Transcript Tekst: Theone Joostensz

“Zweverig? Mindfulness is juist ontzettend nuchter”
Tekst: Theone Joostensz
Mensen met een chronische ziekte kunnen veel baat hebben bij een mindfulnesstraining. Dat
blijkt onder meer uit onderzoek dat in het UMCG is gedaan bij mensen met diabetes.
“Mindfulness geeft mensen handvatten om beter om te gaan met de psychologische gevolgen
van de ziekte zoals depressie en angst. Dat heeft een positief effect op de kwaliteit van leven”,
zegt Maya Schroevers.
In de afgelopen jaren deed Maya Schroevers, GZ-psycholoog, mindfulnesstrainer en onderzoeker bij
de afdeling Gezondheidspsychologie van het UMCG, samen met collega Joke Fleer onderzoek naar
de effecten van individuele mindfulness-training bij diabetespatiënten met depressieve klachten. De
resultaten waren zeer positief: mensen leerden beter om te gaan met de beperkingen en
onzekerheden die diabetes met zich meebrengt en voelden zich minder depressief. Naast individuele
trainingen geeft Maya ook groepstrainingen aan patiënten met MS.
Hier en nu
“Mindfulness is zeker niet zweverig”, vertelt Maya. “Het is juist nuchter. Je leert om in het hier en nu
aanwezig te zijn: vriendelijk, zonder oordeel en zonder direct iets te willen veranderen. In de training
staat het doen van oefeningen centraal. Bijvoorbeeld de bodyscan, een oefening waarbij je je ervan
bewust wordt hoe je lichaam voelt en hoe je daarop reageert. Erkennen hoe het daadwerkelijk met je
is, prettig of onprettig, kan ruimte geven om bijvoorbeeld anders met fysiek ongemak om te gaan”.
“Het is wat het is”
Greetje Kuiken is medisch maatschappelijk werker en mindfulness-trainer bij de afdeling Maag- DarmLeverziekten van het UMCG. Zij geeft structureel mindfulness-groepstrainingen aan MDL-patiënten.
“Chronisch zieke mensen zijn vaak voortdurend in hun hoofd bezig met hun ziekte of ze proberen pijn
en vermoeidheid juist weg te drukken. Sommigen gaan al jaren over hun grenzen. Door de
mindfulness-oefeningen leren patiënten fysieke signalen beter op te merken, vanuit een milde
houding: ‘het is wat het is’. We leren hen om te accepteren wat ze voelen en dat ze goed zijn zoals ze
zijn. Dat kan enorm bevrijdend werken, alsof er een last van hun schouders valt. Zo gauw patiënten
het verzet tegen hun ziekte loslaten, komt er ruimte. Ze worden vaak milder en zorgen beter voor
zichzelf.”
Lotgenotencontact
“Je kunt op veel plekken een mindfulness groepstraining doen”, aldus Greetje. “Maar het unieke van
de training aan MDL-patiënten in het UMCG is dat patiënten in een groep zitten met andere MDL-
patiënten en dat we aandacht hebben voor thema’s die specifiek bij deze groep spelen. Zoals
lichamelijke grenzen, vermoeidheid en pijn. Een ander belangrijk element is het lotgenotencontact.
Patiënten durven meer te zeggen omdat ze weten dat de anderen hen begrijpen.”
Dat de mindfulness-trainingen een positief effect hebben op de kwaliteit van leven blijkt zowel uit
onderzoek als uit de reacties van patiënten. Maya: “We horen vaak van patiënten dat ze minder last
hebben van hun klachten omdat ze er anders, meer accepterend, mee om kunnen gaan. Het
vermindert de onrust en spanning in het lichaam en daar zit veel winst.”