Transcript Nieuwsbrief april 2014 - Particulier Agrarisch Natuurbeheer

NIEUWS
Nieuwsbrief van de
Coöperatieve Vereniging PAN en de Stichting PAN
WINTERSWIJK, april 2014, NR 32
UITNODIGING
JAARVERGADERING
UITNODIGING FIETSEXCURSIE
AALTEN
De algemene ledenvergadering van de Coöperatieve Vereniging PAN zal dit jaar gehouden worden op dinsdag 22
april om 20.00 uur bij Den Tappen, Misterweg 211, Winterswijk-Miste, tel. 0543-565201.
Op zondag 22 juni organiseert de Stichting PAN een excursie. Dit is een herhaling van de fietstocht die vorig jaar
op 13 oktober is georganiseerd. Door het slechte weer is de
excursie toen letterlijk in het water gevallen. We gaan op
de fiets en doorkruisen het gebied ten noorden van Aalten.
In dit gebied voert PAN samen met de Vogelwerkgroep
Zuidoost-Achterhoek, de Wildbeheereenheid Aalten en
Vogelbescherming het project “Samen voor de patrijs in
Aalten” uit. De excursie begint om 10.00 uur aan de Romienendiek in Aalten op de parkeerplaats van het crematorium achter de watertoren. Als excursieleider hebben we
Frans ter Bogt van de vogelwerkgroep weten te strikken.
Hij heeft samen met Herman Simmelink van de wildbeheereenheid Aalten enorm veel werk verzet voor het patrijzenproject.
Na de pauze om ca. 21.00 uur zijn ook niet-leden welkom
en zal kort ingegaan worden op de projecten van de Cooperatieve Vereniging die het afgelopen seizoen zijn uitgevoerd.
Vervolgens zullen Frans ter Bogt van de Vogelwerkgroep
Zuidoost-Achterhoek en Herman Simmelink van de Wildbeheereenheid Aalten iets vertellen over het project “Samen voor de patrijs in Aalten”. Zij hebben vele uren als
vrijwilliger aan dit project gewerkt en gaan daar ook in
2014 mee door. In het kader van dit project wordt op een
aantal agrarische percelen aangepast beheer gevoerd ten
behoeve van akkervogels, waaronder de patrijs. In hun
lezing zullen ze onder andere ingaan op de uitgevoerde
maatregelen en de resultaten voor de patrijs.
Een agenda voor de jaarvergadering wordt de leden samen
met het jaarverslag over 2013 toegestuurd.
Deze fietsexcursie duurt ongeveer tweeënhalf uur. Halverwege is een pauze ingelast voor een kop koffie of wat
anders. De fietstocht leidt ons door een prachtig glooiend
cultuurlandschap langs akkerfaunaranden en graanvelden
die in het kader van het patrijzenproject zijn aangelegd.
Het is aan te bevelen een verrekijker mee te nemen. Deze
excursie sluit mooi aan op de lezing die op de jaarvergadering over dit onderwerp wordt gehouden.
DE SCHAAPSKUDDE
Schaapherder Roelof Kuipers heeft tijdens en na de Kerst
een protestactie ondernomen tegen het voornemen van de
gemeente Winterswijk om de schaapskudde in verband
met de bezuinigingen niet meer in te huren. Vanuit de
samenleving is spontaan een Facebook-actie gestart die
door meer dan 3000 mensen wordt ondersteund. Er blijkt
een groot draagvlak te zijn bij de Winterswijkse bevolking
voor inzet van de schaapskudde in de openbare ruimte.
Uiteindelijk heeft de voorgenomen bezuiniging van de
Gemeente Winterswijk positief uitgepakt voor de schaapskudde. De gemeente heeft de bezuiniging voor 2014 teruggedraaid en wil actief meedenken en –werken om de
schaapskudde duurzaam in het gebied te verankeren.
Daarnaast heeft de spontane actie “red de kudde” in totaal
maar liefst € 2150,- opgebracht en gaat de Stichting Landschapskudde Oost-Achterhoek na een wijziging van de
bestuursamenstelling weer met nieuwe energie en vol
enthousiasme aan de slag met allerlei activiteiten. Daarbij
moet worden gedacht aan het organiseren van evenementen in Winterswijk, Lichtenvoorde en Groenlo, het werven
van donateurs en het zoeken naar sponsors. Het doel daarvan is om aanvullende financiën aan te boren. Daarmee
kan het voortbestaan van de schaapskudde op lange termijn veilig gesteld worden, zonder van subsidies afhankelijk te zijn. Voor verdere informatie zie:
www.landschapskudde.nl.
Eventuele subsidies blijven een welkome aanvulling voor
de bedrijfsvoering van de herder, maar zijn onzeker. Alleen in 2007 en 2008 kon gebruik worden gemaakt van
aanvullende subsidie voor schaapskuddes. In de periode
2014 t/m 2019 bestaat deze mogelijkheid weer, echter
moet deze aangevraagd worden door de terreinbeherende
instanties. Op dit moment wordt daaraan gewerkt. Of deze
subsidie er ook komt, is nog afwachten. Voor Gelderland
is een beperkt budget beschikbaar. De terreineigenaren die
de minste subsidie vragen per hectare maken de meeste
kans. In juni wordt duidelijk of er subsidie komt voor de
schaapskudde in de Oost-Achterhoek.
Jan Stronks
AD-HOC KLUSSEN
Nu en dan komt het voor dat we gebeld worden met de
vraag of we op (zeer) korte termijn iemand beschikbaar
hebben om werk uit te voeren. Vaak is dit het gevolg van
onvoorziene omstandigheden. Dat kan bijvoorbeeld als
gevolg van een storm zijn waardoor een boom is omgewaaid. Of iemand is ziek geworden waardoor werk blijft
liggen wat eigenlijk op korte termijn af moet. Meestal
kunnen we op zeer korte termijn, vaak op dezelfde dag al,
ervoor zorgen dat één of meerdere personen u komen helpen. Voor dergelijke ad-hocklussen kunt u één van de twee
coördinatoren bellen.
Overhandiging van het spaarvarken met 2150 euro, de
opbrengst van de actie “Red de kudde”, door Henk Berenschot, voorzitter van de Stichting Landschapskudde
Oost-Achterhoek, aan Roelof Kuipers.
AALTEN, GPL EN RSLG
Afgelopen seizoen zijn er voor het laatste jaar in het kader
van de GPL (Gemeentelijke Projecten Landschapsonderhoud) verschillende projecten uitgevoerd. Het laatste jaar,
omdat de GPL vervangen is door een nieuwe regeling:
‘Regels Subsidieverstrekking Landschap Gelderland’
(RSLG). Voor deze regeling stelt de provincie jaarlijks een
budget voor heel Gelderland ter beschikking. Naast de
provincie dragen ook de gemeenten bij aan de kosten,
zodat in het meest gunstige geval projecten geheel worden
gesubsidieerd.
De gemeente zal een vierjarenplan in moeten dienen bij de
provincie Gelderland. In dat vierjarenplan geeft de gemeente aan welke plannen zij heeft voor het gebied, hoe zij
dit denkt te realiseren en welk budget zij denkt hiervoor
nodig te hebben. Voor de gemeente Aalten zal de stichting
SAAP (Samenwerkend Actief Aaltens Platteland) deze
aanvraag samen met de agrarische natuurvereniging PAN
voorbereiden.
De gemeente heeft samen met een provinciale bijdrage,
een budget voor landschapsbeheer voor de periode 20142017 vrijgesteld. Dit geld kan ingezet worden voor aanleg
van nieuwe en herstel van bestaande landschapselementen,
aanleg poelen, paden en educatieve voorlichting m.b.t.
landschap. Waarschijnlijk zal SAAP na toekenning verantwoordelijk worden voor de uitvoering van het project
(de gemeente parkeert budget bij SAAP) en SAAP verwijst initiatiefnemers door naar deelprojecteigenaren t.b.v.
uitvoering; dit kan de C.V. PAN zijn.
Wij hebben als PAN al een aantal concrete projecten aangedragen, die in deze aanvraag meegnomen worden en zijn
in overleg met de gemeente en SAAP voor verdere invulling. We hopen op een goede samenwerking waarbij allerlei mooie ontwikkelingen op het gebied van landschap
gerealiseerd kunnen worden.
Anouk Richters
COLLECTIEVEN EN HET NIEUWE
AGRARISCH NATUUR- EN
LANDSCHAPSBEHEER
Vanaf 1 januari 2016 zijn de gebiedscollectieven verantwoordelijk voor het agrarisch natuur- en landschapsbeheer.
Het ziet er naar uit dat in Nederland ruim 40 van dergelijke
collectieven gevormd gaan worden. De VALA (Vereniging Agrarisch Landschap Achterhoek) treedt op als collectief voor de Achterhoek. VALA is het samenwerkingsverband van de Achterhoekse agrarische natuurverenigingen, waaronder PAN. Het werken met collectieven levert
een aanzienlijke besparing op de administratieve kosten
van de overheid op en de kwaliteit van het agrarisch natuur- en landschapsbeheer zal flink toenemen. Ook voor de
betrokkenheid van de lokale bevolking is het een groot
pluspunt.
De komende anderhalf jaar moet er nog veel gebeuren om
de collectieven klaar te stomen voor hun nieuwe taak.
Belangrijk daarbij is dat er een goed administratief systeem wordt opgezet en dat vanuit de streek aangegeven
wordt hoe het cultuurlandschap het beste beheerd en ingericht kan worden om de natuur- en landschapsdoelen te
halen.
VALA is op dit moment druk bezig om vanuit de achterban een kansenkaart op te stellen, rekening houdend met
het beperkte budget dat de komende jaren beschikbaar zal
zijn voor agrarisch natuur- en landschapsbeheer. De kansenkaart is de basis voor het overleg met de provincie om
te komen tot het natuurbeheerplan dat vanaf 2016 leidend
is voor het agrarisch natuur- en landschapsbeheer. De
ervaringen vanuit de pilot GLB in Winterswijk helpen
hierbij. Vanuit deze pilot is het gevoerde beheer in de
afgelopen 20 jaar geëvalueerd. Op basis van deze evaluatie
en de vastliggende Europese en nationale doelen is al een
gebiedaanbod voor onder andere het agrarisch natuur- en
landschapsbeheer rond Winterswijk opgesteld.
Nadat VALA de kansenkaart in concept heeft opgesteld,
vindt overleg plaats met andere partijen in het gebied zoals
de natuurbeherende organisaties, het waterschap en de
weidevogelvereniging. Samenwerking met deze partijen is
een groot winstpunt om uiteindelijk met de provincie tot
een goed doortimmerd gebiedsplan te komen.
Om de collectieven te ondersteunen in de voorbereiding op
hun rol in het vernieuwde stelsel voor agrarisch natuur- en
landschapsbeheer is de Stichting Collectief Agrarisch
Natuurbeheer opgericht (SCAN). Leidraad voor SCAN is
het Plan van Aanpak Professionalisering Collectieven dat
in opdracht van het Interprovinciaal Overleg (IPO) en het
ministerie van Economische Zaken is opgesteld. Belangrijke uitgangspunten daarbij zijn effectieve en efficiënte
realisatie van maatschappelijke doelen, betere en meer
duurzame deelname van boeren, ruimte voor ondernemerschap en lagere uitvoeringskosten. Meer informatie over
dit onderwerp vindt u op www.scan-collectieven.nl en
www.potaalnatuurenlandschap.nl.
Jan Stronks
DEMONSTRATIEPERCEEL
AKKERRANDEN
Ook dit jaar wordt door de Stichting WCL Winterswijk in
samenwerking met PAN het demonstratieperceel voor
akkerranden voortgezet. Het loont zeker de moeite om hier
één of meerdere keren te gaan kijken. Een dertigtal kleine
akkertjes met allemaal verschillende gewassen zijn hier te
zien. Langs elk akkertje liggen twee akkerranden. Het
demonstratieperceel is te vinden langs de Meddoseweg.
Bij de Sevink Mölle, aan de overkant van de weg, zijn
brochures over het demonstratieperceel te verkrijgen.
BIJEN
Bijen staan bekend als nijvere insecten die honing produceren. Er is echter maar 1 bijensoort die dat doet: de honingbij. Naast deze bijensoort komen er nog 357 andere
soorten bijen voor in Nederland, zoals maskerbijen, zijdebijen, slobkousbijen en hommels.
Aardhommel Bombus terrestris (foto: Anouk Richters)
Ze houden allemaal van bloemen, maar hebben ook allemaal hun eigen voorkeur en gewoontes. Naast het verzamelen van stuifmeel op verschillende bloemen, maakt de
ene bij een nest in de grond, de andere in muren en weer
een andere in lege slakkenhuisjes.
zou de voedselvoorziening voor de mens en talloze dieren
in gevaar komen.
Dieren om zuinig op te zijn! Toch sterven de laatste jaren
meer en meer bijen. In Europa en Noord-Amerika melden
imkers al sinds eind jaren negentig ongewoon hoge sterftecijfers van hun bijenvolken. In Nederland overleeft jaarlijks 20 tot 25% van al onze bijenvolken de winter niet.
Het verdwijnen van geschikte plekken om te nestelen,
afname van bloemen, aantastingen door bestrijdingsmiddelen, nivellering van milieu en landschap zijn enkele oorzaken.
De meeste bijen vinden hun nestplek, nestmateriaal en
voedsel niet in hetzelfde biotoop. Het is van groot belang
dat nestelgelegenheid en voedselaanbod niet ver van elkaar
verwijderd zijn. Kleinschalige afwisseling, een mozaïek
van microklimaat met bloemrijke en kale plekken, zijn erg
belangrijk voor de bij. Ook bij de keuze van drachtplanten
is het belangrijk dat er het gehele seizoen drachtplanten
bloeien, zodat er altijd voedsel voor de bijen beschikbaar
is. Omdat klimop in een tijd bloeit (sept-nov.) wanneer er
weinig planten bloeien is deze soort zeer belangrijk voor
bijen. Ze komen er massaal op af en verzamelen de laatste
restjes voedsel waarmee ze de harde winter moeten doorkomen. Bij onze plannen voor uitvoering van herstel, aanleg en onderhoud van het landschap en agrarisch natuurbeheer, proberen hier we zoveel mogelijk rekening mee te
houden. Maar ook aan andere zaken, gunstig voor de bij,
wordt aandacht geschonken. Voor geschikte nestplekken
en voedselaanbod proberen we te zorgen door: behoud van
zonnige zandpaden en steilwanden en randen met kale of
weinig begroeide bodem, behoud van oude struwelen en
dode bomen, het sparen van speciale nestplekken zoals bv.
dorre stengels, het gefaseerd maaien van graslanden en
bermen, het hooien van graslanden en niet alleen beweiden, kleinschalig en gedifferentieerd beheer van het landschap met structuurvariatie van heggen, struwelen en houtsingels. Bij de aanleg van landschapselementen alleen
inplanten met inheemse struiken en bomen. Deze soorten
hebben bijna allemaal een fraaie bloei en zijn dus zeer
belangrijk voor de bij.
Op deze manier proberen we ons steentje bij te dragen aan
het behoud en de bescherming van onze wilde bijen.
Anouk Richters
COLOFON
PAN Nieuws is een uitgave van de Coöperatieve
Vereniging PAN en de Stichting PAN
Nestingang in kalkspecie (foto: Anouk Richters)
Een bijenvolk bestaat uit drie soorten bijen: werksters (de
vrouwtjes), darren (de mannetjes) en de koningin. De koningin is het middelpunt omdat zij de enige is die eitjes
legt en dus voor nageslacht zorgt.
Wij zijn veel afhankelijker van bijen dan we ons realiseren. Honingbijen, wilde bijen en hommels bestuiven een
groot deel van onze landbouwgewassen. Van de 100 gewassen die 90 procent van alle voedsel in de wereld leveren, wordt 70 procent bestoven door bijen. Niet minder
dan 4.000 in Europa verbouwde groenterassen bestaan
puur bij de gratie van deze harde werkers. Zonder de bij
Eindredactie, fotografie en opmaak: Jan Stronks
Druk: Weevers Grafimedia, Vorden
Adres PAN: Geldereschweg 21, 7104 AM WinterswijkMeddo. Tel. 0543-569808
tel. coördinator Winterswijk Jan Stronks: 0622469009
tel. coördinator Aalten Anouk Richters: 0543-565304
e-mail: [email protected]
internet: www.agrarischenatuurverenigingpan.nl