Transcript Op een vieze manier lekker

WEEK
42
En verder:
03
04
Ec
on
om
ie
Cu
ltu
ur
08
/Leven
Digitale retraite: afkicken van
smartphone en internet
05
10
Te
c
ha
sc
en
ve
Le
or
t
07
n
11
Sp
ia
/WHO-rapport waarschuwt
tegen energiedrankjes
/Eindelijk: een draagbaar
condoom voor uw onlineprivacy
07
ed
10
hn
lit
Po
/Van Miltenburg illustreert
pijnlijk waardoor het Rijk
miljarden aan ICT verspilt
M
bieb? Mooi niet!
ol
ie
k
og
ie
02
Een digitaal boek lenen bij de
W
et
/Driegesprek Jack Spijkerman, Erik van Muiswinkel en Bart Chabot:
‘Tegenwoordig heb je een foute grap meteen beveiliging nodig’
p
/Kleinkinderen te koop, of
waarom niet alles vermarkt
zou moeten worden
/Cultuur
‘
/IJsland-Nederland en het
gelijk van Sander Dekker
/Jip en Janneke spelen samen
in Oranje
/Op een vieze manier lekker:
porno kijken anno nu
Terug naar de eerste pagina
1
Van Miltenburg
illustreert pijnlijk
de ICT-problematiek
bij het Rijk
/Politiek 15 oktober 2014 door Paul Geraedts
I
CT-projecten bij de overheid lopen te vaak uit
op een fiasco. Het Rijk heeft geen grip op kosten, tijdsduur of eindresultaat. Het loopt zo
de spuigaten uit dat er een parlementaire onderzoekscommissie ICT werd ingesteld, die twee jaar
lang de ICT-projecten van de overheid kritisch
volgde.
Het rapport van de commissie is vernietigend.
­Projecten lopen door elkaar heen, zijn bar slecht
geregeld en vooral buitengewoon duur. Hoe duur?
Een ‘veilige schatting’ (ja echt) van de Tijdelijke
Commissie ICT kwam uit op een verspilling van
1 tot 5 miljard euro.
Commissievoorzitter Ton Elias (VVD) liet zich in
felle bewoordingen uit bij de presentatie van het
rapport. “Bij te veel ICT-projecten van de overheid
is het een onoverzichtelijke boel zonder scherp
uitgangspunt en zonder goede beheersing en aansturing. En helaas geldt dat vaak op alle niveaus,
bij alle betrokken partijen en in alle stadia van de
projecten,” aldus Elias.
Om te voorkomen dat ook toekomstige projecten
op een financieel debacle uitdraaien, moet er volgens Elias een onafhankelijke ICT-instantie komen,
die alle ICT-projecten van boven de vijf miljoen
euro moet toetsen aan tien ‘boerenverstandsregels’.
Zonder toestemming van dit Bureau ICT-toetsing
zouden geen grote ICT-projecten mogen plaatsvinden, vindt de commissie van Elias.
Dat er zo veel projecten in de soep lopen, komt volgens Elias niet alleen door gebrek aan coördinatie,
maar ook door desinteresse bij de overheid en een
slechte informatievoorziening. “Eventuele tegenspraak onder ambtenaren komt niet voor of bereikt
de top niet,” aldus Elias.
Die desinteresse en onwetendheid van overheidszij-
de lijken te worden belichaamd door Anouchka van
Miltenburg, de voorzitter van de Tweede Kamer.
Bij het in ontvangst nemen van het ICT-rapport
bekende ze dat ze even had gegoogeld waar ICT
precies voor stond, tweette Telegraaf-journalist Jorn
Jonker. Nog een geluk dat ze wist hoe dat moet./
Terug naar de eerste pagina
02
Kleinkinderen te koop
/Economie 16 oktober 2014 door Tim Jansen
T
wee jaar geleden verwierf Michael ­
Sandel, hoogleraar filosofie aan Harvard,
de status van een rockster met zijn boek
What Money Can’t Buy. In dat boek, in Nederland verschenen als Niet alles is te koop, zoekt
Sandel naar de morele grenzen van de markt, die
volgens hem de afgelopen decennia behoorlijk
zijn verlegd. Allerlei goederen en diensten die niet
vermarkt zouden moeten worden, zijn gewoon
koopwaar geworden, stelt Sandel. Als voorbeelden noemt hij onder meer daklozen die door rijke
bankiers worden betaald om voor hen in de rij te
staan en vakantiegangers die extra betalen om de
rij te vermijden. Tijd is immers geld!
Maar hoeveel van onze tijd willen we omzetten in
geld? En hoeveel tijd willen we belangeloos besteden aan onze medemens? Deze vragen drongen
zich op toen ik in de Volkskrant las over het succes
van handelaren in ‘betaald gezelschap’. Duizenden
Nederlandse ouderen huren via bedrijfjes studenten in om hun eenzaamheid te verdrijven. Een
mistroostig stemmend bericht.
Sinds kort trekt mijn vriendin een paar vrijdagen
per maand op met een 82-jarige dame die vaker alleen thuiszit dan haar lief is. Samen spelen ze een
spelletje, bezoeken ze een voorstelling of doen ze
een thuiscursus internetbankieren. Buiten een enkel gedeclareerd theaterkaartje bij het Rode Kruis,
dat de partijen bij elkaar brengt, bestaat de enige
vergoeding voor beiden uit plezier en genoegdoening.
Maar blijkbaar is er niet voldoende van dit soort
altruïsme voorhanden. Dus waarom zou de markt
hier geen rol in kunnen spelen?
Economisch gezien is de opkomst van de antieenzaamheidsbedrijfjes wel te volgen. Veel ouderen
hebben een (klein) vermogen. Zij maken de rationele keuze om een paar tientjes per week uit te
geven aan een student die hun leven wat gezelliger
maakt. Ook de studenten begrijp ik wel. De (bij)
banen liggen niet voor het oprapen. Bovendien is
wandelen of een spelletje doen met een oudere een
leukere manier om geld te verdienen dan ergens op
een kantoor de achterstallige administratie wegwerken. Ook dat is een rationele keuze. Toch voelt
het ongemakkelijk. Want als het om aandacht en
medemenselijkheid gaat, denken we niet graag in
kille begrippen als rationele keuzes en financiële
overwegingen.
Terug naar de eerste pagina
03
Een van de oprichtsters van SeniorenStudent vat
de kwestie treffend samen. Voor 12,50 euro per uur
is het ‘alsof er een kleinkind op bezoek komt dat
echt belangstelling heeft’. Geen geld voor een heuse
‘grandchild experience’.
Oprechte aandacht kríjg je, die koop je niet. Aandacht is iets dat je gééft, niet verkoopt. De kern van
het probleem is natuurlijk dat wij – (klein)kinderen,
andere familie, vrienden en buren – collectief falen.
We zijn blijkbaar niet in staat om sommige mensen
genoeg aandacht te geven, vaak als gevolg van de
heilige drie d’s die onze economische opgang moeten bespoedigen: druk-druk-druk.
Als goedmakertje betalen sommige kinderen mee
aan de kosten voor het betaald gezelschap. Een
wonderlijke transactie. Schuldgevoel wordt afgekocht en omgezet in surrogaataandacht. Sandel kan
zoveel zeggen. Alles is te koop./
Digitale retraite:
afkicken van
smartphone en internet
/Leven 12 oktober 2014 door Kevin van Vliet
W
ie nu jong is, weet niet beter dan dat
je voortdurend met alles en iedereen
in contact staat via internet. Hoe is
het om die digitale levensader af te sluiten? In het
oktobernummer van HP/De Tijd trotseert Kevin
van Vliet een week zonder alle digitale geneugten.
Het hele artikel leest u in ons papieren blad, hier
alvast een voorproefje.
kocht mijn eerste smartphone pas twee jaar geleden. Daarmee liep ik achter op menige kleuter, die
al een iPhone onderkwijlt voordat papa de zijwieltjes van zijn fiets verwijderd heeft. Mijn eigen vader
heeft al vanaf het moment dat hij de zijwieltjes van
mijn zwart-oranje kinderfietsje schroefde een hel-
dere opvatting over de mobiele telefoon: “Als ik je
er maar mee kan bellen.”
En zo dacht ik er ook altijd over, tot ook ik twee
jaar geleden overstag ging onder druk van mijn
omgeving. Al gauw verklaarde ik mijn vader voor
gek, hardop dan, want heimelijk bewonder ik zijn
standvastigheid, verslaafd als ik inmiddels ben aan
alle mogelijkheden die ik ooit versmaadde. Snel een
spelletje
bij de koffieautomaat, het nieuws lezen
op de wc, muziekje aan in de badkamer. Ik heb
Je hoort weleens horrorverhalen van
zelfs ooit onder de douche mijn enervrienden en collega’s die noodgedwongieleverancier te woord gestaan. Nooit
De smartgen even zonder smartphone moeten
ga ik meer zonder de opladers van mijn
phone overleven. Een zakkenroller, de wasmasmartphone en laptop de deur uit, zoals
heerst ons
chine, de overstap naar een nieuwe
leven. Als hij een alcoholist altijd een kurkentrekker
provider – het kwaad is zo geschied.
bij zich heeft. Een dieptepunt bereikte ik
rinkelt, lijkt
En dan zit je dagen, soms zelfs weken
niet opnemen toen ik laatst in een winderig bushokje
zonder mobiele communicatie. Afniet eens een mijn MacBook als oplaadpunt gebruikte
schuwelijk. Alsof je een vijfde ledemaat
voor mijn iPhone.
optie.
verliest. Wat zeg ik: een dierbare.
De rol van de smartphone is overheerFlauwekul, vond ik altijd. Zelf leefde
send geworden in ons leven. Als hij
ik in de veronderstelling dat het bezit van een morinkelt, lijkt niet opnemen niet eens een optie. En
biele telefoon niets bijdraagt of afdoet aan mijn
we gebruiken hem als opslagplaats van ons sociale
levensgeluk. Ook al
hoor ik tot de generatie die
leven:
een groot deel van onze communicatie staat
is opgegroeid met Pokémonkaarten en flippo’s, ik
erin, plus onze contacten en afspraken. Het zou
Terug naar de eerste pagina
04
dan ook arrogant zijn om te beweren dat ik in staat
ben in
het eenentwintigste-eeuwse Nederland een
bevredigend leven te leiden zonder de technologische geneugten die deze tijd biedt. Ik denk dat dat
maar weinig generatiegenoten gegeven is. Toch
was ik zo hoogmoedig om op de redactie van HP/
De Tijd voor te stellen dat ik het zou proberen. Een
week lang ging ik leven zonder smartphone. Zonder laptop. Zonder tablet. Zelfs zonder televisie. Ik
ging, kortom, in digitale retraite./
Het complete dagboek dat Kevin van Vliet bijhield in
zijn internetloze week leest u in de nieuwe HP/De Tijd,
die nu in de winkel ligt..
Een digitaal boek lenen
bij de bieb? Mooi niet!
/Cultuur 11 oktober 2014
door Geert Poorthuis
A
ls u al de (vele) moeite had genomen om
een poging te wagen e-books te lenen bij
uw plaatselijke bibliotheek, dan kunt u
die zich voortaan beter besparen. De meeste bibliotheken vragen u namelijk een account aan
te maken bij het Amerikaanse bedrijf Adobe, dat
vervolgens een zorgvuldige scan uitvoert van uw
harde schijf om naar alle boeken te zoeken die u
daar goed verstopt dacht te hebben.
Sinds Adobe deze week een nieuwe versie van zijn
in staat bleek een boek op afstand van een e-reader
Digital Edition uitbracht, een programma dat oorte wissen.
spronkelijk bedoeld was om het lezen van e-books
te vergemakkelijken, is het bewijs op internet vele
Nu zijn e-books en bibliotheken toch al een wat
malen geleverd: het programma leest uw harde
ongelukkige combinatie. Op de eerste plaats omdat
schijf en verzendt de gegevens, nog onversleuteld
uitgevers eigenlijk helemaal geen zin hebben om
ook, naar een internetadres dat zich
hun boeken ter beschikking te stellen
in het Amerikaanse Kansas blijkt te
zolang ze er zelf nog geld aan kunnen
bevinden. Adobe heeft inmiddels in
verdienen. Dus blijft het aanbod voor
Om te ­kunnen
een reactie laten weten dat de maatlenen moet u in de gretige lezer ondanks alle vakantieregel is genomen om piraterij (lees:
zee met Adobe, acties beperkt. En ten tweede maken
illegale download van e-books) tegen
e-books eigenlijk het hele concept
dat uw h
­ arde
te gaan. De vraag is dan natuurlijk
bibliotheek overbodig: waarom zou de
schijf scant op
met welke partij Adobe die informalezer zich tot de plaatselijke bieb wenboeken die
tie gaat delen, want zelf heeft het,
den voor een boek als de hele wereld via
u daar goed
voor zover bekend, geen belangen
­verstopt dacht internet voor het grijpen ligt?
in de boekenverkoop, afgezien van
te ­hebben.
de vuistdikke handleidingen voor
Die Adobe-kwestie maakt de zaak
zijn programma’s die wij toch al niet
­alleen maar pijnlijker: de gewaarschuw(meer) gebruiken.
de lezer zal zich wel drie keer bedenken voordat hij
Dat zou allemaal niet zo ernstig zijn – wij kunnen
zijn digitale leesvoer van de bibliotheek betrekt.
prima leven zonder de spullen van Adobe – als het
Voordat je het weet is de inhoud van je computer
niet zo was dat de meeste bibliotheken in Nederbekend in Kansas. Voor de bibliotheken zal er denland bij digitale uitleen werken met een Adobe ID,
kelijk niks anders opzitten dan over te gaan op een
die je eerst (gratis, dat wel) moet aanmaken, waarna
nieuw systeem, een taak die ik ze niet benijd. Want
je Digital Edition moet installeren. Daarmee is onze de kans dat je een Amerikaans internetbedrijf kunt
bibliotheek dus (ongewild, daar twijfelen wij niet
overhalen zijn gebruikersvoorwaarden aan te pasaan) slachtoffer van de spionageactiviteiten van –
sen is – zo weten we uit ervaring – nihil./
alweer – een Amerikaans bedrijf.
Wij zijn nog niet vergeten dat Amazon, die andere
Amerikaanse internetreus, een tijdje geleden zelfs
Terug naar de eerste pagina
05
PROBEER NU
GRATIS
OP VOLKSKRANT.NL
Met de vernieuwde Volkskrant staat de volledige redactie ook online altijd voor u klaar.
Alles wat de krant te bieden heeft, vindt u nu op onze website. En er is meer.
Stel de krant zelf samen en deel artikelen met uw vrienden. Geniet van prachtige
fotografie en ontdek de meest complete uit-agenda.
volkskrant.nl
Jip en Janneke spelen
samen in Oranje
/Sport 16 oktober 2014 door Frank Heinen
J
ip heeft een bal gekregen, van vader en moeder.
Het is een heel mooie bal.
“Kijk eens wat een mooie bal,” zegt hij.
Janneke knikt. Ze vindt de bal ook erg mooi.
“Zullen we met de bal spelen?” vraagt Jip.
“Ja”’ zegt Janneke blij, en ze nemen de bal mee naar
het veldje achter het huis.
Takkie loopt achter hen aan.
“Ik ben spits,” zegt Jip.
“Nee, ik ben spits,” zegt Janneke.
“Het is mijn bal,” gilt Jip. Ze krijgen bijna ruzie.
Dat is waar: het is Jip z’n bal.
“Maar jij mag ook wel even spits zijn,” zegt Jip
zacht.
“Fijn,” zucht Janneke.
“Straks,” zegt Jip streng.
En ze voetballen op het veldje en het is heel leuk.
Eerst maakt Jip een doelpunt en dan maakt Janneke
een doelpunt en Takkie rent er de hele tijd tussendoor. Domme Takkie.
Ze spelen heel, heel lang. Wel een half uur.
Dan komt de moeder van Janneke.
“Janneke moet eten,” zegt ze. “En Jip, jij moet ook
eten!”
“Nog heel eventjes!” roept Jip.
“Ja, nog heel eventjes!” roept Janneke.
“Vooruit dan maar. Nog één doelpunt,” zegt J­annekes moeder.
Janneke legt de bal neer, vlak bij het doel. Ze neemt
een lange aanloop en trapt dan de bal, heel hard.
De bal gaat naast het doel en rolt door het gras naar
de sloot.
“Hè!” gilt Jip.
“Hè!” gilt Janneke.
“Je had hem naar mij moeten schieten!” gilt Jip. Hij
stampvoet van kwaadheid.
Janneke maakt met haar handen het babbelgebaar.
“En nou is het klaar!” zegt Jannekes moeder. En ze
pakt Janneke vast en Jip ook en boos lopen ze naar
huis.
Jip en Janneke blijven een heel uur boos op elkaar.
Dan vraagt Jip Janneke of ze nog boos is.
“Nee,” zegt Janneke.
“Ik ook niet,” zegt Jip.
En dan gaan ze knikkeren./
IJsland-Nederland en
het gelijk van Sander
Dekker
/Media 14 oktober 2014 door Edwin van Sas
W
ie dinsdagavond rond zes uur inschakelde op NPO 1 móet wel sympathie
hebben gekregen voor de plannen van
staatssecretaris Sander Dekker met de publieke
omroep.
Ik schakel in tijdens het NOS Journaal van zes uur,
waarin ruimschoots aandacht wordt besteed aan
het debâcle in IJsland, een voetbalwedstrijd tegen
‘een stel onbehouwen Vikingen’ waarvoor de NOS
de avond ervoor drieënhalf uur zendtijd had ingeruimd. De wedstrijd zelf moest ik missen, maar
gelukkig becommentarieert en analyseert NOSpresentator Tom Egbers, net terug uit Reykjavik, er
nog even lustig op door.
Terug naar de eerste pagina
07
Daarna EenVandaag van de AVROTROS, dat opent
met een uitgebreide reportage over het debâcle in
IJsland. Is bondscoach Guus Hiddink te oud? Een
hoogleraar ouderengeneeskunde komt eraan te pas
om deze prangende vraag te beantwoorden. Dan
wordt er alvast even overgeschakeld naar Gert van
’t Hof, voor de onderwerpen in het NOS Sportjournaal.
Dat is – de klok slaat kwart voor zeven – uiteraard
volledig gewijd aan the day after the night before.
Onder anderen Tom Egbers, net terug op Nederlandse bodem, laat zijn licht schijnen op het debâcle in IJsland, en de grote vraag is: hoe nu verder?
Dat kunnen we kort daarna weleens te weten komen, want na de STER staat Matthijs van Nieuwkerk zijn goed betaalde stoel – “Spannend, voor het
eerst in tien jaar!” – graag af voor wat commerciële
zendtijd: Gijp, Derksen en Genee ouwehoeren tien
minuten van De Wereld Draait Door vol over het
debâcle in IJsland. Tot zover, tot morgen!
(“Straks doet de ploeg van RTL Nieuws het Achtuurjournaal,” verzucht een EenVandaag-journalist op
Twitter).
Dan het Achtuurjournaal. De enkelband van Volkert
van der Graaf mag af, Marieke de Vries bericht vanuit Hongkong en…: “Guus Hiddink krijgt de volle
laag.” Gelukkig is daar Tom Egbers, net terug uit
IJsland, die het een en ander kan vertellen over de
heikele situatie waarin de bondscoach verkeert.
Na vijf achtereenvolgende programma’s op NPO 1
waarin het over Guus Hiddink gaat, blijkt die nog
steeds niet te zijn opgestapt. Maar wat niet is kan
nog komen: in Nieuwsuur daarom meer aandacht
voor het debâcle in IJsland en de positie van de
bondscoach.
Zoals te doen gebruikelijk is de dagafsluiting voor
Pauw. Gisteren mocht staatssecretaris Sander
­Dekker zijn kritiek op de publieke omroep ventileren, maar vanavond zit Pauw weer bovenop de
actualiteit: “We bespreken met Frits Barend en
Jan Mulder de vraag: Is er nog een toekomst voor
bondscoach Hiddink?”
Ik denk dat ik vanavond maar eens vroeg naar bed
ga./
/Driegesprek
‘Tegenwoordig
heb je na een
­foute grap meteen
­beveiliging nodig’
door Nathalie Huigsloot
beeld Laura Cnossen
H
umor is van alle tijden. Maar verschilt
het per generatie waar mensen om lachen? Een gesprek met cabaretier Erik
van Muiswinkel, podiumbeest Bart Chabot en
presentator Jack Spijkerman over de humor van
vroeger en nu. ‘Neem nou LuckyTV. Ik vind het
misselijk en fenomenaal tegelijk .’
Merken jullie dat mensen tegenwoordig om andere
dingen lachen dan vroeger?
Bart Chabot: “Heel grofweg gezegd: in mijn jeugd
waren de cabaretiers van dienst Toon Hermans en
Wim Sonneveld, en als ik die nu terugzie is dat van
een tenenkrommende traagheid.”
Jack Spijkerman: “Wil je het decennia volhouden,
dan moet je je blijven vernieuwen, zoals Freek (de
Jonge – NH) dat doet. Hij blijft volgen wat er in
de maatschappij gebeurt en is niet blijven hangen
in een trucje. Dat zie ik wel bij Youp (van ’t Hek
– NH). Hij is heel goed in dat trucje, maar vooraf
Terug naar de eerste pagina
08
weet je al dat de bandplooibroeken langskomen, de
huppelkutjes en de mannen van vijftig die zo nodig
vreemd moeten gaan. Iemand als Herman van Veen
vernieuwt zichzelf weer wel. Ik ben een groot bewonderaar van Van Veen.”
Erik van Muiswinkel: “Het opnamebandje loopt al,
hoor.”
Spijkerman: “O, maar dat is geen geheim. Ik ben
naar al zijn shows geweest.”
Van Muiswinkel: (zingt op zijn Van Veens): “Als hij
kon toveren...”
Spijkerman: “Hij is wel slecht van betalen. Hij vertaalde twee liedjes van mij voor zijn Duitse show,
maar hij heeft nooit de auteursrechten betaald.”
Van Muiswinkel: “Maar goed. Het grote verschil
in humor door de jaren heen, zit ’m, zoals Bart zei,
heel erg in het tempo. Mijn nieuwste probeersel
op televisie was Cojones; dat maakte ik met heel
verschillende mensen, onder wie Martijn Koning,
een stand-upcomedian die op allerlei fronten bezig is, en die nu eens op zijn bek gaat en dan weer
glorieert. We moesten allebei de camera pakken en
gáán. Daarna hoorde ik van verschillende kanten:
‘Je grappen zijn allemaal in orde, maar je moet het
tempo echt omhoog gooien.’ Dat kwam, dat weet
ik zeker, puur door het contrast met Martijn, die
gewoon drie tempo’s hoger lag. Maar volgens mij
is dat helemaal niet omdat ik te oud ben: ik vind
gewoon dat als mensen echt snel gaan op een podium, zoals Dolf Jansen, dat je echt inlevert op
verstaanbaarheid. Tv is eigenlijk per definitie een
fout medium voor humor. Alles op televisie komt
honderd keer zo hard aan. En je richt een schot
hagel op een publiek dat misschien helemaal niet
geschikt is voor jouw soort humor. Veruit de leukste humor is die op je werk, met je familie, met een
vriendenclubje. Daar vindt de fijnste, subtielste humor plaats. De humor in theaterzalen is de professionele vorm daarvan, maar daar heb je ook nog altijd
een clubje gelijkgestemden. En dat is niet voor niks.
Als door een of ander toeval het publiek van Jandino Asporaat bij mij in de zaal zou zitten, dan heb ik
echt een heel groot probleem. En omgekeerd ook.’
Spijkerman: “Maar Kopspijkers dan, waarin jullie
over alles grappen maakten. Daar keken toch drie
en een half miljoen mensen naar?”
Van Muiswinkel: “Ja, maar dat zijn uitzonderingen.
Dat lukt verder niemand. Moet je maar nagaan hoe
vaak dat in de Nederlandse tv geschiedenis gelukt
is. Jiskefet was heel leuk, maar dat had een paar
honderdduizend kijkers.”
Spijkerman: “Omdat ik zoveel cabaretiers en artiesten in Kopspijkers mee liet doen, heeft Freek de
Jonge eens gezegd: ‘Kruip maar in de reet van Spijkerman, en dan komt het wel goed met je carrière.’”
Van Muiswinkel: “Freek trad daar op eigen verzoek
zelf ook herhaaldelijk op om zijn zalen vol te krijgen. Maar tegenwoordig is het knap rustig in de
reet van Jack.”
Chabot: “Haha, dat lijkt mij een goede kop voor dit
artikel.”
Spijkerman: “Haha, mij niet. Maar Erik heeft wel
gelijk dat humor erg cultuurgebonden is. Herman
Finkers werd in het begin bijvoorbeeld niet in Amsterdam toegelaten. De eigenaresse van Bellevue
vond er niks aan. Twentse humor, wat moest je
ermee? Maar wat ik vooral een verschil met vroeger
vind, zijn de gevoelige reacties. Als er bij Kopspijkers een grap over joden was gemaakt, dan werd
ik ook aangeklaagd door de Anne Frank Stichting,
maar de reacties waren niet zo massaal en agressief
als nu. Neem die Pietendiscussie. Iemand hoeft er
maar een grap over te maken en iedereen dondert
eroverheen... Dat gezeik. Ja, ik vind het nu gezeik
worden. Ik ging er heel lang in mee, en nu vind ik
dat er alle grappen over gemaakt moeten worden
die er maar zijn.”/
Het volledige gesprek met Spijkerman, Van Muiswinkel
en Chabot vindt u in de nieuwe HP/De Tijd.
Terug naar de eerste pagina
09
Eindelijk een draagbaar
condoom voor uw
online-privacy
/Technologie 15 oktober 2014
door Annelies Beltman
P
rivacy is een van de belangrijkste kwesties
van deze tijd. Facebook verandert om de
paar maanden zijn privacybeleid, tot grote
frustratie van veel gebruikers (al gaat het aan
anderen onopgemerkt voorbij). Als het aan NSAklokkenluider Edward Snowden ligt, stopt iedereen vandaag nog met het sociale netwerk, en liefst
ook maar meteen met Google en Dropbox. Zijn
we online wel veilig? Delen we niet te veel?
verstuurd of ontvangen. Dat blijkt zeer effectief
te zijn, want het Tor-netwerk blijkt behalve door
voorvechters van het vrije woord ook gebruikt te
worden door bijvoorbeeld drugshandelaren en zelfs
kinderpornoliefhebbers.
Het nadeel van het op die manier gebruiken van
het Tor-netwerk zit ’m in die verplichte installatie
van de software: omdat niet iedereen even handig
is met zijn computer, gebeurt dat nogal eens onjuist
Een klein apparaatje, de Anonabox, belooft al onze
of onzorgvuldig. De Anonabox lost dat probleem
privacyproblemen te verhelpen. Volgens de makers
op: je plugt het ding eenvoudig tussen je
is het apparaatje dé manier om anocomputer en je internettoegang, en het
niem online het hele web af te surfen.
doet vervolgens uit zichzelf het versleuDaarbij wordt gebruik gemaakt van
Het gadget
Tor-software.
is zo klein dat telwerk – volgens de makers zelfs nog
sneller dan bij normale toepassing van
Anoniem surfen via het Tor-netwerk
het in een
Tor.
is al vele jaren mogelijk. De gebruiker
sigarettenDe makers lanceerden het idee voor de
moet dan op zijn computer (of telepakje past,
foon) software installeren die ervoor
en bovendien Anonabox op 13 oktober op Kickstarter. Het apparaatje is zo klein dat het
zorgt dat dat de in- en uitgaande inforgoedkoop:
matie via zoveel eveneens versleutelde
niet meer dan in een pakje sigaretten past, en is daardoor overal te gebruiken. Bovendien
computers wordt verstuurd dat nie45 dollar.
is het goedkoop: voor 45 dollar heeft
mand nog kan achterhalen wie ze heeft
u er straks eentje in huis. Zoals Wired schrijft: de
­Anonabox is als een condoom voor je privacy. “Now
routing all your traffic through Tor may be as simple
as putting a portable hardware condom on your ethernet cable.”
De makers wilden 7500 dollar hebben om de productie te kunnen starten, maar hebben inmiddels al
bijna 500.000 dollar opgehaald.
WHO komt met een
verontrustend rapport
over energiedrankjes
/Wetenschap 15 oktober 2014
door Paul Geraedts
M
onster, Rockstar, Red Bull. Die
schreeuwerige merknamen gaan gepaard met gewiekste marketingcampagnes: je zou van die drankjes een betere concentratie krijgen, of zelfs vleugels. De merken
afficheren zich graag met (extreme) sporters, die
na hun topprestatie op het erepodium meteen een
halve liter van het mierzoete brouwsel in handen
gedrukt krijgen.
De combinatie van opdringerige marketing, schermen met idolen en de suikerzoete smaak van de
drankjes werkt uitermate effectief, vooral bij pubers. Leraren klagen steen en been dat de school-
Terug naar de eerste pagina
10
jeugd massaal loopt te stuiteren door de cafeïne. De
concentratieverhogende werking waar de fabrikanten van deze legale drugs zich op beroepen valt dus
bitter tegen.
Maar dat is niet eens het ernstigst. Ronduit gevaarlijk zijn de hartproblemen waartoe een overdosis
cafeïne kan leiden. “Ga je dood van het drinken van
Monster Energy?” vroegen wij in 2012 nog op deze
site na een verontrustend rapport van de Amerikaanse Food and Drug Administration, waarin
werd gesteld dat energiedrankjes een of twee mensenlevens per jaar kosten. Ons eigen Voedingscentrum adviseert kinderen tot dertien jaar geen
energiedrankjes te geven, en die tot achttien jaar er
hooguit eentje per dag te laten nuttigen.
Nu vindt ook de Wereldgezondheidsorganisatie
(WHO) het tijd voor een waarschuwing, naar aanleiding van nieuw onderzoek. Cafeïne is het meest
onderzochte ingrediënt in energiedrankjes, zegt de
WHO, maar de meeste bevatten ook andere oppeppende stoffen (zoals taurine, guarana, glucuronolactone en B-vitaminen) waarvan niet of nauwelijks
bekend is wat de langetermijneffecten ervan zijn,
zeker in combinatie met (hoge doses) cafeïne.
De WHO drukt zwangere vrouwen op het hart
niet te veel van het spul te consumeren, een advies
dat ook het Voedingscentrum geeft. Een teveel aan
cafeïne kan leiden tot miskramen en vroeggeboortes. En het hoge suikergehalte verhoogt de kans op
diabetes type 2.
Veel mensen denken nog altijd dat cafeïne helpt
tegen dronkenschap, en nemen na een avond stappen energiedrankjes om te ontnuchteren. Helaas
werkt dat niet en blijkt het zelfs gevaarlijk, volgens
een vorig jaar gepubliceerd onderzoek. De combinatie energiedrankjes en alcohol vergroot de kans
op agressief gedrag en op dronken achter het stuur
kruipen – wie wodka-Red Bull drinkt, merkt door
het oppeppende effect van de cafeïne minder van
de alcohol die hij wel degelijk binnenkrijgt. Bovendien neemt ook de kans op hartproblemen toe,
doordat alcohol de hartslag vertraagt terwijl cafeïne
die versnelt. Anders dan je misschien zou verwachten heffen die twee effecten elkaar niet op, maar
kunnen ze tot levensgevaarlijke hartritmestoornissen leiden./
/Seks
Op een vieze manier
lekker
door Pauline Bijster
beeld Lauren Hillebrandt
D
at vrouwen niet van porno houden, is
een misvatting. Anders was het hitsige
proza van Vijftig tinten grijs niet zo’n
­succes. Toch wringt er iets. Verslag van een zoektocht naar het vrouwelijk onbehagen. ‘Soms wil je
stout zijn.’
Aan porno zit iets ongemakkelijks. Als je er als
vrouw graag naar kijkt of vindt dat het erbij hoort,
ben je oppervlakkig. Heb je er een hekel aan, dan
ben je een trutje. Sommige vrouwen verbieden
zichzelf en hun man ernaar te kijken, anderen
smullen ervan en spelen de scènes in de slaapkamer
(of in de parenclub) zoveel mogelijk na. De meeste
vrouwen die ik ken, ikzelf inbegrepen, zitten tussen
deze twee uitersten in. We vinden porno intrigerend maar ook lastig, opwindend maar ook leeg. Als
we ernaar kijken, hebben we soms meteen erna al
spijt. Toch kijken we later weer. Dat onze mannen
ernaar kijken, vinden we logisch, maar niet altijd
leuk.
Met porno komt iedereen vroeg of laat in aanraking. Het is gratis, overal verkrijgbaar en op een
vieze manier lekker. ‘Een moeilijk te weerstaan gif’
Terug naar de eerste pagina
11
noemt filosoof
Alain de Botton zijn in
september verschenen boek
Meer denken over seks: “De
plots zijn altijd even stupide, de dialogen absurd,
de acteurs worden uitgebuit, de interieurs
zijn lelijk en de foto’s
noemt de filosoof Alain de Botton het zijn in september verschenen boek Meer denken over seks: “De
plots zijn altijd even stupide, de dialogen absurd, de
acteurs worden uitgebuit, de interieurs zijn lelijk
en de foto’s voyeuristisch – vandaar het gevoel van
walging dat ons overvalt zodra we aan onze trekken
zijn gekomen.”
In McSex (2008) vergelijkt de journaliste Myrthe
Hilkens porno kijken met eten bij McDonalds: bevredigend, maar als je je buik vol hebt, wil je zo snel
mogelijk weer weg. Hilkens beschrijft alle voors en
tegens die vanuit feministische kringen tegen het
fenomeen zijn opgeworpen, en die variëren van
‘totaal vrouwonvriendelijk’ tot ‘een bevrijding van
de seksualiteit’.
Hilkens – tegenwoordig Kamerlid voor de PvdA –
neemt net als Alain de Botton stelling ­tegen liefdeloze, platte seks. Die zou slecht voor ons zijn. Mede
door porno groeien jonge vrouwen volgens Hilkens
op met een verkeerd zelfbeeld, en raken ze onzeker
over hun lichaam en hun seksualiteit. Met documentairemaakster Sunny Bergman streed Hilkens
tegen de ­‘pornoficatie’ van de samenleving: tegen
gecorrigeerde schaamlippen, tegen opgepompte
borsten en tegen de rapcultuur waarin vrouwen als
hoeren en bitches worden voorgesteld.
Veertig procent van alle vrouwen in Nederland
(en tachtig procent van de mannen) kijkt weleens
porno in blaadjes, op internet, op dvd. Achttien
procent van hen (bij de mannen 66 procent) kijkt
maandelijks, blijkt uit cijfers van onderzoekscentrum Rutgers WPF uit 2008. Hoogopgeleide vrouwen kijken vaker dan laagopgeleide.
Wat vínden ze daar nu van? Ik vroeg het een aantal
vrouwen via de mail; negen van hen, tussen de 25
en 55 jaar, reageerden; met hen ging ik praten.
Allemaal kijken ze weleens naar porno op internet, of deden ze dat in het verleden. Ze vinden het
opwindend, met een ‘maar’. Ontwerper Bregje (38)
heeft achteraf altijd ‘een viezig gevoel’. Hoewel, dat
slijt. “Ik begin door te krijgen dat ik lang niet de
enige vrouw op aarde ben die dit doet, en dat maakt
het makkelijker.”
“Ik vind het spannend om naar te kijken,” zegt de
actrice Lin (28). “De industrie eromheen daarentegen lijkt me verschrikkelijk. Als ik porno kijk, komt
er door de opwinding heen altijd walging.” Ze kijkt
‘soms’. “Het kan prettig zijn als je bijna uit elkaar
spat van opwinding, maar het je even ontbreekt aan
eigen fantasie. Je wordt snel meegenomen naar iets
extreem geils.”
De meeste geïnterviewde vrouwen kijken ‘soms’,
zeggen ze. Voor Daphne (25, student) is dat ‘zo’n
twee keer per maand, en vaker als mijn vriend van
huis is’. Ze vindt er steeds minder aan: “Met internetporno krijg je alles voorgeschoteld. Makkelijk,
maar ook saai. Op een gegeven moment heb je het
wel gezien.” Sekspassages uit boeken van Jan Wolkers en Remco Campert vindt ze wel nog steeds erg
opwindend. “Omdat die je fantasie prikkelen.”
Bregje kijkt bij vlagen dagelijks, en dan weer maanden niet. Xiomara (32), die een winkel heeft, keek
vooral vaak toen ze zwanger was en ‘de hele dag
krols’. De 35-jarige consultant Nadia kijkt met haar
vriend om in de stemming te komen, sieradenontwerper Lisa (43) af en toe uit nieuwsgierigheid. De
55-jarige schrijfster Anne is een pornoverlater: “Ik
herinner me dat ik in de bibliotheek tussen de boekenrekken Histoire d’O (van Pauline Réage, uit 1954
Terug naar de eerste pagina
12
– PB) stond te lezen en opgewonden werd. Maar
van De honderd dagen van Sodom (van Markies de
Sade, uit 1785 – PB), dat ik in de zesde klas van het
gym las om erbij te horen, ben ik dagen ellendig
geweest. Ik walgde van iedereen die ik tegenkwam,
ik dacht: o, jij bent ook een mens en dus in staat
tot zulke smerigheid. Het hing wel af van het soort
porno. Hoe onschuldiger, hoe makkelijker ik mezelf
toestemming gaf om de opwinding te voelen.”
Het soort porno, dat maakt voor véél vrouwen
nogal wat uit. Het aanbod raakt langzamerhand
gevarieerder, en aantrekkelijker voor vrouwen. Daar
is zelfs een aparte term voor: porna. Pornoregisseur
Erika Lust maakt ‘intelligentere’ films dan mannen,
zei ze in 2010 tegen vrouwenblad Opzij. “Mijn films
zijn wel gebaseerd op een beetje verhaal, dus ik
maak duidelijk wie de personages zijn en waarom
ze seks hebben. (–) Pornofilms gemaakt door vrouwen zijn vaak realistischer.”
Een enorm succes is op dit moment Vijftig tintentrilogie van de Britse schrijfster E.L. James, waarvan
al 37 miljoen exemplaren zijn verkocht, vooral aan
vrouwen. “Als zo’n slecht geschreven boek al zoveel
aandacht krijgt, kun je nagaan hoeveel belangstelling er zou zijn voor goed geschreven porno,” zei de
eveneens Britse feministe Caitlin Moran in augustus tegen The Huffington Post.
De helft van de vrouwen die in dit artikel aan het
woord komen, heeft een of meer delen van de
Vijftig tinten-trilogie gelezen. Het deed ze weinig,
zeggen ze. De hoofdpersoon is niet krachtig, en dus
geen vrouw met wie ze zich graag identificeren.
In de betere vrouwvriendelijke porno is de hoofdpersoon een mooie, sterke en intelligente vrouw.
“Die dame in Vijftig tinten grijs zanikt zo over haar
onzekerheden en is gericht op een conservatieve relatie,” zegt Bo, een 41-jarige kunstenaar. “Liever lees
ik de boeken van Heere Heeresma (zoals Robuuste
buste en Een hete ijssalon – PB). Dat is losgeslagen
literaire fantasieporno zonder fratsen.”
Het voordeel van porno op papier is dat je zelf de
gezichten erbij kunt verzinnen. In films laten die
weleens te wensen over, vindt Nadia. Van haar zouden de mannen best knapper mogen zijn, en ze zou
meer van hun lichaam willen zien, want meestal
zijn ze gereduceerd tot een romp met een piemel.
Afkeer tijdens het kijken draagt bepaald niet bij aan
seksuele opwinding. “Een man die in het gezicht
van een vrouw spuit, vind ik walgelijk,” zegt Lisa
Terug naar de eerste pagina
13
stellig. Wat ook weerzinwekkend wordt gevonden:
zeer gericht op hun eigen genot en spelen – al zegoneerbiedige gangbangs en masturbatiescènes. Gegen ze van niet – een beetje de film na. Anne: “Hoe
weld en verkrachting. Geslachtsdelen die heel snel
meer porno een man kijkt, hoe minder uithouin en uit elkaar g­ lijden, die zo schoon en glad zijn
dingsvermogen in bed.”
dat ze van plastic lijken. Vrouwen die tot aan hun
Als je afgaat op de Viva, het blad dat nieuwe abonmiddel volgeduwd worden met piemels. Een man
nees vibrators cadeau doet, willen alle vrouwen
die alleen maar met zichzelf bezig is, een vrouw
graag porno kijken of porno ‘zijn’. En de pornodie niet geniet. Perverse machtsverhoudingen.
marketingmachine houdt dat beeld in stand, stelt
Onsympathiek ogende types. Bleke bottenlijfjes,
Myrthe Hilkens in McSex. Vrouwen uit feminis­peroxideblondines met een dikke laag plamuur op
tische, religieuze dan wel conservatieve hoek die
het gezicht. Dikke mannen die op vrachtwagenporno bekritiseren, worden afgeschilderd als ‘zeurchauffeurs lijken.
pieten, burgertrutten of frigide sukkels’ schrijft
Vrouwen willen zich kunnen identificeren met de
ze. “Zelfs politici die (–) rapporten presenteerden
vrouw in het filmpje of in het verhaal,
waarmee zij het schrijnende probleem
zoveel wordt duidelijk. En de man
‘Zou hij echt van de vrouw- en kindslaven in de seksmoet er op z’n minst toonbaar uitzien.
en porno-industrie wilden agenderen,
verlangen
De helft van de vrouwen die ik sprak
werden (–) door sommige collega’s neernaar die
vindt ‘gewone’ porno vrouwonvriengezet als esoterische geitenwollensok­grote tieten
delijk. Anne: “Die doet geen recht aan
en schudden- ken,” aldus Hilkens.
de ingewikkelde seksualiteit van vroude billen
wen.” Bregje: “De vrijere omgang met
waar hij naar Met porno kijken doet ook ‘de ander’
porno en seks in onze maatschappij
zijn intrede in een relatie, een nieuwe
keek?’
heeft vooralsnog niet goed uitgepakt.
lustopwekker naast de eigen partner.
Natuurlijk hebben genoeg meisjes
Dat maakt de relatie niet altijd makkegeleerd dat seks moet samengaan met respect en
lijker. In 2010 schreef ik met Marjolein Stormezand
vertrouwen. Maar volgens mij zijn er evenveel
in de deels autobiografische roman Slash/mama
jonge vrouwen die alle zelfrespect laten varen. Ik
over de jaloezie die je kunt voelen als je partner
vrees dat er wel een verband is met de acceptatie
naar porno kijkt: “Hij houdt van milfs. Van die heel
van porno.”
vieze, oude smakeloze milfs van buitenlandse porMannen die erg veel porno kijken zijn slechtere
nosites. Van die vrouwen die mijn moeder zouden
minnaars, wordt bovendien opgemerkt. Ze zijn te
kunnen zijn, alleen veel lelijker. Seksfilmpjes met
dat soort vrouwen bekijkt hij door ons gebrek aan
seks, of gewoon omdat hij het altijd al deed, terwijl
ik lig te wachten op een beetje liefde of aandacht
maar daar zelf ook geen aanstalten toe maak. Ik
laat hem zichzelf aftrekken op milfs terwijl ik in de
kroeg op zoek ga naar de milf in m
­ ezelf.”
Volgens Hilkens leidt de consumptie van porno
in een relatie niet zelden tot problemen; zelfs een
breuk is mogelijk. Maar dan vraag ik me toch af wat
er eerst was: de problemen of het (veelvuldig) naar
porno kijken als uitvlucht.
Lisa vond het vervelend dat haar ex vaak naar
porno keek omdat de vrouwen er zo nep in doen.
Bo vindt daarentegen dat porno erbij hoort, en ze
vindt het raar dat haar huidige partner er weinig
interesse in toont. Lin begreep wel waarom haar
ex-partner regelmatig naar porno keek: bij haar
kwam hij op een gegeven moment niet meer aan
zijn trekken. “Jaloers was ik niet echt, ik vond het
interessant. Het riep vragen op. Zou hij écht verlangen naar die grote tieten en schuddende ­billen waar
hij naar keek en die ik absoluut niet heb, of was het,
net als voor mij, alleen een manier om snel klaar te
komen?”
Dorre (30, ontwerper) weet dat haar man weleens
porno kijkt. “Ik moedig het niet aan, maar ik keur
het ook niet af,” zegt ze. Wel heeft ze zich soms afgewezen gevoeld als hij keek. Bregje vindt het juist
lastig dat haar vriend níet naar porno kijkt. “Aan
de ene kant vind ik het heel fijn dat hij niet kijkt en
Terug naar de eerste pagina
14
zelden de hand aan zichzelf slaat; in bed is hij ook
van de menselijke natuur laat zien – waarin mensen
geen macho of billenklapper. Maar ergens wordt hij
bijvoorbeeld geestig zijn of vriendelijk tegen elkaar
door dat zachtaardige ook iets minder mannelijk.
doen of hard werken of slim zijn – zodat onze sekHet zal wel nooit goed zijn.”
suele opwinding kan versmelten met en onze waarDe meeste vrouwen staan nogal ambivalent tedering kan groeien voor die andere elementen van
genover het onderwerp, blijkt uit alle gesprekken.
een goed leven.”
Volgens de Vlaamse seksuologe Goedele Liekens
Hadley Freeman, columniste van de Britse krant
weerspiegelt dat de houding van
The Guardian, ziet de aard van porno
vrouwen tegenover seksualiteit in het
hoe dan ook veranderen. “Seks, zoals
Goedele
algemeen: “Wij hebben daar meer last
die nu alomtegenwoordig is en wordt
­Liekens: ‘Als
van dan mannen. Het is het eeuwige
misbruikt, is (straks) helemaal niet zo
moeder wil je
conflict tussen de hoer en de moeder
niet rondlopen pornografisch meer.” Wat we geil gaan
in iedere vrouw. Een haast schizofrevinden, zijn volgens haar heel andere
in jarretelles.
ne situatie, een dualiteit waartussen
Maar soms mag dingen: na een periode zonder bereik
wij moeten shiften. Maar we moeten
weer ­mobiel kunnen bellen, bijvoorje stout zijn.
ermee leren omgaan. Als moeder wil
beeld. Een fijne sms krijgen tijdens een
Dat is het
je niet rondlopen in jarretelles. Maar
oersaaie meeting, of de laatste roddels
opwindende.’
die ambivalentie geeft ons ook iets
lezen op internet.
extra’s: soms mag je stout zijn. Dat is
Dát zou een hoop onbehagen schelen./
het opwindende.”
Xiomara: “Dat zal best, maar ik ervaar porno toch
als een demystificatie van seks. Door het vorige beDe namen van de geïnterviewden zijn gefingeerd.
roep van mijn ex-vriend, filmtechnicus, heb ik veel
amateurporno gezien. Dan zie je hoe universeel en
Dit artikel verscheen eerder in HP/De Tijd 06 2012.
dus on-uniek seks eigenlijk is.”
Ach, ideaal is het allemaal niet. Maar krijgen we
niet gewoon de porno die we verdienen? Of kan het
anders? Alain de Botton in Meer denken over seks:
“Idealiter zou onze lust erdoor worden opgewekt
in een context die ook andere, verfijndere kanten
COLOFON
/Directeur
J. De Leeuw
/Uitgever
Marianne Verhoeven
/Chef webredactie
Edwin van Sas
/Eindredactie
Cecilia Tabak
/Art director
Ellen van Rossum
/Aan dit nummer werkten mee
Annelies Beltman, Pauline Bijster,
Laura Cnossen, Paul Geraedts,
Frank Heinen, Lauren Hillebrandt,
Nathalie Huigsloot, Tim Jansen,
Geert Poorthuis, Kevin van Vliet
/Marketing & Advertentie-exploitatie
Marlou van Uden (chef)
[email protected]
/Contact HP/De Tijd
[email protected]
Meld u nu aan voor de nieuwsbrief
en ontvang tevens het
weekblad in uw mailbox!
Sluit hier een abonnement af
op HP/De Tijd
Terug naar de eerste pagina
15