Transcript sport velden sport velden sport velden sport velden

SPECIAL SPORTVELDEN
Tekst: Twan Epe
Beeld: Shutterstock
SPORTVELDEN
SPORTVELDEN
SPORTVELDEN
SPORTVELDEN
De eisen die bij de aanleg van een veld gesteld worden, zijn afhankelijk van veel factoren, zoals de terreingesteldheid en hoe het veld
onderhouden zal worden. De exploitanten dienen rekening te houden
met veel randvoorwaarden, maar omdat bij ieder veld andere factoren een rol kunnen spelen, wordt in deze special aandacht besteed
aan algemene punten waar bij de aanleg van een sportveld rekening
mee gehouden moet worden. “De grassoorten die worden gebruikt
voor de aanleg van speelvelden hebben verschillende eigenschappen. Het is raadzaam om voor een grassoort te kiezen die past bij de
omstandigheden van de sportclub.”
SPECIAL SPORTVELDEN / WWW.MEERDANSPORT.NL
31
SPECIAL SPORTVELDEN
De speelvelden van buitensportverenigingen zijn aan het einde van een seizoen vaak toe
aan rust, omdat de ondergrond maximaal is belast. Dat is te zien aan het aantal kale plekken op bijvoorbeeld een voetbalveld. Het doelgebied wordt gekenmerkt door een kuil van
zand, terwijl diezelfde zandkorrels op sommige plaatsen van de grasmat het gras hebben
verdrongen. Gemeenten en verenigingen doen er in de zomerstop dan ook alles aan om de
velden weer speelklaar te krijgen voor het nieuwe seizoen. Een belangrijk doel dat daarbij
gesteld wordt, is om het veld gedurende het seizoen in een goede conditie te houden,
zodat kale plekken worden voorkomen. Daar kan bij het kiezen van de grassoorten al
rekening mee gehouden worden. “Het is belangrijk om voor een grassoort te kiezen dat snel
herstelt. Engels raaigras is daar een mooi voorbeeld van, omdat deze grassoort redelijk makkelijk groeit en door de ondergrondse uitlopers snel kan herstellen”, zegt Eddy Hubers,
groundsman van PSV. “RPR is een zelfherstellend Engels raaigras dat uitlopers vormt. In
plaats van losse grasplantjes, zoals traditioneel Engels raaigras, heeft ieder grasplantje van
RPR een link naar andere plantjes en naar de bodem. Het veld wordt ook bij een intensieve
bespeling van alle kanten vastgehouden, met als gevolg dat de dichte zode behouden blijft.
Dat kan voor veel clubs handig zijn.”
Graszaadmengsels
De grassoorten die gebruikt worden voor de aanleg van sportvelden hebben dan ook verschillende eigenschappen. Van die verschillen wordt gebruik gemaakt om precies die soorten voor het graszaadmengsel te selecteren, die voor een bepaalde situatie de grootste
voordelen met zich meebrengen. “Zo wordt onder andere geselecteerd op eigenschappen
als een snelle ontkieming, hoge ziekteresistentie, goede verdraagzaamheid ten aanzien van
de bespeling, grote winterhardheid, het herstellende vermogen na beschadiging, goede stevigheid en dichtheid van de graszode en de groeikracht in de schaduw”, vertelt Roy van Rijt
van adviesbureau Kragten. “Voor verschillende toepassingen kunnen meerdere mengsels
SPECIAL SPORTVELDEN / WWW.MEERDANSPORT.NL
33
SPECIAL SPORTVELDEN
gebruikt worden, maar daarvoor is het ook belangrijk om de ondergrond erbij te betrekken.
Niet iedere sport stelt dezelfde eisen aan een ondergrond. Zo moet op een sportveld snel een
dichte zode gevormd worden, die goed tegen betreding kan en zich snel herstelt na beschadiging.” De grassoorten die voor een sportveld meestal gebruikt worden zijn Engels
raaigras en veldbeemdgras, ondanks dat er andere grassoorten zijn die dieper wortelen.
Het Engels raaigras heeft als belangrijkste eigenschappen dat het snel ontkiemt en goed
tegen betreding kan. Doordat de grassoort snel groeit, moet het vaak gemaaid, besproeid en
bemest worden. In de schaduw groeit de grassoort minder goed. Veldbeemdgras zorgt voor
een sterk, goed uitstoelend wortelstelsel, verdraagt droogte en groeit erg langzaam.
“Maar veldbeemdgras kan goed tegen intensieve betreding en herstelt zeer snel na beschadiging”, merkt Hubers op. “Om ervoor te zorgen dat de grasplanten zich goed kunnen
ontwikkelen, moet de toplaag voldoende diep doorwortelbaar zijn. De toplaag bestaat
meestal uit matig fijn zand, met een gering gehalte aan klei- of lutumdeeltjes, en een bepaald
gehalte aan organisch materiaal. De dikte van de toplaag is afhankelijk van de soort ondergrond, maar ligt tussen de vijf en twintig centimeter.” Sportvelden kunnen ingezaaid of bezood worden om het speelveld zo goed mogelijk te onderhouden.
Inzaaien of bezoden
Het voordeel van inzaaien is dat een sportveld zowel in het voorjaar als in het najaar ingezaaid
kan worden. Daarnaast is het goedkoper dan bezoden en er is veel keuze aan specifiek afgestemde grasmengsels. Het mengsel moet wel zijn samengesteld uit graszaden, zoals omschreven staat in de Beschrijvende Rassenlijst voor de Landbouw en voorzien zijn van een
NAK-certificaat. Een nadeel van inzaaien is dat de zaden door vogels opgegeten kunnen worden. Daarnaast krijgen onkruiden meer kans bij een trage ontkieming en mag het terrein enkele weken niet betreden worden. “Bij sportclubs gooit doorzaaien vaak het trainingsschema
en wedstrijdplanning in de war, waardoor niet iedere gemeente hiervoor kiest”, weet Hubers.
Het voordeel van bezoden is dan ook dat de graszoden sneller beloopbaar zijn en minder gevoelig zijn voor slechte weersomstandigheden. “Het verschil is vooral dat als je velden inzaait
grassoorten op die locatie aan elkaar hechten, terwijl het gras bij bezoden van een andere
locatie komt”, voegt Van Rijt daar aan toe. “Ik heb nog altijd het gevoel dat er te snel wordt
gekozen voor kunstgras met als reden dat de grasvelden niet meer goed te onderhouden zijn.
Dat kan voorkomen worden door de velden goed te onderhouden, waarbij bemesten erg belangrijk is. Evenals het water uit de toplaag laten lopen en het bezanden van het veld.”
SportsClean
Het aantal kunstgrasvelden is de afgelopen jaren spectaculair gegroeid. Kunstgras heeft voordelen ten opzichte van natuurgras, maar een nadeel is dat deze velden door algen, mossen
en vervuiling spekglad kunnen worden als niet tijdig en regelmatig veldonderhoud wordt verricht. FVH SchoonGras heeft in de zomer van 2013 de unieke gepatenteerde reinigingsmethode van kunstgras gelanceerd: SportsClean. “De sportsclean-machine is een innova-
SPECIAL SPORTVELDEN / WWW.MEERDANSPORT.NL
35
36
SPECIAL SPORTVELDEN
Performance Factory brengt
sportend Enschede samen
Woningcorporatie Domijn biedt Enschede
een breed scala aan sportmogelijkheden door
de Performance Factory op te leveren. Deze
leegstaande hal werd getransformeerd in een
bruisende talentenfabriek, met onder andere
twee speedsoccervelden, een gymzaal, een
sportschool en een klimwand. De twee
speedsoccervelden zijn echter niet alleen in
trek bij voetballers. Ook andere sporten worden steeds meer beoefend op de veelzijdige
kunstgrasvelden, waaronder American football en hockey. De Enschese Broncos huurden de velden in de wintermaanden af om niet
afhankelijk te zijn van de weersomstandigheden, terwijl de Twentsche Hockey Academie de velden in de afgelopen maanden ook
veelvuldig gebruikte. “Het is mooi om te zien
dat de Performance Factory in de stad steeds
meer bekendheid geniet”, vindt Pieter Snippert, eigenaar van kwartiermaker I-vents, dat
een aanzienlijke bijdrage leverde in de realisatie van het ‘sportkasteel’. “Naast veel wijkkinderen en vriendengroepen weten ook
steeds meer verenigingen de weg te vinden
naar de voormalige Polaroidfabriek. Wij zijn
heel trots op deze ontwikkeling, omdat we
sportend Enschede hier samenbrengen.”
Diverse mogelijkheden
De sportvelden zijn niet alleen door particulieren en sportverenigingen af te huren, maar
ook basisscholen hebben de mogelijkheid om
er gebruik van te maken. “Het is hier mogelijk
om het volledige lesprogramma van het bewegingsonderwijs te geven”, zegt Jeroen Hatenboek, wethouder Talentontwikkeling en
Stedelijke Ontwikkeling. “De leerlingen van
basisschool De Bothoven hebben hier bijvoorbeeld voortaan hun gymlessen. Ik zie het
samenbrengen van scholen, sportverenigingen en buurtbewoners in één sporthal dan
ook als nieuwe rol voor de gemeente. Partners in de stad nemen initiatieven en de gemeente ondersteunt en stimuleert om gewenste ontwikkelingen mogelijk te maken.
Op die manier hebben zowel amateurs als
professionele sporters en bewoners en kinderen uit de wijk een mooie sportvoorziening
met veel mogelijkheden.”
tieve oplossing voor kunstgrasreiniging en reinigt op een duurzame manier zonder chemicaliën, borstels en stofontwikkeling”, zegt Catiëlla Schrage, commercieel manager van FVH
SchoonGras. “Wij hebben onder andere een veld gereinigd bij HC Laren, LOHC en HC ZwartWit. Met variabele hogedruk nozzles wordt het veld gereinigd en kan met de sportscleanmachine met de verstelbare hoek tot diep in het kunstgras zand, algen, mos, afgebroken
kunstgrasvezels en verkleind granulaat verwijderen.” Het gepatenteerde systeem zuigt het
vuil via een unieke methode voor de spuitnozzles weg. De machine kan zo nodig het zand of
granulaat op peil brengen. Tot slot wordt het veld met een zachte borstel opgeborsteld, zodat het weer in oorspronkelijke staat terug is en zich weer uitstekend laat bespelen. De machine heeft meerdere voordelen: de velden slijten minder snel en gaan langer mee. “Het gebruik van deze methode bevordert bovendien de elasticiteit van de kunststofvezel en
vermindert het risico op blessures aanmerkelijk, doordat de ondergrond niet zo glad is.”
“Een gevolg van ‘uitgesteld’ onderhoud zijn blessures door valpartijen, vanwege diepliggend
vuil dat door slidings opspat”, vervolgt Schrage. “Slecht onderhoud zorgt er voor dat algen
onvoldoende worden verwijderd. Die leggen door het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen misschien wel het loodje, maar ze blijven als een drassig laagje in het veldbasis achter. Hierdoor moeten velden vaak onnodig tot wel dertig procent eerder worden vervangen.”
In de veldschoonmaakmachine bevindt zich bovendien een hogedruksysteem dat geen last
heeft van weersinvloeden. De volledige behandeling van het kunstgrasveld wordt in één stap
uitgevoerd, met als doel om alle viezigheid weg te spuiten. Door deze veldbewerking ontstaat
geen schade voor het milieu en geen borstelschade aan de kunststofvezels. Het kunstgrasveld behoudt zijn oorspronkelijke levensduur. De reinigingsmachine is uit Duitsland gehaald
om kunstgrasvelden zonder stofontwikkeling te kunnen reinigen en recupereren. “Het systeem
is op vele sportverenigingen in Duitsland getest en FVH SchoonGras heeft het exclusieve gebruiksrecht van de SportsClean in Nederland”, zegt Schrage. In Duitsland wordt dit schoonmaaksysteem al op honderd topsportvelden toegepast, van hockey tot voetbal en van citycourts tot atletiekbanen. “Dit systeem is op veel velden toepasbaar.”
Stroefheid herwinnen
De voordelen van de SportsClean-methode zijn onder andere dat de afwaterkanalen weer
worden opengezet en dat de stuit- en roleigenschappen van de bal en de elasticiteit van de
kunststofvezel significant verbeterd zijn. Daarnaast genereert het systeem ook een automatische aanvulling van zand en granulaat. Door de aparte, unieke roterende reinigingskop
reinigt SportsClean diep in de elastische vloer, welke daardoor zijn eigen stroefheid herwint.
Dat is een belangrijke eis aan een kunstgras-sportveld. “De methode zorgt er voor dat het
veld langer behouden kan worden en dat is in de economische crisis erg prettig, omdat de
gemeenten tegenwoordig moeten bezuinigen.”
SPECIAL SPORTVELDEN / WWW.MEERDANSPORT.NL
SPECIAL SPORTVELDEN
Nieuws & Noviteiten
Op deze pagina in Sport FM lees je nieuws en noviteiten op het gebied van sportaccommodaties. Soms met als rode draad de special, soms een bepaald evenement of gewoon accommodatienieuws. Dit keer Nieuws & Noviteiten op het gebied van duurzaamheid en de Dag van de Sportaccommodaties.
Gravel Advantage: kwaliteit en
kostenbeheersing
SportGarant: gebruik maken
van kennis in de markt
Binnen de tenniswereld zijn diverse soorten banen in gebruik. “Iedere
speler, trainer en vereniging heeft zijn eigen voorkeur”, geeft Arthur
Bink van BTL Nederland aan. “Juist daarom geven wij altijd een advies op maat. In het segment van de graveltennisbanen hebben wij een
nieuw product op de markt gebracht: Gravel Advantage.” De baan
heeft het speelcomfort en de beleving van een traditionele gravelbaan
en de voordelen van moderne technologie. “Elk type baan is aan slijtage onderhevig. Door het slim toepassen van de juiste materialen
wordt de mate van slijtage verminderd en is er minder frequent onderhoud nodig”, vervolgt Bink. “Voor de tennisbaan Gravel Advantage
wordt gebruik gemaakt van gemalen baksteen en een slijtvast gesteente. Door deze combinatie is Gravel Advantage harder dan traditionele banen en minder gevoelig voor verbrijzeling.”
ISA Sport gecertificeerd
Een direct gevolg van de verbrijzeling van gravel is het optreden van
problemen met de waterhuishouding. Bink: “Doordat Gravel Advantage
onder afschot wordt gebouwd, kan het water zowel verticaal als horizontaal worden afgevoerd, via de kunststofwatergoot. Hierdoor is onderhoud in het voorjaar niet nodig. De baan staat op de ISA Sport
Sportvloerenlijst.”
Hoe houden we sportaccommodaties in een uitstekende conditie en
de kosten in de hand? BTL Nederland geeft met SportGarant een antwoord op deze vraag. “Een spanningsveld waarover binnen verschillende sportverenigingen en gemeenten gediscussieerd wordt, is of de
traditionele taken, zoals onderhoud, door de gemeente worden aangestuurd of op afstand geplaatst worden”, zegt Hans Deelen, projectleider sr. van BTL Advies. “De markt is in ontwikkeling, omdat gemeenten steeds vaker regisserend denken: hoe kunnen we efficiënter
te werk gaan? Het gevolg is vaak dat er een zak geld naar de clubs
wordt gebracht om bijvoorbeeld onderhoud aan de clubs uit te besteden. De experts bij gemeenten verdwijnen. Daar springen wij op in.”
Levert kennis op maat
“Gemeenten willen wel de controle houden, omdat zij de garantie willen hebben dat een veld goed bespeelbaar blijft”, vervolgt Deelen. “De
gebruikers willen een aantrekkelijk sportcomplex, de gemeenten willen controle behouden en de kosten beheersen. Daar is expertise voor
nodig en wij bieden dat als derde partij. Wij hebben de kennis om de
speelintensiteit, levensduur, en het beheer en onderhoud te borgen.
Voor ieder complex kunnen wij een Programma van Eisen opstellen en
onze expertise dus op maat leveren.”
SPECIAL SPORTVELDEN / WWW.MEERDANSPORT.NL
37
Informatie
Roermond
’s-Hertogenbosch
[email protected]
Schoolstraat 8, Herten
Hambakenwetering 5-j
WWW.KRAGTEN.NL
Postbus 14
Postbus 2309
T 088 - 3366333
6040 AA Roermond
5202 GH ’s-Hertogenbosch
SPECIAL SPORTVELDEN
Tekst: Kragten
Te veel veldcapaciteit,
een vloek of een zegen?
Hoewel veel verenigingen het in eerste instantie wel makkelijk vinden om veel ruimte in de beschikbare sportvloeren te hebben, zit hier ook een keerzijde aan; de kosten.
Wanneer we het hebben over bepalen van veldcapaciteit is dit momenteel vaak met de achterliggende vraag naar meer capaciteit. En
dan specifiek vaak in extra capaciteit in de vorm van een kunstgrasvoorziening. Echter worden verenigingen tegenwoordig veelvuldig geconfronteerd met een afname van het ledenaantal, het
wegvallen van subsidies en verhogingen van de huur.
Een overschot aan veldcapaciteit kan op diverse manieren ontstaan.
Afname van actieve leden is daarbij een actueel probleem. Het wegvallen van één of meerdere teams heeft vaak gevolg voor het aantal
benodigde velden. Een andere oorzaak is tegenwoordig de realisatie van een kunstgrasveld. Waar voorheen het een kunstgrasveld
werd aangelegd om een tekort aan capaciteit te ondervangen, zien
we tegenwoordig steeds vaker dat spelervaring en continuïteit de redenen zijn voor de aanleg van kunstgras. In die situatie ontstaat er
ook direct een behoorlijke overcapaciteit op het sportpark
Overcapaciteit wordt echter minder snel opgemerkt dan een capaciteitstekort. Meerdere velden maakt namelijk het inplannen van wedstrijden een stuk eenvoudiger. Bij een tekort moet de wedstrijdplanning
zich in alle bochten wringen om een enigszins haalbare planning te maken. Kortom een overschot in veldcapaciteit is een luxe probleem, maar
wel een die kosten op diverse niveaus met zich meebrengt.
Onderbespeling
Net als zoveel andere dingen is het te weinig gebruik niet goed voor
een natuurgrasveld. De grassoorten die verwerkt worden in demengsels voor sportvelden hebben betreding nodig om zich zelf in
stand te houden.. Door te weinig gebruik (en niet alleen door de pupillen) verandert geleidelijk het soortenbestand en zal het veld min-
SPECIAL SPORTVELDEN / WWW.MEERDANSPORT.NL
der goed bespeelbaar zijn. Wanneer het veld wel weer nodig is, zullen diverse bewerkingen noodzakelijk zijn om het veld weer geschikt
te maken.
Huurkosten / subsidie
Onder de druk van de bezuinigingen zijn veel gemeenten genoodzaakt
om subsidies af te bouwen, sportparken te privatiseren of de huur van
sportvelden te verhogen. Deze acties hebben allemaal gevolgen
voor de financiële mogelijkheden van de vereniging. Deze kostenverhogende maatregelen samen met het verminderen van contributie-inkomsten door vermindering van het aantal leden zorgt voor
een lastige situatie. Gevolg is vaak een noodzakelijke contributieverhoging. En blijft sport dan nog betaalbaar?
Onderhoudskosten
Wanneer er geen huur betaald wordt, zijn vaak de onderhoudskosten voor rekening van de vereniging. Het is natuurlijk logisch dat alle
sportvelden onderhoud nodig hebben. Ook de velden die maar zeer
beperkt worden gebruikt. Ook al wordt het onderhoud terug gebracht tot de minimaal benodigde werkzaamheden, het blijft een
kostenpost.
Overcapaciteit, en dan?
Moet er dan bij overcapaciteit gelijk overgegaan worden tot afstoten van een of meerdere velden. Dit is een optie, maar belangrijker
is het om goed te kijken naar uw sportpark. Maak de juiste afwegingen; past het sportpark nog bij de verenigingen? Kunnen andere partijen (tijdelijk) iets doen met de beschikbare ruimte? Kijk naar uw huidige situatie en naar de toekomst en maak onderbouwde keuzen, ook
met betrekking tot het aantal sportvelden.
39