Afzendadres: Vlaams Patiëntenplatform vzw – Groenveldstraat 15 – 3001 Heverlee v.u. G. Reynders-Broos – Residentie Borgeind, Borgeindstraat 13/5 – 2900 Schoten nummer 71 – januari 2014 – verschijnt per jaar in jan - ma - jun - sept en nov Afgiftekantoor 3000 - Leuven Mail Erkenningsnummer: P2A8311 De nieuwsbrief van het Vlaams Patiëntenplatform vzw Januari 2014 – nr. 71 2014 wordt een feestjaar! Verslag infomoment (minnelijke) medische expertise Ziekenhuizen die patiëntenervaringen meten in de bloemetjes gezet Start Nationaal Contactpunt ‘Grensoverschrijdende gezondheidszorg’ Een patiëntenrecht in de kijker: rechten in verband met je patiëntendossier Wist je dat… Data studiegroepen 2014 p. 2 p. 3 p. 5 p. 8 p. 9 p. 10 p. 11

2014 wordt een feestjaar!

Beste ledenverenigingen, beste patiënten, In 2014 mag het Vlaams Patiëntenplatform vzw 15 kaarsjes uitblazen. De afgelopen 15 jaar konden we samen met jullie heel wat verwezenlijken. Op basis van jullie noden en knelpunten, maar ook door jullie insteek in studiegroepen en tijdens denkdagen en infomomenten maakten we het gezondheidsbeleid ‘onveilig’! In het najaar willen we dit dan ook graag samen met jullie vieren. Meer informatie hierover bezorgen we jullie later. Daarnaast zal het personeel van het VPP in 2014 het land rondreizen voor onze algemene ledenbevraging waarbij we samen met onze verenigingen kijken welke noden en knelpunten patiënten ervaren in hun dagelijks leven. De informatie die we uit deze ledenbevraging halen, vormt de basis van ons actieplan voor de volgende vijf jaar. Ik wens jullie alvast een gezond en gelukkig 2014 en kijk ernaar uit jullie terug te zien op de algemene vergadering van 23 maart 2014. Gemma Reynders-Broos Voorzitter 2 | Samenspraak

Verslag infomoment (minnelijke) medische expertise

Het Vlaams Patiëntenplatform vzw ontvangt geregeld vragen over medische expertises bij verzekeringen. Daarom organiseerde het op woensdag 13 november 2013 een infomoment over dit onderwerp. Dr. Marc Van Kuyk, cardioloog en bijstandsgeneesheer, gaf die avond een boeiende uiteenzetting. Hij is bestuurslid bij de Wetenschappelijk Vereniging van Verzekeringsgeneeskunde en gastdocent aan de universiteiten van Antwerpen en Leuven voor de opleiding ‘master in verzekeringsgeneeskunde en medische expertise’. Hieronder volgt een kort verslag van zijn lezing.

Wat is een medische expertise?

Een medische expertise heeft als doel om menselijke schade ten gevolge van een ziekte, ongeval of agressie te bepalen en te begroten. Ze kan verricht worden door een bijstandsgeneesheer 1 of een deskundige aangesteld door de rechtbank.

De rol van de bijstandsgeneesheer

Een bijstandsgeneesheer kan werken voor een slachtoffer/patiënt of voor de tegenpartij (bijvoorbeeld een verzekeraar, mutualiteit, het RIZIV, de Belgische staat of de verwerende partij). Er bestaan geen officiële lijsten van artsen die expertises uitvoeren. Verzekeraars, het RIZIV, de Belgische Staat, … werken meestal met vaste artsen. Patiënten of slachtoffers moeten zelf op zoek gaan naar een geschikte bijstandsgeneesheer ofwel (bijvoorbeeld bij rechtszaken) raadt hun advocaat er één aan. Omdat er geen officiële lijsten bestaan, moeten patiënten of slachtoffers een geschikte bijstandsgeneesheer vinden via het internet, hun huisarts of vrienden. Een bijstandsgeneesheer behartigt de belangen van zijn cliënt bij de evaluatie van de lichamelijke schade. Hij moet beschikken over zowel geneeskundige als medisch-juridische kennis. Van een bijstandsarts mag je verwachten dat hij gespecialiseerd, onafhankelijk en ervaren is en dat hij goede onderhandelingsvaardigheden heeft. Als belangenbehartiger van een patiënt of slachtoffer moet hij trachten om zo veel mogelijk te vragen in een minnelijke schikking of rechtsprocedure. Toch moet hij ook weten wat de limieten zijn in een onderhandeling over erkenning en vergoeding van schade. Het is belangrijk dat hij hierover eerlijk communiceert met zijn cliënt zodat deze weet welke eisen al dan niet aanvaardbaar zijn. 1 Een bijstandsgeneesheer wordt ook raadgevend arts of geschillenarts genoemd. Samenspraak | 3

Soorten medische expertises en hun kenmerken

Er bestaan drie soorten expertises, die elk hun eigen aanpak vereisen: de minnelijke schikking, de gerechtelijke expertise en de strafrechtelijke expertise. De strafrechtelijke expertise komt voor bij assisenzaken. Het hof van assisen bepaalt welke arts de expertise moet uitvoeren en deze arts mag zijn opdracht niet weigeren. Dit soort expertise werd in de presentatie van dr. Marc Van Kuyk verder niet behandeld.

Minnelijke medische schikking

Een minnelijke medische schikking verloopt via strikte contractvoorwaarden en de uitkomst ervan is bindend. In deze procedure, die niet voor een rechtbank komt, stellen de eisende partij en de verwerende partij elk een bijstandsgeneesheer aan die ze ook zelf betalen. De artsen zullen vervolgens proberen om tot een vergelijk te komen over de erkenning en de begroting van de lichamelijke schade. Zij komen op voorhand ook een derde arbiter-arts overeen voor het geval ze geen consensus zouden bereiken. De patiënt of het slachtoffer heeft geen inspraak bij de aanstelling van deze arbiter. Indien de artsen niet overeenkomen over wie de arbiter-arts moet zijn, zal de rechtbank van eerste aanleg een arbiter aanstellen. De arbiter wordt voor de helft door iedere partij betaald. Indien de arbiter-arts moet optreden, is zijn oordeel definitief beslissend. Het lot van de patiënt of het slachtoffer ligt in dat geval dus in zijn handen. Een procedure voor de rechtbank is na de minnelijke schikking niet meer mogelijk. Ondanks dat verzekeraars trachten om geschillen zoveel mogelijk via minnelijke schikkingen te regelen, kan deze procedure nooit opgelegd worden aan de patiënt of het slachtoffer.

Gerechtelijke medische expertise

Gerechtelijke medische expertises hebben voornamelijk betrekking op sociaalrechtelijke 2 en burgerrechtelijke expertises 3 . Deze expertises worden gekenmerkt door hun tegensprekelijk karakter. Het tegensprekelijk karakter van de expertise houdt in dat de deskundige die door de rechtbank wordt aangesteld erover waakt dat alle partijen op de hoogte zijn van alle (medische) documenten en handelingen (bv. een onderzoek van patiënt/slachtoffer of de aanvraag voor bijkomende onderzoeken). De betrokken advocaten, bijstandsgeneesheren en hun cliënten moeten namelijk in staat zijn om op alle informatie en handelingen te reageren. Het

verloop

van een expertise is juridisch vastgelegd. Er wordt tijdens een expertise ook rekening gehouden met de indicatieve tabel versie 2012 die richtlijnen bevat over hoeveel schadevergoeding uitgekeerd moet worden. Eens een rechtbank een deskundige heeft aangesteld, zal de deskundige alle partijen oproepen voor een eerste expertisezitting. Advocaten mogen tijdens medische handelingen bij een expertise niet aanwezig zijn. De verschillende partijen kunnen op elk moment relevante informatie aan de deskundige bezorgen (bv. nieuwe onderzoeken die de patiënt of het slachtoffer heeft ondergaan). De deskundige moet van iedere bijeenkomst een verslag opmaken en deze verslagen aan iedere partij bezorgen. In zijn verslaggeving moet hij aandacht hebben voor de privacy van patiënt/slachtoffer en mag hij enkel informatie meedelen die relevant is in het kader van het schadegeval. Uiteindelijk zal de deskundige de preliminaria opstellen. De preliminaria zijn een voorverslag en een advies van de deskundige voor de rechter. Alle partijen mogen reageren op de inhoud hiervan. De deskundige zal vervolgens reageren op de reacties van alle partijen en dan een definitief verslag aan de rechter bezorgen. De opmerkingen van alle partijen worden in het definitieve verslag opgenomen. De 3 2 Bijvoorbeeld rechtszaken in het kader van tegemoetkomingen voor personen met een handicap, arbeidsongeschiktheid,… waarbij bijvoorbeeld het RIZIV, de Belgische Staat, mutualiteiten of het OCMW de verwerende partij zijn Bijvoorbeeld rechtszaken in het kader van arbeidsongevallen, verkeersongevallen of medische incidenten 4 | Samenspraak

rechter is niet verplicht om het advies van de deskundige te volgen. Dit heeft als voordeel dat advocaten in hun pleidooien bepaalde elementen uit het verslag belangrijk of minder belangrijk kunnen doen lijken. In de praktijk volgt de rechter het advies van de deskundige meestal wel. Bij sociaalrechtelijke expertises wordt de verblijfskosten,…

kostprijs

van de expertise betaald door de verwerende partij (bv. RIZIV, Belgische Staat of mutualiteit). Er wordt bij deze expertise met vaste tarieven voor de deskundigen gewerkt. De patiënt of het slachtoffer moet wel zelf zijn advocaat en bijstandsgeneesheer betalen. Bij burgerrechtelijke expertises moet de partij die in fout is de expertise bekostigen. De deskundige kan vrij zijn vergoeding bepalen. Zijn honorarium bevat uurloon, verplaatsingsonkosten, Na de uiteenzetting stelde het publiek ten slotte nog vragen over de erkenning en deontologie van bijstandsartsen, objectief bewijsmateriaal, soorten schadeposten, beroeps- en wrakingsmogelijkheden, … Het was een leerrijke avond die veel geïnteresseerde deelnemers aantrok. Het Vlaams Patiëntenplatform zal in 2014 het onderwerp medische expertise verder analyseren binnen de studiegroep verzekeringen. De studiegroep verzekeringen zal zich buigen over informatienoden en knelpunten bij medische expertise en zal oplossingen uitwerken om verschillende aspecten van medische expertise te verbeteren. Voor meer informatie over de studiegroep verzekeringen kan je terecht bij Roel Heijlen ( [email protected]

of 016 23 05 26).

Ziekenhuizen die patiëntenervaringen meten in de bloemetjes gezet

In het kader van het Vlaams kwaliteitsindicatorenproject in de algemene ziekenhuizen (VIP²) ontwikkelde het Vlaams Patiëntenplatform vzw een eigen, gevalideerde vragenlijst voor het meten van ervaringen van patiënten. Het VPP vindt het belangrijk dat naast het meten van klinische kwaliteit ook de ervaringen van patiënten bij het beoordelen van de kwaliteit worden meegenomen.

De ontwikkelde vragenlijst brengt elementen van kwaliteit in kaart, die patiëntenverenigingen in Vlaanderen als belangrijk aangeven. Zo worden in de Vlaamse Patiënten Peiling onder meer vragen gesteld als: “Ik kreeg op voorhand voldoende informatie over hoe ik mij moest voorbereiden op mijn opname” “Ik kreeg vooraf voldoende informatie over de kosten van mijn opname” “Verpleegkundigen/artsen gaven mij een begrijpelijk uitleg” “Verpleegkundigen/artsen waren vriendelijk en beleefd” “Ik voelde mij in veilige handen bij de medewerkers” “Ik kon meebeslissen over het moment van ontslag” “Ik voelde me klaar om naar huis te gaan” Ten slotte kan de patiënt het ziekenhuis een score van 0 tot 10 geven over de opname en wordt gevraagd of de patiënt het ziekenhuis zou aanbevelen aan familie en vrienden. 21 ziekenhuizen bezorgden deze vragenlijst aan patiënten die minstens één nacht in het ziekenhuis verbleven. Het Vlaams Patiëntenplatform bedankte deze ziekenhuizen voor hun deelname aan de Samenspraak | 5

Vlaamse Patiënten Peiling met een oorkonde en een bloemetje. De ziekenhuizen die in de bloemetjes werden gezet, zijn:            Jessaziekenhuis Hasselt, Ziekenhuis Oost-Limburg Genk, Imeldaziekenhuis Bonheiden, Universitair Ziekenhuis Antwerpen, GasthuisZusters Antwerpen, Heilig Hart Ziekenhuis Mol, Algemeen Ziekenhuis Turnhout, Universitair Ziekenhuis Gent, Algemeen Stedelijk Ziekenhuis Aalst, Sint-Vincentiusziekenhuis Deinze, AZ Alma Eeklo – Sijsele,           AZ Nikolaas Sint-Niklaas, AZ Glorieux Ronse, RZ Heilig Hart Leuven, Sint-Jozefskliniek Izegem, AZ Groeninge Kortrijk, AZ Damiaan Oostende, AZ Delta Roeselare, Sint-Rembertziekenhuis Torhout, AZ Sint-Augustinus Veurne en O.L.V. van Lourdes Ziekenhuis Waregem. Gespreid over twee dagen bezocht onze directeur, Ilse Weeghmans, de ziekenhuizen om de oorkondes en boeketten te overhandigen tijdens een provinciaal persmoment.

Antwerpen Limburg Oost-Vlaanderen West-Vlaanderen

6 | Samenspraak

Vlaams-Brabant

De eerste resultaten zijn bekend!

Een onafhankelijke derde partij analyseert de resultaten. Het Vlaams Patiëntenplatform ontving reeds de algemene gegevens over alle ziekenhuizen. Uit de eerste resultaten blijkt dat ziekenhuizen het best scoren op het voorbereiden van ontslag en het informeren van de patiënt over de opname. Tijdens een ziekenhuisverblijf appreciëren patiënten de vriendelijkheid en beleefdheid van artsen en verpleegkundigen en het respecteren van de privacy. Patiënten scoren ziekenhuizen het minst op het geven van gelijkaardige informatie door de medewerkers, het geven van informatie over de kosten van het verblijf en het voorstellen van medewerkers met naam en functie. Bijna de helft van de patiënten geeft het ziekenhuis een score van 9 of 10. 61 procent van de patiënten beveelt het ziekenhuis zeker aan bij familie en vrienden. Het Vlaams Patiëntenplatform vzw stelde deze resultaten voor op de studiedag van het indicatorenproject op vrijdag 13 december. Op basis van deze resultaten kan elk ziekenhuis verbeteracties opzetten en zichzelf in de toekomst ook vergelijken met andere ziekenhuizen. De presentatie van deze resultaten vind je op de website van ICURO ( http://bit.ly/1kE42uR ).

Werk voor de boeg

Het Vlaams Patiëntenplatform vzw werkt verder aan nieuwe versies van deze vragenlijst. Zo ontwikkelt het nu een vragenlijst om de ervaringen van patiënten in dagziekenhuizen en de geestelijke gezondheidszorg (zowel psychiatrische ziekenhuizen, PAAZ-afdelingen, GCC, beschut wonen als PVT) te meten. In de toekomst komen er nog andere versies van de vragenlijst bij. De reeds geplande vragenlijsten zijn een versie voor kinderen die verblijven in een algemeen ziekenhuis en een versie voor patiënten die een beroep doen op thuiszorg. Meer informatie over het Vlaams Indicatorenproject in de algemene ziekenhuizen vind je op onze website bij het thema kwaliteit van zorg of op http://www.zorg-en-gezondheid.be/kwaliteitsindicatorenaz . Samenspraak | 7

Start Nationaal Contactpunt ‘Grensoverschrijdende gezondheidszorg’

Onder Europese impuls bestaat er sinds eind 2013 een Nationaal contactpunt voor Grensoverschrijdende gezondheidszorg.

Wat is grensoverschrijdende zorg?

Grensoverschrijdende zorg is zorg die je ontvangt in een ander land. Zorg mag je ruim interpreteren. Het gaat niet enkel over een behandeling in een buitenlands ziekenhuis maar ook over een consultatie bij een huisarts of de aankoop van medicatie of hulpmiddelen in het buitenland (bijvoorbeeld op vakantie). Als het contactpunt het heeft over zorgaanbieders gaat dit zowel over natuurlijke personen zoals huisartsen en kinesitherapeuten als over algemene ziekenhuizen, psychiatrische ziekenhuizen, privéklinieken, psychiatrische verzorgingstehuis en centra geestelijke gezondheidszorg.

Wat doet het Nationaal contactpunt?

Het Nationaal contactpunt geeft aan

Belgische verzekerden

informatie over de terugbetalings voorwaarden van medische verzorging in een ander Europees land en geeft aan

Europese burgers

informatie over het Belgische gezondheidszorgsysteem. Als je als Belg informatie wil over een gezondheidszorgsysteem in een andere EU-lidstaat, moet je je altijd richten tot het contactpunt van dat land. Iedere EU-lidstaat is verplicht om een dergelijk contactpunt op te starten.

Welke informatie geeft het contactpunt?

Aan

Belgen

geeft het contactpunt informatie over de terugbetalingsvoorwaarden van medische verzorging in het buitenland, uitleg over procedures en beroepsmogelijkheden wanneer je vindt dat je rechten op grensoverschrijdende zorg niet zijn nageleefd.

Europese burgers

kunnen informatie krijgen over kwaliteits- en veiligheidsnormen, het recht van zorgaanbieders om gezondheidszorgdiensten te verlenen, toegankelijkheid van ziekenhuizen voor personen met een handicap, patiëntenrechten, klachtenregelingen en rechtsmiddelen, mogelijkheden bij schade als gevolg van gezondheidszorg (Fonds voor de Medische Ongevallen) en contactgegevens van andere EU-contactpunten. Het contactpunt geeft dus geen informatie over welzijn (bv. kinderopvang of voorzieningen voor personen met een handicap), orgaandonatie, rusthuizen,… De medewerkers moeten je wel doorverwijzen naar een persoon of instantie waar je meer informatie vindt. Het Belgische contactpunt is opgestart door de FOD Volksgezondheid. Als het nodig is, kunnen de medewerkers doorverwijzen naar het RIZIV (informatie over terugbetalingen) en naar de gemeenschappen (informatie over kwaliteits- en veiligheidsnormen). 8 | Samenspraak

Waar vind ik het Nationaal contactpunt?

Informatie over het contactpunt vind je op de website en bij het contactcenter. Website: www.crossborderhealthcare.be

E-mail: [email protected]

Contactcentrum: (0)2 290 28 44

Een patiëntenrecht in de kijker: rechten in verband met je patiëntendossier

Mijn zussen en ik vermoeden dat de behandelende arts van onze ondertussen overleden moeder ons niet het hele verhaal vertelt. Kunnen we haar patiëntendossier inkijken?

(Lies, 45 jaar) Als patiënt heb je recht op een zorgvuldig bijgehouden en veilig bewaard patiëntendossier. In je patiëntendossier zitten alle documenten die te maken hebben met de professionele zorgrelatie tussen jou en je zorgverlener. Naast algemene gegevens zoals je identiteit en je adres bevat het patiëntendossier alle medische informatie over jou als patiënt, zoals de resultaten van onderzoeken, gegevens die je aanbrengt tijdens een consultatie en de notities van de zorgverlener. Je kan je zorgverlener ook steeds vragen om een document aan je patiëntendossier toe te voegen. Je hebt steeds het recht om je patiëntendossier in te kijken. Dit afzonderlijk in het patiëntendossier bewaard.

recht op inzage

moet je wel eerst aanvragen. De zorgverlener moet je het dossier dan ten laatste binnen 15 dagen ter inzage bezorgen. Als patiënt kan je geen gegevens inkijken die betrekking hebben op een derde persoon en kan je ook de persoonlijke notities van de beroepsbeoefenaar niet zien. Persoonlijke notities zijn aantekeningen van de zorgverlener die ook niet meegedeeld worden aan andere leden van het verzorgingsteam. Ze worden Bij het inkijken van je dossier kan je je laten bijstaan door jouw

vertrouwenspersoon

heeft hij of zij ook het recht om de persoonlijke notities in je dossier te lezen. . Hij of zij mag met jouw toestemming ook alleen het dossier inkijken. Als je vertrouwenspersoon een zorgverlener is, dan Je mag je zorgverstrekker ook een kopie van (een deel van) je patiëntendossier vragen. Je zal er de werkelijke kostprijs (bijvoorbeeld de kopiekosten) voor moeten betalen. Op het

afschrift

moet duidelijk vermeld staan dat het gaat om een strikt persoonlijk en vertrouwelijk document. De zorgverlener moet je een afschrift weigeren wanneer er aanwijzingen zijn dat derden (bijvoorbeeld een verzekeringsmaatschappij of een werkgever) je onder druk zetten om je dossier op te vragen. Samenspraak | 9

Na het overlijden van een patiënt kunnen sommige inkijken. Enkel de echtgenoot, de (al dan niet) samenwonende partner, een ouder, een kind, een broer of zus, een kleinkind of een grootouder kunnen inzage krijgen. Bovendien is de inzage gekoppeld aan een aantal voorwaarden: 

nabestaanden

het dossier van de overledene De nabestaanden moeten een voldoende gemotiveerde en specifieke reden hebben om het dossier in te kijken. Die reden moet belangrijk genoeg zijn om de privacy van de overleden patiënt op te heffen. De inzage kan bijvoorbeeld nodig zijn in verband met een testament, een verzekeringsovereenkomst, een aansprakelijkheidsprocedure of erfelijke factoren.  De nabestaanden kunnen enkel de documenten die verband houden met de gemotiveerde reden inkijken.  De nabestaanden kunnen het patiëntendossier niet zelf inkijken. Het recht kan enkel uitgeoefend worden via een beroepsbeoefenaar. De nabestaanden kunnen bijvoorbeeld hun huisarts vragen om het patiëntendossier op te vragen. De arts kan het dossier dan inkijken en mag enkel de relevante informatie meedelen aan de nabestaanden.  De patiënt mag zich tijdens zijn leven niet tegen de inzage verzet hebben.

Wist je dat…

... het ook voor 65-plussers mogelijk zal worden om een hospitalisatieverzekering af te sluiten?

De Christelijke Mutualiteit (CM) heeft als eerste de leeftijdsgrens bij hospitalisatieverzekeringen afgeschaft. Sinds 1 januari van dit jaar kan iedereen er een hospitalisatieverzekering afsluiten terwijl dit voorheen slechts mogelijk was voor wie nog geen 65 jaar was. Dit is een belangrijke stap in het aanpakken van leeftijdsdiscriminatie bij hospitalisatieverzekeringen.

4 De Socialistische Mutualiteiten zullen hun hospitalisatieverzekeringen vanaf 1 mei 2014 toegankelijk maken voor 65-plussers. Ook de andere mutualiteiten kondigen mogelijke wijzigingen in hun verzekeringsbeleid aan.

...

het Vlaams Patiëntenplatform zijn memoranda met de politieke partijen besprak in de aanloop naar de verkiezingen van mei 2014?

Naar aanleiding van de Vlaamse en federale verkiezingen van mei 2014 werkten de medewerkers van het Vlaams Patiëntenplatform aan memoranda met daarin de aandachtspunten die het VPP belangrijk vindt voor het beleid van de volgende regeringen. De memoranda kwamen tot stand op basis van alle knelpunten die het VPP de voorbije jaren van zijn verenigingen vernam. Deze memoranda werden ondertussen al uitvoerig besproken met de verschillende politieke partijen. We hopen dat elementen uit onze teksten meegenomen worden in de verkiezingscampagne en uiteindelijk ook in de regeerakkoorden. In het Vlaamse memorandum komen thema’s als ondersteuning van patiëntenverenigingen, kwaliteitsvolle zorg, patiëntveiligheid en innovatie in de zorg aan bod. In het federale memorandum vragen we aandacht voor knelpunten rond toegankelijkheid van de zorg, patiëntenrechten, toegankelijkheid van verzekeringen en werkgelegenheid van personen met een chronische ziekte. De memoranda stuurden we eind vorig jaar op papier naar onze ledenverenigingen. Binnenkort ontvangen onze leden ze ook in digitale vorm via e-mail en zal je ze kunnen nalezen op onze website. 4 Zie ook standpunt betreffende leeftijdsdiscriminatie in hospitalisatieverzekeringen van de Vlaamse Ouderenraad: http://www.vlaamse-ouderenraad.be/Publicaties/pub.php?pub_id=2075 10 | Samenspraak

Data studiegroepen 2014

Studiegroep

verzekeringen:

 woensdag 29 januari    woensdag 17 december Studiegroep

medicatie:

    dinsdag 27 mei woensdag 29 oktober donderdag 27 maart donderdag 5 juni donderdag 2 oktober donderdag 11 december           Studiegroep

werk en tegemoetkomingen:

 maandag 17 februari   maandag 12 mei maandag 6 oktober  maandag 1 december Studiegroep

geestelijke gezondheid:

donderdag 16 januari zaterdag 15 februari donderdag 13 maart zaterdag 26 april donderdag 15 mei zaterdag 14 juni donderdag 18 september donderdag 16 oktober zaterdag 15 november donderdag 11 december

Wat is een studiegroep?

Voor wie?

Hoe vaak?

Thema’s Vergoeding

Patiëntenvertegenwoordigers van aangesloten patiëntenverenigingen Een viertal keer per jaar en per thema Werk en tegemoetkomingen, verzekeringen, medicatie en geestelijke gezondheid Kilometervergoeding voorzien door het VPP Vanuit de ervaringsuitwisseling rond specifieke thema's leren deelnemers in studiegroepen van elkaar en gaan ze de problematiek in een ruimer verband zien. De projectverantwoordelijken van het Vlaams Patiëntenplatform begeleiden de ervaringsuitwisseling en informeren de deelnemers over relevante beleidszaken. Voor het VPP zijn de studiegroepen een belangrijke bron van informatie met betrekking tot knelpunten die patiënten ervaren. De projectverantwoordelijken en de deelnemers kunnen samen oplossingen uitwerken en ideeën aftoetsen. Wil je deel uitmaken van een studiegroep? Neem dan contact op met ons! (016 23 05 26 of [email protected]) Samenspraak | 11

Schriftelijk Vlaams Patiëntenplatform vzw Groenveldstraat 15 3001 Heverlee Bel naar +32 (0)16 23 05 26 Mail naar Surf naar [email protected] www.vlaamspatientenplatform.be 12 | Samenspraak