Transcript Kleuterklas op de kwelder

praktijk
Opfok- en weidebedrijf De Gouden Hoep:
Kleuterklas
op de kwelder
Kilometers leegte, zover het oog reikt. De paarden op het opfok- en
weidebedrijf De Gouden Hoep in het Friese Blija hebben de ruimte
en krijgen volop beweging. Een goede opfok is de basis van een goed
ontwikkeld paard, stelt de familie De Jong van De Gouden Hoep. En
lekker galopperen hoort daar zeker bij.
TEKST EN FOTO’S: IDA HYLKEMA
T
jalling en Joke de Jong begonnen
klantenkring is divers: recreatieruiters
zo’n dertig jaar geleden met het
die geen plek hebben voor een jong
weiden en opfokken van paarden.
paard en de opfok uitbesteden tot het
Het bedrijf ligt aan de voet van de hoge
paard oud genoeg is om te beleren,
Waddenzeedijk. Aan deze dijk dankt het
professionele fokkers en maneges en
bedrijf ook zijn naam. ‘De zeedijk houdt
pensionhouders die hun eigen fokmateri-
het land bij elkaar, net als een hoepel een
aal bij De Gouden Hoep stallen om meer
wiel bij elkaar houdt’, licht De Jong toe.
ruimte over te houden voor pensionpaar-
In 2005 werd de opfok uitgebreid. Zoon
den. Ook buitenlandse paardenliefheb-
‘Zilte beplanting in kwelders is goed
voor gezondheid van paarden’
volgens Durk de Jong dat de boxen groot
samen in de wei gezet. In november volgt
ruwvoer, dat op het bedrijf zelf wordt
eiwit in het ruwvoer zit.’ De krachtvoer-
en bijna vierkant zijn. ‘Een paard moet
de selectie en komen de paarden op stal.
gewonnen. De opfokkers hebben de
gift wordt in aanloop tot de weideperiode
Durk bouwde een nieuwe stal en breidde
bers die in Nederland een veulen kopen
weg kunnen komen, ook in de box’, stelt
Daar komen ze zo mogelijk iedere dag
beschikking over veel verschillende
afgebouwd.
deze in 2008 nog eens uit. In korte tijd
en sportstallen weten het opfokbedrijf in
hij. Ook wijst hij op de afscheidingen tus-
buiten in de paddock, afhankelijk van het
soorten percelen, variërend van produc-
Onbeperkt ruwvoer is goed voor de
werd daarmee de capaciteit van de opfok
Blija te vinden.
sen de boxen die niet helemaal dicht zijn,
weer. ‘Het kan hier aan de Waddenzee erg
tiegras tot kruidenrijk natuurgras. De
ontwikkeling van het paard, daar is de
zodat de paarden elkaar kunnen zien en
guur zijn, dan kun je een paard beter
balen ruwvoer worden daarom geco-
familie De Jong van overtuigd. ‘Als we
verdubbeld. In 2012 nam Durk ook de
weidetak van zijn ouders over. Tjalling
Ruime boxen
ruiken en op de nauwere spijlen in het
binnen houden. Ik heb liever een paard
deerd, zodat iedere groep het juiste
paarden voor de weidegang krijgen
en Joke de Jong wonen nog wel op het
De opfokstal biedt ruimte aan zeventig
voerhek vlakbij de afscheidingen, zodat
dat binnen staat te vreten aan het
ruwvoer kan krijgen. ‘Veulens krijgen het
aangeboden, kunnen we zo zien of ze in
bedrijf en houden zich nog intensief met
tot tachtig paarden. Deze hebben de
de paarden uit de verschillende boxen
voerhek, dan een paard dat buiten staat
pittiger soort gras, één- tot tweejarige
de winter goed ruwvoer hebben gehad of
de paarden bezig.
beschikking over ruime boxen van 6 x 8
niet rechtstreeks met elkaar in contact
te bibberen en daarmee alleen maar
KWPN’ers krijgen weer wat anders, net als
niet. De opfokpaarden zijn sterker qua
De meeste paarden die ze in de opfok
meter of 10 x 8 meter. In de kleinste
kunnen komen.
energie verspilt.’
de Friese paarden.’ Alleen de veulens
gezondheid en gemiddeld vijf tot tien
krijgen, zowel Friezen als warmbloed-
kunnen zes jonge veulens of vier Friese
De veulens komen op een leeftijd van
krijgen ook nog krachtvoer. ‘De light-
centimeter groter. Opfok loont, zeker met
paarden, komen uit Noord- en Zuid-Hol-
merries, in de grootste tien tot twaalf
vier tot zes maanden op het bedrijf. Ze
Onbeperkt ruwvoer
versie met elf procent eiwit in plaats van
het oog op de ontwikkeling.’ Ander groot
land, Utrecht en Noord-Brabant. De
veulens of acht tweejarigen. Belangrijk is
worden twee aan twee gekoppeld en
De jonge paarden krijgen onbeperkt
achttien procent. Dit omdat er genoeg
voordeel van gezamenlijke opfok is de
44
Phryso juli 2014
45
praktijk
jaren op De Gouden Hoep weiden en er
dieren worden veel gemakkelijker in de
als het ware een rustoord voor hun paard
omgang. Vroeger bekapten we ze gewoon
van hebben gemaakt.
op het land. Nu halen we ze daarvoor met
Het buitendijkse land wordt gepacht van
de veewagen naar huis, maar dat is
natuurbeschermingsorganisatie It Fryske
vooral omdat je dan minder afhankelijk
Gea. De buitenste kwelders stromen
bent van het weer en beter kunt corrige-
iedere winter onder water, de percelen
ren’, vertelt senior.
achter de zomerdijk gemiddeld eens in
De lengte van de opfokperiode hangt af
de vijf tot tien jaar. Dan staat het water
van het doel van de eigenaar. Hengsten
tot aan de machtige Waddenzeedijk, net
die zijn bestemd voor de fokkerij gaan na
als afgelopen winter het geval was. Het
twee jaar terug naar de eigenaar om klaar
te worden gemaakt voor de Hengstenkeuring. Een recreatiepaard blijft in de regel
tweeënhalf tot drie jaar op het bedrijf,
afhankelijk van het type paard. ‘Een groot
paard is nog in ontwikkeling en daar kun
FOTO: DURK DE JONG
socialisering van het jonge dier. ‘De
voorjaar daarna kost het extra tijd
voordat het gras weer goed begint te
groeien. ‘De grasgroei komt hier al later
op gang vergeleken met het zuiden van
het land en wordt nog eens vertraagd
De opfokstal beschikt over ruime boxen met afscheidingen die niet helemaal dicht zijn en nauwere
spijlen in het voerhek vlakbij de afscheidingen, zodat paarden uit verschillende boxen niet rechtstreeks
met elkaar in contact kunnen komen.
door de vele ganzen die er in de winter
boer die kalveren en pinken weidt in de
Friezen. In iedere koppel loopt een ouder
hun paarden vroeg willen weiden. Het
Kleuterjuf
buitendijkse polder. De paarden lopen in
paard. ‘Dat is de kleuterjuf’, lacht De
weer kan de bottleneck zijn van deze
In de zomermaanden lopen er 160 tot
koppels van vijftien tot dertig stuks op
Jong. Het oudere paard kan de jeugd wat
regio’, zegt Durk de Jong.
180 paarden in de landerijen, die zich
percelen tot 80 hectare. De paarden in de
opvoeden en sturen en met name de
uitstrekken tot aan de Waddenzee. Het
koppel zijn geselecteerd op leeftijd,
jaarlingen wat in het gareel houden. ‘Zo
Hoog water
samenwerking met Rijkswaterstaat een
natuurlijke ontsmetting.’
bedrijf is 165 hectare groot, maar heeft
geslacht en ras. De Friezen en KWPN’ers
houd je rust in de tent en dat werkt erg
Door het gevaar van hoog water moet al
alarmeringssysteem opgezet om herha-
Ontwormen hoort wel bij de behandeling
de beschikking over 400 hectare, omdat
zijn gescheiden, al loopt er hier en daar
goed.’ De oudere paarden zijn van De
het vee 15 oktober uit het buitendijks
ling te voorkomen. Ook zijn er vluchtrou-
van de paarden, maar een vast schema
er wordt samengewerkt met een andere
nog wel ‘vreemd bloed’ tussen een koppel
Jong zelf en van klanten die hun paard al
gebied zijn. In 2006 werd de regio
tes in ontwikkeling en wordt het gebied
hebben ze er niet voor. ‘Je moet eerst
wereldnieuws toen een grote groep
beter beweidbaar gemaakt.
goed kijken en dan pas de spuit pakken.’
je wat later mee aan de slag om blessures
te voorkomen.’
foerageren. Dat is wel eens frustrerend
en moeilijk uit te leggen aan klanten die
Tjalling de Jong ruikt aan zeealsem, een plant met mentholachtige geur die de paarden zelf ook prima
weten te vinden als ze verkouden zijn.
paarden dagenlang op een klein eilandje
Jaarlingen en tweejarigen worden vaker
midden in het water stond. De familie De
Kuuroord
ontwormd dan de oudere paarden, om
Jong – die niets met het drama te maken
Land dat zo nu en dan onder (zout) water
zo de darmen littekenvrij te houden.
had – moest daarna veel uitleggen aan
stroomt, heeft echter ook zijn voordelen.
Hierdoor is de kans op koliek veel
klanten en kreeg de zomer erop minder
De zilte beplanting in met name de
kleiner en daar hebben de dieren later
profijt van, stellen de De Jongs. ‘De basis
ligt bij de jeugd, dat geldt ook voor het
‘Iedere klant en ieder
paard is voor ons gelijk’
ontwormen.’
De jeugd heeft op De Gouden Hoep alle
ruimte om zich te ontwikkelen. Achter de
dijk lijkt de wereld eindeloos. In de verte
vaart de veerboot naar Ameland. Een
rondrit langs de verschillende percelen is
meerdere kilometers lang en wordt
Durk de Jong nam in 2012 ook de weidetak van zijn ouders over, nadat hij in 2005 en 2008 de opfok al uitbreidde.
46
Phryso juli 2014
paarden in de weide. ‘Vaste klanten bleven,
kwelders bevat mineralen die goed zijn
meestal per quad gedaan. Zwarte stipjes
maar nieuwe klanten bleven uit. Dat heeft
voor de gezondheid van de paarden.
in de verte wijzen op de aanwezigheid
een seizoen geduurd, daarna heeft het
Zeeaster bijvoorbeeld en zeealsem.
van een koppel jonge Friezen die
geen klanten meer gekost. Het was ruim
Tjalling de Jong laat zeealsem zien en
nieuwsgierig dichterbij komen als ze de
tien kilometer bij ons vandaan en wij
vooral ruiken: een plant met een mentho-
bezoekers ontwaren. Tjalling en Durk de
hadden de paarden al binnen gehaald,
lachtige geur die de paarden zelf ook
Jong laten hun kennersoog over de
maar het heeft veel impact gehad.’
prima weten te vinden als ze verkouden
koppel glijden en beoordelen de paarden.
De Jong zit in de pachterscommissie
zijn. Soms lopen ze ook met een paard de
De eigen fokkerij is op een laag pitje
buitendijks en de familie is opgegroeid
zee in om mok te behandelen. ‘Het is hier
gezet, maar de paarden van anderen zijn
met het tij. ‘We hebben nog nooit een dier
ook een soort kuuroord’, lachen ze. Het
bij deze familie in goede handen. ‘Iedere
verloren aan de zee. Je merkt het aan de
grootste voordeel van de overstromingen
klant en ieder paard is voor ons gelijk. En
vogels en de geur van de Waddenzee als
is echter het feit dat de wormendruk laag
je moet je focussen op datgene waar je
er verandering op til is. Daar moet je seri-
is. ‘Op kwelders begin je ieder jaar weer
goed in bent. En dat is in ons geval de op-
eus mee omgaan.’ Na de ramp is er in
met schoon land, er is sprake van een
fok en het weiden van paarden.’
47