Transcript Stadsarchief Antwerpen Jaaroverzicht 2013

Stadsarchief Antwerpen
Jaaroverzicht 2013
De vrouwen van supportersclub Conforta Antwerp voor Café Sportif ca. 1933-1934
(1378#26, schenkster Maria Bulens)
Voorwoord
In januari 2013 heb ik de wens uitgedrukt dat het stadsarchief zich optimaal blijft inzetten om archieven van bij hun
ontstaan zo veel mogelijk digitaal te vormen en vervolgens te archiveren. Aan die ambitie hebben we het afgelopen jaar
hard gewerkt, met mooie resultaten.
We deden baanbrekend werk met het invoeren van de digitale handtekening in de stedelijke organisatie. Dat heeft het
digitaal werken heel wat dichterbij gebracht. We werkten heel intensief samen met het netwerk van
474 informatiebeheerders in de verschillende afdelingen, diensten en bedrijfseenheden.
Onze tweede baanbrekende realisatie is de verdere uitbouw van het digitale depot.
Het e-depot en onze werkwijze hebben nu hun degelijkheid en soliditeit bewezen. Van 2009 tot 2013 steeg het volume
van 3,2 TB naar 22,3 TB in 2013. Alleen al dit jaar hebben we de opslagcapaciteit van het digitale depot twee maal moeten
uitbreiden. Deze operatie verliep vlekkeloos.
In 2013 kenden we een aangroei van 1,9 miljoen digitale objecten van de meest uiteenlopende formaten, goed voor maar
liefst 4 TB.
Ondertussen bevinden er zich nog heel wat historische archieven op verschillende locaties. In 2013 is een belangrijke stap
gezet om de historische archieven in de districten te bewerken.
De grootste instroom aan papieren archief kwam dan ook van de districtsarchieven en in tweede orde van het ontzettend
rijke fotoarchief van de Gazet van Antwerpen. In 2013 steeg het aantal inventarisnummers met 11,3 % ten opzichte van
2012. Sinds 2007 groeit het archief jaarlijks aan met gemiddeld 1,29 km. Zonder ingrepen betekent dit dat het FelixArchief
binnen enkele jaren tegen de limieten van haar capaciteit aanloopt. Cijfers over depot-optimalisering, digitaliseringen,
papierverzuring, doosvulling, doosformaat etc. zullen ons helpen om met gerichte acties de depotcapaciteit te verhogen
en het volume over te dragen archieven te verkleinen.
Meten, tellen en registreren vergen tijd, maar lonen. Zo hebben we berekend dat door de digitalisering van de
19e-eeuwse bouwdossiers (= 8% van het totale volume aan bouwdossiers in het FelixArchief), 30% van alle aangevraagde
bouwdossiers online beschikbaar worden. Bovendien zou dit het aantal aanvragen voor Scanning On Demand met 6% en
het aantal ophalingen in de leeszaal met 10% kunnen doen verminderen. Overtuigende cijfers om hiervoor in 2014 een
digitaliseringsproject op te starten!
Ik wil heel ook graag ons team van vrijwilligers bedanken. Belangeloos zetten zij zich in om de stedelijke archieven en het
geheugen van onze stad extra te verzorgen, gedetailleerder te beschrijven voor al wie de geschiedenis van de stad, zijn
straat of familie een warm hart toedraagt.
Inge Schoups
Stadsarchivaris Antwerpen
Januari 2014
Inhoud
1 Archiveringsbeleid
2 Archiveren
3 Archieven raadplegen
4 Geschiedenis
bestuderen
5 Communicatie en
promotie
6 Personeel en zakelijk
beheer
7 Bijlagen
De familie Brosens met hun sjieke wagen,
Laurent Verleyen rijdt mee ca. 1910 (1433#1, schenker Henk Verleyen)
1 Archiveringsbeleid
1.1 Digitaal werken en archiveren
1.2 Afschaffen handtekening
1.3 Monitor informatiebeheer en archiefvorming
1.4 Opleidingen, communicatie en
netwerk van informatiebeheerders
1.5 Informatiebeheer bij OCMW
Antwerpen
‹
Werken in de Waaslandtunnel in 1932 (1230#1, schenker stad Lier)
terug naar inhoud
1.1 Digitaal werken en archiveren
De Taskforce Digitaal Archiveren & Werken (TDAW), onder leiding van het stadsarchief, organiseerde in 2013
verder het digitaal werken in alle stedelijke diensten. Nadat in 2012 de einddatum om tot een volledig
digitaal informatiebeheer te komen is vastgelegd op 31 december 2014, focust de werking in 2013 zich op de
buitendiensten, en dan vooral op de districten.
Deze krijgen een gestandaardiseerd klassement, aangepast aan hun eigen werking. Dit is in alle districten
geïmplementeerd en op 31 december 2013 zijn alle districten, op twee na, overgezet naar de nieuwe
structuur.
In 2013 is ook het project Groepsbrede mappenstructuur G 2.0 afgerond. In dit project zijn de laatste vier
bedrijfseenheden begeleid van een oude serverinfrastructuur naar een nieuwe, die het voor de diensten
mogelijk maakt om nog beter samen te werken. Zo delen ze gemakkelijker informatie, over de grenzen van
afdelingen en bedrijven heen.
Bij verschillende diensten zien we dat de inspanningen om hen aan te moedigen en te ondersteunen om
hun informatiebeheer te digitaliseren, beginnen te lonen. Zo heeft Personeelsmanagement haar formulieren
ondertussen zo goed als allemaal digitaal gemaakt en besteedt de Gemeenschappelijke Aankoopcentrale
(GAC) sinds 2013 digitaal aan. De stadsbouwmeester heeft al zijn dossiers gedigitaliseerd en Stads- en
Buurtonderhoud maakte het aanvragen en toekennen van een grafconcessie digitaal.
Bij diverse diensten zijn digitaliseringsprocessen opgezet om papieren documenten die de organisatie
binnenkomen te scannen. Aan de hand van de ‘checklist substitutie’ kijken we na of de digitalisering voldoet
aan de kwaliteitsvereisten voor een toelating tot vernietiging van de papieren na scanning. Zo digitaliseert
het Vreemdelingenloket tegenwoordig al haar dossiers en heeft ze de toelating gekregen om nadien de
papieren versies te vernietigen. Gelijkaardige controles en goedkeuring zijn verleend voor de facturen en
onkostennota’s die nog op papier binnenkomen bij Financiën.
Er blijven hier en daar nog wel knelpunten en er circuleert nog teveel en onnodig papier op de werkvloer.
We zien echter wel dat diensten er werk van maken om de nog resterende ‘papieren’ knelpunten op te lossen.
Zo komen er voor bijvoorbeeld de dossiers van Stedenbouwkundige Vergunningen eindelijk oplossingen in
zicht om tot een digitaal bouwvergunningsdossier te komen.
naar overzicht Archiveringsbeleid
›
1.2 Afschaffen handtekening
We voerden samen met de collega’s van de juridische dienst en Digipolis Antwerpen het project ‘Afschaffen
handtekening en digitaal tekenen’ verder uit. De pilootdiensten kregen actieve ondersteuning bij het
toepassen van het beslissingsmodel. Tijdens de zomermaanden en het najaar lag hierbij de klemtoon op de
dienst vreemdelingenzaken, waar het besluit van de burgemeester voortaan digitaal wordt getekend. Dit
werd mee geïmplementeerd in het eBesluitvormingssysteem van de stad. De realisaties van de verschillende
bedrijfseenheden werden verzameld en gedocumenteerd op het intranet van het stadsarchief. Op basis van de
praktijkervaringen werd samen met de juridische dienst het beslissingsmodel lichtjes bijgesteld.
Het stadsarchief en Digipolis Antwerpen werkten samen een digitaal alternatief voor de papieren
handtekenmap uit. Hiervoor werd het concept van een digitale tekenflow uitgetekend. De vereiste
functionaliteiten werden in de vorm van user stories omschreven. Op basis hiervan wordt een nieuwe
applicatie ontwikkeld. Met deze toepassing worden documenten op een gecontroleerde wijze voorzien van
een gescande handtekening of een gekwalificeerde handtekening. Ook de vele handtekendelegaties zullen
met deze toepassing worden beheerd.
Eind 2013 werd gestart met de afsluiting van het project en met de overdracht naar de reguliere werking.
Onze handtekenprincipes, het beslissingsmodel en ons plan van aanpak werden beschreven in een
projecttekst. We nemen ook deel aan studiedagen waar we ons project communiceren.
1.3 Monitor informatiebeheer en archiefvorming
Archieftoezicht evalueert de uitvoering van het informatiebeheer
Op het einde van elk kwartaal bundelt Archieftoezicht de verzamelde cijfergegevens over het informatiebeheer
bij de verschillende entiteiten van de groep Antwerpen om te kunnen opvolgen hoe de dossiers worden
beheerd. Deze gegevens hebben vooral betrekking op de digitale klassementen en beogen een inkijk in de
twee hoofdaspecten van het informatiebeheer van de betrokken entiteiten: het actief beheren van dossiers en
het digitaal werken. In 2013 richtte Archieftoezicht zich hierbij niet enkel meer op de werking van de centrale
administratie in Den Bell, maar ook op de werking van de buitenlocaties.
Door het juist bepalen van de te verzamelen gegevens en het regelmatig interpreteren hiervan, zijn de
tijdrovende controles op de werkvloer overbodig geworden. Het meeste nazicht verloopt nu digitaal; de
›
naar overzicht Archiveringsbeleid
›
enige controle die Archieftoezicht nog effectief op de werkvloer doet, is een jaarlijkse beschrijving van alle
klassementen die zich op de werkvloer buiten de beschikbare kastruimte bevinden.
Op basis van de kwartaalgegevens van 2013 schrijft Archieftoezicht jaarrapporten en presenteert ze aan het
begin van 2014 aan de verschillende entiteiten. Het geeft een overzicht van hun verwezenlijkingen op vlak van
informatiebeheer in 2013 en van zaken waarop de geëvalueerde entiteit de volgende jaren het best focust.
Het jaarrapport van 2013 legt de nadruk op de mate waarin de entiteit digitaal werkt.
1.4 Opleidingen, communicatie en netwerk van
informatiebeheerders
Archieftoezicht beheert een netwerk van informatiebeheerders, communiceert zijn uitgestippeld beleid zo
breed mogelijk en leidt alle administratieve medewerkers op.
Archieftoezicht beschikt binnen de Groep Antwerpen over een uitgebreid netwerk van contactpersonen, wat
helpt bij het implementeren van het beleid rond informatiebeheer en archivering op de werkvloer. Eind 2013
bevatte dit netwerk 474 informatiebeheerders. Het netwerk breidde in 2013 uit met twee nieuwe groepen van
informatiebeheerders: die in de Autonome Gemeentebedrijven en die in de sociale centra van het OCMW.
In 2013 organiseerde Archieftoezicht 109 opleidingen, waaraan 956 administratieve medewerkers deelnamen.
Archieftoezicht organiseerde opleidingen voor de informatiebeheerders én infosessies en workshops voor alle
betrokken administratieve medewerkers.
Via de interne nieuwsbrief archivANT houdt Archieftoezicht de informatiebeheerders maandelijks op de hoogte
van het laatste nieuws en nieuwe afspraken. Archieftoezicht publiceerde ook een twintigtal nieuwsberichten
over informatiebeheer in de nieuwsbrieven van de verschillende bedrijfseenheden of in ANTenneke, de interne
nieuwsbrief van de stad. Voor sommige berichten gebruikten we ook Yammer, de sociale netwerksite van
de stad.
Tot slot bouwde Archieftoezicht verder aan de inhoud van de intranetpagina over digitaal werken en
informatiebeheer. De pagina wijzigde in 2013 van vorm en werd aangevuld met thema’s als ‘hoe de
aanmaak van papieren dossiers afbouwen’ en ‘richtlijnen omtrent de geschikte digitale bewaarplaats voor
bedrijfsinformatie’. In 2013 heeft de intranetpagina volgens Google Analytics 4.719 unieke bezoekers en
35.283 paginaweergaven.
›
naar overzicht Archiveringsbeleid
›
1.5 Informatiebeheer bij OCMW Antwerpen
In 2013 zette het OCMW een aantal belangrijke stappen naar een volledig digitaal werkende administratie.
Zo werd het informatiebeheer verder ingevoerd naar de buitenlocaties (locaties buiten Den Bell). De twee
grootste hiervan waren de groepsbrede Gemeenschappelijke Preventiedienst en het departement Activering
en Sociale Innovatie. Beide realiseerden een uitgebreid digitaal klassement, waarin zij optimaal kunnen
samenwerken en digitaal klasseren.
Het klantgerichte departement Maatschappelijke Integratie en Ontplooiing besliste voluit de digitale kaart
te trekken. Bijgevolg startten de sociale centra met de archiefverwerking van hun papieren sociale dossiers.
Er werd ook een project opgestart rond het volledig digitale klantendossier. Deze beide projecten zullen in
2014 verder worden uitgewerkt.
Net als de voorbije jaren ondersteunde de dienst Informatiebeheer in 2013 nieuwe medewerkers via
opleidingen rond digitaal klasseren. Daarnaast sloot ze voor de gespecialiseerde opleidingen voor
informatiebeheerders aan bij de stad. OCMW-medewerkers kunnen naast het uitgebreide intranet van het
stadsarchief voor tips en informatie rond digitaal werken ook terecht op de vernieuwde pagina’s over archiefen informatiebeheer op het OCMW-intranet.
Voor 2013 worden jaarrapporten met de resultaten van de audits rond digitaal werken verwerkt per
departement. Deze rapporten zullen de basis vormen voor de verdere digitalisering bij de diensten, met
als streefdoel een optimaal digitaal werkend OCMW. Het vlot en efficiënt digitaal werken werd ook in 2013
mogelijk gemaakt door het netwerk van 137 informatiebeheerders.
›
naar overzicht Archiveringsbeleid
2 Archiveren
2.1 Bestemmen en overdragen
2.2 Beschrijven en beheren van archieven
2.3 Digitaal depot
2.4 Materiële zorg: Preventie,
conservatie, restauratie
2.5 Digitalisering
‹
Belgische vluchtelingen aan ballenkraam op fancyfair in Letchworth Engeland,
tijdens WOI ca. 1915/1916 (1378#7, schenkster Maria Bulens)
terug naar inhoud
2.1 Bestemmen en overdragen
2.1.1 Stedelijk archief
In 2013 behandelde het stadsarchief 2.598 bestemmingsaanvragen van stedelijke diensten. Van deze
bestemmingsaanvragen konden er 911 (35%) overgedragen worden aan het stadsarchief. 1.082 aanvragen
(41.6 %) kreeg toelating tot vernietiging.
In totaal werd er 3.202 strekkende meter vernietigd, wat beduidend meer is dan in 2012 (1.735 meter) en
2011 (1.690 meter). Bij 48 aanvragen was het nog te vroeg om de dossiers over te dragen of te vernietigen
en moest de dienst de dossiers nog zelf bewaren. In 260 gevallen moest een selectie (combinatie van
overdragen,vernietigen en bewaren) uitgevoerd worden.
In vergelijking met 2012 en 2011 (respectievelijk 821 en 1.460 bestemmingsaanvragen) is er een forse stijging
van het aantal bestemmingsaanvragen. Deze is te wijten aan 3 factoren:
- bestemmingsaanvragen van dochters van de stad (het OCMW: 126; stedelijk onderwijs: 375)
- verbetering van de werking voor bestemmingsaanvragen van digitale archieven
- informatiebeheersplannen (484)
Er werd 1.025 meter papieren archief overgedragen, wat ongeveer evenveel is als in 2012. Er werd
1.1 terrabyte aan digitale bestanden (digital born) overgenomen, wat staat voor 13.477 inventarisnummers
en 1.151.580 individuele bestanden.
Het stadsarchief gaf opleiding en begeleidde de stadsdiensten regelmatig bij het archiveren. Hierna een
overzicht van de begeleide locaties:
naar overzicht Archiveren
›
Begeleide diensten
Overdracht 2013
Havenbedrijf
x
Stads- en buurtonderhoud/Begraafplaats Silsburg
x
Stads- en buurtonderhoud/Begraafplaats Schoonselhof
x
2014 e.v.
Stedelijk Onderwijs
x
Lokale Politie/Politiemuseum
x
Stadsontwikkeling/Bouwdossiers
x
Actieve stad/Torenhof/Openluchtswerking
x
Actieve stad/Openluchtswerking
x
District Wilrijk
x
District Deurne
x
District Borgerhout
x
Ombudsvrouw
x
District Ekeren
x
Lokale Politie/De Wittestraat
2014 - 2015
Kunstencentrum Hof de Bist
x
Brandweer/zuid
x
District Merksem
x
Vreemdelingenzaken
2014 - 2015
Bedrijvenloket
x
Politie zone West
x
3 Torekens
x
Cultuur en Sport/pleinontwikkeling
Lokale Politie/Zuid
naar overzicht Archiveren
2014 - 2015
x
›
VESPA
›
2.1.2 Bijzondere overdrachten
2.1.2.1 Bouwdossiers Borgerhout
De oudste bouwdossiers van Borgerhout waren in banden ingebonden. Dat maakte het raadplegen van
bouwplannen moeilijk. Daarom moest het bindwerk van de boeken losgemaakt worden. Vrijwilligers van
het district Borgerhout en de ploeg van het stadsarchief gingen vanaf de tweede jaarhelft met de opdracht
aan de slag. In totaal werden er 360 banden met bouwdossiers van Borgerhout voor de periode 1873-1947
losgemaakt en zuurvrij verpakt. 80 banden uit de periode 1938-1947 zijn op het district Borgerhout verwerkt
door vrijwilligers. De overige 280 banden uit de periode 1873-1938 werden door de artikel 60-ploeg van het
stadsarchief verwerkt.
2.1.2.2 Brandweer (ISAD 360561)
Jobstudent Emilie van Mossevelde verwerkte bij de Antwerpse brandweer de brand- en interventieverslagen
uit de periode 1986-1999. Deze 25 meter ingebonden verslagen bieden een volledig beeld van de interventies
van de brandweer. Omwille van het vaak ingrijpende karakter van een brand op het persoonlijk leven wordt
deze reeks volledig bewaard. Een gedetailleerde index maakt het mogelijk om deze goed te doorzoeken.
2.1.2.3 Gemeentearchief
Wilrijk (ISAD 9258)
In 2013 verwerkten we verder het gemeentearchief van Wilrijk. Volgende rubrieken werden al overgedragen:
openbare werken, financiën, dienstplicht, economie, oorlogsgebeurtenissen en verkiezingen. In 2014 moet
het archief integraal in het stadsarchief zijn.
Deurne (ISAD 137)
De verwerking van het gemeentearchief in Deurne werd voortgezet. Het district droeg voornamelijk financieel
archief over: grootboeken 1907-1983, gemeenterekeningen 1910-1982 en bewijsstukken bij de rekening
1968-1983. Ook de registers burgerlijke stand tot en met 1913 kwamen naar het stadsarchief.
Merksem (ISAD 9257)
In de zomer van 2013 is de archiefkelder van district Merksem onder water gelopen. De ontruiming van de
kelder zorgde voor de opstart van een archiveringsproject.
Volgende reeksen werden overgedragen in 2013: jaarverslagen 1836-1983, grootboeken 1950-1984,
begrotingen 1950-1984, vergunningen lichtreclames, bewijsstukken bij de rekening 1950-1984,
subsidiedossiers 1948-1986 en oorlogsgebeurtenissen WOII 1939-1945.
›
naar overzicht Archiveren
›
Borgerhout (ISAD 234)
De vrijwilligers en het personeel van het district zorgden verder voor de verwerking van het gemeentearchief
in Borgerhout. De vrijwilligers verpakten en beschreven 5.081 dossiers. Volgende archieven werden
overgedragen aan het stadsarchief: archief oorlogsgebeurtenissen WOI, archief volksgezondheid, archief
cultuur, fotoarchief gebouwen, archief onderwijs Borgerhout, archief landbouw, veeteelt en archief openbare
veiligheid, archief reiniging en afvalverwerking, grootboeken tot en met 1983, bewijsstukken bij de rekening
1798-1946, begrotingen 1813-1983 en gemeenterekeningen 1813-1982.
2.1.3 Overdrachten OCMW-archieven
Gedurende het jaar 2013 werden de OCMW-archieven verder overgedragen aan het FelixArchief.
Verschillende archiefreeksen van het centraal bestuur en de instellingen van het OCMW van Antwerpen en
zijn rechtsvoorgangers kregen een plaats in het FelixArchief. Die zijn goed voor 2.063 inventarisnummers.
Daarnaast werden er reeksen sociale dossiers van Antwerpen naar het FelixArchief gebracht
(23.754 inventarisnummers).
2.1.4 Private archieven
In 2013 boden 62 personen, verenigingen of bedrijven in totaal 89 reeksen aan (in 2012 waren dat 115 reeksen
van 63 personen). Voor het verwerven van private archieven werken we met een acquisitieprofiel dat we
regelmatig verfijnen en dat ons toelaat om de aangeboden archieven te waarderen.
Van de 89 reeksen, stukken en dossiers werden er 73 opgenomen in het archief, 8 vragen zijn nog
in behandeling. 8 bestemmingsaanvragen werden geweigerd of doorverwezen naar een andere
archiefbewaarplaats omdat ze niet in het acquisitieprofiel pasten, of omdat de potentiële schenker er een
financiële vergoeding voor vroeg. Het stadsarchief voert immers een beleid van niet aankopen van archieven
en niet deelnemen aan het verhandelen van archieven en erfgoed.
Voor de archieven die niet in onze collectie passen omdat ze bijvoorbeeld geen link met Antwerpen hebben,
zoeken we steeds een geschikte bestemming. In bijlage A vindt u een overzicht van de particuliere archieven
en schenkers in 2013.
›
naar overzicht Archiveren
›
Ook dit jaar verdienen enkele schenkingen extra aandacht:
- Het Archief NV Sportpaleis werd ons geschonken door de provincie Antwerpen. Het archief loopt van
1931 tot 1999 en is een boeiend archief voor de geschiedenis van de stad Antwerpen. Het archief omvat
naast heel wat foto’s en affiches van de evenementen die in het Antwerpse Sportpaleis plaatsvonden ook
foto’s van de bouw en oorlogsschade aan het Sportpaleis.
- Mevrouw Cécile Peten schonk het familiearchief Van der Straelen – Moons – Van Lerius. Dit archief
bestaat voornamelijk uit aktes, rekeningen en briefwisseling uit de 17e tot en met de 19e eeuw. Een van
de bijzondere stukken is handschrift ‘De goede doodt van Alexander’ (1391#85) uit 1706, een theaterstuk
waarvoor de Vlaamse overheid de procedure tot erkenning als topstuk heeft opgestart. Dit is een zeer
uitzonderlijke bron voor de kennis van het Nederlandstalig muziektheater in de Zuidelijke Nederlanden.
Zelfs internationaal zijn er weinig volledige teksten van theaterspelen uit die tijd terug te vinden, zeker
niet met toegevoegde muziek.
- Jan Van Impe schonk een huldeboek (1284#1) opgemaakt bij het overlijden van de Antwerpse liberale
politicus Georges Tonnelier in 1909, gemeenteraadslid en volksvertegenwoordiger. De titelpagina werd
getekend en geaquarelleerd door kunstenaar Achiel Kas.
Zeven schenkingen hebben betrekking op WOI. Drie daarvan werden aan het stadsarchief geschonken naar
aanleiding van de Verhalendag, georganiseerd door het Vredescentrum tijdens de Erfgoeddag 2013.
Dit jaar werden er ook enkele bijzondere fotoreeksen geschonken waaronder:
- De verzameling van Maria Bulens: dankzij deze schenking kwam een bijzondere geschiedenis aan het
licht. Zij schonk een reeks foto’s van haar vader Charles Bulens tijdens WOI. Charles trok in 1915 met
zijn familie naar het Engelse Letchworth waar hij voor de wapenfabriek Kryn en Lahy Metalworks ging
werken. Hoewel zij vrijwel geen Engels spraken, werden ze warm onthaald door de lokale bevolking.
Verschillende families woonden samen in kleine arbeidershuisjes en sommige vluchtelingen leefden in
lege fabrieken en winkels. Door dit huizentekort werd tegen eind 1916 een hele nieuwe wijk opgetrokken
voor de bijna 2.000 vluchtelingen. Het was een hechte gemeenschap, met eigen winkels en een rijk
verenigingsleven. Ze organiseerden sportwedstrijden, fancy fairs en revues. Deze wijk werd Little
Antwerp genoemd.
- Dezelfde Maria Bulens schonk ons een mooie fotoreeks die het sociale leven tijdens de jaren 1930
illustreert. Haar ouders baatten namelijk Café Sportif in Deurne Noord uit. Dit café was de thuisbasis
voor verschillende verenigingen: de lokale voetbalploeg en biljartclub, supportersclub Conforta Antwerp,
reizigersclub Ons genoegen, enz.
›
naar overzicht Archiveren
›
- Willem Leenman schonk een fotoalbum van de Antwerpse jeugdherberg te Jezuïtenhof (1360#1-20).
Dit album bevat foto’s van de periode 1936-1944 van activiteiten georganiseerd door de Jeugdherberg en
ook foto’s van de oorlogsschade.
- Fotograaf Anton Hardy maakte in opdracht van architecten Rie Haan en Renaat Verbruggen foto’s van de
bouw van de stadsschouwburg. Dit is een unieke reeks (1438#) die de evolutie van de werken illustreert
van 1968 tot 1980.
- Paul Wynants schonk ons het fotoalbum (1150#1) van zijn grootvader Edward Neefs, amateurfotograaf
en lid van fotoclub Iris. Hij fotografeerde de ravage ten gevolge van het bombardement van een Duitse
Zeppelin in de nacht van 24 op 25 augustus 1914.
2.2 Beschrijven en beheren van archieven
2.2.1 Beschrijven van archieven
1. ISAD-beschrijvingen
Met het archiefbeheerssysteem MACZ streven we ernaar om alle archiefbeschrijvingen in één systeem te
beschrijven. Buitenbeentjes zijn de bibliotheek en de beeldbank, ontsloten met respectievelijk A-net en AVA.
Op 31 december 2013 bevatte MACZ 365.297 ISAD-beschrijvingen, een toename met 53.214 eenheden ten
opzichte van december 2012. Hieraan zijn 341.969 inventarisnummers gekoppeld.
Sinds 2010 kunnen we ook detailtoegangen geautomatiseerd opladen naar een zoekmodule op de website van
het FelixArchief. Het voorbije jaar maakten de archiefbeschrijvers weer gretig gebruik van deze faciliteit om
grote reeksen doorzoekbaar te maken. Zij produceerden niet minder dan 246.034 detailbeschrijvingen. MACZ
bevat nu 2.187.182 detailbeschrijvingen, gekoppeld aan 756.779 inventarisnummers.
Op 31 december 2013 waren er via MACZ 1.098.748 inventarisnummers - of 44,8% van het totale aantal online beschreven met een ISAD- of een detailbeschrijving. De vermindering met 0,8 % ten opzichte van 2012
strookt met de vaststelling dat er een achterstand is in het beschrijven van nieuwe inventarisnummers.
›
naar overzicht Archiveren
›
2. Nieuwe toegangen
Het grote aantal archiefbeschrijvingen leverde weer heel wat interessante toegangen op:
- We starten met een primeur: de ‘koopceelboeken van de amman’. Bijzonder boeiend voor wie wil
focussen op de geschiedenis van huizen en gronden binnen en buiten Antwerpen. In deze 103 registers
werden de openbare verkopen van aangeslagen onroerende goederen van 1652 tot 1679 genoteerd.
In 2013 voor de eerste keer in de geschiedenis beschreven en daarom tot nog toe door niemand
geraadpleegd. (ISAD 339626)
- De detaillijst van de overlijdensberichten (oud sigel AANK-O#) is sterk aangegroeid en bevat ondertussen
10.852 records.
- De portrettenverzameling is nu volledig beschreven en bevat in totaal bijna 1.000 portretgravures
(ISAD 16677). Aan de beschrijvingen van kunstenaarsportretten is telkens een link gekoppeld naar de
uitstekende biografische databank van het Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie (RKD) in
Den Haag.
- Belangrijk voor het genealogisch onderzoek zijn de archiefreeksen uit het OCMW-archief over uitbestede
kinderen en vondelingen. De proces-verbaalboeken, klappers, besteed- en schuifboeken zijn nu grondig
geïnventariseerd.
- De archieven van de Antwerpse burgerwacht, ook gekend als de ‘Gard Civik’, zijn volledig
geïnventariseerd. (ISAD 323158)
- Het archief van Léonie Osterrieth is afkomstig van het voormalig Scheepvaartmuseum. Het bevat
voor­namelijk correspondentie, inkomende brieven en telegrammen rond de Belgica-expeditie en de
evenementen ten voordele ervan. (ISAD 341021)
- De inventaris van de ‘Amicale des Marins Congolais’ (1952-1994) werpt een licht op de vereniging die
instond voor het onthaal van Zaïrese zeelieden en studenten van de Hogere Zeevaartschool.
(ISAD 341291)
- Het archief van de Sportkring van het Antwerpse Havenbedrijf (1925-2012) belicht de 87-jarige geschiedenis van de vereniging aan de hand van verslagen, briefwisseling, foto’s en kasboeken. (ISAD 342222)
- De inventaris van circa 6.000 dienstnota’s (1899-1999) richt de schijnwerpers op de interne keuken van de
stedelijke administratie. (ISAD 197309)
naar overzicht Archiveren
›
- We sluiten de reeks af met een actuele blikvanger: 2.478 affiches met verordeningen uit de
Eerste Wereldoorlog werden beschreven en zijn bovendien digitaal beschikbaar. (ISAD 294848)
MACZ: Het archiefbeheersysteem dat het FelixArchief ontwikkelde en gebruikt.
ISAD-beschrijving: Een ISAD-beschrijving is een volgens de internationale standaard ISAD gemaakte beschrijving van een
archief of een archiefbestanddeel.
Detailtoegang: we maken een detailtoegang wanneer het aantal beschrijvingen in een reeks heel hoog is en de
beschrijvingen uit uniforme onderdelen bestaan.
2.2.2 Vrijwilligerswerking
Het stadsarchief heeft sinds 1998 een erg dynamische ploeg vrijwilligers. Onbezoldigd besteden zij een
belangrijk deel van hun vrije tijd aan het duurzaam bewaren en ontsluiten van onze archieven. In 2013
werkten 29 vrijwilligers voor het FelixArchief. Een gemotiveerde groep die ondertussen al heel wat expertise in
huis heeft en weer erg productief uit de hoek kwam. In 2013 werden door de vrijwilligers:
In het Modern Archief:
- 1.017 plakkaten uit de Franse periode beschreven en individueel genummerd (1181#),
- 511 dossiers met geweigerde bouwvergunningen (19de eeuw) beschreven (1088#),
- 3.678 foto’s KNS gedigitaliseerd (9#),
- 9.341 negatieven van de stadsfotografen gedigitaliseerd en omgezet in een positief beeld (NEG#),
- 1.304 beschrijvingen van gemeenteraadsleden aangemaakt,
- 2.600 foto’s van het Koninklijk Jeugdtheater individueel genummerd (9#),
- 1.175 dossiers bouw- en milieuvergunningen selectief opgehaald,
- 1.045 concessiedossiers van de begraafplaatsen beschreven en verpakt,
- het politiearchief: 1.038 foto’s gescand en 1.661 foto’s verpakt en beschreven (283#) en
- 5.078 inventarisnummers uit het gemeentearchief van Borgerhout (1212# t.e.m. 1215#) verpakt en
beschreven.
›
naar overzicht Archiveren
›
In de Private Archieven
- 11.887 foto’s uit het fotoarchief van Gazet van Antwerpen reeks BIO beschreven,
- 528 foto’s uit het fotoarchief van Gazet van Antwerpen gedigitaliseerd,
- 2.159 glasnegatieven uit de verzameling Thibau gedigitaliseerd (92#),
- transcriptie dagboek Frans Janssens Eerste Wereldoorlog (1388# 1),
- stukken uit 42 dozen van de verzameling Theosphore Buyssens gegroepeerd,
- 15.258 glasnegatieven uit het fotoarchief van Gazet van Antwerpen genummerd, geregistreerd en
verpakt,
- 580 stukken uit het archief van Rotary Club beschreven (269#) en
- 700 stukken uit het archief van Jean Van Horen beschreven (88#).
In de Verzamelingen
- 2.328 overlijdensberichten beschreven en individueel genummerd (614#),
- 6.335 losse foto’s gedigitaliseerd (FOTO#),
- 475 stukken uit de verzameling verkiezingsdrukwerk individueel genummerd en beschreven (203#),
- 323 gelegenheidsdocumenten uit de verzameling Baetes beschreven (854#) en
- 5.900 foto’s hernummerd en individueel verpakt (FOTO#).
Samengevat behandelden de vrijwilligers 82.748 inventarisnummers waarvan er 32.759 logistiek werden
bewerkt, 26.909 een beschrijving kregen en 23.079 werden gedigitaliseerd of klaargemaakt voor transfer naar
het digitaal depot.
2.2.3 Beheren van archieven
Meten is weten
Door de automatisering van publiekswerking, archiefbeheer en -beschrijving, kunnen we volumes en
werkprocessen nauwgezet in kaart brengen. Sinds enkele jaren ontwikkelt het FelixArchief/stadsarchief
intensief allerlei meetinstrumenten om te rapporteren naar beleid en gebruikers, maar vooral ook om de
werking te plannen en bij te sturen.
Met cijfers over de vooruitgang van afgewerkte projecten, kunnen we nieuwe projecten realistischer vorm
geven en timen. Doelstellingen kunnen pragmatischer ingepland worden. Het nauwgezet volgen van de
productiviteit brengt problemen sneller aan het licht waardoor we ook sneller een oplossing kunnen zoeken.
›
naar overzicht Archiveren
›
Meten, tellen en registreren vergen tijd, maar lonen. Zo konden we berekenen dat door de digitalisering van
de 19e-eeuwse bouwdossiers (= 8% van het totale volume aan bouwdossiers in het FelixArchief), 31% van het
aantal bouwdossiers en 30% van alle aangevraagde bouwdossiers online beschikbaar worden. Bovendien zou
dit het aantal aanvragen voor Scanning On Demand met 6% en het aantal ophalingen in de leeszaal met 10%
kunnen doen verminderen. Overtuigende cijfers om in 2014 een digitaliseringsproject op te starten!
Uit een grondige analyse van nieuwe inventarisnummers versus nieuwe ISAD-beschrijvingen blijkt dat de
logistieke en de inhoudelijke verwerking van archieven uit balans zijn. Ondanks extra inzet van personeel en
optimaliseringen van de work-flow, kan de logistieke verwerking de toegenomen instroom amper volgen.
De instroom slokt bovendien capaciteit op van de inhoudelijke verwerking. Kortom: we halen zoveel archief
binnen dat het logistiek werk zwaar onder druk staat en het beschrijvingswerk eronder lijdt.
Prioriteit voor 2014 is dan ook het herstel van dit evenwicht. De instroom van nieuwe archieven zal beperkt
worden en volgens de logistieke verwerkingscapaciteit gebeuren. Hierdoor komt meer capaciteit vrij voor
beschrijvingswerk met klemtoon op het wegwerken van achterstanden en beschrijven zonder logistieke
impact.
Depotbeheer
In 2013 steeg het aantal inventarisnummers met 249.905 eenheden tot een totaal van 2.447.791,
een toename met 11,3 % ten opzichte van 2012. De grootste instroom kwam van de districtsarchieven
(zie Bestemmen en overdragen) en het fotoarchief van de Gazet van Antwerpen. Ter vergelijking: in
2010, 2011 en 2012 bedroeg de stijging van het aantal inventarisnummers 10,5% (2010), 8,8 % (2011) en
21% (2012).
Sinds 2007 groeit het archief jaarlijks aan met gemiddeld 1,29 km. Zonder ingrepen betekent dit dat het
FelixArchief in 2019 of 2020 vol zit. Cijfers over depot-optimalisering, digitaliseringen, papierverzuring,
doosvulling, doosformaat … zullen ons helpen om met gerichte acties de depotcapaciteit te verhogen en het
volume over te dragen archieven te verkleinen.
›
naar overzicht Archiveren
›
2.3 Digitaal depot
Het digitale archief van de stad kende in 2013 een aangroei van 1,9 miljoen digitale objecten (4 TB).
De opslagcapaciteit van het digitale depot moesten we hiervoor twee maal uitbreiden. Het digitale archief
zal de komende jaren verder aangroeien. Om de verdere aangroei mogelijk te maken, hebben we samen met
Digipolis in het project ‘Opname en beheer’ enkele organisatorische en financiële afspraken vastgelegd.
Eind 2013 bevatte het digitale depot 391.808 inventarisnummers. Hiermee was 16% van alle
inventarisnummers digitaal beschikbaar en raadpleegbaar via de websites van het FelixArchief.
Om de opname van gedigitaliseerde en digital-born archieven efficiënter te organiseren, werd in het laatste
kwartaal van 2013 onderzoek gestart naar de aansluiting van het digitale depot en zijn webservices op de
enterprise service bus van Digipolis. Deze aansluiting zal worden gerealiseerd in het eerste kwartaal van 2014
binnen het vervolgproject ‘Andere diensten’.
2.4 Materiële zorg: Preventie, conservatie, restauratie
In 2013 werden 22 schepenregisters gereinigd en hersteld.
Intern werden er kleine herstellingen aangebracht aan 210 stukken. De voornaamste interne operatie was
evenwel het losmaken van 280 banden. Het betrof 17.032 bouwdossiers uit de gemeente Borgerhout voor de
periode 1873-1938. Zie hiervoor sub 2.1.2.1.
2.5 Digitalisering
Het FelixArchief gaat verder met de prioriteiten van vorige jaren: enerzijds digitaliseren we stukken die
moeilijk geraadpleegd kunnen worden (in de praktijk fotografisch materiaal en stukken groter dan een
A0-formaat), anderzijds digitaliseren we documenten die veel geraadpleegd worden (in de praktijk
iconografisch materiaal en bronnen voor genealogisch onderzoek).
›
naar overzicht Archiveren
›
Tenslotte werd in 2013 een bijzondere inspanning geleverd om de zogenaamde oorlogsaffiches te
digitaliseren. Dit zijn mededelingen van de bezetter aan de Antwerpse bevolking in de periode 1914-1918.
Ze illustreren op een directe en gedetailleerde manier het dagelijks leven tijdens de Eerste Wereldoorlog.
Deze kwetsbare documenten zijn beschikbaar voor alle belangstellenden via onze website.
Aantal
Plannen groter dan A0
472
Fotografisch materiaal
59.372
Iconografisch materiaal
Bronnen voor genealogie
Oorlogsaffiches
Vreemdelingendossiers
naar overzicht Archiveren
241
20
2.377
67.254
›
Soort document
3 Archieven raadplegen
3.1 Leeszaal
3.2 Website Felixarchief.be
3.3 Scanning On Demand
‹
Bevrijdingsfeesten: intrede van onze Belgische troepen op de
Grote Markt van Antwerpen ca. 1918 (1223#1, schenker Hugo Vercauteren)
terug naar inhoud
3.1 Leeszaal
In het domein van de publieke dienstverlening merkten we in 2013 dat de vraag naar papieren documenten
nagenoeg gelijk bleef met 2012: het aantal opvragingen in de leeszaal steeg lichtjes, het aantal papieren
dossiers dat op vraag van de leden van de groep Antwerpen werd gescand daalde lichtjes.
De magazijniers en de leeszaalmedewerkers zochten samen naar een vlottere en betere dienstverlening voor
het ophalen en afleveren van de bestelde stukken voor de leeszaal. Voortaan staat op het afleverdocument
vermeld of er nog auteursrechten rusten op het archiefstuk. Zo kan de medewerker aan de leeszaalbalie de
klant daar meteen op wijzen bij aflevering van het gevraagde archiefstuk.
In de virtuele leeszaal is een duidelijke stijging te merken: zowel het aantal unieke bezoekers als het aantal
hits en het aantal opgevraagde digitale inventarisnummers stegen dit jaar. Ongeveer 42 % van de digitale
raadplegingen betreft de historisch-topografische atlas.
In 2013 vroegen onze leeszaalbezoekers drie keer meer reproducties aan dan in de voorgaande jaren. Dit is
te verklaren door de medewerking aan een aantal erfgoedprojecten (Red Star Line, 100 jaar Schelde Tolvrij,
Havenkranen) en vooral het groot aantal vergunningsdossiers dat wordt geraadpleegd. Het aandeel van deze
vergunningsdossiers stijgt elk jaar (van 56% in 2011 naar 74% in 2013) terwijl het aandeel van de fysieke
opvragingen uit andere archieven daalt. Deze stijging wordt ook weerspiegeld in de opbrengsten: in 2012
brachten de reproducties 17.666 euro op, in 2013 22.638 euro.
In 2013 hebben we de publiekspc’s in de leeszaal aangepast aan de uitbreiding van de virtuele leeszaal.
De meeste pc’s kregen een tweede monitor. Bezoekers kunnen nu kiezen welke internet-browser ze gebruiken
en kunnen op eenvoudige wijze microfilmbeelden scannen. Ook de aankondigingsschermen voor de ophalingen
werden aangepast zodat de bezoeker meer feedback krijgt over de stand van zaken van zijn aanvragen.
3.2 Website Felixarchief.be
Met 44.428 unieke bezoekers op de website www.felixarchief.be sluiten wij 2013 af. Dit zijn ruim 20% meer
bezoekers dan in 2012. Www.felixarchief.be vormt de informatieschil rond onze databank. Informatie over
o.a. onze archieven, werking, archiefbeleid, gebouw en publicaties wordt er gebundeld. Onze databank heeft
een eigen url. Dit zorgt ervoor dat we virtueel nog meer bezoeken kunnen tellen op onze website. Kenners
stemmen immers direct af op deze databank.
naar overzicht Archiveren Raadplegen
›
3.3 Scanning On Demand
In 2013 scande de scanstudio van het stadsarchief 4.643 dossiers in voor de stadsdiensten. 203 werden nooit
bekeken, 529 dossiers werden ook door burgers bekeken. Vooral dat laatste cijfers is een mooie indicator.
›
naar overzicht Archiveren Raadplegen
4 Geschiedenis
bestuderen
4.1 Straatnamen
4.2 Samenwerkingen met derden
‹
terug naar inhoud
4.1 Straatnamen
Het stadsarchief geeft in de straatnaamcommissie advies bij nieuwe straatnamen en bij onderschriften voor
de straatnaamborden. Dit advies omvat een historisch onderzoek. De onderschriften bij deze straatnamen
worden meestal opgemaakt na aanvaarding van voorgestelde namen.
Het stadsarchief werd ook betrokken in de selectiecommissie bij de naamgeving van het speelpark Luchtbal.
Verder beantwoorden we regelmatig vragen van burgers over de naam en de historische achtergrond van
bestaande of verdwenen straatnamen.
De collega’s van diverse stadsdiensten maar ook van andere overheidsdiensten en privébedrijven doen
regelmatig beroep op het stadsarchief om de correcte schrijfwijze of de specifieke geschiedenis van een of
meer straten te achterhalen. Het stedelijk ontwikkelingsbedrijf doet dit voor de straatnaamborden, andere
diensten voor de correcte adressering of naar aanleiding van een vraag van hun klanten.
Regelmatig gaat het om info over namen van hernoemde en hernummerde straten, republikeinse namen of
straatnamen gegeven naar aanleiding van WO I.
Omwille van het mogelijk verband met Antwerpen of met gelijkaardige namen, worden ook soms vragen
gesteld over straatnamen buiten de stad. Andere buitenbeentjes zijn vragen over vreemde of ongewone
straatnamen, zoals voor het één-programma 1.000 Zonnen.
4.2 Samenwerkingen met derden
Met derden expertise en middelen inzetten om zo een betere dienstverlening, publiekswerking of
werkorganisatie te realiseren
Losbladig handboek ‘Wie klasseert, die vindt. Handboek hedendaags document- en archiefbeheer’
Het handboek is een uitgave van Politeia samen met VVSG en stad Antwerpen. Het stadsarchief verzorgt de einden hoofdredactie. Medewerkers van het stadsarchief leveren ook bijdragen over de onderwerpen waarover in de
voorbije periode expertise en best practices zijn opgebouwd. In 2013 ging dit over ‘digitalisering voor substitutie’
en ‘invoering van digitaal handtekenen’. Ook de casus van de samenwerking met het OCMW kwam aan bod.
VVSG: Vlaamse Vereniging van Steden en Gemeenten
naar overzicht Geschiedenis bestuderen
›
Universiteit Antwerpen. Gistorical Antwerp: Geïntegreerde data-infrastructuur voor de historische analyse
van de stedelijke ruimte
Het Centrum voor Stadsgeschiedenis van de Universiteit Antwerpen heeft het initiatief genomen voor een
project in het kader van de Hercules-stichting. Het gebruik van GIS is het voorbije decennium in ijltempo
ingeburgerd in het historisch onderzoek. Het FelixArchief is partner in het project, enerzijds voor het
aanleveren van historische bronnen (zowel kaartmateriaal als datasets), anderzijds om de GIS-omgeving na
afloop van het project een langer digitaal leven te garanderen.
GIS: Geografisch Informatie Systeem
Het Genootschap voor Antwerpse Geschiedenis
Dit genootschap (www.gvag.be) is de belangrijkste vereniging voor onderzoek naar de geschiedenis in
de breedste betekenis van het woord van de stad Antwerpen en de onmiddellijke omgeving. Sinds 2008
organiseert de vereniging ook jaarlijks een publiekslezing in het FelixArchief.
In 2013 nam het Genootschap een mooi initiatief met de publicatie van HistoriANT, een jaarboek voor
Antwerpse geschiedenis. Op 12 oktober 2013 werd HistoriANT publiek voorgesteld met een lezing van
Prof. Dr. Anne Winter, Migratievelden en stedelijke transformatie: Migratie naar Antwerpen, 1770-1880 –
met bijzondere aandacht voor Duitse migranten. Dit was niet alleen het thema van de meeste bijdragen in
het jaarboek, maar sloot ook aan bij de opening van het Red Star Line Museum, waar talrijke documenten uit
het stadsarchief worden getoond.
Familiekunde Vlaanderen
De samenwerking met Familiekunde Vlaanderen werd in 2013 verdergezet. De Antwerpse tak van deze
genealogische vereniging organiseerde dit jaar twee reeksen cursussen. De eerste reeks vond plaats in februari
en maart, de tweede reeks in november en december. In totaal namen er 123 cursisten deel.
Voor de eerste keer kwam er een vervolledigingscursus als vervolg op de initiatiecursus ‘Oud Schrift’.
De cursus werd gesmaakt en zal herhaald worden in 2014. De extra lezing rond vreemdelingendossiers in het
kader van stamboomonderzoek op 13 september krijgt ook navolging in 2014.
Antwerpen Averechts
Heel wat groepen en verenigingen bezoeken het gebouw onder leiding van de gidsen van vzw Antwerpen
Averechts. De belangstelling voor deze rondleidingen blijft groot. Wanneer er evenementen plaatsvinden in de
verhuurde zalen, moeten er soms aanvragen van de groepen van Antwerpen Averechts geweigerd worden.
›
naar overzicht Geschiedenis bestuderen
›
In 2013 bezochten 33 groepen (55 in 2012) – goed voor 911 bezoekers (1.326 in 2012) – het Sint-Felixpakhuis
en maakten zo kennis met de werking van het FelixArchief.
ICHC 2015
Op de 25th International Conference on the History of Cartography (ICHC 2013, Helsinki, 29 juni – 5 juli 2013)
stelden we een poster voor getiteld ‘Puzzling 16th-century hand-drawn city maps of Antwerp (re)discovered’.
Het restauratieproject van deze bijzondere documenten uit het stadsarchief werd opgestart in 2012 en zal
worden afgerond in 2014.
Tijdens de slotsessie van het congres werd ook het volgende congres in de reeks voorgesteld: ICHC 2015 vindt
plaats van 12 tot 17 juli 2015 in Antwerpen. Geïnspireerd door de befaamde atlas van Abraham Ortelius wordt
het centrale thema ‘Theatre of the World in Four Dimensions: Space, Time, Imagination, Spectacle’. Het logo,
de affiche en de eerste folder werden voorgesteld aan het internationale publiek.
Meer informatie op www.ichc2015.be.
›
naar overzicht Geschiedenis bestuderen
5 Communicatie en
promotie
5.1 Digitaal Communicatiedoelstellingen
5.2 Website en andere netwerken
5.3 Contacten en nieuwsbrieven
5.4 Publicaties
5.5 Tentoonstellingen
5.6 Opendeurdagen
‹
terug naar inhoud
5.1 Communicatiedoelstellingen
Om het communicatieplan voor 2013 uit te werken, maakten we een volledig analyse van onze
effectieve en potentiële doelgroepen. Deze doelgroepen plaatsten we naast de doelstellingen voor het
stadsarchief binnen lijnen van het bestuursakkoord van de stad. Op basis van deze oefening stelden we
7 communicatiedoelstellingen op voor de periode 2014-2019:
1 Onze klanten kennen onze werking goed.
2 Wij delen onze bijzondere en unieke expertise.
3 Wij zorgen voor een klantgericht gebouw.
4 De geschiedenis van Antwerpen geraakt op een laagdrempelige en attractieve wijze bekend bij de
Antwerpenaars.
5 Wij trekken de aandacht van bezoekers die hier niet voor het archief zijn.
6 Wij realiseren een klantenbinding.
7 Wij moedigen Antwerpse families, bedrijven e.a. aan om hun archief over te dragen.
In 2013 werkten we rond de eerste drie doelstellingen. In de volgende jaren van de legislatuur zullen de
andere doelstellingen aan bod komen.
5.2 Website en andere netwerken
5.2.1 Website
De website www.felixarchief.be is het portaal naar de collectie van het FelixArchief. De uitgebouwde website
draagt in grote mate bij tot het efficiënt raadplegen van de archieven.
De site is opgebouwd uit twee delen. In het eerste deel vind je praktische informatie, nieuwsberichten, uitleg
over de deelarchieven en het informatiebeheer enz.
naar overzicht Communicatie en promotie
›
Het achterliggende deel bestaat uit een zoekrobot die zoekt in de archiefdatabase. Door middel van tabbladen
en verschillende zoekmanieren komt de bezoeker snel aan het gezochte resultaat.
Sinds eind 2013 verschijnen de gedigitaliseerde documenten als thumbnails op de resultatenpagina. Op die
manier kunnen bezoekers een snellere selectie maken van de benodigde documenten. 5.2.2 Intranet
De intranetpagina, die enkel toegankelijk is voor medewerkers van de Groep Antwerpen, is een leidraad voor
een optimale archivering.
Via drie tabbladen met algemene informatie over digitaal werken, archiveren en het gebruik van ons archief,
maken we de OCMW- of stadsmedewerkers wegwijs in hun eigen digitaal klassement. Het vierde tabblad richt
zich op een project. In 2013 kwam het afschaffen van de handtekening hier aan bod.
5.2.3 Sociale Media
2013 was het jaar van de grote doorbraak op vlak van sociale media.
Facebook
Het vriendenaantal groeide explosief van 558 naar 915. Facebook is niet langer een aanvulling op onze
website maar evolueerde naar een online kanaal om onze collectie te tonen en interactie te hebben met
geïnteresseerden.
Door het volgen van gespecialiseerde opleidingen optimaliseerden we onze berichten om een zo hoog
mogelijk bereik en betrokkenheid te halen. We haalden regelmatig pieken van 1.500 tot 2.000 bereikte
personen, cijfers die we met berichten op onze website nooit halen.
Eén van de grote uitschieters in 2013 was het kiezen van de postkaarten. De Facebookvrienden kregen de kans
om uit een selectie foto’s de 20 leukste te kiezen. Deze foto’s verschenen als postkaarten en zijn nu ook te
koop aan ons onthaal. Een mooi voorbeeld van hoe online en offline hand in hand kunnen gaan.
Twitter
Het Twitteraccount @felixarchief telt eind 2013 ruim 400 volgers, vooral studenten, archivarissen en
erfgoedinstellingen. Twitter is een manier om op de hoogte te blijven van evoluties op het werkveld, maar het
blijkt ook een toegankelijk kanaal om ons te contacteren.
›
naar overzicht Communicatie en promotie
›
Naast ons officieel account zijn er ook enkele medewerkers interessant om te volgen:
- @W_Goetschalckx (tips en verhalen uit de leeszaal)
- @MJMarinus (de collectie van het FelixArchief, dag per dag)
- @FBit (digitaal archiveren en het digitaal depot)
Instagram
Primeur in de archiefwereld: het FelixArchief pakte in oktober - als eerste archief ooit - uit met een Instagramaccount. Via deze online fotoapplicatie tonen we het leven achter de schermen in het FelixArchief. Momenteel
hebben we 42 volgers.
5.2.4 Forum
Het online forum www.geschiedenisvanantwerpen.be blijft het adres voor iedereen met vragen over de
geschiedenis van Antwerpen. Intussen is het forum acht jaar oud, maar blijft het aantal onderwerpen
aangroeien. Het FelixArchief staat in voor de kwaliteitscontrole en het onderhoud.
5.2.5 Archieffoto van de week
De archieffoto van de week brengt elke week een foto uit onze beelddatabank onder de aandacht.
De foto verschijnt als nieuwsbericht op de startpagina van onze website en wordt regelmatig ook op de
Facebookpagina gepost.
5.3 Contacten en nieuwsbrieven
Maandelijkse digitale nieuwsbrief
In januari 2013 startten we met 4.394 abonnees. We sloten 2013 af met 3.637 abonnees. Vanwaar deze
daling? Dit heeft te maken met het feit dat we het adressenbestand manueel up-to-date moesten houden.
Helaas werd dit niet steeds consequent uitgevoerd.
Hoe dan ook, we houden de cijfers in de gaten mocht de dalende trend zich verderzetten.
›
naar overzicht Communicatie en promotie
›
ArchivANT
De interne nieuwsbrief archivANT richten we in de eerste plaats aan informatiebeheerders en hun
leidinggevenden. Ook andere geïnteresseerde medewerkers van stad en OCMW kunnen zich inschrijven.
De verzendlijst omvat ondertussen 980 abonnees. In 2013 werden er 9 nummers verzonden. Sinds eind juli
maken we gebruik van Campaign Monitor in plaats van Microsoft FrontPage voor het opstellen en versturen
van ArchivANT.
5.4 Publicaties
Folder Waar kom jij vandaan?
De brochure rond genealogisch onderzoek werkten we in 2013 bij met nieuwe bronnen. De tijdlijn met het
overzicht van al deze bronnen bestaat enkel nog digitaal. Elke bron kreeg een link naar onze website. Zo kan
men met één klik bij de juiste archiefbron komen.
Folder Zoeken in bouwdossiers
De folder over ‘Bouwdossiers in het FelixArchief’ werd aangepast aan de laatste stand van zaken over de
aanwezige bouwdossiers.
Folder Welkom in het FelixArchief
De welkombrochure is opgefrist en kreeg een extra bladzijde. Daardoor konden er extra foto’s toegevoegd
worden, staat de tekst beter verspreid over de folder en is het geheel nu luchtiger en makkelijker te lezen.
5.5 Tentoonstellingen
5.5.1 Minitentoonstellingen in het FelixArchief
Voor bezoekers die niet voor het archief in ons gebouw aanwezig zijn, geeft de minitentoonstelling een
eerste idee van wat er in het rijke archief te vinden is. Alle bezoekers aan ons gebouw komen voorbij de
tentoonstellingskasten aan het onthaal en/of op de 6e verdieping. Het is een kans om hen een blik in
onze archieven te geven en hun interesse te wekken voor onze werking en de Antwerpse geschiedenis.
In de zes tentoonstellingskasten moeten dan ook toegankelijke onderwerpen getoond worden, die mogelijk
aansluiten bij de actualiteit.
›
naar overzicht Communicatie en promotie
›
Tot 2012 was er elke maand een nieuwe tentoonstelling. Bezoekers hebben al vaak laten merken dat ze het
spijtig vinden dat de tentoonstellingen niet langer blijven liggen.
Om hieraan tegemoet te komen, blijven de minitentoonstellingen voortaan twee maanden liggen. Zo krijgen
meer mensen de kans om de mooie tentoonstellingen te zien. In 2013 kwamen de volgende onderwerpen aan
bod:
Januari – februari
150 jaar P. Génard stadsarchivaris
Maart – april Brandweer
Mei – juni
Antwerpen sportstad
Juli – augustus
150 jaar Schelde Tolvrij
September – oktober
150 jaar Sint-Felixpakhuis
November – december 700 jaar stadsrekeningen
5.5.2 Externe tentoonstellingen
Het FelixArchief werkt regelmatig samen met andere musea voor de uitwerking van een tentoonstelling.
Zo krijgen andere musea archieven van ons in bruikleen. Het FelixArchief ligt op een boogscheut van het MAS.
We zijn er dan ook trots op dat het MAS sinds haar opening enkele van onze archiefstukken aan het grote
publiek toont, zoals een affiche van de wereldtentoonstelling van 1894 of een aquarel van het Hansahuis.
Vanaf 23 maart liep in het MAS de tijdelijke expo ‘Bonaparte aan de Schelde’.
De aanleiding van deze expo was de 200e verjaardag van het Willemdok. Enkele van onze archiefstukken,
zoals het plan van Antwerpen uit 1803 (van de Franse stadsarchitect Verly) illustreerden wat Bonaparte en de
Franse periode voor Antwerpen betekend hebben.
Op 16 juli vierde het Antwerpse havenbedrijf 150 jaar Schelde Tolvrij. Op die dag in 1863 kocht Antwerpen
samen met heel wat internationale bondgenoten de tolrechten af van Nederland.
Onze minitentoonstelling hierrond sloot mooi aan bij de grote tentoonstelling die het Havenbedrijf
organiseerde. Zij openden op 17 juli de succesvolle tijdelijke tentoonstelling ‘Nooit meer dicht’ in onze
zuilenzaal, waaraan wij ook onze samenwerking verleenden.
›
naar overzicht Communicatie en promotie
›
5.6 Opendeurdagen
Erfgoeddag 21 april 2013 – thema: Stop de tijd
Foto’s laten als geen ander de tijd even stilstaan. Iedere foto is een momentopname, de vereeuwiging
van een persoon, een landschap, zelfs een beweging ontsnapt niet aan de fixerende kracht van een foto.
Ze documenteren, scheppen sfeer, leggen drama vast, zijn bakens in een zee van tijd. Het FelixArchief diepte
uit zijn rijke collecties foto’s van brandweerlieden op. Vakmannen voor wie iedere seconde telt. Helden, voor
wie de tijd gerust even mag stilstaan.
Erfgoeddag werd ook in 2013 op dezelfde dag als de Antwerp 10 Miles georganiseerd. Hierdoor was het
FelixArchief zeer moeilijk te bereiken en was het bezoekersaantal teleurstellend laag: we kregen slechts
196 bezoekers over de vloer. Daarom zal het FelixArchief voortaan niet meer deelnemen aan Erfgoeddag,
maar aan Open Monumentendag in september.
›
naar overzicht Communicatie en promotie
6 Personeel en
zakelijk beheer
6.1 Personeelsbezetting
6.2 Middelen
6.3 Zaalverhuur
‹
terug naar inhoud
6.1 Personeelsbezetting Eind 2013 zijn er in totaal 3 VTE minder aan het werk in het stadsarchief.
Het stadsarchief heeft 58 medewerkers waarvan in 2013 12 medewerkers deeltijds werkten (11,1 VTE).
Nieuwe medewerkers: Cynthia Joos ( logistiek medewerkster), Nicole Bossyns (administratief medewerkster).
Verlieten het stadsarchief: Kim Bourry, Katrijn Cools, Nathalie Mattheessens, Vanessa Toetenel (mobiliteit),
Frida Vandemoortele (pensioen16/9).
Naast het personeelskader van vaste en contractuele medewerkers, kreeg het FelixArchief in 2013 hulp van
een aantal werkervaringsklanten (artikel 60), vrijwilligers en (job)studenten in het stadsarchief.
5 werkervaringsklanten 2013:
Haytham Hassan Bakheit Ali, Masood Mir, Ataullah Momand, Emmanuel Nshimiyimana en Faisal Safi.
20 vrijwilligers:
Martine Baines, Francis Brenders, Annemarie Bunneghem, Christiane Creten, Moïra Dames-Alloo,
Emile Demuys, Arie Dewachter, Toon De Winter, Gilberte Du Bois, Ada Hellings, Marianne Hoekstra,
Johan Kindt, Myriam Lahou, Walter Laurent, Sofia Magalhaes, Ronald Pawley, Rita Peys, Bruno Segers,
Grishma Shah, Annemarie Valckeneers.
12 vrijwilligers op buitenlocaties: Aimé De Feu, Rony De Jaeger, Karel De Puysseleir, Eugeen De Roover, Ludo Dieltiens, René Heyman
(overleden zomer 2013), Linda Jansen, Viviane Mampaey, Erwin Snelders, Leo Spiessens, Maria Toussaint,
Fred Verlinden.
1 stagiair student archivistiek:
Lindsay Simons.
10 jobstudenten:
Juli: Stephanie Buyle, Nicolas Dirix, Thomas Van Herbruggen, Toon Verkade
Augustus: Nina Andries, Ellen Pittoors, Lindsay Simons, Karima Bouzegta
September: Jonas De Koning, Koen Schuddinck.
naar overzicht Personeel en zakelijk beheer
›
6.2 Middelen
6.2.1 Uitgaven
a. Exploitatiebudget
De algemene werkingskosten zoals extern drukwerk, algemene kantoorbenodigdheden, werkkledij e.a. zitten
in het gezamenlijk budget van de bedrijfseenheid bestuurszaken.
Bedrag (euro)
Boeken, verpakkingsmateriaal, onderhoudscontract microfilmtoestellen en
honoraria
43.266,01
Digitaliseringen en hosting website
59.106,76
Totaal:
102.372,77
b. Investeringsbudget
In 2013 werden inzake archieftechnische materialen legborden aangekocht voor de optimalisatie van de
depotruimte.
Een aantal restauraties opgestart in 2013 zijn nog in uitvoering in 2014.
Bedrag (euro)
Aankoop materialen
24.999,96
Restauraties van archieven
51.150,00
Totaal:
76.149,96
›
naar overzicht Personeel en zakelijk beheer
›
6.2.2 Inkomsten
In 2013 merken we vooral een stijging van de werkingsopbrengsten van de leeszaal. Meer bezoekers vinden
hun weg naar de leeszaal en vooral het opvragen van bouwdossiers is erg in trek. De inkomsten van de
zaalverhuur worden beheerd door de bedrijfseenheid Stadsbeheer.
2013
2012
2011
2010
32.487,09
24.791,00
28.153,78
41.470,73
Inkomsten
bij het bedrijf
Stadsbeheer
12.356,77
8.273,00
6.642,00
32.487,09
37.147,77
36.426,78
48.112,73
Totaal werkingsopbrengsten leeszaal*
en dienstprestaties**
Totaal zaalverhuur***
Totaal inkomsten
* Werkingsopbrengsten leeszaal = verkoop USB, CD rom, repro.
** Dienstprestaties = verkoop publicaties, auteursrechten en inkomsten oud papier.
***Zaalverhuur= inkomsten uit exploitatie van de zalen in het Felixpakhuis; wordt rechtstreeks geïnd door de
bedrijfseenheid Stadsdbeheer.
6.3 Zaalverhuur
Naast de vergaderzalen op de 6e verdieping kunnen ook de eetzaal, de receptieruimte en
tentoonstellingsruimte gehuurd worden; op de eerste verdieping is er de zuilenzaal van 1.200 m2 en op het
gelijkvloers verhuren we de prachtige lichtstraat.
Wat het prijzenbeleid betreft is er een onderscheid tussen commerciële en niet-commerciële verhuringen.
In 2013 zien we een toename van de verhuringen, vooral aan bedrijven en andere organisaties. Vooral het
auditorium in combinatie met de receptieruimte is erg in trek voor congressen en seminaries. De zuilenzaal
op de eerste verdieping wordt meer gebruikt voor tentoonstellingen en beurzen. De kleinere vergaderruimtes
worden intensief gebruikt voor de interne werking maar ook verhuurd voor kleinere vergaderingen van andere
stadsdiensten en externe bedrijven.
›
naar overzicht Personeel en zakelijk beheer
›
De volgende tabel geeft een overzicht van het gebruik van elke ruimte door derden:
Aard
verhuring
lichtstraat
auditorium
zuilenzaal
grote
vergaderzaal
kleine
vergaderzaal
studiekamer
Intern*
0
28
1
70
113
178
Extern**
5
41
10
21
10
7
Totaal
5
69
11
91
123
185
* Intern = gebouweigen groepen waaronder stadsarchief en Familiekunde Vlaanderen, stadsdiensten en
groep Antwerpen tot september 2012.
** Extern = verhuringen aan derden en verhuringen aan de groep Antwerpen vanaf september 2012
Het pomphuis, de ruimte op het gelijkvloers, werd sinds 2012 ter beschikking gesteld aan AG Stadsplanning
voor ontvangsten en rondleidingen in de tentoonstelling ‘Antwerpen Ontwerpen’. Vanaf 2014 wordt het
Pomphuis opnieuw opgenomen in het verhuuraanbod.
›
naar overzicht Personeel en zakelijk beheer
7 Bijlagen
Keukenpersoneel van Bell Telephone Manufacturing Company in 1943.
(1378#25, schenkster Maria Bulens)
A
Schenkers private archieven
B
Statistieken 2013
C
Publicaties en lezingen van
meewerkers
‹
terug naar inhoud
A
Schenkers private archieven
Datering
Inschrijvingsnummer
2013
1302
1940-1950
1272
14 foto’s Wereldtentoonstelling Antwerpen 1930
1930
1458
Ansems, Hugo
Foto’s, postkaarten Wereldtentoonstelling 1930,
liedjestekst
1930
1063
Boudrez, Filip en
Vanneste Willem
Website Jongens en Archivistiek
2002-2003
1218
Brachfeld, Sylvain
Boeken en artikels door Sylvain Brachfeld
aangeleverd op cd
2003-2013
AJHA-SB
Bulens, Maria
Fotoalbum WOI, oorlogskasbewijs, zakdoek met ‘Its a long,
long way to Tipperary’, revueboekje Letchworth
1914-1918
1378
Bulens, Maria
Foto’s Café Sportif, Reizigerscub Ons genoegen,
Biljartclub den ronde bal, Bakker de Gouden Bol,
Conforta Antwerp supportersclub, voetbalclub Merksem,
Patronage St-Fredegandus, familiefoto’s
1910-1945
1378
Claessens, Eugeen
Aandelen Sportfondsenbad, Koningin Astrid, Antwerpen
1944-1975
1207
Cleiren, Patrick
Wilmarsdonk Burgerlijke stand: 1802-1919: 3 delen
2012
BIB
Coone, Rick
Doctoraatsthesis Open Universiteit ‘Alexander
Keirincx (1600-1652) leven en werk. Een Vlaamse
boslandschapschilder in de Breugheliaanse traditie’
2013
1419
Depuydt, Joost
Reproductie Hans Bol, Zicht op Antwerpen, 1583.
uitgegeven door Mercatorfonds
1993
1454
Schenker
Omschrijving van het Archief
Alaers, Robert
Kroniek van een geslacht, deel 2 van peuter tot puber
Anonieme
schenking
5 ingelijste foto’s van de Antwerpse haven
Anonieme
schenking
naar overzicht Bijlagen
›
De Vroey, Sébastien
Scriptie ‘De sanering van de Antwerpse Vleeshuiswijk:
over de evolutie in de visie voor de stadskern’, master
Sociologie
2012-2013
1236
Erfgoedbibliotheek
Hendrik Conscience
Foto monument van de godin Minerva ter ere van de
gesneuvelde Minerva personeelsleden in 1914-1918
1920-1930
1206
Erfgoedbibliotheek
Hendrik Conscience
Schenking van M. Lauwers : notarisdocumenten
interessant voor huizenonderzoek (o.a. Kerkstraat,
Herentalsebaan)
1862-1910
1264
Gay, Rosa
2 foto’s, 2 diploma’s, militair zakboekje en bijhorende
documenten, bewijs bataillon der pontonniers, medaillon,
bijhorende medailles
1913-1915
1266
Goetschalckx,
Wouter
Ets 26/150 van de Suikerrui door kunstenaar Romain
Malfliet (1910-2006)
1940
1297
Hardy, Anton
Reeks foto’s van de bouw van de stadsschouwburg
1968-1980
1438
Hartjes - Jeeninga,
N.
Prentbriefkaart Koninklijk Museum voor Schone Kunsten
Antwerpen
1950-1960
1456
Justens, Stefaan
Visitekaartjes van Antwerpse handelszaken, een vrijkaart
voor de laatste kerkdienst in de Benedictuskerk van Lillo,
verordening van de Duitse bezetter aan de Antwerpse
bevolking, kaart Antwerpen
1910-1940
1310
Labis, An
Gens Brabantica : 8:1-3 (1977); 9(1980)
1977-1980
228
Lahou, Myriam
Dagboek van Franciscus Janssens tijdens WOI
1914
1388
Lambrechts, Hugo
5 programmaboekjes van Antwerpse theaters, 1 affiche
Hippodroom, 2 brochures onderwijs, 1 brochure fotoclub
Iris
1938-1969
1423
Lambrechts, Hugo
Programmaboekjes, brochures, publicaties van Antwerpse
vieringen en verenigingen
1930-1960
1423
Lambrechts, Hugo
Sint Ignatius Antwerpen: schoolkalender, Prijsuitdeling,
Fotoboek
1910-1913
1423
Leenman, Willem
Fotoalbum Antwerpse jeugdherberg te Jezuïetenhof
1936-1944
1360
Loquet - Cornelis,
Ingrid
Stamboom, 2 fotoalbums, briefwisseling familie LoquetCornelis
1850-2000
1311
›
naar overzicht Bijlagen
›
Michielsen - Thijs,
familie
Verzameling dia’s van Antwerpse stoeten en feesten
1980-1989
1261
Neyens, Elsbeth
Verzameling dia’s Antwerpen
1950-2000
1146
Pauwels, Jozef
4 foto’s: portretten soldaat Victor Coupé genie
pontonbouwer, kamp Harderwijk, foto met vrouw Irma de
Paepe en dochter Elza Coupé
1913-1914
1267
Pawly, Ronald
Studieschets van de triomfboog op de Groenplaats ter ere
van het bezoek van Napoléon Bonaparte door architect
François Verly
1810
1239
Pawly, Ronald
Briefwisseling tussen Emile De Pooter en François
De Pooter: 20 brieven periode 19/8/1917 - 26/11/1917,
5 foto’s en 1 postkaart
1917
1239
Ponsaers, Kenneth
Archiefstukken RTT
1950-1970
1259
Ponsaers, Kenneth
Familiegeschiedenis: Familiealbum, speurtocht naar het
verleden, Bossaerts, Leboy, Ponsaers
2013
1290
Ponsaers, Kenneth
4 Antwerpse publicaties
1903-1950
1290
Pouliart, Christiane
Archief Medical Women’s Association of Belgium:
briefwisseling, programma’s congressen, ledenlijsten,
persmappen, sponsering, verslagen raad van beheer
1989-2000
1384
Provinciearchief
Antwerpen
Archief NV Sportpaleis: foto’s, affiches, videomateriaal
1931-1999
1260
Rom, Daniel
Archief van Antwerpse maritiem journalist Jacques Rom,
artikels en foto’s over Antwerpen uit de jaren ’60 en ’70
1960-1975
1314
Ruyseveldt,
An-Sofie
Masterproef KU Leuven, Faculteit Letteren, Master in de
geschiedenis: Max Rooses (1839-1914) Bevorderaar van
een Vlaamse en Antwerpse identiteit
2012-2013
1151
›
naar overzicht Bijlagen
›
Saesen, Ivo
Mobilisatieboekje Saesen, Edouard - Corneille 3de Linie
1894-1906
1309
Sanders, Jan
Publicatie ‘Kartuizers in het land van de Dommel’ door Jan
Sanders
2012
1205
Sermeus, Herman
Kaartspel herenkledij ’t Meuleken Kammenstraat en Azijn
de Blauwe Hand
1970-1980
1209
Stad Lier
Postkaart werken in de Waaslandtunnel
1932
1230
Stad Lier
Foto Koninklijke fanfare ‘De Zuidster’
1931
1296
1950-1980
1258
1930
1265
Stadsarchief Brussel Verschillende Antwerpse publicaties en postkaarten
Stadsarchief Gent
Nouveau plan-guide d’Anvers, volksliedjestekst en
publicatie ‘Kunstleerrijke en schilderachtige wandelingen
door Antwerpen’ 1930
Stappaerts, Gie
Antwerpse publicaties, Antwerpse postkaarten, foto’s
1960-1990
1315
Stappaerts, Gie
2 publicaties van Antwerpse havenbedrijven: Ackermans &
van Haaren en Waterbouwers
1960-1990
1424
Steenackers,
Armand
Twee schriften van de betovergrootmoeder van de
schenker Hortentia Van de Raey van tijdens haar opleiding
in Namen.
1830
1301
Suykens, Ben
Masterscriptie geschiedenis UA: Belang en betekenis van
de autochtone kooplui in de tweede helft van de 16de
eeuw te Antwerpen: De casus Daniel de Bruyne.
2011-2012
1179
Thiron, Leonia
Antwerpse publicaties, postkaarten, foto’s, iconografie
1900-1980
1286
›
naar overzicht Bijlagen
›
Toegangen gemaakt door Marc Van Acker op Gesneuvelden
1914-1918, MA#1618: Zinneloozen 1837-1896, MA#1619:
Zwakzinnigen 1900 en vroeger, Ratinckx 1877-1878
2013
1224
1946-1990
1381
Van Berendonck,
Marise
Documenten WOI tijdens verblijf van Frans Dockx in
gevangenkamp Soltau, foto’s, menukaarten, brieven
en postkaarten naar thuisfront, emigratiepapieren naar
Boston, dag der gewezen krijgsgevangenen, schoolschriftje
en andere familiedocumenten
1915-1933
1418
Van Cuyck - Peten,
Cécile
Familiearchief Van der Straelen - Moons - Van Lerius:
bevat aktes, handschriften, rekeningen, briefwisseling,
Wommelgemse Draaiboom-brouwerij, diamant
1600-1880
1391
Van den Bergh,
Emile
Foto straatzicht met brandweerman ca. 1925 en publicatie
1925
1416
Van Dooren,
Philippe
Fotoreeks van de Antwerpse haven
1975-2000
1334
Van Dooren,
Philippe
Fotoreeks van transportbedrijven in de Antwerpse haven
1975-2000
1334
Van Impe, Jan
Huldeboek bij het overlijden van de Antwerpse liberale
politicus Georges Tonnelier in 1909, gemeenteraadslid en
volksvertegenwoordiger. De titelpagina werd getekend en
geaquarelleerd door kunstenaar Achiel Kas
1909
1284
Van Landeghem,
Gudrun
Antwerpse publicaties
1960-2000
1293
Vanden Borre, Paul
50-tal medische fiches ingevuld door vroedvrouw
Elisa Reymen, moederhuis Sint-Vincentius
1936-1937
1263
Vander Linden,
Maria
Huldebrieven
1913-1914
1268
Vercauteren, Hugo
2 foto’s uit WO I: intrede van onze Belgische troepen op de
Grote Markt van Antwerpen
1918-1919
1223
Verhaert, Roeland
LP, cantus studentenclub Wiking
1970
1262
Reeks foto’s afbraak APRA-gebouw op Kipdorpvest 51-53
Van Aerden, Jolande ca. 1978, reeks menukaarten vieringen personeel APRA
1946‑1990, publicatie geschiedenis van APRA
naar overzicht Bijlagen
›
Van Acker, Marc
›
Verhelst, Jan
Atea verhalen: Mondelinge geschiedenis van werknemers
van Atea. Rapport over de werking van Atea en Siemens
tijdens WOII
Verleyen, Henk
2013
1300
12 foto’s WOI
1870-1910
1433
Vermeerbergen,
Benny
Archief Vereniging van marktlieden: fotoalbums
van feestmarkten vanaf jaren ‘48 (Rubensmarkt,
kerstmarkt,...), enkele filmbanden eind jaren ‘40,
oprichtingsakte uit 1896, affiches, kasboek vanaf 1934,
infoblad
1896-1990
1457
Vermetten, Jolanda
Genealogie Familie Vermetten
2010
766
Versin, Eduard
Indexen op de schepenregisters
2013
1385
Vorlat, Frans
Het Marum een verdwenen gehucht
2010
1383
Vorlat, Frans
‘De prochie van Woestwezel, of ruim 750 jaar geschiedenis
van de Gasthuishoeven’
2008
1383
Vos, Eliane
Briefwisseling rond verzekeringpolis als leraar
1939-1940
583
Wijnants, Paul
Fotoalbum, bombardement zeppelin augustus 1914
1914
1150
›
naar overzicht Bijlagen
›
B
Statistieken 2013
Toezicht op archieven
2013
2012
2011
2010
2009
Bestemmingsaanvragen voor archieven van
stadsdiensten
2.598
821
1.460
1.408
154
Bestemmingsaanvragen voor archieven van
particulieren
99
117
115
90
63
Toelatingen tot overdracht van archieven van
particulieren
65
87
73
49
-
Toelatingen tot overdracht van archieven van
stadsdiensten
911
399
659
533
28
-
-
-
-
-
-
Toezicht
35.283
Unieke bezoeken aan intranet
4.719
naar overzicht Bijlagen
28.163
(vanaf
1/4/2012)
4.052
(vanaf 1/4/2012)
›
Paginaweergaves op intranet
›
Archieven beheren
2013
2012
2011
2010
2009
Omvang in strekkende meters
26,4 km1
26,1 km
24,5 km
22,9 km
21,6 km
Omvang in inventarisnummers
2.447.791
Bewaarde archieven
Omvang in aantal dozen
Omvang e-Depot
Omvang e-Depot in inventarisnummers
Omvang e-Depot in bestanden
Op microfilm raadpleegbaar
201.073
1
22,3 TB
2.197.886
201.127
18,6 TB
1.805.241 1.658.896 1.508.702
185.276
13,1 TB
171.277
151.857
8,3 TB
3,2 TB
391.808
257.675
5.005.809
3.130.344
219.662
220.542
220.502
220.819
5.332
5.087
5.187
5.197
-
217.055
189.235
187.915
189.474
-
109.563
72.878
49.310
1.930.243 1.209.802
272.528
220.788
Semi-dynamische archieven: archiefdepot DenBell
Omvang in strekkende meters
Omvang in inventarisnummers
1 Hoewel de omvang in strekkende meter in 2013 slechts met 300 meter toenam en het totaal aantal gebruikte dozen
zelfs licht daalde, hebben we toch meer dan 1 km nieuwe archieven opgenomen. Het verschil komt door
° een meer precieze rekenmethode waarbij reeds voorziene plaats voor archieven die nog in verwerking zijn
bij diensten niet meer meegerekend wordt bij het totaal aantal km (wel in 2011 en 2012);
° het niet meer meerekenen van lege dozen;
° plaatswinst door het efficiënter plaatsen van archieven o.a. uit container 54;
° plaatswinst door het efficiënter verpakken van archieven (niet volle dozen aanvullen,
lege dozen herbenutten);
° het centraliseren van alle te verwerken archieven in container 11 waarbij deze container meer dan 100%
benut wordt (sommige dozen staan in de gangen);
° het vernietigen van onbewerkte archieven die we niet hoefden te bewaren;
° het overdragen van onbewerkte archieven aan andere instellingen;
° het weghalen van stockmateriaal, publicaties e.d. uit container 34 die ook geteld waren bij het totaal
aantal km.
›
naar overzicht Bijlagen
›
Publiekswerking
2013
2012
2011
2010
2009
Registratie bezoekers(kaarten)
3.494
3.105
2.502
2.052
2.581
Leeszaalbezoekers
5.663
5.769
5.317
4.911
3.363
911
1.326
1.584
1.085
1.754
33
55
65
41
68
Leeszaal
Geleide bezoeken: bezoekers
Geleide bezoeken: aantal groepen
rondleidingen AntwerpenAverechts
Bezoekers opendeurdagen:
196
433 EGD
425 EGD
1954 OMD
1.850
302 OMD
570 EGD
[350 EGD
+1.500 DA]
5.484 openingsweekend MAS
Virtuele leeszaal
Aantal hits op de website
Aantal digitale raadplegingen
Unieke bezoeken aan de
FelixArchief-website
1.509.709
1.295.429
1.085.359
958.405
889.442
34.867
30.233
15.228
3.642
-
157.680
149.855
131.309
116.299
112.325
29.348
28.900
24.918
21.990
20.416
4.643
4.897
3.532
1.140
(Scanning
On Demand
startte op
1/10/2012)
-
Ophalen documenten
Uitgehaalde documenten uit
magazijn, voor stadsdiensten om
vraaggestuurd te worden gescand
naar overzicht Bijlagen
›
Uitgehaalde documenten uit
magazijn
›
9.074
10.358
18.987
16.948
-
1.820
1.705
1.706
1.148
843
15.553*
3.390
5.709
3.478
3.061
Medewerking aan
tentoonstellingen
2
2
2
6
5
Aanvragen reproductierechten
78
55
55
40
65
Publicaties en lezingen door
medewerkers stadsarchief
33
26
35
20
41
Nummers Nieuwsbrief stadsarchief
12
12
13
12
12
3.637
4.379
4.252
4.345
4.481
9
12
9
6
5
980
964
964
850
724
Uitgehaalde documenten uit
archiefdepot semi-dynamische
archief (Den Bell)
Dienstverlening
Opzoekingen voor derden
Fotobestellingen: aantal geleverde
scans
Tentoonstellingen en reproducties
Publicaties en toegangen
Abonnementen Nieuwsbrief
stadsarchief
Nummers Nieuwsbrief toezicht
archivANT
Abonnementen Nieuwsbrief
archivANT
OBD: Open Bedrijvendag
EGD: Erfgoeddag
DA: Dag van de Architectuur
OMD: Open Monumentendag
* Door een nieuwe werkwijze worden de aantallen beter geteld dan in voorgaande jaren. Waarschijnlijk maakten we in
vorige jaren een onderschatting.
›
naar overzicht Bijlagen
›
C
Publicaties en lezingen van medewerkers
Filip Boudrez
Publicaties
1 Surf naar mij! Stem voor mij! Archiveren van websites bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2012,
in META, aflevering 4 (2013), p. 19-23 (klik hier)
2 General user requirements, including IPR-guidelines. Deliverable 7.3 Daguerreobase-project
3 Long term sustainability plan. Deliverable 7.1 Daguerreobase-project.
4 Afschaffen van handtekeningen met een beslissingsmodel als leidraad, p. 13.
5 Wie klasseert, die vindt:
a Substitutie: magda?
b DMS en digitaal depot
c Afschaffen handtekeningen
d Websites archiveren
Lezingen
1 Actieve archieven en passieve openbaarheid, Studiedag Privacycommissie, 28/1/2013
2 Ready for ingest, studiedag Kennisnetwerk Vlaamse overheid, 28/5/2013
3 Afschaffen handtekeningen en digitaal tekenen, Studiedag ‘Fedict voor niet-federale
overheidsinstellingen’, 17/9/2013
4 Digitaal werken en digitaal archiveren, studiedag Stadsarchief Dendermonde, 29/11/2013
5 De informatieprofessional (anno 2014), masterclass Stadsarchief ’s Hertogenbosch, 3/12/2013
Lesopdrachten
1 Cursus digitaal depot, Archiefschool[at]HVA
2 Module ‘Electronisch archiveren’, VSPW Gent
3 Bijscholing ‘Beheer van fotocollecties’, VSPW Gent – Algemeen Rijksarchief
4 Gastcollege Digitaal archiveren, interuniversitaire archiefopleiding
5 Digitaal archiveren, Provant, Provincie Antwerpen
6 Digitaal archiveren van foto’s, Fotomuseum Antwerpen
›
naar overzicht Bijlagen
›
Joost Depuydt
Publicaties
1 25th International Conference on the History of Cartography,
in META, aflevering 8 (2013), p. 38-39 (klik hier)
Lezingen
1 Puzzling 16th century hand-drawn city maps of Antwerp (re)desicovered, poster op de 25th International
Conference on the History of Cartography (ICHC 2013), Helsinki, 30 juni – 5 juli 2013
Activiteiten in wetenschappelijke verenigingen
1 Trustee in the Council of the International Society for the History of the Map (tot eind juni 2013)
Marie Juliette Marinus
Publicaties
1 Diefstalpreventie in een archief?, in META, aflevering 3 (2013), p. 36 (klik hier)
Werner Pottier
Lezingen
1 Verhuizen: lijdensweg op opportuniteit? Studiedag VVBAD ‘We like tot move it’, over verhuizen van
bibliotheken en archieven, Brussel, 1 februari 2013 (klik hier)
2 Vrijwilligers verwerken 31.000 glasnegatieven in het FelixArchief.
Symposium over fotografie op glas ‘Breekbaar Bezit’, Fotomuseum Antwerpen, 29 november 2013
Marijn Smets
Lezing
1 ‘Auteursrechten in het FelixArchief’, presentatie voor studiedag ‘Digitaal archief en auteursrechten’,
georganiseerd door de VVBAD op 26 maart 2013
›
naar overzicht Bijlagen
›
Inge Schoups
Publicaties
1 De evolutie van het toezicht tijdens de voorbije 40 jaar: van inspecteur tot consulent, en van archivaris
tot binnen- of buitenarchivaris, in Archiefambacht tussen geschiedenisbedrijf en erfgoedwinkel
(Algemeen Rijksarchief, Miscellanea Archivistica, Studia 208), Brussel, 2013, p. 127-139
2 FelixArchief. Rijke bronnen voor migratiegeschiedenis, in Musea en erfgoed Antwerpen 2012. Jaarboek
n°10, 2013, p.22-23
3 Archieven en bewaarbibliotheken. [Kroniek2012], in HistoriANT, nr.1, 2013, p. 213-221
4 Startfiche 6: Digitaliseren, in Wie klasseert, die vindt. Hedendaags document- en archiefbeheer in
besturen en organisaties, 2013
5 Antwerpen: centraal archiefbeleid en bewaring met een decentrale ondersteuning. De meerwaarde
van samenwerking. Casus OCMW-archieven, in Wie klasseert, die vindt. Hedendaags document- en
archiefbeheer in besturen en organisaties, III.D. p.2-5, 2013
Lezingen
1 10 jaar digitaal archiveren: bouwstenen en mogelijkheden, op VVBAD. Informatie aan Zee, Oostende,
12 september 2013 (klik hier)
2 Digitale archivering gerealiseerd in Antwerpen, op Infosessie Digitaal Archief Vlaanderen, Leuven,
21 november 2013
3 Transparency through full digital recordkeeping and digital archiving: the Antwerp practice of
eliminating hybrid recordkeeping and paper documents, op International Council on Archives Annual
Conference : Accountability, Transparency and Access to Information, Brussels, 23 november 2013
4 Uitdagingen voor een stadsarchivaris, in een steeds digitaler wordende omgeving, gastcollege aan
KU Leuven, departement Geschiedenis, 27 november 2013
Hoofdredacteur
1 Wie klasseert, die vindt. Hedendaags document- en archiefbeheer in besturen en organisaties, ­
Brussel/­Antwerpen, Politeia/VVSG/stad Antwerpen
Mandaten, adviesraden
1 Raad van Bestuur ADVN
2 Algemene vergadering Archiefbank Vlaanderen
3 Beleidsraad Centrum Vlaamse Architectuurarchieven
›
naar overzicht Bijlagen
›
4
5
6
7
8
9
Stuurgroep Digitaal Archief Vlaanderen
Redactievergadering www.Familiegeschiedenis
Raad van Bestuur, FARO Erfgoedsteunpunt
Raad van bestuur en redactieraad Genootschap Antwerpse Geschiedenis
Algemene vergadering PACKED Digitaal erfgoed
Voorzitter Platform Digitale Duurzaamheid
Willem Vanneste
Publicaties
1 ‘Kroniek: Informatie aan Zee 2013’ (samen met Els Michielsen en Imke Hansen) in META nummer 2013/9
2 General user requirements, including IPR-guidelines. Deliverable 7.3 Daguerreobase-project
Lezingen
1 ‘Privacy beperkt openbaarheid - case FelixArchief’ op studiedag Digitaal Archief & Privacy van VVBAD,
14 mei 2013, Rijksarchief Leuven
Activiteiten in wetenschappelijke verenigingen
1 secretaris Werkgroep Automatisering van de VVBAD
2 bestuurder Experisecentrum DAVID vzw
Lesopdrachten
1 module A4 Inleiding tot de archivistiek bij Bibliotheekopleiding, cvo VSPW (Gent)
2 module Oriëntatie archiefwerk bij opleiding Initiatie Archivistiek, cvo VSPW (Gent)
3 bijscholing Beschrijven van archieven en erfgoed met ICA-AtoM bij bij cvo VSPW (Gent)
4 cursus ‘Dossiervorming en klassement’ voor Inovant, opleiding Bestuurspraktijk (Antwerpen)
Andere
1 sessievoorzitter van Digitaal Archiveren 2 op Informatie aan Zee 2013, vrijdag 13 september 2013
2 moderator Rondetafel Digitaal Archief en Auteursrecht, gepubliceerd in META nummer 2013/9.
›
naar overzicht Bijlagen
›
Roeland Verhaert
Publicaties
1 ICA-AtoM op speed, META, aflevering 2, p 19-23, 2013 (klik hier)
2 Het Gemeentelijk Documentatiecentrum van Ranst online: een voorbeeld om te volgen, Gouwtijdschrift,
jaargang 50, aflevering 3, p 26-32, 2013
Redacteur
1 Wie klasseert, die vindt. Hedendaags document- en archiefbeheer in besturen en organisaties, Politeia,
juni en december 2013 (eindredactie)
Lezingen
1 www.documentatiecentrumranst.be. Bronnen voor Ranst, op de viering van 10 jaar Gemeentelijk
Documentatiecentrum van Ranst, 8 februari 2013
2 Het Gemeentelijk Documentatiecentrum Ranst en ICA-AtoM, op Studievoormiddag FAAD: Minder
middelen, meer management, 16/03/2013
3 ICA-AtoM op speed, op Informatie aan Zee, VVBAD (Vlaamse Vereniging voor Bibliotheek, Archief &
Documentatie), 13/09/2013
Activiteiten in wetenschappelijke verenigingen
1 Voorzitter van de ad hoc werkgroep selectielijst gemeentearchief van de VVBAD (Vlaamse Vereniging voor
Bibliotheek, Archief & Documentatie) - sectie Archief.
2 Lid van de Gemeentelijke Erfgoedraad Ranst en medewerker van het Gemeentelijk Documentatiecentrum
van Ranst
3 Voorzitter Heemkundige Kring Brucheem
Lesopdrachten
1 Beschrijven van archieven en erfgoed met ICA-AtoM, Bibliotheekschool Gent (CVO VSPW)
›
naar overzicht Bijlagen
V.U. Inge Schoups, Oudeleeuwenrui 29, 2000 Antwerpen I 2014 I BZ/SA I 4421628
Reizigersclub Ons Genoegen naar Lourdes, rechtsonder Charles Bulens en
Estelle Muyle ca.1938 (1378#50, schenkster Maria Bulens)