Transcript leesbeperking Luisterboeken

Bart Hellinckx
Luisterboeken
voor kinderen met een
leesbeperking
K
inderen met dyslexie of een visuele handicap kunnen moeilijk
gewone gedrukte boeken lezen. Hun beperking belemmert niet
alleen het leerproces, het ontneemt hen meestal ook een stevige
dosis leesplezier. Luisterboeken kunnen op beide
vlakken een oplossing bieden. Maar welke
luisterboeken zijn er en hoe werken ze?
Voor wie zijn ze bestemd en waar kan
je ze vinden? Wat is de rol van het
schoolteam? Een korte introductie in
de wereld van het luisterboek.
Wanneer
zij op de
computer dingen
invullen, levert dit bovendien een leesbaar resultaat af.
Meer dan 800 titels
ADIBoeken
ADIBoeken, ‘aangepaste digitale
boeken’, zijn speciale digitale versies van gewone leer- en werkboeken voor het basis- en secundair
onderwijs.
Met een ADIBoek kan je niet alleen
alles wat in de papieren versie van
het leerboek staat op het computerscherm zien, je kan ook met behulp
van voorleessoftware (bv. Kurzweil
3000, SprintPDF en Wody-pdf) het
boek laten voorlezen. Je kan zelf het
tempo bepalen en je kan ervoor kiezen om de hele tekst ineens te laten
voorlezen, zin per zin, of woord per
woord. Het is ook mogelijk om oefeningen op de computer in te vullen.
Voor kinderen met een ernstige
lees- en/of schrijfbeperking zijn
ADIBoeken een enorme leerhulp. Ze
stellen hen niet alleen in staat tegelijk te lezen en te luisteren.
20
BASIS 8 NOVEMBER 2014 SCHOOLWIJZER
ADIBoeken worden aangeboden
door ADIBib, de ‘aangepaste digitale
bibliotheek’. Dit is een onderdeel
van Eureka Leuven, een kenniscentrum voor de aanpak en preventie
van leerstoornissen. ADIBib krijgt
van de Vlaamse educatieve uitgeverijen de druk-pdf’s van de schoolboeken, zet die om naar een aangepast digitaal bestand en stelt die ter
beschikking van leerlingen die er
nood aan hebben.
Op de website van ADIBib kan je het
aanbod bekijken en een of meerdere
boeken bestellen. Je ontvangt dan
een cd-rom met daarop een speciale pdf van het schoolboek. Je kan
deze kopiëren naar een USB-stick
of naar de harde schijf van meerdere computers.
Op dit moment beschikt de bibliotheek over meer dan 800 titels en
het aanbod wordt constant uitgebreid. Sommige boeken krijgen
voorrang, bijvoorbeeld boeken voor
Frans of Engels en boeken met veel
tekst. Als het boek dat een kind nodig heeft nog niet digitaal beschikbaar is, kan je via de website een
aanvraag indienen om het te laten
omzetten.
De digitale bibliotheek is er uitsluitend voor leerlingen van de lagere
en middelbare school met een attest dyslexie (1), een attest dyspraxie (2) of een attest GON (geïntegreerd onderwijs) en voor kinderen
in het buitengewoon onderwijs (type
1, 2, 3, 4, 6, 7 of 8). Het kind moet
steeds in het bezit zijn van de gedrukte versie van de boeken en de
aanvraag moet gebeuren door een
ouder, leerkracht of andere begeleider. Het gebruik van ADIBib is gratis, je moet alleen de verzendkosten
van de cd-roms betalen.
Daisy-boeken
Daisy-boeken zijn geen schoolboeken maar gewone ‘leesboeken’ die
door de auteur of een vrijwilliger in
een studio zijn voorgelezen en op
cd-rom zijn gezet in het zogenaamde ‘Daisy-formaat’. Daisy, afkorting
van Digital Accessible Information
System, is de wereldwijde standaard
voor luisterboeken voor mensen
met een leesbeperking.
(1) Problemen met lezen en spellen.
(2)Problemen bij het plannen en coördineren van
motorische handelingen, vaak gepaard met
moeilijkheden met spraak en taal.
n
www.adibib.be - www.luisterpuntbibliotheek.be www.ikhaatlezen.be
Deze drie sites kunnen ook beluisterd worden.
Je kan op drie manieren naar een
Daisy-boek luisteren: met een zogenaamde ‘Daisy-speler’, met een
computer waarop via speciale software een Daisy-speler is geïnstalleerd, of met een gewone cd-/dvdspeler met mp3-ondersteuning.
Dankzij het speciale formaat kan je
een Daisy-boek gebruiken zoals een
gewoon gedrukt boek. Je kan bladeren in het boek, van zin naar zin, van
bladzijde naar bladzijde en van
hoofdstuk naar hoofdstuk, je kan
bladwijzers plaatsen, de voorleessnelheid aanpassen, stukken opnieuw beluisteren en vooruit lezen.
Alleen als je gebruik maakt van een
cd-/dvd-speler, kan je niet genieten
van deze extra mogelijkheden.
Daisy-boeken zijn geschikt voor kinderen, jongeren en volwassenen die
geen of moeilijk gedrukte boeken
kunnen lezen. De Daisy-spelers zijn
speciaal afgestemd op de behoeften
van blinden en slechtzienden. Ze
hebben grote, duidelijke knoppen
die maar één functie hebben.
Luisterpunt
Daisy-boeken kunnen uitgeleend
worden in de Luisterpuntbiblio­theek,
de Vlaamse verzendbibliotheek voor
personen met een leesbeperking.
Nadat je je gratis lid hebt gemaakt en
enkele boeken hebt gekozen via de
online catalogus, krijg je ze in een
aangepaste verpakking thuis toegestuurd. Als je de boeken uit hebt,
stuur je ze gewoon in dezelfde verpakking terug. Frankeren hoeft niet
en ook het lenen en verzenden is volledig gratis. De uitleentermijn bedraagt vier weken.
In de Luisterpuntbibliotheek is 17%
van de Daisy-boeken bestemd voor
kinderen en jongeren. Het gaat om
meer dan 3.000 boeken. Er is een
heel gevarieerd aanbod: populaire
Opendeurdag
Op 30 november 2014 zet Luisterpuntbibliotheek de deuren wagenwijd open
voor alle lezers, inlezers, sympathisanten en nieuwsgierigen. Jong en oud zijn
welkom tijdens een mooi gevulde namiddag van 13.30 tot 17.30 uur. Adres:
Gustave Schildknechtstraat 28, 1020 Brussel (Laken).
boeken, spannende verhalen, fantastische avonturen, meisjesboeken, informatieve boeken, enz. Boeken die
bekroond zijn door de kinder- of
jeugdjury worden sowieso opgenomen in de collectie.
Twee keer per jaar, in maart en oktober, verzorgt Luisterpunt het gesproken tijdschrift Knetterende Letteren
voor kids. Daarin worden de nieuwe
aanwinsten van de bibliotheek kort
voorgesteld per leeftijd. Het oktobernummer is momenteel beschikbaar.
In vier op de vijf gewone openbare bibliotheken kan je ook terecht voor
Daisy-boeken, en Daisy-spelers. Dat
heeft twee grote voordelen: je kan de
titels zelf uitkiezen in de prettige en
stimulerende omgeving van de lokale
bibliotheek en samen met het Daisyboek kan je eventueel ook het gewone, gedrukte boek ontlenen. Bij de
Luisterpuntbibliotheek kan je alleen
Daisy-boeken uitlenen. De combinatie van luisterboek en papieren boek
kan de leestraining bevorderen en is
ook goed voor het leesgevoel en de
concentratie.
Rol van het schoolteam
Leerkrachten en logopedisten doen
er goed aan de ouders van kinderen
met een lees- en/of schrijfbeperking
te wijzen op het bestaan van de twee
soorten luisterboeken en hen te informeren over waar ze die kunnen
vinden. Ze maken kinderen met
dyslexie en hun ouders best
ook attent op de nieuwe
website www.ikhaatlezen.be, waar veel
interessante en nuttige informatie, tips,
weetjes en leessuggesties te vinden zijn.
Zorgcoördinatoren kunnen
een cruciale rol spelen in
het aanvaardbaar maken van
luisterboeken op school.
Compenserende ICT in de klas en
Daisy-boeken (bv. in het kader van
een boekbespreking) kunnen belangrijke ingrediënten zijn van een goed
zorgbeleid. Scholen hebben ook de
mogelijkheid om voor hun leerlingen
met een leesbeperking kosteloos een
bruikleencollectie Daisy-boeken aan
te vragen bij de Luisterpuntbiblio­
theek.
De Luisterpuntbibliotheek is voortdurend op zoek naar vrijwilligers met
een goede stem om boeken in te lezen en zo het aanbod aan Daisyboeken uit te breiden. Iets voor jou?
Na een stemproef beslist de stemmencommissie of je in aanmerking
komt.
Luisterboeken vergemakkelijken het
lezen. Zij helpen kinderen oefenen
met lezen en als het snel moet gaan
(bijvoorbeeld om les te kunnen volgen op tempo van de klas) maken ze
het lezen zelfs overbodig. Bovendien
zorgen ze ervoor dat kinderen met
een leesbeperking gezellig kunnen
genieten van een boek zonder dat ze
zich daarvoor heel hard moeten concentreren. Redenen te over dus om
luisterboeken onder de aandacht te
brengen en te promoten bij alle kinderen die er voordeel kunnen van
hebben. n
Luisterboeken zorgen
ervoor dat kinderen met
een leesbeperking gezellig
kunnen genieten van een
boek.
BASIS 8 NOVEMBER 2014 SCHOOLWIJZER
21