Transcript VAN GESLACHT - Kinga Music

‘HET IS
MOEILIJK OM EEN
GOEDE MOEDER
TE ZIJN’
s
moeder Kinga Bán,
dochter Ike,
oma Giti Bán
s
HAAR OUDERS KOMEN BEIDEN UIT HONGAARSE
PREDIKANTENGEZINNEN. ZELF MAAKT KINGA BÁN MET HAAR BAND
SELA VERNIEUWENDE LIEDEREN VOOR DE HEDENDAAGSE KERK.
ZOWEL KINGA ALS HAAR MOEDER GITI ZIJN ERVAN OVERTUIGD
DAT HET GELOOF NIET IETS IS WAT JE ALS OUDER KUNT
DOORGEVEN DOOR HET OP TE LEGGEN AAN JE KINDEREN;
JE KUNT HET ALLEEN VOORLEVEN.
VAN
GESLACHT
op geslacht
58
U
JENTE
Aan de keukentafel in Kinga’s portiekwoning in Houten
schuift moeder Giti om half acht aan met een kom stevige
soep. “Sorry hoor, ik moet even wat eten, ik heb vandaag
de hele dag trainingen gegeven in Groningen”, excuseert ze
zich. Een licht Oost-Europees accent is nog altijd hoorbaar.
Giti en haar man Jozef zijn opgegroeid in het sovjettijdperk in
Hongarije. Giti’s vader en moeder waren allebei predikant in
de gereformeerde kerk, net als haar schoonvader. Het leven
achter het IJzeren Gordijn was zwaar, zeker voor christenen.
In de zomer van 1977 vluchtte de familie Bán naar het Westen, net als veel andere jongeren en hoger opgeleiden in die
tijd. Giti en Jozef, allebei 19 en net een paar maanden getrouwd, moesten afzonderlijk de grens over. Jozef werd met
zijn ouders naar Zwitserland gesmokkeld, de zwangere Giti
kwam met twee schoonzusjes en Jozefs inwonende oma in
Nederland terecht. Daar werden ze heel liefdevol opgevangen door mensen uit de Gereformeerde Bond en de Nederlands Gereformeerde kerk, vertelt ze.
In oktober van dat jaar kwam Jozef ook naar Nederland. Ze
kregen een huisje toegewezen in IJsselmuiden. “We waren
heel jong en hadden geen cent te makken”, blikt Giti terug.
“Het was een heel onzekere tijd, ik sprak de taal niet, ik was
zwanger, ik maakte me zorgen of ik wel een bedje zou kunnen krijgen voor de baby... Nog steeds kan ik heel goed
meevoelen met vluchtelingen, omdat ik weet hoe het is.”
Tekst Gineke Mons | beeld Elisabeth Ismail
We waren heel jong en
hadden geen cent te makken
Jozef ging vrij snel studeren; hij deed geologie aan de Universiteit van Utrecht. Dochter Dora werd geboren in 1978,
in 1979 volgde zusje Bianca en in 1981 Kinga. Giti: “Jozef
heeft 10 jaar gestudeerd; al die tijd leefden we van een aangepaste studiebeurs. Daarna kwamen we in de bijstand omdat hij geen werk kon vinden, maar in feite gingen we erop
vooruit. Het was nog 100 gulden meer dan de studiebeurs.”
Jozef deed er een studie logistiek management achteraan
en kon toen aan de slag voor een fruithandel die exporteerde
naar Oost-Europa. Hij was veel van huis. Ook tijdens zijn
studie als geoloog zat hij regelmatig weken in het buitenland.
Giti stond er met drie kleine kinderen vaak alleen voor, maar
dat vond ze absoluut niet erg. “Mijn eigen moeder was predikante en die was áltijd bezig in de gemeente. Mijn vader
was ook predikant, en ze scheidden toen ik zes was. Zelf
wilde ik daarom absoluut thuis blijven zolang de kinderen
klein waren.”
“Goh, mam, dat heb ik nooit zo beseft, dat je zo veel alleen
was”, valt Kinga in. “Maar je was er altijd en dat vond ik heerlijk.” Giti: “Het was ook leuk, we hadden het heel gezellig
samen. Ik was ontzettend blij dat ik niet hoefde te werken.”
JENTE
U
59
Kinga: “Ik heb echt alleen maar goede herinneringen aan
die tijd, het gastvrije en warme, er konden altijd vriendjes en
vriendinnetjes mee naar huis. Die gastvrijheid, dat vind ik een
van de mooiste dingen. Dat wil ik mijn kinderen ook graag
meegeven.”
Die gastvrijheid, dat vind ik een van de
mooiste dingen. Dat wil ik mijn kinderen
ook graag meegeven
Toen Kinga eenmaal op de middelbare school zat, is Giti
gaan studeren: maatschappelijk werk en omgangskunde.
Ze wilde gaan werken, zodat Jozef kon stoppen met het
werk voor de fruitexporteur en dus meer thuis kon zijn. “Hij
was vaak zes weken weg, een weekend thuis en weer weg.
Dat was geen huwelijk.” Toen Giti een baan kreeg bij een
pedagogisch studiecentrum, is Jozef weer gaan studeren.
Natuurkunde dit keer. Hij is inmiddels al jaren werkzaam als
docent wis- en natuurkunde op het ROC in Utrecht-Kanaleneiland. Giti werkt tegenwoordig voor een onderwijsondersteundende instelling.
BEETJE SCHULDIG
Kinga is, behalve zangeres van de band Sela, ook zangdocente en geeft workshops. Haar man Reinder, die werkt
met jongeren met een licht verstandelijke handicap, werkt in
wisselende diensten. Hun jongste twee kinderen gaan twee
dagen in de week naar een kinderdagverblijf; Ike van 4 gaat
al naar school.
Enerzijds accepteert Kinga dat kinderopvang onderdeel is
van het huidige tijdsgewricht, waarin veel ouders (moeten)
werken. “En ik geniet ook ontzettend van mijn werk. Ik groei
er enorm van, ook in mijn geloof”, zegt ze. “Maar soms voel
ik me wel een beetje schuldig als ik de kinderen wegbreng.
Kinderopvang moet wel in balans zijn, het moet niet te gek
worden. Ik geloof dat het heel goed is dat je als moeder thuis
bent. Er is behoorlijk veel mis met de jongeren in onze maatschappij, je ziet zo veel verruwing en egoïsme.. Soms denk
ik wel eens dat het komt doordat er te weinig ouders meer
thuis zijn om op te voeden.” “Het is ook moeilijk om een
60
U
JENTE
goede moeder te zijn”, vindt Giti. “Maar jij bent het, mam”,
reageert Kinga spontaan.
Kinga’s ouders en ook haar zus Bianca wonen op steenworp afstand van elkaar in Houten. Ze hebben een goede
onderlinge band en de zussen vangen waar nodig elkaars
kinderen op. Ook oma Giti springt regelmatig bij. “Ik vind
de kleinkinderen helemaal geweldig; ik heb in zes jaar tijd
acht kleinkinderen gekregen.” Lachend: “Gelukkig moet ik
nog werken, anders werden m’n kinderen helemaal gek van
me. Stond ik hier elke dag op de stoep.” Kinga: “Je bent de
beste oma ever. Wij zijn enorm blij dat jullie er zijn. Ik moet in
de weekenden vaak op pad voor concerten, Reinder heeft
soms ook weekenddiensten. Als jullie er niet waren, zouden
wij ons leven niet kunnen leiden zoals we nu doen.”
Kinga had als jong meisje heel veel last van constitutioneel
eczeem, vertelt haar moeder. “Toen ze een jaar of twaalf was,
is een aantal mensen van de kerk wekelijks voor haar gaan
bidden. Haar hele houding veranderde. Niet dat het eczeem
in een keer genezen was – het ging wel beter – maar ze
veranderde vooral van binnen. Voor mij werd het duidelijk
dat genezing niet alleen lichamelijk kan gebeuren, maar ook
geestelijk. Kinga is toen ook begonnen met zingen.” Kinga
wordt even stil en reageert dan: “Weet je, ik ben helemaal
niet zo’n type van ‘God heeft een plan met je leven’, maar
het kan best zijn dat God toch op die manier heeft gewerkt.
Ik besef nu pas dat ik toen voor het eerst solo heb staan
zingen voor in de kerk. Misschien dat ik het daarvoor niet zo
durfde, vanwege mijn eczeem.”
Je bent de beste oma ever.
Wij zijn enorm blij dat jullie er zijn
Tot hun achttiende moesten de meiden mee
naar de kerk. Achteraf vraag ik me af of
ik daar goed aan heb gedaan
De familie Bán is inmiddels al bijna dertig jaar lid van de Nederlands Gereformeerde Kerk in Houten. Kinga is erin opgegroeid en gaat er ook nog steeds naar de kerk. “Maar we
zijn geen heel vaste kerkgangers, ook vanwege ons werk.
Ik ben regelmatig met de kinderen alleen op zondag en dan
zie ik die ochtend ook als een heerlijke vorm van quality
time met de kinderen. Hoewel ik het geweldig vind om in de
dienst te zijn hoor. Maar de kerkgang is voor mij geen doel
op zich. Misschien klinkt het gek uit de mond van iemand
die juist bezig is om nieuwe liederen te maken voor gebruik
in de dienst, maar de kerk is voor mij niet het belangrijkste
deel van mijn geloof.” “Aan de andere kant sta je daardoor
wel weer vaak in andere kerken te zingen”, vergoelijkt haar
moeder.
ww
AFKEER
Toen Giti jong was, kreeg ze een afkeer van de kerk. Beide
ouders waren als predikant altijd druk en ze moest verplicht
iedere ochtend om 6 uur opstaan en een uur stille tijd houden. “Ik wilde helemaal niet meer naar de kerk. Maar na
onze vlucht, in die eerste onzekere jaren, heb ik Gods nabijheid zó tastbaar ervaren..”
Met haar eigen kinderen is Kinga nog niet heel bewust bezig
met geloofsopvoeding. “Het is meer dat ik hoop dat ze zien
hoe ik leef met God, dat Hij mijn Vader is en dat ik van Hem
afhankelijk ben. We zingen wel een liedje voor het eten en
voor het slapen. Voordat ze naar bed gaan, mogen ze een
boekje uitkiezen. Als dat een bijbelboekje is, word ik daar
wel blij van”, lacht ze. “Maar ik dwing mijn kinderen niet, je
kunt het geloof als ouder niet opleggen.”
Giti staat er net zo in. “Bidden voor het eten en bijbellezen
was bij ons dagelijkse kost en tot hun achttiende moesten
de meiden mee naar de kerk. Maar achteraf vraag ik me
af of ik daar goed aan heb gedaan. Onze middelste dochter sportte op topniveau, schoonspringen. Ze had ook vaak
wedstrijden op zondag en dan mocht ze niet mee. Achteraf
deed ik dus precies hetzelfde als mijn moeder heeft gedaan.
Ik heb echt geleerd om het meer los te laten. Geloof is niet
iets wat je als ouder zélf kunt doorgeven. God moet het
doen, Hij moet je kind aanraken.”
Kinga Bán (31) is zangeres
bij de band Sela (‘nieuwe liederen voor de kerk van nu’)
en geeft als zangdocente
workshops en lessen. Kinga
is sinds 2005 getrouwd met
Reinder IJmker (32). Reinder
werkt als trainer/hulpverlener
voor de stichting Emaus en
begeleidt jongeren met een
lichte beperking. Kinga en
Reinder hebben drie kinderen:
dochters Ike van 4 en Liva
van bijna 3, en zoontje Kene
(1). Ze wonen in Houten.
Kinga is de jongste dochter
van Giti en Jozef Bán, beiden 54. Giti werkt voor een
onderwijsondersteunende instelling, Jozef is docent wisen natuurkunde. Naast Kinga
hebben Giti en Jozef nog
twee dochters: Dora (34) en
Bianca (32).
STAM
BOOM
JENTE
U
61