Transcript een mooi interview

MUZIEK EN ZANG RECHT IN HET HART VAN DE ANDER
Interview met Pieternel van Amelsvoort
Tekst: Agnes Lagerweij
Stichting Diva Dichtbij zingt van mens tot mens en muziek is waar het om draait. Niet voor niets is één
van de vele lovende reacties op het optreden van Diva Dichtbij “jullie hebben een snaar in trilling
gebracht waarvan ik dacht dat die in een steen was veranderd”. Pieternel van Amelsvoort is initiatiefneemster, directeur en één van de diva’s van stichting Diva Dichtbij. “Zingen brengt je zo dichtbij bij
mensen met dementie, dat is voeding voor mijn ziel. Ik zou het voor geen goud willen missen.” Hoe
zijn muziek en dementie met elkaar verbonden? Diva Pieternel vertelt daar meer over.
Dichtbij met volle aandacht
De diva’s van stichting Diva Dichtbij treden op door heel Nederland voor langdurig zieken die niet naar
het theater kunnen. Dus ook voor mensen met dementie in bijvoorbeeld een verpleeghuis. “Zingen
doen we onder de mensen, niet op een podium. Dichtbij en met volle aandacht voor iedere persoon.
De muziek en zang laten herinneringen bovendrijven en roepen emoties op”. De diva brengt mensen
in beweging, om te lachen, een dansje te maken of stilstaan bij verdriet of pijn.
“Als diva draag ik
sprookjesachtige kleding
die tot de verbeelding
spreekt. Ik krijg gelijk een
reactie op mijn
verschijning. Mensen willen
mijn jurk voelen of lenen.
‘Kun jij op die hakken
lopen?’ vraagt iemand dan
of ‘Wat heb je op je hoofd?
Is dat een duif?’ Alle diva’s
zijn professionele zangers
of zangeressen die het
werk voor stichting Diva
Dichtbij met betrokkenheid
en bevlogenheid doen. ”
Muziekherinneringen
“Mijn eerste muziekherinnering is van toen ik 5 jaar was. Ik wilde dolgraag muziek spelen. Op mijn
plastic blokfluit speelde ik ‘Issie dissie dou’.
Issie Dissie dou
Compliment aan jou
Compliment aan Issie Dissie
Issie Dissie dou
‘An die Musik’ van Franz Schubert is mij ook bijgebleven. Een ode voor
de muziek. Ik was 21 jaar en had mijn eerste zanglessen gehad.
Klassieke zang vond ik verschrikkelijk. Rond de kerst ging ik met mijn
moeder naar mijn tante. Mijn tante kroop achter de piano en legde een
boek met tekeningen van Anton Pieck voor zich. Zij speelde piano en
met zijn drieën zongen wij ‘An die Musik’ van Schubert. Deze muziek
kwam bij mij binnen en ik raakte erdoor getroffen. Popzangers uit mijn
jeugd, Bob Dillan of Don McClean, vond ik goed, maar niet echt specifiek. Juist dit muziekstuk van
Schubert, met de plaatjes van Anton Pieck brengt bij mij mooie herinneringen naar boven. Ik zing ‘An
die Musik’ trouwens nog steeds.”
Top drie
De muziek top drie die mensen met dementie waarderen is volgens Pieternel:
1. Ave Maria
2. Weet je nog wel die avond in de regen
3. Ich weiss es wird einmal ein Wunder geschehen
“Bijna alle Diva’s zingen deze nummers. ‘Het Dorp’ van Wim Sonneveld is ook zo’n liedje dat mensen
graag horen.”
Gevoelige snaar
“Als ik als Diva optreed, geef ik iedereen een hand om daarna meer persoonlijk contact te krijgen via
de muziek. Eerst zing ik op afstand, zodat de mensen aan mij en mijn stem kunnen wennen. Er komt
een warm bad van geluid, sommigen huilen. Een stem ontroert. In ‘n fractie van een seconde komt
muziek en zang recht in het hart van de ander. Voor mensen met dementie is muziek een fijne manier
om emoties te beleven. Bekende muziek zoals Nederlandstalige luisterliedjes of een nummer van
Doris Day geeft gezelligheid en mensen haken in. Onbekende muziek werkt ook goed. Je bereikt
iemand op een dieper niveau, je ziet aan iemands ogen als je hem of haar emotioneel raakt. Zo treden
wij regelmatig op voor mensen die niet kunnen praten. Ik geef dan met mijn zang klank aan de stem
die er niet is en vertaal de emotie van die persoon.”
Verschillende markten thuis
Pieternel vertelt: “Als je drie kwartier zingt, moet je van verschillende markten thuis zijn, of dat nu een
aria, meezinger, opera of klassiek stuk is. Je flirt met de muziek en met de losgemaakte emotie verleid
je iemand. Muziek roept ook de emotie van verlies op, bijvoorbeeld bij het nummer ‘Vluchten kan niet
meer’ van Jenny Arean en Frans Halsema. Zo’n lied helpt om de emotie te raken. Beschouw het maar
als een douche, zei een diva. De emotie moet eruit komen, in combinatie met beweging en dans. Zo
had ik een optreden bij de missiezusters. Zij zijn veel in het buitenland geweest en namen afscheid
van hun dierbaren in hun
thuisland. Bij deze zusters had
weer het nummer ‘We’ll meet
again’ van Vera Lynn een
dubbele betekenis.”
Omgaan met emoties
Door de toch emotionele
optredens, komen ook bij
Pieternel de nodige emoties
naar boven. Hoe gaat zij daar
nu zelf mee om? “Huilen en
zingen gaan niet samen. Als
een muziekstuk mij
emotioneert, oefen ik dit stuk
zo vaak tot ik niet meer hoef te
huilen. Wanneer iets in mijn persoonlijk leven mij raakt, dan ben ik geëmotioneerd. Ik moet eerst die
sterke emotie kwijt zijn, anders lukt het zingen niet. Zingen en huilen gaan niet tegelijk, dat komt door
wat er in je keel gebeurt als je huilt.”
Lach en traan
“Ik maak mooie en hele bijzondere momenten mee. Deze momenten rijgen zich aaneen. Zo heb ik
met een man tijdens een optreden veel plezier gehad, gelachen en gedanst. Achteraf hoor ik dan dat
deze man zo onrustig is, terwijl ik daar niets van heb gemerkt. Een compliment om te koesteren. De
andere keer had ik een blauwe sambabal in mijn hand. Komt er iemand met de opmerking ‘oh die kip
heeft een blauwtje gelopen’. Een vrouw raakte geëmotioneerd toen ik ‘Droomland’ van Paul de Leeuw
zong. Zij dacht aan een droomwereld waar alles mogelijk is, in de echte wereld kan dat niet. Op zo’n
moment voel je je verbonden met elkaar. Zonder te zeggen waar het om gaat deel je je verdriet met
elkaar.”
Decorumverlies
“Ik heb de Alzheimer experience (www.alzheimerexperience.nl) gedaan om mij beter te kunnen
inleven in de belevingswereld van iemand met Alzheimer. Ik vond dat heel naar om te ervaren en
hoop deze ziekte niet zelf mee te maken. Naast het plezier van werken met mensen met dementie, zie
en voel ik ook de pijn en het verdriet. Het decorumverlies zorgt voor puur contact. Gêne-verlies is aan
de ene kant zo ontwapenend. Niet zoals het hoort, maar recht uit het hart. Als iemand met dementie
mij omhelst, is dat voor mij het grote plezier in dit werk.”
Meer informatie over stichting Diva Dichtbij vind je op de website www.divadichtbij.nl. Je kunt ook
mailen naar [email protected] of bellen naar (0314) 35 92 45. Optredens van de Diva’s zijn mogelijk
met de steun van donateurs. Wil je donateur worden, dan kun je daarover contact opnemen met de
stichting.
Bronvermelding: Foto blz. 14 met Diva Pieternel van Amelsvoort is gemaakt door Stepping Stones.
Foto blz. 15 met Diva Carla Oudshoorn is gemaakt door Claudia Kamergorodski.