Transcript Landschapskrant - Regionaal Landschap Groene Corridor vzw

Landschapskrant
Groene
Corridor
GRATIS
6
7
14
6 Brabantse vaarhappening
Fietsen en wandelen
7 Rondje kouters
Veelzijdig Kapelle-op-den-Bos
14 Broodje onkruid
Koken met onkruid
WIN een overnachting met
ontbijt in B&B Oase
in Londerzeel
Lente 2014 • jaargang 10 • Nr. 19
Voorwoord
Water = leven
Water, soms haalt het verwoestend uit en wordt het vervloekt.
De overstromingen die de voorbije winterperiode Zuid-Engeland
teisterden, liggen nog vers in het geheugen. Toch is water niet weg te
denken uit een landschap. Denk maar aan de mooie beekvalleien die
deze regio nog rijk is. Water is ook een bron van veel leven zoals kikkers,
padden, salamanders, libellen en bootsmannetjes…
Waterleven in kleine poelen in je buurt en grote waterpartijen in de regio:
het passeert allemaal de revue in dit themanummer. RLGC schenkt
dit jaar immers extra aandacht aan water en waterleven. Heb je een
geschikte plek die van nature nat is? Dan helpt RLGC je bij het graven van
poelen. Lees er meer over op blz. 8 en 9. Je kunt ook zelf aan de slag. Een
poel of vijvertje tovert je tuin of schoolomgeving om tot een natuurparel
die je zelf onder de loep kunt nemen. Poelenbrochure, kikkerkoffer of
waterkoffer zetten je op weg!
Ook de voorjaarsactiviteiten staan in het teken van die wondere
waterwereld: met de fiets langs poelen en beekvalleien tijdens de
Brabantse Vaarhappening, op ontdekking in Kapelle-opden-Bos tijdens Rondje Kouters… het kan allemaal. En er
is uiteraard aandacht voor waterdieren en -planten tijdens
de cursus ‘Natuur-in-Zicht’, die momenteel loopt in de
regio. Vergeet ten slotte ook geen blik te werpen op de rest
van de activiteitenkalender. Je vindt zeker je gading in het
aanbod!
Tot binnenkort op één van de activiteiten.
Jozef De Borger
Voorzitter RLGC
2
Jaarthema water
Kwakende
groene kikker
Vilda-Rollin Verlinde
Jaarthema water
Een duik in de poel met RLGC tijdens Kikvorscursus XL Poelen en Waterpartijen –
Aanleg en beheer van een poel
Landschapskrant Groene Corridor nr. 19 Lente 2014
3
Wonderlijk water
Voel jij ook nattigheid?
Er is altijd heel wat te beLEVEN in en rond het water. Vele planten en dieren voelen zich
er thuis of hebben water nodig om zich voort te planten. Neem op een mooie (zomer)
dag eens een picknick mee en zet je aan de waterkant. Je zult versteld staan welke
schouwspelen je allemaal te zien krijgt.
Libellen en juffers zetten hun eitjes af op
waterplanten. De larven die hier uit komen leven
in het water en zijn strikte vleeseters. Ze jagen op
zicht. In troebel water vinden ze dus geen prooi.
Dankzij de oppervlaktespanning
lopen Schaatsenrijders op het
water. Ze eten insecten die per
ongeluk in het water terechtkomen
en door hun gespartel verraden
waar ze zijn.
Waterranonkel is een van
de ondergedoken waterplanten die zuurstofleveranciers
zijn voor een poel.
De zeldzame en Europees beschermde Kamsalamander is een bewoner van
kleinschalige landschappen met hagen, houtwallen, rijen knotbomen, poelen, rietkragen
en vochtige bosjes. In de voortplantingstijd maakt het mannetje zich mooi met een scherp getande rugkam.
4
Wonderlijk water
De Meervleermuis jaagt ’s nachts op insecten boven kanalen en grote open plassen. Overdag schuilt ze in
spleten, onder dakpannen of dakoversteken
van gebouwen in de buurt.
Groene kikkers zijn erg aan water gebonden. Ze brengen een groot deel van
hun leven in het water door. Ze vormen
tijdens het paarseizoen roepkoren van
soms tientallen tot honderden mannetjes bij elkaar. Als je in de buurt bent,
zal je dat geweten hebben…
Oeverplanten zoals
Gele lis geven insecten
en andere dieren
beschutting, voedsel
en een plek om te
overwinteren.
Landschapskrant Groene Corridor nr. 19 Lente 2014
5
Vaarhappening
Fietsen en wandelen tijdens
de Brabantse Vaarhappening
Op donderdag 1 mei 2014 kan je op ontdekking langs de Brabantse
kanalen en de Zenne en zo ‘voorproeven’ van het nieuwe vaarseizoen in
Brabant en Brussel.
Verken al varend, fietsend en wan-
gen dat mensen kunnen smullen
delend deze verrassende regio.
van heerlijke honing. Maar bijen
Ontdek verrassende wandelplekjes
zorgen ook voor de bestuiving van
en groene fietswegels, geniet van
meer dan 80% van de landbouwge-
oude en nieuwe architectuur na-
wassen. Zonder bijen geen lekkere
bij de waterkant of verpoos bij één
tomaten, sappige appels of een mo-
van de vele animatiestandjes. Ook
dieuze jeansbroek. Einstein zei zelfs
RLGC staat te (water)trappelen om
dat als bijen uitsterven, de mens
jou een onvergetelijke dag te bezor-
nog maar 4 jaar te leven heeft!
gen. Je kunt hiervoor terecht op 2
locaties:
de favoriete plekjes van de bijen in
Kapelle-op-den-Bos - Vaartdijk:
Vilvoorde en kom te weten hoe ook
Geleide fietstocht ‘Watertrappen’.
jij de bijen kan helpen. Starten kan
Fiets langs wonderlijk water zoals
tussen 10u en 16u aan de infostand.
poelen, private vijvers, paddenover-
GPS-toestellen ter beschikking. De
steekplaats, molens… of een hele
wandeling is net geen 6km lang en
beekvallei naar Vilvoorde. Je start
je bent ongeveer 2u onderweg.
om 11u30u of om 15u30. De tocht is
Meer informatie via
18 km lang en je bent ongeveer 2,5u
www.vaarhappening.be
onderweg. De terugkeer van Vilvoorde naar Kapelle-op-den-Bos is
mogelijk per boot (fiets aan boord).
Vilvoorde – Steenkaai: leuke
GPS-wandeling ‘Vilvoordse Biekes’.
Iedereen weet dat bijen ervoor zor-
6
Ontdek via deze GPS-wandeling
De Brabantse Vaarhappening is een organisatie van Brussels by Water en Kanaaltochten Brabant. Het programma komt
tot stand met de actieve medewerking
van de kanaalgemeenten, toeristische instanties, regionale landschappen, milieuen natuurverenigingen en met de steun
van de provincie Vlaams-Brabant, het
Brussels Gewest en de Vlaamse overheid.
Rondje Kouters
Veelzijdig Kapelle-op-den-Bos
tijdens Rondje Kouters
Op zondag 22 juni 2014 zet Toeris-
streekproducten… Of gewoon iets
me Brabantse Kouters vzw de deu-
leren over de natuur en de werking
ren open voor ‘Rondje Kouters’,
van Pasar, RLGC en andere vereni-
de Dag van de Brabantse Kouters.
gingen. Kortom, de 11 gemeenten
Gastgemeente dit jaar is Kapelle-
van de Brabantse Kouters zetten
op-den-Bos. Van 10 tot 18 uur kan
hun beste beentje voor om zowel
je aan het Gemeenschapscentrum
fietsers, wandelaars als gezinnen
De Oude Pastorie in Nieuwenrode
de streek te leren kennen.
komen genieten van een gevarieerd programma.
Meer informatie
Toerisme Brabantse Kouters vzw,
Kom met de fiets naar Kapelle-op-
tel. 02 270 99 30 of
den-Bos voor een tocht van circa
[email protected]
20km en ontdek enkele verborgen
www.brabantsekouters.be
plekjes. Wie graag de fiets thuis
laat, kan wandelen langs het Pastoriepad of zich laten verwennen met
theater, een drankje, workshops,
een streepje muziek, verrukkelijke
Rondje Kouters is een initiatief van Toerisme Brabantse Kouters vzw, i.s.m. met
de gemeente Kapelle-op-den-Bos, Regionaal Landschap Groene Corridor en
Pasar.
Landschapskrant Groene Corridor nr. 19 Lente 2014
7
Project in de kijker
Ook getest vóór mensen:
boeiende waterprojecten
Voor natuur en landschap aan de slag gaan rond het thema water, kan
op vele manieren. RLGC deed voor jou een vergelijkende test.
Tuinvijver
dig uit te kiezen. Vermijd exoten of
Hoewel tuinvijvers niet het hoofd-
sterk woekerende exemplaren en
doel zijn voor een regionaal land-
probeer het eens zonder vissen.
schap, wil RLGC toch hun belang
8
voor natuur niet minimaliseren. Stu-
Poelen
dies tonen immers aan dat nergens
Al vele jaren werkt het regionaal
zoveel waterbiodiversiteit terug te
landschap aan het herstel en de
vinden is als in een goed uitgebalan-
uitbreiding van het netwerk van
ceerde tuinvijver. En dat is logisch,
kleine landschapselementen (KLE).
want je kunt heel bewust inrichten
Poelen horen hierbij en zijn één van
en de folie beschermt de vijver te-
de belangrijkste natuurlijke bouw-
gen negatieve invloeden van buiten-
stenen. Ze zijn een voortplantings-
af. Folievijvers zijn bovendien ideale
plaats voor kikkers, padden en sala-
oplossingen in situaties waar een
manders en vormen een belangrijke
natuurlijke poel niet haalbaar is. Je
verblijfplaats voor libellen, juffers
dient wel de waterplanten zorgvul-
en andere waterdiertjes. Bovendien
Project in de kijker
Net zoals bij een poel zijn deze waterpartijen een levend verhaal. Om
ze te onderhouden moet men af
en toe het slib of de plantengroei
verwijderen. Maar je krijgt er dan
weer een topfit exemplaar voor in
de plaats zodat ook de volgende
generaties van al dat moois kunnen
genieten.
Beste koop
Over welk type water het ook gaat,
klein, groot, diep, natuurlijk of niet,
allen hebben ze hun karakteristieke
uitstraling maar ook een gemeentrekken ze planten aan die nergens
anders in het landschap voorkomen. Poelen hebben bovendien dit
voordeel: eens gegraven neemt de
schappelijke
aantrekkingskracht.
Mensen vertoeven nu eenmaal
graag langs het water en komen er
tot rust. Je kunt uren turen naar al
natuur het gratis van je over.
dat moois. Maar sta dan ook even
Waterpartijen
dat hierachter schuilt. Welk project
Typisch voor de groene gordel rond
Brussel zijn de vele kasteeldomeinen. En niet zelden tref je daar ook
een grote waterpartij of een ringgracht aan. Bekijk zo’n waterpartij
als een grote poel. Je vindt hier
dezelfde waterbewoners, bloemen
en planten. Alleen zijn ze door de
grootte van de waterpartij ook groter in aantal. Bovendien vind je er
vaak ook andere dieren, zoals vissen en watervogels.
stil bij het wonderlijk natuurverhaal
je ook kiest, je komt zeker niet bedrogen uit!
Meer informatie
Sla er de poelenbrochure op
na. Haal een gratis exemplaar
af op het secretariaat van
RLGC of download ze via
www.rlgc.be. Je kunt de brochure ook bestellen tegen 1,5€
verzendingskost (02 253 43 04
of [email protected]).
Landschapskrant Groene Corridor nr. 19 Lente 2014
9
Koesterburen
Het zwartgele goud
van Asse en Opwijk
Verscholen onder strooisel of oude boomstronken kan je in Kravaalbos
nog Vuursalamander aantreffen. Wees niet bang, deze prachtige salamander spuwt geen vuur. Oude legenden vertellen dat vuursalamanders immuun zouden zijn voor vuur. Meer nog, ze zouden uit vuur ‘geboren worden’ en zelfs vuur kunnen uitdoven.
Een Vuursalamander heeft een
water om in het voorjaar zijn larven
zwartgeel vlekkenpatroon op zijn
af te zetten. Daarvoor gaat hij op
lichaam. Deze opvallende kleuren
zoek naar koel, helder en vooral pro-
dienen om zijn natuurlijke vijanden
per water in het bos.
af te schrikken, want voor hen is hij
giftig. Hij is voornamelijk ’s nachts
Bosontginning,
actief en bij regenachtig weer. Hij
dood hout en watervervuiling vor-
houdt van oud vochtig loofbos met
men grote bedreigingen voor deze
dood hout, een dikke strooisellaag,
zeldzame salamander. Vuursala-
zuivere bronbeekjes en ondiepe
mander is dan ook aangeduid als
poeltjes. Zulke plekjes zijn er nog
beschermde soort in Vlaanderen en
maar weinig in Vlaanderen en daar-
is een koesterbuur van Asse en Op-
om komt de Vuursalamander nog
wijk. Samen met Regionaal Land-
zelden voor.
verdwijnen
van
schap en Bosgroep Groene Corridor zetten deze gemeenten zich
Voor
een
sala-
mander heeft hij
eerder
slechte
zwemcapaciteiten en is daarom
ook een echte
landsalamander.
Hij gebruikt enkel
10
in om dit unieke zwartgele diertje te
beschermen.
RLGC voert soortbeschermingsacties
uit met financiële steun van de provincie
Vlaams-Brabant en het Agentschap voor
Natuur en Bos. De acties voor Vuursalamander kaderen binnen de provinciale
biodiversiteitcampagne ‘Je hebt meer
buren dan je denkt’ en de realisatie van
instandhoudingsdoelstellingen.
Groen in zwart-wit
Maalbeekvallei,
Grimbergen
Zwart-wit: Foto anno 1900 – met dank aan Agnes Van Baelen
Deze foto toont hoe de Maalbeekvallei er een eeuw geleden uit zag.
Van links naar rechts herken je de Liermolen, café ‘The Puller’ en de
Charleroyhoeve. Dit beeld is vermoedelijk genomen op de
toren van de Basiliek van
Grimbergen.
Anno 2014
RLGC trok voor de gelegenheid naar de top van diezelfde toren.
Vandaag is de vallei nog
goed herkenbaar, maar
de omgeving veranderde
toch ingrijpend de voorbije eeuw met o.a. bebouwing langsheen de Pater
Pieraerstraat, de Rijkenhoekstraat, de Borrestraat
en de woonwijk achter
bioboerderij Den Diepen
Boomgaard.
Landschapskrant Groene Corridor nr. 19 Lente 2014
11
Zo gezegd, zo gedaan
Zesentwintig kleine NME-medewerker Marijke Smans testte de nieuwe uitleenkoffer ‘kikkers’ De Sint-Jozefsschool van Peutie
herbergt 26 kleine kikkers. Het
zijn de 3e-jaars kleuters van de
Kikkerklas. Benieuwd naar hun
kennis over amfibieën, trek ik naar
de klas met een kikkerkoffer in de
hand. En Karel de Kikker, die gaat
met me mee.
Het onderwerp kikker lokt veel enthousiaste reacties uit. “Kijk maar,
wij zítten in de Kikker-klas!” Heel
veel kleuters hebben al een kikker
in het echt gezien, zoals Emma op
de scouts, Lotte die op een feestje een kikkervisje kreeg (oei!) en
Shahin die er één in zijn tuin gezien heeft. Wat hij er dan mee gedaan heeft? “Niets, gewoon laten
lopen...” Alle kleuters weten dat
een kikker in het water leeft. Maar
Emma doet kikkers ook in bad.
Daarna laat ze hen natuurlijk weer
gaan. Kristina vindt het heel cool
als een kikker een salto maakt.
Op de vraag waar een kikker in de
winter mag slapen, komen eerst
verwarde reacties. “In het water
12
Zo gezegd, zo gedaan
kikkers…
uit in de Sint-Jozefsschool in Peutie. Lees hieronder haar relaas.
natuurlijk!” Maar al gauw kunnen
Na afloop van Karels bezoek ver-
de kleuters betere overwinterings-
tellen de kinderen dat ze het su-
plaatsen bedenken, zoals een hol-
perleuk vonden. Behalve 2 kleine
letje in een boom, of onder takjes
kikkers die liever de beloofde com-
en blaadjes.
puterspelletjes hadden gespeeld.
Ach, eerlijk is eerlijk...
Kikkerjuf An vindt de koffer een
enorme meerwaarde. Het thema
Ontdek Karel en de kikkerkoffer
‘het leven van een kikker’ is niet
en kom hem gratis ontlenen bij
zo gemakkelijk om mee aan de
RLGC.
slag te gaan in de klas. Maar dankzij het veelzijdige materiaal kun-
Meer informatie via Marijke
nen zowel de levensstadia als de
Smans, 02 253 43 04 of
leefwereld, vrienden, vijanden en
[email protected].
voedselbronnen aan bod komen.
De koffer maakt heel wat los bij
jonge kinderen. Asim startte het
schooljaar met beperkte kennis
van het Nederlands en lijkt eerder
verlegen en afzijdig. Onbekende
bezoekers in de klas sprak hij niet
aan. Maar met de kikkerkoffer en
Karel de Kikker in de buurt, verdwijnt de terughoudendheid. Tot
groot plezier van de juf vraagt hij
honderduit over de kikker en de
andere spullen in de koffer.
Landschapskrant Groene Corridor nr. 19 Lente 2014
13
Koken met onkruid
Broodje onkruid
De lente is begonnen. En wat is er fijner dan er op een zonnige middag op
uit te trekken met je gezin, enkele vrienden, collega’s of je lief? Neem een
dekentje mee, misschien enkele leuke gezelschapsspelletjes en neem die
laatste restjes mee uit de koelkast. En wil je graag je gezelschap met iets
origineels verrassen? Dan vind je hieronder twee overheerlijke tips. Trek er
op uit en laat het je smaken!
Door Bram Cools
Boterham met geitenkaas
INGREDIËNTEN
• Je favoriete brood
• Geitenkaas
• Gesnipperde weegbree
• Fijngesnipperd paardenbloemblad
• Fijngesnipperd Duizendblad
Smeer de geitenkaas op het brood en strooi
er de weegbree, paardenbloemblad en
Duizendblad over.
Door Lotte Duncan
Vlierbloesemsiroop
Spoel voorzichtig de vlierbloesemhoofdjes
INGREDIËNTEN
om eventueel vuil en kleine diertjes te
• 30 vlierbloesemhoofdjes
verwijderen. Giet het kokend water over de
• 1,7l kokend water
suiker in een grote mengkom. Roer goed
• 900g basterdsuiker
en laat afkoelen. Voeg het citroenzuur,
• 50g citroenzuur (verkrijgbaar bij de apotheker) de schijfjes sinaasappel en citroen en de
bloemen toe. Bewaar 24u op een koele plaats.
• 2 sinaasappels, in schijfjes (wax van schil
verwijderen door in kokend water te dompelen)
• 3 citroenen, in schijfjes
(ook hier wax van de schil verwijderen)
Roer af en toe alles eens om. Filter alles door
een neteldoek en giet over in gesteriliseerde
flessen. Serveer de siroop met bruisend
water of een sprankelende wijn.
14
Quiz
Landschapsquiz
1. De larven van libellen
en juffers zijn...
a.Herbivoren
b.Carnivoren
c.Omnivoren
2. In welke gemeente kan
je naar de Dag van de Brabantse Kouters 2014?
a.Zemst
b.Kapelle-op-den-Bos
c.Londerzeel
3. Waarin is de
Vuursalamander het best?
a.Zwemmen
b.Fietsen
c.Lopen
4. Wie kregen de kleuters
uit de 3e kleuterklas van
de Sint-Jozefsschool in
Peutie over de vloer?
a.Karel de Kikker
b.Pippa de Pad
c.Simon de Salamander
5. Wie schilderde
‘Déjeuner sur l’herbe’?
a.Edouard Manet
b.Claude Oscar Monet
c.Pierre-August Renoir
Schiftingsvraag
Hoeveel volledig correcte antwoorden bereiken RLGC voor
1 juni 2014?
Met een jaarthema als ‘Wonderlijk Water’ mag er natuurlijk
geen prijs ontbreken die iets met water te maken heeft. In
B&B Oase in Malderen staat alles in het teken van water.
Eén winnaar wint een overnachting met ontbijt. Daarnaast
maak je kans op het boek ‘Landschappen voor het leven’
Mail je antwoorden naar [email protected], laat ze achter via
Facebook of stuur deze strook voor 1 juni 2014 naar
Regionaal Landschap Groene Corridor vzw,
Houtemsesteenweg 23, 1800 Vilvoorde.
Veel succes!
Naam en voornaam............................................................................................................................................
Adres .......................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
Telefoonnummer ...................................................................................................................................................
E-mailadres ....................................................................................................................................................................
De juiste antwoorden van de vorige landschapsquiz waren 1b, 2a, 3c, 4c en 5b.
Schiftingsvraag: 24 correcte inzendingen.
Landschapskrant Groene Corridor nr. 19 Lente 2014
15
Agenda
Happening 20 jaar
Natuurpunt Meise
27 april 2014
14u00 Birrebeekvallei
Broekstraat, Meise
Natuurpunt Meise viert zijn 20-jarig bestaan
met een groot feest op zondag 27 april,
samen met Regionaal Landschap Groene
Corridor, Velt, JNM, Chiro, Femma en
Kringlooptuinieren Vlaams-Brabant. Er zijn
activiteiten voor jong en oud: een zoektocht,
koesterburenspelletjes, activiteiten in het
speelbos, een gedichtenwedstrijd, een
‘hall-of-fame’ over 20 jaar natuurprojecten
in Meise. Er is natuurlijk ook een veldcafé
met hapjes en drankjes. Dat alles in de
ontluikende lentenatuur.
Brabantse Vaarhappening
1 mei 2014
Vilvoorde en
Kapelle-op-den-Bos
Meer informatie op blz. 6.
Bijeninfoavond
13 mei 2014
19u30 Gemeentelijke
Technische Tuinbouwschool
Molenbaan 54, Merchtem
Heb je al ooit gehoord van de Heggerankbij,
de Tuinbladsnijder of de Blauwe metselbij?
Denk je bij een Vosje niet spontaan aan
een bij maar aan een ander dier? Zak
dan zeker af naar dit infomoment en leer
bloemen bekijken door een bestuiversbril.
Kom alles te weten over verschillende wilde
bijensoorten, hommels, hun nestjes, waar ze
te vinden en hoe je hen kan helpen.
Rondje Kouters
22 juni 2014
Kapelle-op-den-Bos
REGIONAAL LANDSCHAP
GROENE CORRIDOR VZW
wil mensen betrekken bij
natuur en landschap in de
regio, het noordwesten van
Vlaams-Brabant. In deze
landschapskrant vinden
inwoners van Asse, Grimbergen,
Kapelle-op-den-Bos, Londerzeel,
Meise, Merchtem, Opwijk,
Steenokkerzeel, Vilvoorde,
Wemmel, Zaventem en Zemst
informatie over de activiteiten
van RLGC.
CONTACTADRES
Regionaal Landschap
Groene Corridor vzw,
Houtemsesteenweg 23, 1800
Vilvoorde, [email protected],
www.rlgc.be of vind RLGC ook
op
VERANTWOORDELIJKE
UITGEVER
Patrick Endels, coördinator
RLGC vzw
Meer informatie op blz. 7.
Met de steun van de gemeentes Asse, Grimbergen, Kapelle-op-den-Bos, Londerzeel, Meise,
Merchtem, Opwijk, Steenokkerzeel, Vilvoorde, Wemmel, Zaventem en Zemst.
REDACTIE
RLGC vzw
VORMGEVING EN DRUK
Drukkerij Van der Poorten,
gedrukt met vegetale inkten op
gerecycleerd papier
FOTO’S
Vilda: Rollin Verlinde
RLGC; Buiten-Beeld: Harvey
van Diek, Jelger Herder en René
Janssen; Patrick Storms;
An Van Dam