Transcript Een experimentele studie naar metaforen in songteksten

Een experimentele studie naar metafoorherkenning en interpretatie in song teksten Een belangrijk onderdeel van muziek zijn song teksten. Deze hebben altijd al mijn fascinatie gehad, net als dat de Nederlandse en Engelse taal in het algemeen dat hebben gehad. Voor mijn bachelor scriptie wilde ik graag deze twee onderwerpen met elkaar combineren. De scriptiegroep Metaphor in Discourse bood daar de ideale gelegenheid toe. Voor mijn onderzoek wilde ik weten of bepaalde talige kenmerken invloed hebben op herkenning van metaforen en of participanten in staat zijn om zonder verdere context metaforen op een juiste manier te kunnen interpreteren. Metaforen Een metafoor wordt omgeschreven als een stijlfiguur dat wordt gebruikt om op een mooie manier een vergelijking te trekken tussen twee objecten. Metaforen werden decennialang beschouwd als een retorisch gereedschap voor taal dat met name gebruikt werd in de poëzie. Toen onderzoekers Lakoff en Johnson in 1980 hun boek Metaphors we live by publiceerden, werd er opeens vanuit een heel ander perspectief naar metaforen gekeken: metaforen zijn een alledaags verschijnsel binnen een taal en mensen denken zelfs in metaforen om ergens een verband tussen te kunnen leggen. Kader Voor dit onderzoek heb ik gebruik gemaakt van een Nederlands-­‐ (https://www.youtube.com/watch?v=ZEFkjArrDkA) en een Engelstalig (https://www.youtube.com/watch?v=FNCnX7ozIoQ) liedje. Alvorens het experiment van start kon gaan, moesten de beide song teksten geanalyseerd worden op basis van de zogeheten MIPVU methode (Steen, Dorst, Herrmann, Kaal, Krennmayr & Pasma, 2010). Deze methode is ontwikkeld om dieper te kunnen gaan met analyseren en neemt daarbij drie dimensies van metaforen met zich mee: de linguïstische, de cognitieve en de communicatieve dimensie. Het resultaat hiervan is te zien in tabellen 1 en 2. Thunder Road Word count Words analyzed Metaphorically used words 429 137 Smalfilm Word count 351 Tabel 1
39 Word class count Position utterance count Verse paragraph position count Direct count Noun 19 Preverbal 7 Initial 13 Direct 3 Verb 10 Verbal 13 Middle 12 Indirect 34 Preposition 3 Post-­‐verbal 19 Final 14 Other* 2 Adjective 6 Adverb 1 Words analyzed Metaphorically used words 79 22 Word class count Position utterance count Verse paragraph position count Direct count Noun 16 Preverbal 3 Initial 6 Direct 3 Verb 4 Verbal 4 Middle 4 Indirect 19 Preposition 0 Post-­‐verbal 15 Final 12 Adjective 2 Adverb 0 Tabel 2 Experiment Voor mijn onderzoek heb ik gebruik gemaakt van een experiment waarbij 26 participanten allereerst een korte uitleg kregen. Daarna moesten ze eerst naar ‘Thunder Road’ van Bruce Springsteen moesten luisteren en op een bijgeleverd vel alle woorden of zinnen markeren waarvan ze dachten dat ze metaforisch waren. Ditzelfde moesten ze herhalen met ‘Smalfilm’ van Spinvis. Met dit eerste onderdeel wilde ik het effect van talige kenmerken op metafoorherkenning aantonen. Het bleek dat nominale metaforen en metaforen aan het einde van een uiting eerder werden herkend. Uit de literatuur blijkt dat metaforen aan het eind van een tekst eerder herkend zouden moeten worden. Dit werd middels mijn experiment echter niet aangetoond. Dit eerste onderdeel van het experiment was gebaseerd op een eerder uitgevoerde studie door Steen (2004). Het tweede deel bestond uit negen losse zinnen uit de eerder gehoorde liedjes waarin metaforen zaten. Participanten werd gevraagd of de zinnen metaforisch waren, en zo ja, wat dan de metafoor is en of ze deze in eigen woorden konden omschrijven. Dit laatste bleek in sommige gevallen vrij lastig, zoals in tabel 3 te zien is in de derde en vierde kolom. Verse Marked as metaphorical Given a correct interpretation Missing 65,38% Given an incorrect interpretation 11,54% 1 Show a little faith, there’s magic in the night 2 Ik ben de wetenschap 92,31% 84,62% 69,23% 15,38% 15,38% 3 Well I got this guitar and I learned how to make it talk 4 Vanuit de schaduw van de kathedraal 96,15% 88,46% 7,69% 3,85% 65,38% 50,00% 19,23% 30,77% 5 There were ghosts in the eyes 96,15% 46,15% 34,62% 19,23% 6 To trade in these wings on some wheels 96,15% 61,54% 23,08% 15,38% 7 ik ben een monoliet 65,38% 11,54% 15,38% 73,08% 8 Like a vision she dances 100,00% 57,69% 3,85% 38,46% 9 De waarheid is een raadsel 96,15% 46,15% 3,85% 50,00% Tabel 3 Conclusie De resultaten van dit experiment vormen een begin naar onderzoek van metaforen in song teksten. Voorlopig kan geconcludeerd worden dat er een aantal talige kenmerken zijn die invloed hebben op herkenning van metaforen. Voor wat betreft interpretatie, de belangrijkste conclusie die kan worden 23,08% getrokken is dat context een belangrijke bijdrage levert aan de juiste interpretatie van metaforen. Wil je meer te weten komen over onderzoek naar metaforen? Raadpleeg dan een van de volgende bronnen: Lakoff, G., & Johnson, M. (1980). Metaphors we live by. Chicago: The University of
Chicago Press. Steen, G. (2004). Can discourse properties of metaphor affect metaphor recognition?. Journal of Pragmatics, 36(7), 1295-­‐1313. Steen, G. J., Dorst, A. G., Herrmann, J. B., Kaal, A., Krennmayr, T., & Pasma, T. (2010). A method for linguistic metaphor identification: From MIP to MIPVU (Vol. 14). John Benjamins Publishing. Levi Boitelle is derdejaars student Communicatie-­ en Informatiewetenschap aan de Vrije Universiteit Amsterdam.