend a l s op u i t v o e r e n d gebied wordt gevormd door h e t budget.
De v e r b e t e r i n g van budgetteringsmethoden z a l (1) een meer doelt r e f f e n d e a r b e i d s v e r d e l i n g m o g e l i j k maken tussen beleidsvormende
en de uitvoerende organen en ( 2 ) de aandacht r i c h t e n op de s o c i a l e
p r o d u c t i e f u n c t i e s en hun k r i t i s c h e r o l i n de besluitvorming".
B i j l a q e n wijkraden Zaanstad
1. Nota Binnengerneentelijke d e c e n t r a l i s a t i e .
2. Verordening op de wijkraden.
3. L i j s t van aangehaalde w e t s a r t i k e l e n , b e t r e k k i n g hebbende
op de stukken b e t r e f f e n d e de binnengerneentelijke decent r a l i s a t i e j u n i 1975:
4. Wijkraden onderzoek Zaanstad, een tussenrapportage 2.
5. Wijkraden onderzoek Zaanstad, e i n d r a p p o r t 4.
6. V o o r s t e l t o t w i j z i g i n g van de Wijkraadsverordening
Zaanstad 1975, van 3 oktober 1978.
7. Kaart 1, Wijkraden i n Zaanstad.
B i j l a g e n deelgemeenten en w i j k r a d e n Rotterdam.
8. Voordracht met b e t r e k k i n g t o t de ontwerp-wijkraadsverordening 1972.
9. U i t b r e i d i n g bevoegdheden deelgemeenteraden, Verzameling
1977 no. 41.
10. Verordening op de deelgerneenten i n de gemeente Rotterdam.
11. W i j k w i j s 17 rnaart 1977.
Bevoegdheden deelgemeenten van b e l a n g voor nieuwe w i j k raden.
12. I n d e l i n g s t a d i n wijken, Verzameling 1977 no. 165.
13. Het nieuwe w i j k b e s t e l , Verzameling 1977
no. 164.
14. Toekenning van b e s t u u r l i j k e bevoegdheden aan de w i j k r a d e n
nieuwe s t i j l , Verzarneling 1977 no. 344.
15. Bevoegdheden wijkraden nieuwe s t i j l .
16. Verordening op h e t w i j k b e s t e l .
17. Rapport binnengemeentelijke d e c e n t r a l i s a t i e .
Sarnenvatting van een onderzoek naar h e t functioneren van
h e t Rotterdamse deelgemeentebestel.
18. K a a r t 2: I n d e l i n g i n w i j k r a d e n en deelgemeenteraden
Rotterdam.