Transcript Gehoorgangontsteking

Gehoorgangontsteking
Otitis Externa
Inleiding
U wordt binnenkort behandeld in verband met een gehoorgangontsteking en
daarbij behorende klachten. In deze folder vindt u informatie over de gang van
zaken rond de behandeling. Het is belangrijk dat u zich realiseert dat de medische
situatie in uw geval anders kan zijn dan hier beschreven is.
Algemeen
Gehoorgang
Het oor bestaat uit het buitenoor, het middenoor en het binnenoor. De oorschelp
en de gehoorgang vormen het buitenoor. Het trommelvlies scheidt het buitenoor
en middenoor van elkaar. De uitwendige gehoorgang loopt van de oorschelp tot
aan het trommelvlies en leidt het geluid naar het trommelvlies. De uitwendige
gehoorgang is een licht gebogen kanaal bekleed met huid. Bij volwassenen is de
gehoorgang ongeveer 2,5 cm lang en circa 1 cm in doorsnede. In de huid van de
gehoorgang bevinden zich 1000 tot 2000 klieren, die oorsmeer aanmaken. Dit
zorgt ervoor dat de zuurgraad in het oor goed blijft en verzorgt daarmee de huid
in de gehoorgang. Oorsmeer dient onder andere ter bescherming van het oor
tegen vuil, stof, bacteriën en dergelijke. Ook transporteert oorsmeer huidschilfers
en vuil uit de gehoorgang naar buiten. De hoeveelheid oorsmeer kan per persoon
en zelfs per oor verschillen.
Diakonessenhuis, Keel-neus-oorheelkunde, folder KNO19/ 004
1
Locatiegegevens
Locatie Utrecht
Bosboomstraat 1
3582 KE Utrecht
Locatie Zeist
Prof. Lorentzlaan 76
3707 HL Zeist
Locatie Doorn
Bergweg 2
3941 RB Doorn
T 088 250 5000
www.diakonessenhuis.nl
Een gehoorgangontsteking
Een gehoorgangontsteking is een ontsteking van de huid van de gehoorgang. Dit wordt ook wel een
“zwemmersoor” (otitis externa) genoemd. U kunt meerdere malen per jaar last hebben van een
gehoorgangontsteking. De ontsteking wordt meestal veroorzaakt door een bacterie, maar een
schimmelinfectie is ook mogelijk.
Oorzaken
De huid van de gehoorgang wordt beschermd door het oorsmeer, dat zuur en vettig is. Als de beschermende
factoren (zoals oorsmeer en een intacte opperhuid) wegvallen, bestaat er een verhoogde kans op een
gehoorgangontsteking. De bekendste oorzaken van een gehoorgangontsteking zijn:
-
-
-
-
-
Zwemmen en baden. Hierbij is de vochtigheidsgraad in de gehoorgang verhoogd en wordt deze minder
zuur, waardoor de kans op een ontsteking groter wordt. Daarom wordt een gehoorgangontsteking ook
wel "zwemmersoor” genoemd.
Oorpeuteren. Bij in de gehoorgang peuteren en het zelf reinigen kunnen wondjes ontstaan. Ook kan men
hierdoor het oorsmeer dieper in de gehoorgang duwen. Er kan zich dan een prop oorsmeer vormen. In de
broeierige ruimte achter deze prop kan gemakkelijker een ontsteking ontstaan.
Gestoorde beluchting. Een verminderde beluchting van de gehoorgang kan al aanleiding geven tot een
ontsteking, bijvoorbeeld door langdurige afsluiting van de gehoorgang met een oordopje. Mensen met
een smalle gehoorgang hebben vaker last van een gehoorgangontsteking.
Haargroei. Naarmate zich meer haren in de buitenste deel van de gehoorgang bevinden des te groter is
de kans op een ontsteking ten gevolge van een verstoring van het normale transportmechanisme van het
oorsmeer.
Cosmetische producten. Bijvoorbeeld shampoo, zeep en haarspray kunnen de huid in de gehoorgang
irriteren. Als de huid geïrriteerd raakt, is deze kwetsbaar en kan gemakkelijker een ontsteking ontstaan.
Allergische huidreactie. Allergische reacties op koptelefoons, (oorstukjes van) hoorapparaten en
oordruppels kunnen aanleiding geven tot krabben in de oren, waardoor er kleine beschadigingen in de
gehoorganghuid ontstaan met verhoogde kans op een ontsteking.
Diakonessenhuis, Keel-neus-oorheelkunde, folder KNO19/ 004
2
De gehoorgangontsteking wordt meestal veroorzaakt door bacteriën in combinatie met een beschadigde
huid. Het gaat hierbij meestal om de bacterie Pseudomonas aeruginosa. Uit een gezonde gehoorgang kan
men zelden tot nooit Pseudomonas aeruginosa kweken. Dit in tegenstelling tot een gehoorgang met een
beschadigde huid.
In de helft van het aantal gevallen wordt de ontsteking door meerdere bacteriën tegelijk veroorzaakt. Aan
een schimmel als veroorzaker moet ook worden gedacht. Een schimmel komt vooral in een vochtig, warm
klimaat voor. Vandaar dat in Nederland een schimmelinfectie van de gehoorgang frequenter in de zomer
wordt waargenomen. Het is dan warm en er wordt meer gezwommen, waardoor er water in de gehoorgang
komt.
Symptomen
De klachten bij een acute en een chronische gehoorgangontsteking zijn verschillend.
Acute gehoorgangontsteking
In de acute vorm heeft u jeuk en pijn. De pijn kan zo hevig zijn, dat u hierdoor niet kunt slapen. Ook kunt u
klachten hebben als een vol gevoel in het oor en een iets verminderd gehoor. Bij onderzoek van oorschelp
en ingang van de gehoorgang ziet de KNO-arts een rode, gezwollen huid van de gehoorgang; soms tot in de
oorschelp met vernauwing van de gehoorgang en/of een loopoor en korstvorming. Druk op het kraakbeen
voor het oor is pijnlijk. Het inbrengen van een oorkijkertje door de (KNO-)arts en het naar achter trekken van
de oorschelp is pijnlijk. Bij een uitgebreide vorm van gehoorgangontsteking zullen ook koorts en zwelling
van de lymfeklieren rondom het oor en in de hals gaan optreden. Door de zwelling of afscheiding kan een
patiënt tijdelijk minder goed horen.
Chronische gehoorgangontsteking
Bij de chronische gehoorgangontsteking staat de pijn minder op de voorgrond. U heeft vooral last van een
niet aflatende jeuk. De huid kan droog en schilferig zijn, maar ook vochtig (loopoor). Bij een chronische
ontsteking kan het afnemen van een kweek belangrijk zijn om de verwekker van de ontsteking op te sporen.
Soms is het noodzakelijk eerst enige tijd geen antibioticumhoudende oordruppels te gebruiken voorafgaand
aan een oorkweek.
Diakonessenhuis, Keel-neus-oorheelkunde, folder KNO19/ 004
3
Behandeling
In vrijwel alle gevallen beperkt een gehoorgangontsteking zich tot de huid van de gehoorgang en is het
eenvoudig te genezen met een plaatselijke (lokale) behandeling. Na één tot twee weken zijn de klachten
verdwenen. Afhankelijk van de soort ontsteking zijn verschillende behandelingen mogelijk.
Behandeling acute gehoorgangontsteking
Bij de acute vorm van gehoorgangontsteking reinigt de KNO-arts de gehoorgang goed zonder de huid te
beschadigen (een zogenaamd “oortoilet”). Zolang dit niet is gedaan, zal iedere behandeling minder effectief
zijn. De beste manier om dit te doen, is onder zicht van een oormicroscoop door middel van zuigen met een
klein stofzuigertje. Indien de korstjes niet goed te verwijderen zijn, kan het noodzakelijk zijn om eerst te
druppelen. Aangezien de gehoorgang bij de acute ontsteking soms sterk vernauwd is, is zelf druppelen niet
voldoende. Immers de oordruppel komt niet voldoende op de plaats van de ontsteking. Daarom wordt na
het schoonmaken vaak een tampon (gaasstrookje) diep in de gehoorgang ingebracht met daarop een zure
oordruppel of een ontstekingsremmer en antibioticum. Indien de gehoorgang voldoende ruim geworden is,
kan overgegaan worden op druppelen zonder tampon. U krijgt instructie daarover.
Behandeling chronische gehoorgangontsteking
Bij de chronische vorm van gehoorgangontsteking op basis van eczeem en bij de droge vorm van
gehoorgangontsteking helpt een corticosteroïdhoudende oordruppel vaak al voldoende. De aanpak van de
behandeling komt voor het overige overeen met die bij de acute vorm: oortoilet en toepassen van
oordruppels, waarbij de keuze mede wordt bepaald door de uitkomst van het kweekonderzoek.
Pijnstilling
Als u veel pijn heeft, kunt u naast de beschreven behandelingen pijnstillers voorgeschreven krijgen. Meestal
zijn dit middelen met een pijnstillende en koortswerende werking, die tevens een ontstekingsremmend
effect hebben (zogenaamde NSAID’s).
Antibioticum
Soms is een antibioticumkuur nodig. Als de (KNO-)arts dit noodzakelijk vindt, krijgt u - bij voorkeur na het
afnemen van een kweek - dit voorgeschreven. Soms wordt er geen kweek afgenomen of start u al met de
antibioticumkuur voordat de uitslag van de kweek bekend is. Dan schrijft de KNO-arts een breedwerkend
antibioticum voor, omdat de ontsteking vaak door meerdere bacteriën tegelijk veroorzaakt wordt.
Operatie
Indien er sprake is van een steeds terugkerende of slecht te genezen gehoorgangontsteking kan gekozen
worden voor een gehoorgangoperatie (meatusplastiek). Hierbij wordt kraakbeen uit het buitenste deel van
de gehoorgang verwijderd. De gehoorgang wordt daardoor wijder, wat een betere beluchting en natuurlijke
reiniging mogelijk kan maken. Deze ingreep gebeurt meestal onder plaatselijke verdoving, soms onder
narcose. Na de operatie krijgt u een aantal dagen een tampon in het oor en een aantal (oplosbare)
hechtingen. De ingreep is zelden erg pijnlijk en complicaties komen nauwelijks voor.
Adviezen ter voorkoming van een ontsteking
Naast de hierboven beschreven behandelingen is het voorkomen van een ontsteking van groot belang. De
adviezen worden hier kort samengevat:
Diakonessenhuis, Keel-neus-oorheelkunde, folder KNO19/ 004
4
-
De gehoorgang reinigt zich over het algemeen vanzelf. Vermijdt peuteren in de oren. Haal alleen
zichtbaar oorsmeer weg. Gebruik geen lucifers of haarspelden om de gehoorgang schoon te maken.
Laat na het zwemmen of douchen het water uit de gehoorgang lopen door het hoofd scheef te houden
en te schudden. Voorzichtig uitdrogen met een tissue of föhn mag ook.
Vermijd (cosmetica)producten als u merkt dat deze de huid irriteren.
Als u vaak klachten van gehoorgangontsteking heeft bij gebruik van een hoorapparaat, laat dan bij de
audicien controleren of het oorstukje goed past en maak een afspraak bij uw KNO-arts ter beoordeling
van uw oor.
Meer informatie
Vragen
Als u na het lezen van deze folder vragen heeft, kunt u deze bespreken met uw behandelend arts op de
polikliniek KNO-heelkunde. (Patiënten)organisaties
Meer informatie vindt u op de website www.kno.nl.
Klachten
Het Diakonessenhuis streeft ernaar optimale zorg te verlenen. Toch kan het voorkomen dat u niet tevreden
bent. Wij stellen het op prijs als u uw klacht of ongenoegen met ons bespreekt. U kunt zich wenden tot de
direct betrokken medewerker of de leidinggevende. Als u liever een neutraal persoon inschakelt, kunt u
terecht bij de klachtenfunctionaris via telefoonnummer 088 250 6143 (Utrecht), 088 250 9313 (Zeist/ Doorn),
via e-mail [email protected] of via het klachtenformulier op www.diakonessenhuis.nl.
Opmerkingen over de tekst
Ontbreekt er informatie of is iets onduidelijk beschreven, dan horen wij dat graag. Met medische vragen over
uw behandeling kunt u bellen met de betrokken afdeling via de telefoonnummers achter in deze folder.
Opmerkingen over de tekst kunt u doorgeven aan de afdeling Communicatie via telefoonnummer 088 250
9705 of via [email protected].
Tot slot
Over het Diakonessenhuis Utrecht, Zeist, Doorn
Het Diakonessenhuis Utrecht, Zeist, Doorn is een vooruitstrevend algemeen ziekenhuis en het oudste
Diakonessenhuis van Nederland. Onze medewerkers zetten zich iedere dag in om de beste zorg dichtbij te
leveren. Dat wil zeggen dat kwalitatief hoogwaardige medische en verpleegkundige zorg en zorgzaamheid
voorop staan. Het Diakonessenhuis biedt een breed scala aan uitstekende zorg en specialisaties waaronder
zorg op maat voor ouderen, vrouw en kindzorg en zorg voor mensen met kanker. Locatie Utrecht, het
stadsziekenhuis, huisvest één van de meest uitgebreide bevallingscentra van Nederland, een uniek
kankerdagbehandelcentrum en een geavanceerd spoedzorgcentrum. Locatie Zeist is een vitaal
streekziekenhuis gespecialiseerd in zorg op maat voor ouderen en chronisch zieken. In Doorn staat een goed
toegankelijke buitenpolikliniek waar vrijwel alle specialismen spreekuur houden. Het Diakonessenhuis is ook
gespecialiseerd in kijkoperaties van liesbreuken, de behandeling van slaap- en snurkproblemen,
pijnbehandeling, keel- neus- en oorbehandelingen en in hoofd-halschirurgie.
Diakonessenhuis, Keel-neus-oorheelkunde, folder KNO19/ 004
5
Algemene voorwaarden
Op de dienstverlening van het Diakonessenhuis zijn algemene voorwaarden van toepassing. U vindt de
voorwaarden op www.diakonessenhuis.nl in de rubriek 'Naar het ziekenhuis'.
Telefoonnummers
Polikliniek KNO Utrecht/ Zeist
088 250 5026
Polikliniek Doorn
088 250 8888
Diakonessenhuis, Keel-neus-oorheelkunde, folder KNO19/ 004
6