Transcript Klik hier om de liturgie te openen

ZONDAG 26 JANUARI 2014
-4e zondag van Epifanie Voorganger: ds. Rienk Lanooy
Ouderling van dienst: Harry Kragt
Zondagskind: Lucia Suurmond
Organist: Geerten van de Wetering
Dirigent: Jos Vermunt
m.m.v.
Residentie Bachkoor
Residentie Bachorkest
Mirjam Feijer, sopraan
Robert Buckland, tenor
Frans Fiselier, bas
In deze dienst zal klinken de cantate ‘ Herr, wie du willt, so schicks mit mir’ (BWV 73)
“Heer, doe met mij zoals u wilt”
In januari en februari wordt er in de Kloosterkerk een serie diensten gehouden waarin de
gedachtenwereld van bekende filosofen in het licht gezet worden van bijbelse verhalen: (S)Preken
over filosofen. Woorden van Augustinus, Spinoza, Sartre, Nietzsche, Arendt e.a. passeren de revue,
maar deze filosofen zijn ook te zien. Parallel aan de diensten loopt een tentoonstelling getiteld
'Denkeilanden' met sculpturen gemaakt door Eveline van Duyl. Vandaag staat Jean-Paul Sartre
centraal: 'de mens is veroordeeld tot vrijheid'.
Tekst van Jean Paul Sartre, uit: Over het existentialisme.
“We zijn alleen, zonder excuus. Dat bedoel ik wanneer ik zeg dat de mens gedoemd is om vrij te
zijn. Gedoemd, want hij heeft zichzelf niet geschapen, en aan de andere kant toch: vrij, want
eenmaal in de wereld geworpen is hij verantwoordelijk voor alles wat hij doet. De existentialist... is
dus van mening dat de mens, zonder enig houvast en zonder enige hulp, gedoemd is om ieder
ogenblik de mens zelf uit te denken...”.
Bij de kinderdiensten:
Heb je al goed rondgekeken in de kerk? We hebben een aantal bijzondere figuren te gast! Als je naar
ze kijkt, vind je daar vast iets van. Je vindt ze mooi, of stoer, of misschien wel raar of zelfs een
beetje eng... Deze figuren verbeelden mensen die hebben bestaan. Filosofen. De dingen die zij
zeiden wáren vaak net zo verrassend als de beelden die er van hen gemaakt zijn. Zij daagden mensen
uit om anders naar het leven te kijken dan ze gewend waren.
Deze weken wordt er ook bij de kinderdiensten geprobeerd om anders te kijken. Kijk je mee?
In de Apostelkapel staat een kaarsentafel. U kunt daar een kaars aansteken voor iets dat u bezig
houdt, of voor iemand die in uw gedachten leeft.
Na de dienst is er gelegenheid in de Wandelruimte een kopje koffie te drinken. Voor de kinderen is
er limonade. Ook kunt u boeken lenen bij de boekentafel in de Wandelruimte
Agenda, informatie en een toelichting bij de cantate vindt u achterin de liturgie.
U wordt verzocht het geluid van uw mobiele telefoon uit te zetten.
-3ORGELSPEL: Von Gott will ich nicht lassen (BWV 658) - J.S. Bach
uit: Leipziger Orgelchoräle
BEGROETING
-de kaarsen worden aangestokenSTILTE
BEMOEDIGING
V:
On - ze
hulp is
in
G: die
he - mel
V : die
trouw houdt tot
G:
en
niet laat
en
de
naam van
de Heer,
aar - de
ge - maakt
in
eeu - wig - heid,
va - ren
de wer - ken
van
heeft
zijn
han - den.
-gemeente gaat staanINTROÏTUS: Psalm 107: 1 en 2
1 Gods goed - heid houdt ons staan - de
zo - lang
de
we - reld
Houdt dan
de
lof - zang gaan - de
voor
God die
le - ven
Al
wie, door Hem
uit
on - gast - vrij - e
staat!
laat.
be - vrijd
stre - ken,
voor
God die
Al
wie, door Hem
uit
on - gast - vrij - e
naar
zal
le - ven
laat.
be- 4- - vrijd
stre - ken,
huis werd heen - ge - leid,
van zijn
lief - de
spre - ken.
2 Al wie verbijsterd zwierven
ver buiten heg en steg
en haast van honger stierven,
neervallend langs de weg, geen thuis, geen toevluchtsoord
was hun nabijgekomen,
had Hij hen niet gehoord
en bij de hand genomen.
-gemeente knielt of gaat zittenGEBED OM ONTFERMING
Na het “….zo bidden wij U” van de voorganger antwoordt de gemeente met:
Heer ont – ferm
u,
Chris - tus
ont - ferm u, Heer …. ont -ferm
u
V.: God schenke ons vergeving, bevrijding, vertrouwen en hernieuwde toewijding, door
Jezus Christus, onze Heer.
G:
A -
-
-
-
-
- - - -
-
men.
-5-gemeente gaat staanLOFLIED: Gezang 44 (NLB 704)
tekst
: Martin Rinckart (1586-1649)
vertaling : Jan Wit (1914-1980)
muziek : Johann Crüger 1648
1
Dankt,
dankt
met
hart en
die
hier
die
ja,
zijn
en
2
nu
in
ons
van de
-
len
mond en
gro - te
en
al
han - den,
din - gen
al - le
doet
lan - den,
van kinds - been
aan,
moe - der - schoot,
va - der - lij - ke
trou - we
Die eeuwig rijke God
moge ons reeds in dit leven
een vrij en vrolijk hart
en milde vrede geven.
Die uit genade ons
behoudt te allen tijd,
is hier en overal
een helper die bevrijdt.
God
hand
lief - de
3
bood.
Lof, eer en prijs zij God
die troont in ’t licht daarboven.
Hem, Vader, Zoon en Geest
moet heel de schepping loven.
Van Hem, de ene Heer,
gaf het verleden blijk,
het heden zingt zijn eer,
de toekomst is zijn rijk.
-gemeente gaat zitten, de kinderen verlaten de dienst en gaan naar hun eigen ruimten-
-6GEBEDSGROET:
V:
De
Heer
G: Ook met
zij
u
zij
met
de
u
Heer
GEBED
V. …. door Jezus Christus onze Heer
G:
A -
-
-
-
-
- - - -
-
men.
EERSTE SCHRIFTLEZING: Romeinen 8, 18-26
TWEEDE SCHRIFTLEZING: Galaten 5, 13-14
LIED: Gezang 89: 1, 3, 4 en 5
tekst
: Ad den Besten, geb. 1923
muziek : Frits Mehrtens (1922-1975)
1
O
die
Chris - tus,
Gij
aan
ons
al
’t lij - den
is
maar
uw
licht is
Heer
een
niet
der
zult
hier
o - pen - ba - ren,
in
scha - duw
te
heer - lijk - heid
de - ze
die
tijd
ver - glijdt,
e - ve - na - ren.
3
Daarnaar ziet heel de schepping uit,
zij wacht reikhalzend van verlangen,
dat Adam haar begroet als bruid,
dat hij haar weer een zin ontsluit,
die in zinloosheid was gevangen.
5
-74
Ja, eens, met ons tesaam zal zij
verlost zijn, in uw licht verheven;
dan is haar kreunen en geschrei,
dan is de barensnood voorbij
slechts blijdschap om het nieuwe leven.
Dank voor de Geest, ons toevertrouwd,
die ons reeds nu die dag doet prijzen!
Gij, onze hoop en ons behoud,
geef ons, het heil, van ver aanschouwd,
aan heel uw schepping te bewijzen.
PREEK
CANTATE BWV 73 :“Herr, wie du willt, so schicks mit mir”
“Heer, doe met mij zoals u wilt”
Koraal , Recitatief (S,T, B)
Herr, wie du willt, so schick's mit mir
Im Leben und im Sterben!
Ach! aber ach! wieviel
Läßt mich dein Wille leiden!
Mein Leben ist des Unglücks Ziel,
Da Jammer und Verdruβ
Mich lebend foltern muβ,
Und kaum will meine Not
im Sterben von mir scheiden.
Allein zu dir steht mein Begier,
Herr, laβ mich nicht verderben!
Du bist mein Helfer, Trost und Hort,
So der Betrübten Tränen zählet
Und ihre Zuversicht,
Das schwache Rohr, nicht gar zerbricht;
Und weil du mich erwählet,
So sprich ein Trost- und Freudenwort:
Erhalt mich nur in deiner Huld,
Sonst wie du willt, gib mir Geduld,
Denn dein Will ist der beste.
Heer, doe met mij zoals u wilt,
in leven en in sterven!
(T)
Ach! Maar ach! Hoezeer
laat uw wil mij lijden!
Mijn leven is mikpunt van het ongeluk,
aangezien ellende en verdriet
mij in leven pijnigen
en de pijn nauwelijks verdwijnt
in de dood.
Ik verlang alleen naar u,
Heer, laat mij niet in de steek!
(B)
U bent mijn hulp, troost en toevlucht
tellend de tranen van de bedroefden
en vol vertrouwen
dat het zwakke riet niet breekt;
en omdat u mij heeft uitverkoren
laat dan een woord van troost
en vreugde horen
Wees mij genadig,maar zoals u wilt, geef mij
geduld,want uw wil is de beste.
-8(S)
Dein Wille zwar ist ein versiegelt Buch,
Uw wil is echter een verzegeld boek
Da Menschenweisheit nichts vernimmt;
in onze menselijke wijsheid zien wij niets;
Der Segen scheint uns oft ein Fluch,
wat zegen is lijkt ons een vloek,
Die Züchtigung ergrimmte Strafe,
en tuchtiging een boosaardige straf,
Die Ruhe, so du in dem Todesschlafe
de rust, voor ons bestemd in de dood,
Uns einst bestimmt,
een ingang naar de hel.
Ein Eingang zu der Hölle.
Doch macht dein Geist uns dieses Irrtums Uw geest echter bevrijdt ons van deze
frei
vergissing
und zeigt, daβ uns dein Wille heilsam sei. en laat ons zien dat uw wil heilzaam is.
Herr, wie du willt!
Heer, zoals u wilt !
Aria (T)
Ach senke doch den Geist der Freuden Ach, laat toch de geest van vreugde
Dem Herzen ein!
in mijn hart komen!
Es will oft bei mir geistlich Kranken
Vaak ben ik geestelijk gebrekkig,
Die Freudigkeit und Hoffnung wanken
blijdschap en hoop zijn weifelend
Und zaghaft sein.
en wankel.
Recitatief (B)
Ach, unser Wille bleibt verkehrt,
Ach, onze wil blijft dwars,
Bald trotzig, bald verzagt,
dan weer koppig, dan weer aarzelend,
Des Sterbens will er nie gedenken.
aan de dood wil hij niet denken.
Allein ein Christ, in Gottes Geist gelehrt,
Alleen een christen, onderwezen in Gods geest,
Lernt sich in Gottes Willen senken
leert zich in Gods wil te schikken
Und sagt:
en zegt:
Aria (B)
Herr, so du willt,
Heer, zoals u wilt,
So preβt, ihr Todesschmerzen,
laat in doodsnood
Die Seufzer aus dem Herzen,
de angst uit mijn hart verdwijnen,
Wenn mein Gebet nur vor dir gilt.
wanneer mijn gebed zich tot u richt.
Herr, so du willt,
So lege meine Glieder
In Staub und Asche nieder,
Dies höchst verderbte Sündenbild.
Heer, zoals u wilt,
leg dit lichaam
in stof en as
dit verdorven beeld van zonden.
Herr, so du willt,
So schlagt, ihr Leichenglocken,
Ich folge unerschrocken,
Mein Jammer ist nunmehr gestillt.
Herr, so du willt.
Heer, zoals u wilt,
laat de doodsklokken luiden,
ik volg onverschrokken,
mijn pijn is nu gestild.
Heer, zoals u wilt.
Das ist des Vaters Wille,
Der uns erschaffen hat;
Sein Sohn hat Guts die Fülle
Erworben und Genad;
Auch Gott der Heilge Geist
Im Glauben uns regieret,
Zum Reich des Himmels führet.
Ihm sei Lob Ehr und Preis!
-9Koraal
Het is de wil van de vader,
die ons geschapen heeft;
zijn Zoon heeft het volmaakt goede
verworven en de genade;
ook God de Heilige Geest
regeert ons en
leidt ons naar de hemel,
hem zij lof, eer en prijs!
GEBEDSINTENTIES
-gemeente knielt of blijft zittenGEBEDEN – STIL GEBED - GEBED DES HEREN
Onze Vader die in de hemel zijt,
Uw naam worde geheiligd,
Uw koninkrijk kome,
Uw wil geschiede
op aarde zoals in de hemel.
Geef ons heden ons dagelijks brood
en vergeef ons onze schulden,
zoals ook wij onze schuldenaars vergeven.
En leid ons niet in verzoeking
maar verlos ons van den boze.
Want van U is het koninkrijk
en de kracht en de heerlijkheid
in eeuwigheid.
Amen.
INZAMELING VAN DE GAVEN ONDER ORGELSPEL:
 De eerste collecte (rode zak) is voor Pastoraat, Gebouw & Eredienst. De
financiering van de activiteiten van de Kloosterkerk, de kosten van de
predikanten, de jeugdpastor, de organist, de cantor, de kosters en het kerkelijke
bureau vindt volledig plaats door vrijwillige bijdragen en andere giften van
haar leden. (Rekeningnummer Huishouding Kloosterkerk 58571)
 De diaconale collecte (groene zak) is voor de Lucaskerk. De Lucaskerk staat
aan de rand van de Schilderswijk. Haar belangrijkste drijfveer is ‘het heil voor
allen’. Het heil ziet zij eerst concreet in voedsel en kleding. Daarnaast gaat het
om de geestelijke waarden die zij christelijk verwoordt maar die anderen net zo
goed op een andere manier kunnen verwoorden. Daarmee wordt haar theologie
waarlijk oecumenisch.

- 10 De deurcollecte is voor de kosten van het uitvoeren van de Bachcantate. Wij
vragen aan ieder van u - als richtlijn - een bijdrage van € 7,50 per persoon. U
kunt uw bijdrage ook overmaken naar de hieronder vermelde bankrekening.
Om de cantatediensten in stand te kunnen houden zijn bovendien jaarlijkse
bijdragen nodig en welkom. U kunt ook deze bijdrage overmaken. Het
rekeningnummer is: 1991320 t.n.v. van de Stichting Cantatediensten
Kloosterkerk.
Wanneer uw telefoon op de ‘stilstand’ staat, is het geen bezwaar als u. hem tijdens de
collecte gebruikt om geld over te maken op het desbetreffende bankrekeningnummer
-de kinderen komen terug in de kerk, de gemeente blijft zitten tot zij bij hun ouders zijnSLOTLIED (staande gezongen) : Gezang 330: 1 en 2 (NLB 315)
tekst
: Fedde Schurer (1898-1968)
muziek : Joh. Gijsb. Bastiaans 1868
1
Heb dank, o
die
zijt
dat
Gij
uw licht
Nu rijst
God van al - le
al - leen
U - zelf
uw woord ons hebt
en
uit
nu
wijkt uw
en
wat voor
werd kin - de -
liefd’ ons
le - ven,
be - kend,
ge - ge - ven,
toe - ge - wend.
el - ke nacht uw
troost niet meer van
mor - gen,
d’aard,
wij - zen bleef ver - bor - gen
ren
ge - o - pen - baard.
2
- 11 En of een mens al diep verloren
en ver van U verzworven is,
Gij noemt zijn naam, hij is herboren,
vernieuwd door uw getuigenis.
Uw woord, dat spreekt in alle talen,
heeft uit het graf ons opgericht,
doet ons in vrijheid ademhalen
en leven voor uw aangezicht.
ZEGEN
G.
A
-
-
men, a -
-
men,
a
- -
men.
ORGELSPEL: Fuga in g (BWV 578) - J.S. Bach
Wilt u s.v.p. de liturgie mee (naar huis) nemen.
Indien u nader kennis wilt maken met de Kloosterkerkgemeente of vragen hebt over de
aard en activiteiten van deze gemeente, kunt u zich wenden tot de leden van de
Informatie Commissie, die voor en na de dienst aanwezig zijn bij de tafel in de
Wandelruimte. Een informatiebrochure is daar verkrijgbaar, deze bevat de nodige
informatie over activiteiten, lidmaatschap, enz
Indien u de tekst van de preek wilt ontvangen kunt u deze over enkele dagen
downloaden van de website: www. kloosterkerk.nl. Overigens kunt u de complete dienst
de komende zes weken (nog eens) beluisteren en desgewenst downloaden via www.
kerkomroep.nl
Wilt u een gesprek met de voorganger van vandaag naar aanleiding van de dienst, dan
kunt u hem bellen of een e-mail sturen. Zie daarvoor de contactgegevens op de
achterzijde van de liturgie.
- 12 AGENDA
maandag 27 januari
20.15 u
Bijbelavond “Het evangelie in alle staten”
o.l.v. ds. Lowik Schoch
woensdag 29 januari
12.45 u
Pauzeconcert :Trio Cortado: Hannah de
Witte (fluit), Arthur Klaassens (hobo), Jasper
Grijpink (klarinet)
Vesper
Cursus ‘ABC van de christelijke traditie’
o.l.v. ds. Margreet Klokke en ds. Rienk
Lanooy
19.45 u
20.00 u
donderdag 30 januari
10.30 u
Cursus “Rouw op je dak”
zondag 2 februari
10.00 u
na de dienst
ds. Lowik Schoch
‘Ouders, kinderen en koffie’
'Het evangelie in alle staten'
Vanuit de kazerne in Jeruzalem wordt de apostel Paulus voor het Sanhedrin
(Joodse Hoge Raad) gesteld en 's nachts onder Romeinse geleide gevankelijk naar
Caesarea, aan de kust van Palestina gebracht en daar voor de Romeinse
procurator geleid. (Hand. 21: 15-24:27) Wat zich allemaal afspeelt komt
morgenavond aan de orde.
Aanvang 2015. uur in de Ministeriekamer, begeleiding Ds Lowik Schoch
BIJ DE INFORMATIETAFEL O.A. VERKRIJGBAAR:
 Diverse CD’s met orgelspel van Jan Hage
 Diverse CD’s met werken van Hans Jansen
 Ansichtkaart van de Kloosterkerk (€ 0,50)
 Boekje “Geschiedenis van de Kloosterkerk” (€ 2,-)
 Pentekeningen van het Voorhout, 8 st. (€ 5,-)
 Boek: “Over het geheim gesproken” Preken uit de Kloosterkerk 1920 -2010, € 10
 Dubbele kaarten met foto à € 2,- (4 verschillende € 6,-)
 CD met gedichten (Carel ter Linden) en pianomuziek (Ariane Karres ) (€ 10,-)
 “Ecumenism and Salvation” (Proefschrift) dr. Rienk Lanooy (€ 10,-)
 “De kerkmuziek in Duitsland in het begin van de 20 ste eeuw (en haar invloed op de
kerkmuziek in Nederland)” Hans Jansen (€ 24,95)
 ‘Wat doe ik hier in GODSNAAM? Een zoektocht‘ Carel ter Linden (€ 17,50)
- 13 Aan de informatietafel zijn de komende weken boeken verkrijgbaar betreffende de
filosofen (uitg. Lemniscaat), die de komende weken tijdens de diensten ‘(S)preken over
Filosofen’ centraal zullen staan.
De kunstcommissie van de Kloosterkerk nodigt iedereen graag uit op 2 februari 12.00 u
voor extra bezichtiging van de tentoonstelling ‘Denkeilanden’, die momenteel in de
Kloosterkerk gehouden wordt. Er wordt een kleine bijdrage gevraagd voor koffie en
verwarming.
TOELICHTING bij CANTATE BWV 73
Herr, wie du willt, so schick’s mit mir
In 1724, zijn eerste jaar als Thomascantor in Leipzig, componeerde Bach voor de derde
zondag na Epifanie deze cantate. De herkomst van de cantatetekst is onbekend.
De evangelielezing voor deze zondag werd wel als leidraad gebruikt.
In het openingsdeel valt het op dat naast het gebruikelijke aandeel voor koor en orkest, de
solisten (sopraan, tenor en bas) tussen de koordelen door, recitatieven zingen.
De koordelen zijn gebaseerd op de koraalmelodie ‘Wo Gott der Herr nicht bei uns hält’.
Naast deze opmerkelijke vorm valt een motief op van vier noten, gespeeld door de hoorn.
Aan het slot van dit deel blijkt dat deze noten staan voor de tekst ‘Herr, wie du willt’.
De functie van het continuo is nauw verbonden aan deze hoornpartij (in de oorspronkelijke partituur staat ‘tromba da tirarsi’-schuiftrompet-, in een latere versie door Bach
gewijzigd in orgel).
In de aria voor hobo, tenorsolo en basso continuo begint de hobo met het thema, waarop de
zanger even later het dalen van de geest van de vreugde in het hart tot uitdrukking brengt.
Dit noteert Bach met een dalende melodie.
In het middendeel krijgen de woorden ‘Hoffnung’ (lange toon), en ‘zaghaft’ (bevreesd) een
passende verklanking.
Het basrecitatief is een opstapje voor de aansluitende aria voor bassolo en strijkorkest.
De woorden ‘Herr, so du willt’ uit het openingskoor, vormen hier een terugkerend
tekstbestanddeel. Het thema, waarmee de solist deze aria begint, vinden we ook terug in de
begeleiding van het orkest, soms in hetzelfde ritme als de solist, dan weer eens zo snel.
‘Todesschmerzen’, ‘Seufzer’(zucht) en ‘Jammer’ worden als vanzelfsprekend door Bach in
muziek omgezet met onder meer dalende melodieën en het gebruik van extra verlagingstekens (mol).
De speelwijze van de violen verandert bij het tekstfragment dat gaat over de doodsklokjes. In
plaats van het gebruikelijk bespelen met de strijkstok, worden de snaren aangetokkeld met de
vingers (pizzicato). Hierdoor wordt het aanslaan van deze klokjes geïmiteerd.
De cantate sluit af met een vierstemmig koraal voor koor en orkest, op de slotfrase van het
lied ‘von Gott will ich nicht lassen’ van Ludwig Helmbold uit 1563.
- 14 De filosofen van Eveline van Duyl in de Kloosterkerk
In de eerste maanden van nieuwe jaar staat een aantal filosofen centraal in de zondagse
liturgie van de Kloosterkerk, waarin de ideeën van onder andere Spinoza, Sartre en
Hannah Arendt in gesprek gebracht zullen worden met de bijbel.
De kunstcommissie van de Kloosterkerk heeft beeldend kunstenaar Eveline van Duyl
hiervoor bereid gevonden haar ‘Denkeilanden’ te exposeren, die zij in de zomer van
2011 zo succesvol toonde in het museum Beelden aan Zee.
In 2009 begon Eveline met het maken van portretten van invloedrijke westerse filosofen
die zij de titel ‘Denkeilanden’ meegaf. Zij worden uitgebeeld op een manier die
uitdrukking geeft aan het karakter, de levensloop en het denken van elke filosoof. Met
soms ongebruikelijke materialen, heel veel geduld en doorzettingsvermogen kneedt,
buigt en zaagt zij net zo lang tot de koppen de karakteristieke expressie hebben.
Naast deze portretten maakt Eveline een rijke variatie aan andere beelden en foto's. Te
zien op www.evelinevanduyl.com.
De expositie ‘Denkeilanden’ loopt van zondag 5 januari tot en met 2 maart 2014.
Zondag 26 januari: Jean Paul Sartre (1905-1980)
“Wij zijn veroordeeld tot de vrijheid” Ds. Rienk Lanooy, cantatedienst 10.30 uur.
Zondag 9 februari: Friedrich Nietzsche (1844-1900).
“God is dood” Ds. Margreet Klokke, 10.00 uur.
Zondag 16 februari: René Descartes (1596-1650)
“Ik denk dus ik ben” Ds. Rienk Lanooy, 10.00 uur.
Zondag 23 februari: Socrates (470 v. Chr. - 399 v. Chr.)
“ De kunde van de vroedvrouw “ Ds. Margreet Klokke, cantatedienst 10.30 uur.
Zondag 2 maart: Hannah Arendt (1906-1975)
“De banaliteit van het kwaad” Ds. Pieter Lootsma, 10.00 uur.
Voor meer informatie: zie de website van de Kloosterkerk: www.kloosterkerk.nl
- 15 -
zaterdag 15 februari 2014
Kamerkoor
Quod Libet
o.l.v. Wouter Verhage
i.s.m. Huygens Duo
“De Gouden Eeuw”
teksten van Vondel, Huygens, Hooft muziek van Sweelinck, Huygens,
Diepenbrock, Manneke
Prijzen € 15,00 / € 12,50 (65+)
Aanvang 16.00 uur
KLOOSTERKERK – LANGE VOORHOUT 2 – Den Haag
In samenwerking met Kunstcentrum Kloosterkerk