Transcript Preview - Uitgeverij Appelmoes

“Ik ben meer
dan Kim
met een
kinderwens”
Kim van der Ziel (1985), moeder van Julian (2012),
getrouwd met Kees-Jan (1979)
Beroep verpleegkundige
Diagnose te weinig zaadcellen en POF
Gelukt dankzij ICSI
2 Eindelijk moeder!
“Wij beseffen dat er geen grotere rijkdom is dan
samen ouders zijn. Mijn man en ik mogen onze zoon
naar een volwassen bestaan begeleiden. Een grotere
taak is niet denkbaar. En geen geldbedrag kan daar
tegenop.
Op mijn 16de raakte ik ongepland, maar erg blij,
zwanger van mijn vriend die dus nu mijn man is. Dat
vruchtje verloor ik helaas na acht weken. Toen we zeven
jaar later echt gingen proberen, waren wij er dus van
overtuigd dat het wel zou lukken. Na zes maanden was
ik nog niet zwanger en werd ik bangig dat er iets niet
goed zou zitten. Elke maand had ik netjes een eisprong,
bleek uit ovulatietesten. We vrijden de ene maand in
de vruchtbare week iedere dag, dan weer om de dag,
dan gewoon wanneer we zin hadden. We deden het
nooit tegen onze zin, dat hadden we afgesproken. Na
anderhalf jaar proberen, hadden we de eerste afspraak
met de gynaecoloog die de oorzaak al snel vond. Mijn
man bleek zeer weinig zaadjes te hebben. Ook had hij
een spatader, ontdekte de uroloog. Een operatie verbeterde de zaadkwaliteit echter niet. We kregen ICSI als
advies. In een later stadium bleek dat ik POF – prematuur ovarieel falen – heb, een grote kans vervroegd
in de overgang te komen door weinig eicelvoorraad.
Dit kwam aan het licht tijdens de stimulatiefase van
de eerste ICSI: ik had bijna geen follikels. Bij alle
ICSI-pogingen kwamen we daarom telkens niet tot een
punctie. Om moedeloos van te worden. We overwogen
even een ECD-traject – eiceldonatie. Keken al naar een
kliniek in Spanje, maar uiteindelijk wilde ik stoppen. Ik
kon de hormonen niet meer aan, werd er depressief van
en was fyiek en geestelijk moe. Adoptie was voor mij
echt een brug te ver. Ik wilde graag zelf een kind baren.
Kon ik met mijn man geen kind krijgen, dan maar helemaal niet. In mijn hoofd begon ik invulling te geven
aan een kinderloos bestaan en we maakten plannen
Eindelijk moeder! 3
“Een grotere taak dan
een kind opvoeden is niet
denkbaar”
Om lastige vragen te voorkomen of om mensen
niet face-to-face wéér slecht nieuws te melden, hield
ik een blog bij. Zo kon ik al ons nieuws vertellen en
mijn gevoelens beschrijven zonder mensen onder ogen
te komen. Ik wilde niet huilen bij andere mensen,
niemand hoefde mijn verdriet te zien. Iedereen mocht
wel gewoon weten wat ons bezighield, we zijn geen
types om dat te verzwijgen. Mensen vroegen er bijna
niet naar, wat ik zelf heel prettig vond. Ik ben natuurlijk
meer dan alleen Kim met een kinderwens.
In de periode dat we bezig waren met alle behandelingen, zijn we getrouwd. We wilden iedereen laten
4 Eindelijk moeder!
zien dat, wat er ook gebeurt, wij elkaar door dik en
dun steunen. De trouwambtenaar benoemde dit ook
tijdens de huwelijksvoltrekking. Vooral ‘hoop’ kwam in
zijn toespraak terug. Het zou toen nog drie jaar duren
voordat onze zoon geboren werd. Mijn man drong aan
op een allerlaatste ICSI-poging. We besloten het inderdaad nog een keer te proberen: als het weer mislukte,
zouden we stoppen. Bij die poging had ik drie rijpe
eitjes en twee bevruchtingen die allebei zijn teruggeplaatst. Toen was ik dus op de valreep zwanger van onze
zoon. En uitzinnig van blijheid!
Tijdens de zwangerschap kreeg ik extra begeleiding
in verband met mijn verleden met depressies. Ook
heb ik last van dwangmatigheid, wat verergerde toen
ik zwanger was. Vier keer per dag douchen, telkens
handen wassen, dwangmatig opruimen… Ik kreeg hulp
van een psycholoog die me echt goed heeft begeleid
met lichttherapie. Ik wilde pertinent geen medicijnen.
Julian kwam via een keizersnede ter wereld, hij
lag namelijk in een aangezichts-/voorhoofds­ligging.
Tijdens de keizersnede kreeg ik een ‘hoog blok’ oftewel
een hoge verlamming. Vanaf mijn nek voelde ik niets
meer, waardoor ik ging hyperventileren en in paniek
raakte. Julian had nogal in de verdrukking gezeten,
waardoor hij een beetje gek gezicht had. Ik dacht: wat
is hij lelijk! Maar dat weerhield me er niet van meteen
zijn gezichtje te kussen. Nu schaam ik me voor die
gedachte, want hij is het mooiste wat ik ooit heb gezien
en ik ben supertrots op hem!”
Wat is POF?
Ongeveer 1 op de 100 vrouwen komt voor haar 40ste in de overgang. 1 op de 1000 vrouwen raakt
voor haar 30ste jaar al in die beruchte fase. Als je (ver) voor je 40ste niet meer of heel onregelmatig
ongesteld wordt, heet dat prematuur ovarieel falen, afgekort POF. Met andere woorden: dan ben
je vervroegd in de overgang beland. Je eierstokken houden er te vroeg mee op, er groeien geen
eiblaasjes meer, de eisprong blijft uit en de menstruatie blijft (meestal) weg. Dit kan vrouwen al in
hun tienerjaren overkomen. Dag kinderwens? Dat hoeft dus niet per se!
Spontaan zwanger
Soms werkt een eierstok na een paar
maanden of zelfs na jaren opeens weer. Dat kan één
eisprong duren of een paar maanden eenv regelmatige
menstruatie opleveren. Het is in ieder geval niet te
voorspellen, maar feit is dat 5 tot 10% van de vrouwen
met POF alsnog spontaan zwanger wordt.
Ingevroren weefsel
Als je geen eitjes meer produceert, kan zwanger
worden niet op de natuurlijke manier. In Scandinavië
zijn nieuwe technieken toegepast bij vrouwen die vroeg
in de overgang kwamen of POF hebben: door ingevroren eierstokweefsel kregen zij toch kinderen.
nader bekeken
voor een reis door Azië. Ik ben absoluut geen persoon
van opgeven, maar ik kon gewoon niet meer. Ik wilde
uitkijken naar een toekomst zonder al dat verdriet.
Het overwinnen van schaamte omdat het niet zomaar
lukt, vervolgens accepteren dat behandelingen niet
aanslaan, proberen het ziekenhuisprotocol aan te laten
sluiten op mijn situatie… het vrat energie. Ik reageerde
niet goed op bepaalde remmers, maar de artsen bleven
stug volhouden met het voorgeschreven middel. Pas
na stimulatiepoging vier pasten ze het aan, maar mijn
lichaam reageerde nergens meer goed op. Met een
verplichte lange pauze als gevolg.
IVF en eiceldonatie
Met POF heb je in Nederland alleen met IVF en eiceldonatie een echte kans op een zwangerschap. Een (niet
anonieme) donor ondergaat IVF en staat eicellen af,
die worden bevrucht met het zaad van je partner. Zelf
neem je hormonen om je baarmoeder voor te bereiden
op een zwangerschap. De bevruchte eicellen worden
vervolgens in je baarmoeder geplaatst. De kans op
zwangerschap bij IVF met eiceldonatie is net als bij een
standaard IVF-procedure ongeveer 20 tot 25%.
Hoe ontstaat POF?
POF kan ontstaan door schade aan of het weghalen
van de eierstokken, specifieke enzym- en erfelijke
afwijkingen, bepaalde auto-immuunziekten. De
oorzaak blijft meestal echter onbekend.
Informatie over ICSI vind je op pagina 37.
Informatie over het nut van bloggen over wat je meemaakt vind je op pagina 59.
Eindelijk moeder! 5
“Ik kan
me niet
voorstellen
dat mensen
bewust niet
voor kinderen
kiezen”
Marjan van der Meulen Mulder (1983), moeder
van een jongenstweeling Teade en Hidde (2012),
samen met Anne van der Meulen
Beroep groepsleidster op kinderdagcentrum
(gehandicaptenzorg)
Diagnose slechte zaad­kwaliteit
Gelukt dankzij ICSI/IMSI
6 Eindelijk moeder!
“Ik vind moeder zijn geweldig. Zo mooi om te zien
hoe onze kindjes zich ontwikkelen. Kinderen krijgen
vind ik zoiets bijzonders, dat ik mij niet kan voorstellen
dat mensen bewust niet voor kinderen kiezen. Ik vind
dat je er heel veel liefde voor terugkrijgt. Jij bent alles
voor ze in hun leventje en zij zijn alles voor jou. Je
probeert de kinderen dingen te leren en mee te geven,
zodat ze later een zelfstandig en gelukkig leven kunnen
leiden.
Mijn man en ik wilden allebei graag kinderen. Na
een maand of negen proberen, had ik sterk het gevoel
dat het bij ons zo niet ging lukken. Pas na een jaar kun
je een doorverwijzing krijgen, toen gingen we richting
ziekenhuis. Al snel was duidelijk dat de zaadkwaliteit
van mijn partner zo slecht was, dat voor ons de enige
optie IVF of ICSI zou zijn. Na een tweede zaadonderzoek bleek alleen ICSI mogelijk. In Nederland deden
we drie ICSI-pogingen met daaruit drie cryopogingen.
In een kliniek in Düsseldorf deden we twee ICSI/
IMSI-pogingen met ook een cryopoging. De machteloosheid overheerste. Je bent compleet afhankelijk
van de medische wereld. Je bent de controle kwijt. En
je hebt geen keus als je toch een kind wilt. Bij ons leek
het altijd heel gunstig, we hadden veel eicellen, vaak
topembryo’s en cryo’s en toch ging het elke keer mis.
Ook waren er lange wachtlijsten, wachten voelde als
niets doen. En niets doen bracht mij niet dichter bij een
zwangerschap. Ik bleef alleen maar langer in het rotproces hangen. Tijdens de onzekere wachtweken werden
we heen en weer geslingerd tussen hoop en wanhoop.
Een mislukte poging maakte me altijd erg verdrietig. Ik
vond het ook moeilijk mensen onder ogen te komen
die op de hoogte waren. Te moeten vertellen dat het
is mislukt en dan bij hen ook teleurstelling en verdriet
zien. Ik zonderde me het liefst af tot het ergste verdriet
voorbij was. Je wilt je kwetsbaarheid niet tonen en
Eindelijk moeder! 7
“Ik dacht dat het weer mis
zou zijn maar er klopten twee
hartjes!”
baby’s namelijk prachtig. Maar als ik veel kraamvisites
en ‘zwangeraankondigingen’ tegelijk had, kon ik me
daar een dag later toch wel rot om voelen. Uit onzekerheid of wij ook ooit zover zouden komen. Mijn partner
voelde zich schuldig omdat het door zijn zaadkwaliteit
kwam, maar ik zag het altijd als een probleem van
ons tweeën. We probeerden samen toch leuke dingen
te plannen om niet alleen in het verdriet te blijven
hangen. De lotgenoten van de berichtenboeken op
freya.nl gaven mij altijd veel steun. Hier kon ik lief en
leed delen met meiden die in hetzelfde schuitje zaten
8 Eindelijk moeder!
en precies begrepen hoe ik me voelde. Ook familie en
vrienden stonden altijd voor ons klaar. Met andere
mensen die wisten waar we mee bezig waren, praatte ik
er oppervlakkiger over. Hoe rot ik me echt voelde, hield
ik vaak voor me. Je wilt niet steeds die zeikerd zijn die
nooit eens kan zeggen dat het goed gaat maar altijd ‘het
gaat wel’.
Ik heb twee miskramen gehad, met 10,5 weken en
met 5 weken. Zwanger worden en blijven, is ons uiteindelijk gelukt door een ICSI/IMSI-poging in Düsseldorf waarbij ze gebruikmaakten van een embryoscoop.
We waren eerst voorzichtig blij door de eerdere teleurstellingen. Ook had ik wederom last van bloedverlies,
wat het allemaal weer vreselijk onzeker maakte. Bij de
eerste echo, waarbij ik er eigenlijk van uitging dat het
wel weer mis zou zijn, bleken er twee hartjes te kloppen.
En alles zag er helemaal goed uit! We huilden van blijdschap. Ik had weinig kwaaltjes, wat me weleens onzeker
maakte of het allemaal nog goed zat. Maar na 13 weken
en elke keer een goede echo kreeg ik het vertrouwen dat
het goed ging komen. Mijn partner bleef echter altijd
voorzichtig. Ze moesten er eerst maar eens zijn. Toen
ik mijn kinderen voor het eerst zag en vasthield, kreeg
ik tranen van geluk. Zo bijzonder dat die kindjes samen
in mijn buik hebben gezeten. Ik hield meteen onvoorwaardelijk van ze. Ik voel me completer en gelukkiger.
Het is het allemaal waard geweest. We genieten nu van
twee geweldige jongens!”
nader bekeken
op dat moment kun je niks met het medeleven, hoe
goedbedoeld ook. Door me te richten op een volgende
poging kon ik het volhouden. Nooit dacht ik: dan maar
geen kind. Dan wilden we doorgaan met donorzaad.
Ik had wel het gevoel incompleet te zijn. Het was net
of het leven bij iedereen doorging en bij ons stil bleef
staan. Iedereen om ons heen heeft zowat kinderen, het
lijkt de normaalste zaak van de wereld. Als je zelf geen
moeder bent, doe je niet echt mee. Zo voelde het. Ik
kon wel blij zijn voor vriendinnen die zwanger werden,
al was het confronterend. Ik vond het alleen erg dat het
voor anderen zo moeilijk werd om dit nieuws aan ons
te vertellen. Gewoon omdat ze het naar vonden dat het
bij ons niet zo ging. Ik ging wel op kraamvisite, ik vind
Wat is IMSI?
www.freya.nl
IMSI staat voor Intracytoplasmic
Morphologically Selected sperm Injection
en is een nóg verfijnder techniek dan ICSI.
Marjan is een van de vele vrouwen die vooral
het lotgenotencontact op freya.nl als heel fijn en
waardevol beschouwen. Zij raadt iedereen aan
om een bezoekje aan de website te brengen.
Waar bij ICSI de spermacellen 200 keer worden
vergroot, gebeurt dat bij IMSI maar liefst 6500 keer. Zo
kan de embryoloog de specifieke kenmerken en vorm
van de zaadcel veel beter beoordelen en een stuk
nauwkeuriger selecteren. Gevolg: een grotere kans op
zwangerschap en een lagere kans op een kindje met
aangeboren afwijkingen – in vergelijking met de standaard ICSI-procedure.
Is IMSI geschikt voor jou en je partner?
Als je man een lage spermakwaliteit of slechte spermaproductie heeft, komen jullie in aanmerking voor
IMSI.
De 3 grote voordelen van IMSI
1. IMSI levert – door een vergroting van de spermacellen van 6500 keer – een hoger zwangerschapspercentage op. Met name in situaties waarbij een
hoge graad van DNA-fragmentatie is vastgesteld.
2. IMSI leidt tot een hoger percentage TOP embryo’s.
3. Door de IMSI-techniek neemt het aantal spontane
miskramen af.
“Zoek contact met lotgenoten!
Hier kun je veel steun aan hebben
omdat ze precies weten wat je
meemaakt. Ze kunnen je vaak veel
informatie geven en ervaringen met
je delen waar je echt wat aan hebt.
Op freya.nl heb je berichtenboeken
waar je eventueel anoniem met elkaar
kunt schrijven. Ik heb hier veel aan
gehad en heb zelfs nu nog contact met
een aantal dames.”
Informatie over lotgenotencontact via Frya.nl
vind je op pagina 65.
Eindelijk moeder! 9
“Ik dacht geen
seconde dat
ze het niet
zou redden”
Sandra van Toorn (1982), moeder van Nanne (2013),
woont samen met Martijn (1983)
Beroep huisvrouw/moeder
Diagnose geen eisprong meer
Gelukt dankzij IVF
10 Eindelijk moeder!
“Op een verjaardagsfeestje hoorde ik een kennis
zeggen: ‘Ik wil dat jaar al wel zwanger zijn, maar nog
niet bevallen’. Nou meid, dacht ik, je hebt maar af te
wachten. Een kind neem of plan je niet, een kind krijg
je. Het is een godsgeschenk. Het is heel bijzonder als
het moederschap voor je is weggelegd. En het is zeker
niet vanzelfsprekend dat je een kind krijgt.
Martijn en ik zijn bijna vier jaar bezig geweest om
ouders te worden. We begonnen op de natuurlijke
manier. In die tijd was ik ook bezig met afvallen en
toen ik 40 kilo kwijt was, had ik geen eisprong meer.
Zo belandden we in de medische wereld. Bij de gynaecoloog hoorden we onze mogelijkheden. Ovulatie-inductie en IUI. Ik zat al snel aan de hormonen. Ik kon
heel explosief zijn, al besefte ik dat toen niet zo. Mijn
partner zei dat hij met een kogelvrij vest door het huis
liep! Gelukkig liet hij me lekker uitrazen en achteraf
konden we er hartelijk om lachen. Ik raakte zwanger
en kreeg een miskraam, raakte nog eens zwanger en dat
bleek een buitenbaarmoederlijke zwangerschap. Ze
hebben toen een eileider moeten verwijderen. Ik was
er enorm op gebrand weer zwanger te raken. Ik wist
dat het mogelijk was. Voor een control freak als ik was
het zo irritant om dit niet onder controle te hebben.
Uiteindelijk raakte ik via IVF bij punctie twee in
verwachting van onze dochter Nanne. Ja, dolblij! Maar
mijn zwangerschap ging weer niet over roosjes. Uit de
combinatietest met 12 weken bleek dat ik een verhoogde kans had op een kindje met Down en het Edwards
syndroom. De vlokkentest mislukte, daarom lieten we
in België de NIPT-test doen. Die was goed, maar toch
had ik geen onbezorgde zwangerschap. Nanne was eerst
een drukke stuiterbal maar ik voelde haar bijna niet
meer bewegen. Haar bewegingen werden steeds logger,
ik voelde haar minder. Met de Angelsound hoorde ik
haar hartje nog wel. ’s Avonds zat ik bij vrienden op de
Eindelijk moeder! 11
“Een dag langer wachten had
Nanne niet overleefd”
In het ziekenhuis hoorde de verpleegkundige wel
een hartslagje, maar het was niet zo mooi, er zat geen
muziek in. De gynaecoloog constateerde ook minder
vruchtwater. Hij besloot: de beste couveuse is je buik,
je dochter kan hier geboren worden, maar het Sophia
Kinderziekenhuis is de beste plek. Niet wetende dat
Nanne die avond al geboren zou worden. Haar hartslag nam in de ambulance een snoekduik, ze moest er
meteen uit. In no-time was ik in het Sophia Kinderziekenhuis, binnen tien minuten was ik onder narcose en
met een spoedkeizersnede werd Nanne geboren met
30 weken en vijf dagen. Ze woog 900 gram. Martijn
zat nog in de auto, hij reed achter ons aan en toen hij
aankwam zeiden ze: ‘Gefeliciteerd, je bent vader!’. Een
dag langer wachten had Nanne niet overleefd. In mijn
buik heeft ze een flinke hersenbloeding gehad. Hier
houdt ze een eenzijdig spasme aan over. Daar zitten
12 Eindelijk moeder!
we met de kinderfysiotherapeut bovenop. En qua IQ
hopen we dat de schade meevalt. Artsen raden ons in
ieder geval aan voor regulier onderwijs te gaan. Toch
doet ze het super. Ze is een lief, tevreden en vrolijk
meisje dat weinig huilt. Met sommige dingen loopt ze
zelfs voor. We zijn zo blij met haar en zo ontzettend
trots op haar.
Wat ons is overkomen is heel heftig, en net een
film. Toch doet het stiekem meer pijn dan verwacht,
ondanks dat ik het niet als onprettig heb ervaren
dankzij de artsen. Ik heb me overgegeven aan alle
resolute artsen om me heen en dacht geen seconde dat
Nanne het niet zou redden. In het ziekenhuis hadden
ze nog nooit zo’n relaxte moeder gezien die met zoveel
bombarie binnen was gekomen.
Onze relatie was al hecht, maar is nog veel hechter
geworden. Vooral toen alles zo misging, kwamen we
dichter tot elkaar. Nu ik moeder ben, ben ik nog veel
gelukkiger. Ik zou alles zo weer overdoen, tot het naadje. Ondanks onze geschiedenis denken we: Nanne is
de slagroom op onze taart en een kersje zou meer dan
welkom zijn. We hopen dat ons nog een kindje gegund
is!”
10 x goed om te weten over (an)ovulatie
nader bekeken
bank en voelde ik weer weinig leven in mijn buik. Het
zat me totaal niet lekker. Mijn intuïtie zei dat er iets mis
was en dat we naar het ziekenhuis moesten. Ik had het
mezelf nooit vergeven als ik niet naar mijn gevoel had
geluisterd. Trouwens, vlak voor dit gebeurde, had ik
nog gekscherend gezegd dat ik ze nu wel mocht komen,
want ik had al zo lang moeten wachten. Pas op met wat
je wenst…
1. Gemiddeld hebben vrouwen 400 tot 500 eisprongen in hun leven. Rond de eisprong ben je op je
vruchtbaarst. Elke menstruatiecyclus heb je één
eisprong.
7. Om te bepalen of en wanneer je ovuleert, kun
je dagelijks temperaturen. Het beste moment is
als je net wakker bent. Rond de eisprong stijgt je
lichaamstemperatuur met 0,2 tot 0,5 graden.
2. De zogenaamde LH-piek – op te sporen met een
ovulatietest – is een aanwijzing voor ovuleren.
Ongeveer twee dagen voor de ovulatie stijgt het
luteïniserend hormoon enorm.
8. Echografie en urine- en bloedtesten kunnen de
ovulatie echter nauwkeuriger voorspellen. Urinetesten kunnen 24 tot 36 uur voor de ovulatie een
toename van het luteïniserend hormoon in de urine
aantonen. In bloed of speeksel kan de progesteron­
spiegel worden gemeten. Als er sprake is van een
duidelijke stijging, heeft de ovulatie plaatsgevonden.
3. Andere symptomen van ovuleren zijn een hogere stand van de baarmoedermond, die zachter
aanvoelt en iets opent, heldere en elastische
afscheiding (baarmoederhalsslijm), gevoelige
borsten en meer zin in seks.
4. Heb je geen eisprong (meer), dan is zwanger
worden zeker niet eenvoudig. Echter: niet onmogelijk, bewees ook Sandra. Sandra dankt haar dochter
aan IVF. Er zijn dus perspectieven!
5. Ben je minder dan acht keer per jaar ongesteld of
heb je zelfs helemaal geen menstruatie, dan geven
je eierstokken niet elke maand een eicel af en is er
sprake van een eisprongprobleem, dat anovulatie
wordt genoemd.
6. De oorzaak van anovulatie kan zowel binnen als
buiten de eierstokken liggen. Boosdoeners zijn
bijvoorbeeld polycysteus ovarium syndroom (PCOS),
prematuur ovarieel falen (POF), schildklierafwijkingen, bijnieraandoeningen, gewichtsproblemen,
diabetes, psychische stress, vervroegde overgang.
9. Sommige geneesmiddelen kunnen de eisprong
stimuleren. Bijvoorbeeld clomifeen, in combinatie
met medroxyprogesteron. Ook wel bekend onder
de merknamen Clomid en Provera. Bij elke cyclus
wordt de dosis clomifeen verhoogd – tot een ovulatie optreedt of tot de maximale dosis is bereikt. Als
het is gelukt een ovulatie op te wekken, houd je de
dosis drie of vier behandelcycli gelijk. De helft van
de vrouwen raakt na deze behandeling in de vierde
cyclus zwanger.
10.Clomid kan vervelende bijwerkingen veroorzaken,
zoals opvliegers, een opgeblazen gevoel, gevoelige
borsten, misselijkheid, hoofdpijn en problemen met
het gezichtsvermogen. Zo’n 5% krijgt last van het
ovarieel hyperstimulatiesyndroom.
Eindelijk moeder! 13