Transcript Download hier de PDF van dit artikel

akkerbouw
R E P O RTA G E
Dirk Binnema bouwde als
eerste een bewaarschuur
met dubbeldaksysteem.
Volgens de teler gaat dit
systeem vooral zijn nut
bewijzen in slechte
aardappeljaren.
A8
Dirk Binnema teelt 75 hectare pootaardappelen, die
hij dit najaar voor de derde keer bewaart in zijn dubbeldak bewaarschuur.
‘Voordeel dubbeldak
blijkt in slechte jaren’
D
E nieuwe generatie pootaardappelen staat bij maatschap Binnema al weer goed boven. Dit najaar
is het derde jaar dat het bedrijf
pootgoed gaat bewaren in een dubbeldaksbewaarschuur. In 2011 maakte akkerbouwer Dirk Binnema samen bouwbedrijf Lont in Sint Annaparochie en met
Omnivent Techniek plannen voor een
nieuwe bewaarschuur van 25 meter
breed en 65 meter lang. “Ik had al jaren
te weinig bewaarcapaciteit voor mijn
pootgoed en liet Jarno Terpstra van Lont
een bouwtekening voor een nieuwe
schuur maken”, vertelt Binnema.
Vlak voordat de bouw zou starten, is
eigenlijk per toeval het bouwontwerp
veranderd naar een dubbeldaksbewaarschuur. Tijdens een excursie, georganiseerd door Lont, naar een bouwpanelenfabrikant in België, werd op de heenreis
ook een bezoek gebracht aan akkerbou-
In de bewaring is
ruimte voor 2.400
ton aardappelen. Het
dubbeldaksysteem
bespaart bij dertig
dagen drogen per
dag ruim €100 aan
stookkosten. FOTO’S:
JAN WILLEM VAN VLIET
wer Isaak op ’t Hof in Sirjansland (Zld.).
Op ’t Hof is de ‘uitvinder’ van het dubbeldaksysteem; hij had met Omnivent proefopstellingen gebouwd. “Nadat ik die had
gezien, was ik direct enthousiast. De simpele wijze van lucht verwarmen via het
dak, zonder kachels te gebruiken, sprak
mij aan”, zegt Binnema, die direct daarna Terpstra vroeg om het dubbeldaksysteem in zijn schuurontwerp te verwerken. In maart 2012 begon de bouw van
BOERDERIJ 99 — no. 38 (17 juni 2014)
PROFIEL
Naam: Dirk Binnema (45).
Plaats: Eenrum (Gr.).
Bedrijf: in maatschap
met Simone Binnema (46) 170 ha akkerbouw: 75 ha
pootaardappelen, 35 ha suikerbieten, 30 ha wintertarwe,
15 ha wintergerst en 15 ha
zaaiuien. Bewaring pootaardappelen van eind augustus tot
half februari in de nieuwe bewaarschuur. De uien gaan in
een andere opslag. Aanleiding
reportage: in 2012 bouwde
Binnema als eerste een dubbeldaksbewaarschuur voor
zijn pootgoed. Na twee jaar
ervaring heeft hij geen spijt
van de dakaanpassing. Hij
verwacht dat het systeem
vooral voordeel in energiebesparing gaat opleveren als
oogstomstandigheden slechter zijn dan in 2012 en ’13.
de eerste dubbeldaksbewaarschuur; inmiddels zijn er vier in Nederland.
Binnema heeft drie bewaarcellen in
zijn schuur, die nemen de helft van de
ruimte in. De andere helft is voor verwerking van zijn pootgoed en opslagruimte.
“Als het nodig is, kan ik nog een of twee
cellen extra maken.” De Groningse teler
teelt vijftien verschillende pootaardappelrassen, onder meer Royal en Solist voor
Danesco, Regina voor Europlant, Hanza
voor Peka Kroeft, Sofista voor Semagri,
Obama voor Kooi, Innovator, Fabula,
Crisps4all en Canberra voor HZPC en Paramount voor AgriCrop. Daarnaast teelt
hij de vrije rassen Spunta en Désirée.
Principe dubbeldak
De ophanging van de kleppen. De klimaatcomputer bepaalt de grootte van de doorlaatopening, deze is variabel.
BOERDERIJ 99 — no. 38 (17 juni 2014)
Het dak is zo geconstrueerd dat 20 centimeter extra ruimte ontstaat tussen isolatiepanelen en dakbeplating. De 225 millimeter dikke EPS-sandwichisolatiepanelen lopen van spant naar spant. Het gordingloze dak zorgt dat de aangezogen
lucht via ventilatoren er zonder weerstanden goed doorheen kan stromen. Via
instraling van de zon op de zwarte damwanddakplaten warmt de lucht in deze
ruimte op. Deze lucht, die dan warmer is
dan de buitenlucht, kan Binnema benutten voor het drogen van zijn aardappe-
len. Ook is het drogen zo’n 12 procent effectiever met volledig droge lucht dan
met de vochtige lucht na propaanverbranding. “Drogen is koelen. Je wilt, zeker in het begin, wel drogen, maar niet
koelen. Doordat het dubbeldak de buitenlucht enkele graden opwarmt, ben je
dus aan het drogen zonder te koelen.”
De extra investering van het dubbeldak
is zo’n €45.000. Het grootste deel daarvan waren arbeidskosten voor montage
van kleppen en luiken. Hiermee kan →
A9
akkerbouw
Binnema bij een van de luiken waardoor de opgewarmde lucht die door het dak is gestroomd in de bewaring komt.
A10
Binnema de luchtaanvoer in de schuur
regelen, toevoer van buitenlucht of van
warme lucht uit het dubbeldak of een
combinatie van beide. De stand van de
kleppen en luiken is te regelen via de bewaarcomputer. Binnema wil met het
dubbeldak op energiekosten besparen en
aardappelen sneller kunnen drogen, wat
de kwaliteit ten goede komt. Provincie
Groningen subsidieerde de investering
van de akkerbouwer uit het Energie Convenant Groningen. “In 2012 zijn we genomineerd voor de titel Groenste Groninger. Van de 63 deelnemende bedrijven en instanties, werden we vijfde.”
Besparing op lange termijn
ring van circa €100 per dag drogen in circa 15 jaar terugverdiend (zie Besparing
ruim €3.000 per jaar). Binnema vindt het
na twee jaar ervaring nog te vroeg om te
zeggen wat hij aan energie bespaart met
het dubbeldaksysteem. “We hebben de
afgelopen twee jaar een goed aardappelseizoen gehad, met goede rooiomstandigheden. We konden aardappelen droog
binnenhalen en ik heb niet gestookt om
te drogen. Het voordeel van het dubbeldak gaat er vooral in seizoenen met een
nat najaar uitkomen. Als ik de aardappelen dan veel langer moet drogen, gaat
dat sneller en levert dat zeker energiewinst op. Dan neemt het rendement van
het dubbeldaksysteem toe.”
Een investering in een dubbeldak is bij
dertig droogdagen en een energiebespa-
Twee kleine windmolens
Een inlaatopening voor buitenlucht. De lucht
stroomt door het dak en komt opgewarmd
de andere kant van de schuur weer binnen.
Verder heeft hij twee kleine windmolens
van 80 kW die stroom opwekken. “Ons
bedrijf is nu energieneutraal.” Als nadeel
van het dubbeldaksysteem noemt hij: “Je
kunt geen zonnepanelen op je bewaarschuur leggen, dan warmt de lucht in het
dubbeldak niet meer op. Ook kunnen de
panelen het extra gewicht niet dragen.”
Een ander nadeel is dat weinig te sturen
is aan het dubbeldakprincipe: “Een kachel blijft nodig om zo nodig bij te sturen
in het drogen. Je bent voor de werking
van een dubbeldak overgeleverd aan de
weersomstandigheden. Als de zon
schijnt, warmt de lucht in het dak snel op
en hebben we daar zeker profijt van.”
Dubbeldakbewaring
bespaart €3.000 per jaar
Uit de Zeeuwse proefopstelling bleek
de gemiddelde opwarming 7 graden bij
16 m2 bij 760 kuub lucht/uur. Bij Binnema is uitgegaan van 5 graden opwarming in een dak van 850 m2. Er is dan
850/16 = 112,18 x 760 = 40.375 kuub
lucht per uur die 5 graden warmer is
dan de buitenlucht. In de nieuwe loods
voor 2.400 ton aardappelen is de ventilatienorm 150 kuub lucht per ton product per uur. Dan is 360.000 kuub
(2.400 × 150) lucht per uur nodig. Opwarming van de totale benodigde lucht
is 40.375/360.000 x 5 graden = 0,56
graden. Het dubbeldak levert per uur
0,56 x 360.000 x 1,196 kJ = 241,442
MJ en dat bespaart 10,45 liter propaan
per uur (241,442/1 kg propaan (MJ) × 2
(van kg naar liter propaan) ofwel
241,442/46,2 x 2). Berekeningen van
Omnivent tonen dat het dubbeldak een
brutorendement van €8,98 per drooguur (10,45 liter propaan x €0,86/liter)
oplevert. Omdat zonnewarmte 12 procent meer droogrendement heeft dan
luchtverwarming met ventilatoren en
propaanverbranding, is het nettorendement €10,06 per uur. Bij tien draaiuren per dag en dertig dagen drogen levert dat netto €3.019 besparing, €100
per dag. De terugverdientijd is dan vijftien jaar (€45.000/€3.019).
Janet Beekman
BOERDERIJ 99 — no. 38 (17 juni 2014)