Transcript Leven weer terug - 1

DE TELEGRAAF WEEKEINDE - ZATERDAG 20 DECEMBER 2014
10-11
gezond& wel
SPREEKUUR:
CHRONISCHE ZENUWPIJN
Na een paar dagen
flinke koorts ga ik,
zodra ik me beter
voel, gewoon weer
hardlopen. Maar nu
hoor ik dat dat niet
zo verstandig is?
Naam bij
de redactie bekend
Leven weer
terug
S
porten met griep
en/of koorts onder de
leden is gevaarlijk. Je
immuunsysteem is verzwakt en het lichaam heeft
alle energie nodig om
beter te worden. Bovendien lopen mensen risico
dat de virusinfectie te-
HEEFT chronisch pijn. Hierbij
EEN OP DE VIJF NEDERLANDERS
nden aan, terwijl de oorzaak van
houden klachten langer dan drie maa
heeft al zeven jaar pijn en legde
de pijn is verdwenen. Mijntje Lenting
t ze afgelopen zomer in aanmereen lange medische weg af voorda
„Ik heb beduidend minder pijn.”
king kwam voor neuromodulatie.
SPORTEN NA KOORTS?
HUIB PLEMPER
SPORTARTS
rechtkomt in de hartspier,
waardoor deze spier kan
gaan ontsteken. In dat
geval rust nemen en niet
trainen!
Ook als iemand zich
weer beter voelt, heeft het
lichaam een aantal dagen
nodig om te herstellen. De
basisregel die je het beste
kunt hanteren, luidt dat je
het dubbele aantal dagen
dat de koorts heeft geduurd, niet moet sporten.
Had je twee dagen koorts,
dan mag je pas na vier
dagen weer beginnen met
trainen.
Anders dan griep kun je
met een verkoudheid – dus
zonder koorts – doortrainen. Met een ezelsbruggetje kun je bepalen of je al
dan niet kunt sporten: de
’nekcheck’. Zijn de ziekteverschijnselen uitsluitend
boven de nek gelokaliseerd
– neusverkoudheid, oor-
pijn, keelpijn en geen
koorts – dan is sporten
toegestaan, de eerste twee
à drie dagen weliswaar op
een lager pitje. Zijn de
ziekteverschijnselen (ook)
onder de nek gelokaliseerd
– hoesten, kortademigheid, koorts, spierpijn in
armen en benen – dan is
het advies om niet te trainen. Sporten ’om de ziekte
eruit te zweten’ is een
onzinnige fabel.
Daarnaast zijn er twee
gouden regels. Bij koorts,
spierpijn en een verhoogde
hartslag in rust wordt
sporten afgeraden. Als je je
ziek of grieperig voelt, dan
is het verstandig om de
temperatuur te meten.
Doe dat altijd voordat je
middelen als aspirine of
paracetamol neemt.
Pas je training daarnaast
aan als je je minder goed
voelt dan verwacht of
gewenst. Zonder temperatuurverhoging mag in
principe worden doorgetraind, maar het kan verstandig zijn om niet zo
intensief te trainen.
■ WACHTLIJSTEN
■ Ook een vraag voor een
van onze experts?
Bezoek www.telegraaf.nl/
gezondheid of mail naar
[email protected]
De wachtlijsten in ziekenhuizen zijn in 2014
iets langer dan in 2013
geworden. Voor zeven
medisch specialismen
zoals reumatologie en
psychiatrie waren de
gemiddelde wachttijden
langer dan wettelijk is
toegestaan. Dat blijkt uit
de Marktscan Medisch
specialistische zorg van
de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). Als patiënten te lang op een
ziekenhuisbehandeling
moeten wachten, zou de
zorgverzekeraar een
passend alternatief
moeten regelen. Van
deze bemiddeling wordt
echter amper (3%)
gebruikgemaakt.
HET ONDERZOEK
door Arianne Mantel
I
n 2007 tilde Mijntje
Lenting haar half jaar
oude zoontje op en
ging door haar rug.
„Gelukkig stond de
box dichtbij, maar daarna
lag ik gevloerd op de grond.
Ik belde mijn man en vriendin, de arts zei door de telefoon dat het waarschijnlijk
spit was. Ik nam paracetamol en diclofenac, maar de
pijn ging niet weg.”
Dagen werden weken en
nog altijd was de pijn verschrikkelijk. Daarna kreeg
Mijntje last van haar linkerbeen en voet. „Ik kwam bij
een neuroloog terecht die
zei dat het leek mee te vallen. Hij verwees me naar
een fysiotherapeut, maar
die concludeerde al snel dat
hij me niet kon helpen. Het
was zenuwpijn waaraan hij
niets kon doen.”
Mijntje kwam in de pijnpoli terecht, waar ze injecties kreeg. „Die hielpen niet.
Mijn hele been en ook mijn
voet deden zeer. Ik was kapot! Ik heb vier kinderen en
was niet meer in staat voor
hen te zorgen. Op een gegeven moment heb ik gezegd:
neem me maar op in het ziekenhuis.” Daar werd een
mri-scan gemaakt, maar
men zag een hernia over het
hoofd. „Ik kreeg morfine en
allerlei shots. Overvoerd
met medicatie en totaal van
de wereld. Ik liep met een
rollator.”
GROEI BIJ PRADER-WILLI
Mijntje Lenting: „Na
zeven verschrikkelijke
jaren kan ik
weer fietsen
en de trap
oplopen.”
Kinderen die met het Prader-Willisyndroom worden geboren, hebben
weinig spierkracht en zijn motorisch
zwak. Als baby’s zijn ze slap, gaan pas
laat omrollen, zitten, staan en lopen.
Het Radboudumc deed onderzoek
naar de motorische ontwikkeling en
naar manieren om die te verbeteren.
FOTO
RIAS IMMINK
door Denise Hoogland
■ Amper op de hoogte
Volgens de Patiënten Vereniging Voor Neurostimulatie
zijn huisartsen en patiënten
amper op de hoogte van
chronische zenuwpijn en de
behandelmethoden. Uit
onderzoek onder duizend
Nederlanders blijkt dat
meer dan de helft van de
respondenten pijnstillers als
de beste therapie ziet. Neurostimulatie is zeer onbekend. Pijnspecialist drs.
„Maar een andere arts zag
me en zei: kom naar míjn
ziekenhuis.” Hij herkende
wel degelijk een hernia op
de mri-scan. „Toen ik eenmaal op de operatietafel lag,
in april 2008, bleek het zelfs
een enorm grote hernia. Ik
kon alleen maar denken:
straks is het voorbij. Niets
was minder waar. De rugpijn ging beter, maar de pijn
in mijn been ging niet weg.”
Leon Vonhögen van de Sint
Maartenskliniek: „Chronische zenuwpijn maakt een
patiënt lichamelijk, geestelijk en sociaal volledig invalide. Medicijnen worden vaak
gezien als de beste en enig
mogelijke behandeling,
terwijl medicatie vaak
slecht werkt en ernstige
bijwerkingen heeft. Met
neuromodulatie krijgt iemand zijn leven terug.”
De klachten bleven aanhouden. Haar voet voelde
soms verdoofd of geprikkeld. „Ik had ’s nachts enorme krampen. Een zuchtje
wind deed al pijn aan mijn
been en voet. Ik belandde
weer op de pijnpoli, kreeg
schokjes en stofjes toegediend en slikte veel medicijnen. Zonder resultaat. Artsen zeiden niets voor me te
kunnen doen.”
’H
Mijntje Lenting ging naar
de Sint Maartenskliniek
voor een second opinion.
Orthopedisch chirurg Philip Horsting zag dat er een
tussenwervelschijf was versleten
en
dacht dat de
pijn
door
bot-op-bot
werd veroorzaakt.
Hij
voerde een
spondylodese uit, waarbij
iets tussen de wervels wordt
gezet.
Een zware operatie waarbij het herstel drie maanden
duurt. „Mijn rug voelde beter, maar de pijn in mijn
been was niet weg. Als aller-
Hoe gezond eet Anja?
og zes jaar geleden nog 80 kg,
ANJA SPITSE (51) 1.70/69 KILO. Wo
in gezonde voeding. Bij haar
maar is zich toen gaan verdiepen
kilo, voelt zij zich uitstekend.
nieuwe gewicht, tussen 68 en 70
k kook vers en gebruik geen
pakjes of zakjes. Ik eet drie keer
per week vlees van de slager en
daarnaast vis of vegetarisch. Ik
maak graag verse groente- of fruit
bijna
ik
eet
eeks
rdew
Doo
smoothies.
geen brood.
Ik ontbijt meestal met een bakje
yoghurt en walnoten. Soms een
fruitsmoothie erbij. Als tussendoortje wat fruit. Als lunch vaak een
groentesmoothie met een gekookt
eitje of een kom vullende soep met
een paar crackers. Of wat roggebrood met een beetje geitenkaas.
Deze week at ik ’s avonds een
,
couscousmaaltijd met veel groenten
kabeljauw met een vullende salade
I
Anja Spitse: af en toe zondigen.
FOTO ANNE VAN DER WOUDE
ernaast, een geitenkaasquiche met
spinazie en tomaat en een lekkere
je
stamppot met spekjes en een stuk
geof
llevani
je
toet
Als
st.
wor
rook
wone yoghurt.
Later op de avond snack ik graag
wat blokjes kaas en worst of pinda’s,
chips, banketstaaf en pure chocola.
de. Allemaal in kleine hoeveelheden
In het weekeinde geniet ik van cake
bij de koffie, een wijntje met wat
ehapjes erbij en ’s ochtends een uitg
rDoo
tjes.
ssan
croi
met
ijt
breid ontb
deweeks snoep ik vooral ’s avonds
van de overblijfselen van het weekeinde.
Geeft zichzelf: 7,5
laatste optie werd de neurostimulator aangedragen.”
Ruggenmergstimulatie –
of neuromodulatie – zorgt
voor onderdrukking van
pijnsignalen door een elek-
Neurostimulator
is mijn vriendin
trode dicht bij het ruggenmerg te plaatsen. Een veilige, volledig omkeerbare
therapie waarbij het risico
op complicaties zeer klein
is.
„Dat was op 30 juni van dit
jaar. Na zeven verschrikke-
lijke jaren nam de pijn eindelijk af. Het is niet weg,
maar beduidend minder. Ik
gaf voorheen een tien aan de
pijn, nu een 5. Ik kan weer
fietsen, de trap oplopen! Ik
slik nog medicijnen tegen de
pijn, maar mijn kwaliteit
van leven is zoveel beter.”
Inmiddels heeft Mijntje
Lenting de stimulator vijf
maanden. „In mijn bil. Ik
kan de frequentie hoger of
lager zetten als dat nodig is.
Ik vind het helemaal niet
vreemd dat er iets elektronisch in mijn lijf zit. Het
klinkt raar, maar dat ding is
mijn vriendin. Het gaat niet
supergoed, maar veel beter.”
et klassieke beeld bij Prader-Willi is dat deze patienten klein blijven, niet
goed kunnen bewegen, een obsessie
voor eten ontwikkelen en daarmee
vaak overgewicht krijgen”, vertelt
onderzoeker dr. Linda Reus van de
afdeling Kinderfysiotherapie.
„Gelukkig weten we inmiddels
wat meer over deze ziekte waarmee
zo’n tien kinderen per jaar worden
geboren. Vanwege een afwijking op
chromosoom 15 is de aansturing van
hun hormoonhuishouding via de
hersenen aangedaan. Dat heeft effect op talloze fysiologische processen zoals de puberteit, snelheid van
genezing bij ziekte en de vruchtbaarheid. Daarnaast worden deze
IK
LEEF!
kinderen geboren met een heel lage
spierspanning en relatief veel vetmassa.”
Dankzij meer kennis en dna-onderzoek worden patiëntjes nu vroeg
gediagnosticeerd, waarna vanaf zes
maanden met de toediening van
groeihormoon kan worden begonnen. Toch is er volgens Reus nog
weinig kennis over de motorische
ontwikkeling en de effectiviteit van
behandelingen. Ook bij ouders bestaan veel vragen en onzekerheid.
Zij vertelt: „Van 2006 tot 2012 hebben wij alle kinderen die met Prader-Willi zijn geboren, twee jaar
lang gevolgd. We vonden een effect
van begeleiding en training gecombineerd met groeihormoon. Kinderen bleken bijvoorbeeld zo’n vier
maanden eerder te lopen terwijl de
spierkracht en spiermassa toenamen.”
„Verder is een behandelprogramma ontwikkeld voor de ouders
thuis. Niet alleen oefeningen, maar
ook praktische tips die de motoriek
helpen stimuleren zoals het gebruik van een bolletjesmatrasje in
autostoeltjes of in de wieg, waarmee
Afwijking op
chromosoom 15
Groeihormoon
Kinderfysiotherapie
1
■ ROKEN
Meer spiermassa
Bijna een op de drie
jongeren van 18 tot 25
jaar rookt wel eens,
ruim 10 procent minstens twintig sigaretten
per dag. Dat blijkt uit
het Jaarrapport Landelijke Jeugdmonitor 2014
van het Centraal Bureau voor de Statistiek.
De cijfers liggen al
enkele jaren op een
gelijk niveau. Jongens
en meisjes tussen 12 en
18 jaar roken weliswaar
minder vaak, maar toch
nog 10 procent.
2
Vergroting
Spierkracht
3
Betere motoriek
4
de kinderen hun spierzwakte kunnen ondervangen.”
Dr. Reus zal zich ook de komende
jaren bezighouden met de ontwikkelingsstimulering bij Prader-Willi,
nu ook op gedragsmatig gebied.
■ Voor reacties en suggesties:
[email protected]
’Ongeluk verrijkte mijn leven’
LOOR BERT POT (51) uit Sappemeer
BIJ EEN BEDRIJFSONGEVAL VER
r’ geeft hij nu voorlichting op schozijn hand. Als ’protheseambassadeu
weer motor.
len en beurzen. Bovendien rijdt hij
door Kirsten Coenradie
ina Noordervliet
Voedingsdeskundige Carallee
n haar voedingspatroon,
Anja heeft niet
id. Supermaar ook haar eetgedrag omgegoo
er eten, gunt
lekk
van
ds
stee
knap. Ze geniet nog
met eten om.
zichzelf lekkers, maar gaat bewust
doordedoor
aan
slim
dat
ze
In principe pakt
weeks streng voor zichzelf te zijn.
me doordeMaar Anja moet uitkijken dat de inna
van elkaar
veel
te
niet
weeks en in het weekeinde
n en
rake
war
de
in
lijf
je
kan
rvan
Daa
afwijken.
gaat het juist vet opslaan.
er goed, gezond en gevarieerd
De avondmaaltijden van Anja zien
Ze eet doordeweeks het liefst
uit. Haar lunches vind ik erg karig.
ng dat ze dit met andere
bela
van
het
is
geen brood, maar dan
overblijfselen van het weekeinproducten aanvult. Dat helpt ook de
te weinig calorieën tijdens de
door
t
kom
dit
t
de te laten staan. Wan
lunch.
aan anderen geven. Vervang
Wat ook helpt, is de overblijfselen
. Daarvan mag Anja meer
fruit
ongezonde tussendoortjes door
eten.
.nl
■ Meedoen? Eetdagboek@telegraaf
Krijgt: 6,5
’O
p 22 november
2006 raakte ik bij
schoonmaakwerkzaamheden op mijn werk in
een kartonfabriek met mijn
dominante linkerhand tussen twee draaiende walsen
van een machine. Ik was volledig bij bewustzijn, had
meteen door dat het niet
goed zou komen met een
pleister. Ik dacht ook: het is
voorbij met motorrijden,
wat mijn grote passie is.
Na de amputatie kreeg ik
een kunsthand die alleen
een schaarbeweging kon
maken. Daar was ik hele-
maal niet tevreden over.
Probeer er maar eens je veters mee te strikken of een
jas aan te trekken. Ik ben op
internet naar wat beters
gaan zoeken. In 2009 was ik
de eerste Nederlander die
een hele geavanceerde prothese van de Schotse firma
Touch Bionics mocht proberen. Die heeft vingers die los
van elkaar bewegen. De prothese kan voelen van welk
materiaal iets is gemaakt en
kan daarop de druk instellen zodat ik bijvoorbeeld
een fles of een bal kan vasthouden. Alles is ook nog
Met prothese kan ik
weer motorrijden
eens via een app in te stellen: een hightech revolutie!
Sindsdien ben ik hun demopatiënt. Ik ben ook betrokken bij nieuwe ontwikkelingen, want ik weet nu
bijna alles over handprotheses. Daarover geef ik voorlichting op scholen, beurzen en EHBO-cursussen. Ik
wil mensen in eenzelfde situatie laten zien hoeveel er
nog mogelijk is als je kijkt
naar wat je nog kunt. Dat je
niet zielig in een hoekje
hoeft te gaan zitten.
Dankzij zowel een aangepaste prothese als een motor die voor rechtshandige
bediening geschikt is gemaakt, rijd ik zelfs weer motor. Dat was mijn grote drijfveer tijdens mijn revalidatie
omdat ik dat echt zelfstan-
Bert Pot: „Dat
ik weer zou
kunnen motorrijden, was
mijn grote
drijfveer.”
FOTO JOS
SCHUURMAN
dig kan doen. Ik zit nu ook in
het bestuur van de MMVG,
een organisatie voor motorrijders met een handicap.
Kijk, ik kan niet veranderen wat er is gebeurd, maar
ik kan er het beste van maken. Het leven gaat immers
door. Ik denk zelfs dat mijn
leven is verrijkt door dat ongeluk. Voorheen kon ik me
druk maken over niets, nu
besef ik veel meer wat echt
belangrijk is: je gezin en je
gezondheid.”
■ Ook uw verhaal vertellen?
[email protected]