Transcript Voorwoord Familieverhalen - Tijdschrift voor biografie

Voorwoord
Het themadeel van dit nummer draait
rond het begrip familie, een van de krachtigste begrippen binnen het genre biografie, dat echter noch een vanzelfsprekende
categorie is, noch een eenduidige plek heeft
in het biografische verhaal. Tanny Dobbelaar schetst in het inleidende artikel drie
verschillende ‘associatievelden’ rondom dit
begrip. Zo is er een associatieveld waarin
‘familie’ gelijkgesteld wordt met ‘biologie’,
dus met bloedbanden, maar ook een veld
waarin het wordt geïdentificeerd met ‘gemeenschap’, dus met wie je je leven deelt.
Ieder veld impliceert een eigen verhaallijn, terwijl de bindende kracht in iedere
verhaallijn bestaat uit de poging om coherentie te scheppen in het verhaal waarin de
hoofdpersonen, hun emoties en de feiten
een eigen plek krijgen toegewezen.
Van een andere orde is het interview dat
Dennis Kersten hield met de schrijver Rindert Kromhout, van wiens hand vorig jaar
April is de wreedste maand verscheen, een
portret in romanvorm van de Bloomsburygroep, de beroemde kunstenaarsfamilie
waarbinnen Virginia Woolf een spilrol vervulde.
Dan een reeks zeer korte schetsen van de
hand van Elly Biesters onder de titel ‘Ongemakkelijke mensen’. Zij schrijft over haar
grootvader en zijn familie in het Gelderse
vissersdorp Heerewaarden, in het land van
Maas en Waal, waar het leven hard en soms
zeer wreed was. ‘Het gaat niet om levens met
grote heldendaden, uitvindingen of prestaties,’ zegt zij, ‘maar om mensen die in al hun
 • Tijdschrift voor Biografie Najaar 
eenvoud hun weg zochten in het leven.’
Buiten het thema vinden we een stuk van
Alexandra Nagel over Herta Levi. Zij komt
voor in de dagboeken van Etty Hillesums
als de jonge, naar het onbereikbare Engeland gevluchte joodse verloofde van de
handkundige Spier. De ‘onzichtbare Herta’
wordt hier een vrouw van vlees en bloed,
iemand met een eigen gezicht en een eigen
verhaal.
Verder een bijdrage van Erie Tanja over De
Savornin Lohman. Tanja laat zien waarom
deze ietwat in vergetelheid geraakte figuur
moet worden geschaard onder de belangrijkste Nederlands politici op het breukvlak
van de vorige twee eeuwen.
Alpita de Jong schrijft over de vrijzinnige
Friese doopsgezinde dominee Joost Halbertsma, die allergisch was voor mensen
die goede sier probeerden te maken met
hun godsdienstigheid. Halbertsma had een
hardnekkig interesse in ‘oude en nieuwe,
en grote en kleine beschavingen’, en was
een rasechte intellectueel.
Van de hand van Henk van Rinsum een
artikel over Horace Hugo Alexander van
Gybland Oosterhoff, een kleurrijke en
wonderlijke figuur die nog wonderlijker
sporen heeft achtergelaten in Zuid-Afrika.
Die sporen geven ons inzicht in het denken
van het conservatieve smaldeel van Nederland ten tijde van de ‘crisis en critiek der
democratie’ in het interbellum.
Leo Verhart geeft de aanzet tot een dubbelportret van twee archeologen, Jan Hendrik Holwerda en Albert Egges van Giffen,
die samen het fundament legden voor de
wetenschappelijke beoefening van hun vak,
maar die niet door één deur konden en
elkaar het leven hebben zuurgemaakt.
Deze aflevering bevat verder twee columns:
Jos Palm zet uiteen hoe hij in zijn boek
Moederkerk zijn moeder als het ware doodschreef en Robin te Slaa verhaalt van zijn
bemoeienis met het archief van de weduwe
van NSB-topman Rost van Tonningen en
diens weinig bekende verhouding met een
joodse dame in de jaren dertig.
Recensies sluiten het nummer af: Ruud
Abma schrijft over de onlangs verschenen
memoires van de bekende fenomenoloog
J.H. van den Berg, Mathijs Sanders over
de levensbeschrijving van de Nederlandse
filosoof Herman Wolf. Jack van der Weide
over het leven van ‘throw away boy’ Henry
Darger en Yme Kuiper over de bundel met
polemische opstellen van Hans Renders en
Binne de Haan.
De redactie
AANKONDIGING
Op donderdag 26 november zal het eerste
Biografie-café plaatsvinden.
Waar?
Huis de Beurs, Groningen (A-Kerkhof Zuid Zijde 4)
Tijd
22.00-22.00 uur. Toegang is gratis
Het thema van dit biografie-café is ‘Familieverhalen’.
Programma:
20.00 - 20.45 uur - Panelgesprek met Tanny Dobbelaar en Mineke van Essen o.l.v. Jaap Bos
20.45 - 21.00 uur - Column door Gerard Borst: Een literaire moord en andere schunnigheden.
21.00 - 21.30 uur - Discussie panel en publiek
Voorwoord • 