Elly van Kooten, directeur Maatschappelijke Ondersteuning bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

‘ALS JE NAAR NUL OP DE METER KAN, MOET JE DAT DOEN’

Elly van Kooten, directeur Maatschappelijke Ondersteuning bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport stak tijdens de opening van de Kansdag Zorgvastgoed haar enthousiasme over het Energiesprong-programma ‘Nul op de meter’ niet onder stoelen of banken. “Ik vind dat elke zorgvastgoed eigenaar dit moet bekijken. Als je naar nul op de meter kan, moet je dat doen.” Volgens haar is tegelijkertijd ook duidelijk dat mensen zo lang mogelijk hun eigen leven willen blijven leiden. “Wij stimuleren zorg op maat. Dat betekent ook dat er goed moet worden geluisterd naar wat mensen willen. Domotica kan er voor zorgen dat mensen ook langer in hun eigen setting kunnen blijven wonen.” Zorginstellingen hebben in de ogen van Van Kooten als taak om goed te kijken hoe het vastgoed past bij de mensen die daar nu en in de toekomst gaan wonen. “En het vastgoed aanpassen door de energierekening in te zetten als investeringsmotor is daarbij ongetwijfeld een goede mogelijkheid.” JAN STRONKHORST

manager Facilitaire Zaken bij Zorgverlening Het Baken in Elburg

“Mijn eyeopener van deze dag was tijdens de eerste verkenning met de marktpartijen. Op basis van wat iemand zei, bedacht ik mij ‘onze klant kan straks kiezen. En hoe passen we ons gebouw dusdanig aan dat die klant voor ons kiest’.” Mariëtte Heemskerk, hoofd huisvesting en facility a.i Amstelring

“Mijn tip is: wees bereid je standaard ideeën los te laten en veel meer vanuit mogelijkheden te denken. Je ziet ook vandaag weer, dat het te snel richting de techniek en financiën gaat. Laat het los.”

Frank Kaptein, bestuurder van Intrakoop

‘WERKEN AAN BENCHMARK’

Intrakoop gaat het energieverbruik van zorginstellingen zo inzichtelijk mogelijk maken. Frank Kaptein, bestuurder van Intrakoop zei tijdens de Kansdag Zorgvastgoed te werken aan een benchmark. “We verzamelen van de zorginstellingen de energiegegevens en maken dit in een benchmark inzichtelijk. Zo kunnen de instellingen hun verbruik straks met vergelijkbare collega’s vergelijken. En dat kan een goede stimulans zijn om iets aan het te hoge energiegebruik te doen.”

Adrie van Osch, lid Raad van bestuur Brabant Zorg

‘NIET STOPPEN BIJ TEGENSLAG’

“Het proces van duurzaamheid kost veel tijd en veel inzet. Je moet een lange adem hebben. Maar je moet wel volhouden en niet bij een kleine tegenslag stoppen”. Aldus Adrie van Osch, lid Raad van bestuur van Brabant Zorg. Hij hield de zaal voor dat zijn zorgorganisatie nadrukkelijk heeft gekozen om het pad van duurzaamheid te bewandelen.

“In het nieuwbouwtraject kiezen wij voor nul op de meter. Duurzaamheid is meer dan energie of het gebruik van duurzame materialen. Met duurzaamheid willen we vooral naar de mensen toe. Hoe kunnen zij straks in onze zorginstelling zo optimaal wonen en werken? Een enkelvoudige benadering van duurzaamheid beklijft niet.” Brabant Zorg is nu bezig met het formuleren van de wensen. “Daarmee zijn we bijna klaar. Drie consortia gaan daar vervolgens mee aan de gang. En dan kijken we erg uit naar waar zij mee gaan komen.” Van Osch vindt het geweldig om als bestuurder aan een duurzame omgeving te werken. “Er is denk niets leukers. En ik roep iedereen hier op de Kansdag op om hun bestuurders ook mee te krijgen. Maak ze enthousiast.”

OPBRENGST VERKENNINGEN

De ondernemende zorginstelling De zorginstelling als ondernemer die aandelen uitgeeft. Deze aandelen kunnen worden gekocht door familieleden die iemand in de zorginstelling hebben wonen. Of buurtbewoners, die in de instelling investeren waardoor het zorgcentrum een nog sterkere binding met de wijk krijgt.

PV-privéproject Verduurzaam de zorginstelling. Laat medewerkers via de zonnepanelen, die op de instelling worden aangebracht, energie inkopen. Dat zorgt ook voor interne verbondenheid en draagvlak voor de vernieuwingsoperatie.

KEES VAN LOON

projectmanager vastgoed Amarant Groep

“Mijn eyeopener van deze dag was tijdens de brainstorm in de tweede verkenning. Wij hebben een hele stevige afdeling vastgoed met heel veel kennis in huis, dus ik hoef en wil niet alles over de schutting naar een consortium te gooien. Maar in de brainstorm viel het woord co-creatie. En toen bedacht ik mij ‘door daarvoor te kiezen, kunnen wij onze kennis optimaal met de uitvoerende partijen delen’.” Michiel Houwing, Project and Proposal Manager bij Eneco

“Mijn tip is voor zowel de zorg- als de bouwsector. Werk aan een gedeelde ambitie en dat je elkaar ook goed begrijpt. Formuleer een stip aan de horizon en hou die vast. Zodat je altijd tegen elkaar kunt zeggen ‘daar doen we het voor’.”

Dirk Holtkamp, senior beleidsmedewerker ActiZ

‘NU IS HET MOMENT OM NA TE DENKEN OVER ENERGIE’

“Er is momenteel een flinke transitie in de zorgsector aan de gang”, zei Dirk Holtkamp, senior beleidsmedewerker bij ActiZ in de Metaal Kathedraal. “Zorginstellingen staan voor keuzes: welke gebouwen nog een toekomst hebben en welke moeten worden afgestoten. Meer dan ooit is dit ook een goed moment om na te denken over onderwerpen als verduurzaming en energie.” Er is volgens Holtkamp in het verleden nooit enige prikkel geweest om in energiebesparing te investeren. “Maar die tijd is echt geweest. Juist nu is voor de sector het moment daar om daarmee aan de slag te gaan.” Net als Van Kooten ziet de senior beleidsmedewerker de wens van mensen om zo lang mogelijk zelfstandig te blijven wonen. “Maar de eigen woning is vaak niet geschikt, zeker niet als er zwaardere zorg nodig is. Dus zorginstellingen blijven geschikt om die groep te huisvesten maar dan wel met meer maatwerk.”

Harmke Bekkema, programmamanager Zorgsector Energiesprong

‘DIT IS PAS HET BEGIN’

“Dit is beginpunt, zeker geen eindpunt.” Met deze woorden sloot Harmke Bekkema de Kansdag Zorgvastgoed af. Maar niet zonder daarvoor een stip op de horizon de plaatsen. “Uit onderzoek van TNO blijkt dat we de komende tien jaar zeker 200 zorginstellingen moeten worden gerenoveerd. Laten we aan het einde van dit jaar een deal sluiten dat 100 daarvan nul op de meter-instellingen worden.” Zij was na afloop tevreden over het verloop van de Kansdag. “Er zijn heel veel contacten gelegd. Maar de grootste opbrengst is denk ik wel dat veel mensen naar hun eigen rol zijn gaan kijken. En hoe zij die rol anders zouden kunnen invullen om tot een beter resultaat te komen. Ik vind dat echt winst. Dus ja, een vruchtbare dag. En als iedereen zich bedenkt dat elke cliënt 150 euro per maand aan energie kost en het Rijk daarvan maar 100 euro vergoedt, dan is er echt werk aan de winkel om aan dit hoge energiegebruik iets te doen.”

Ariane van Dijk, huisvestingmanager Cordaan

‘WIJ FORMULEREN HET EINDDOEL’

Hoe om te gaan met het zorgvastgoed in de toekomst? Deze vraag was bij Cordaan tevens aanleiding om ook de eigen rol als opdrachtgever eens goed tegen het licht te houden. “Moeten wij bouwers blijven tot in detail blijven voorschrijven hoe zij het gebouw moeten bouwen of transformeren. Dat kunnen zij veel beter dan wij”, vertelt Ariane van Dijk. Volgens de huisvestingsmanager van Cordaan is het daarom tijd om uit die traditionele opdrachtgeversrol te stappen.

“We hebben er voor gekozen om veel meer aandacht te besteden aan het formuleren van onze ambitie en visie. Wie zijn straks onze bewoners? Welke zorg gaan we leveren en welke eisen stelt dat alles aan het gebouw? Dus we richten ons op het formuleren van de prestatie die het gebouw moet leveren.” Bij het opstellen van deze visie en ambitie betrekt Van Dijk ook externe partijen. “Dus adviseurs, en bijvoorbeeld ook interieurarchitecten. Zo ontstaat er wat wij noemen een intefgraal ambitiedocument. Het is een functioneel programma van eisen dat het einddoel schetst wat wij als zorginstelling uiteindelijk willen hebben.” Van Dijk zet dit integraal ambitiedocument vervolgens uit in de markt. “En op basis van dat document kunnen zij een aanbieding doen. Met andere woorden, het is aan het consortium om met oplossingen te komen.” Edwin Blom, projectmanager Dura Vermeer Bouw Heyma bv

“Mijn tip is dat zorginstellingen zich op de ‘bigger picture’ moet richten. Waar gaat de zorg naar toe en welk vastgoedplaatje hoort daar dan bij.”

Meindert Smallenbroek, directeur Bouwen ministerie van Binnenlandse Zaken

‘POSITIEF DAT ZORG EN BOUW MET ELKAAR PRAAT’

Meindert Smallenbroek directeur Bouw van het ministerie Binnenlandse Zaken hield aan het slot van de Kansdag de ‘bouwende’ deelnemers voor dat zij goed moeten begrijpen met wat voor partijen zij te maken hebben. “Het verzorgen van mensen is een vak, daar moet u rekening mee houden. Verplaats u daarom goed in de wensen van de zorginstellingen en hun bewoners.” Smallenbroek noemde de Kansdag een goede stap van de zorg en de bouw om elkaar te leren kennen. “Het is positief dat u met elkaar praat. En ik heb hier nu het laatste uur rondgelopen en zie ik al veel moois ontstaan. ”