Transcript Prestatiemeetsysteem (PMS) bij DBFM-projecten

nummer 8 2014
Tunnels & Ondergronds Bouwen
Prestatiemeetsysteem (PMS)
bij DBFM-projecten
Voor aannemers of consortia die geïntegreerde contracten uitvoeren is een prestatiemeetsysteem
(PMS) de kassa of het afrekensysteem waarmee zij betaald worden in de vorm van
beschikbaarheidsvergoeding. De beschikbaarheidsvergoeding wordt berekend op basis
van beschikbaarheid van het areaal en dit wordt aangetoond in het PMS. Er is noodzaak
voor een PMS wanneer de financieringscomponent is opgenomen in het contract. In dit
artikel wordt gefocust op de DBFM-contracten (Design, Build, Finance & Maintenance) in de
infrastructuur, zoals van toepassing op de projecten Tweede Coentunnel, A15 MaasvlakteVaanplein, A12 Lunetten-Veenendaal, A1-A6 en A9 Gaasperdammerweg- en tunnel.
Het consortium is verantwoordelijk voor
de financiering van het project en trekt
hiervoor financiers aan. De financiering
wordt afgelost op basis van een beschikbaarheidsvergoeding die Rijkswaterstaat
ieder kwartaal betaalt aan het consortium. Daarnaast zijn er één of meerdere
tussentijdse betalingsmomenten waarop
het consortium een grote som ineens
binnenkrijgt in de vorm van certificaten.
De beschikbaarheidsvergoeding vindt
plaats op basis van de prestaties die het
consortium aantoont in het PMS.
Figuur 1 is een typische weergave van de
geldstromen binnen een DBFM-project.
Tijdens de looptijd van het contract wordt
het PMS gebruikt om objectief en
rechtmatig te bepalen hoeveel het
consortium iedere betaalperiode ontvangt.
Schouw en inspectie van bijvoorbeeld de
conditie van de geleiderail is een voorbeeld van handmatige input. Hierbij
worden de data zowel handmatig
gegenereerd als handmatig ingevoerd in
het PMS. De meting van stroefheid is een
voorbeeld van semi-automatische input,
waarbij data worden gegenereerd tijdens
de meting, die vervolgens met de hand
worden ingevoerd in het PMS. Automatische input zijn signalen van installaties
op het areaal die rechtstreeks en real
time het PMS ingaan. Bijvoorbeeld de
signalen die het functioneren bepalen
van zichtmeters of slagbomen in tunnels.
De onderdelen van het PMS
Het PMS is een geïntegreerd systeem van
verschillende hardware en software
onderdelen. Er zijn diverse oplossingen/
combinaties van hardware en software
onderdelen te bedenken die uiteindelijk
het PMS vormen. Het PMS wordt functioneel opgedeeld in de onderdelen Input,
Verwerking, Output en Opslag (figuur 2).
De input iets zegt over de conditie of het
functioneren van het areaal. Dit kan
handmatig, semi-automatisch of auto­
matisch worden ingevoerd in het PMS.
12
Figuur 1: Geldstromen DBFM-project
Het verwerkingsdeel bevat de intelligentie die nodig is om het PMS te laten
vaststellen of er wordt voldaan aan de
eisen. Als er niet wordt voldaan aan een
beschikbaarheids- of boetepunteis wordt
geregistreerd hoe lang, waar op het tracé,
en aan welke specifieke eis(en) er niet
wordt voldaan. Op basis hiervan bepaalt
het PMS welke financiële consequentie
dit heeft in de vorm van beschikbaarheidskorting of prestatiekorting. Als dit
deel modulair wordt ingericht kunnen
wijzigingen gemakkelijk worden
doorgevoerd. Bijkomend voordeel is dat
slechts de werking van het gewijzigde
nummer 8 2014
onderdeel moet worden aangetoond.
Deze aanpak is onder andere geïmplementeerd bij het PMS van de Tweede
Coentunnel.
De Output van het PMS is de periodieke
opgaaf die een opsomming geeft van alle
situaties waarbij niet is voldaan aan de
beschikbaarheids- en boetepunten eisen,
welke beschikbaarheidscorrectie (BC) en
boetepunten daaruit voortvloeien en
welke beschikbaarheidsvergoeding
Rijkswaterstaat conform contract aan het
consortium dient te betalen.
Het contract eist dat alle data die in de
onderdelen van het PMS (Input, Verwerking en Output) worden ingevoerd of
gegenereerd, worden opgeslagen gedurende de gehele looptijd van het contract.
virtuele wegafsluiting nodig om de
kwaliteit ter plekke te herstellen tot het
vereiste niveau.
het PMS is gebouwd conform het contract
en of dit tijdens de contractduur zo blijft.
Eisen en PMS
Om tot een PMS te komen dat voldoet aan
alle eisen uit het contract en de wensen
van alle gebruikers, is een goed doordacht ontwikkelproces noodzakelijk, dat
past binnen de vaak voorkomende
tijdsdruk op een DBFM-project. Al in de
tenderfase van projecten moet daarom de
ontwikkeling van het PMS te worden
voorbereid om na gunning direct te
kunnen starten met de ontwikkeling.
In de tenderfase dienen dan ook fundamentele beslissingen genomen te
worden, zoals bijvoorbeeld gebruik van
bestaande IT-oplossingen van aannemers
in het consortium, wel of geen automatische invoer van gegevens, PMS wel of
geen onderdeel uit laten maken van het
assetmanagementsysteem, enzovoorts.
Het ontwikkelproces dat leidt naar de
meest effectieve oplossing voor het PMS
is dus van veel zaken en beslissingen
afhankelijk. n
Het contract onderscheidt verschillende
soorten eisen die stuk voor stuk aangetoond moeten worden. De beschikbaarheidseisen zijn daarvoor te generiek.
Daarom worden deze eisen SMART
gemaakt door het formuleren van
faaldefinities. Bij het formuleren van de
faaldefinities wordt ook bepaald hoe de
eisen worden geverifieerd; de verificatieprocedures. In de verificatieprocedures
wordt bepaald hoe vaak, op welke manier
en onder welke voorwaarden moet
worden aangetoond of er al dan niet
wordt voldaan aan de faaldefinities.
Naast de eisen waaraan het areaal moet
voldoen, stelt Rijkswaterstaat ook eisen
aan het PMS-systeem zelf. Dit betreft
bijvoorbeeld eisen over de betrouwbaarheid van de correctheid van de data in
het PMS of over de bediening en het
gebruik van het PMS. Deze eisen worden
aangetoond tijdens de ontwikkeling van
het PMS. Daarvoor voert een onafhankelijke EDP (Electronic Data Processing)auditeur audits uit. De auditeur toetst of
Doordacht ontwikkelproces
Ing. M. Groot, ir. T. Nillesen,
Oxand (voorheen Iter Fidelis)
Figuur 2: Functionele opzet PMS
Hoe rekent een PMS?
In de context van het PMS zijn de beschikbaarheids-/en boetepunteisen, de
PMS-systeemeisen en de PMS-proceseisen
van belang. In figuur 3 wordt weergegeven wanneer er sprake is van beschikbaarheidskorting (BK) of Prestatiecorrectie (PK). De Beschikbaarheidscorrectie (BC) is de som van alle BK’s in een
betaalperiode, de som van alle PK’s is de
prestatiecorrectie (PC). De PK wordt in de
vorm van boetepunten opgelegd via een
boetepuntenbrief. Om het niet voldoen
aan een beschikbaarheidseis of boetepunteis op te lossen is er een fysieke of
Figuur 3: Geval van Beschikbaarheids- of Prestatiekorting
13