Erik Bronsvoort Christine Wortmann 28 mei 2014

Uitgangspunt analyses MorgenWonen Woning Type Locatie Afmeting

1 Tussenwoning Zadeldak Holten 5700x9000mm

GBO BVO Bruto inhoud Levensduur

125,28 m2 165,19 m2 474,24 m3 75 jaar

Opbouw analyse Winning

van grondstoffen en

productie

van bouwmaterialen voor de woning

Transport

van bouwmaterialen naar de bouwplaats

Bouw

van de woning

Gebruik

van de woning

Sloop

van de woning

Afvalverwerking

, recycling of hergebruik van vrijkomend sloopafval

50

Uitstoot upstream keten

Winning en productie 1,5 Transport 0,9 Bouw

Uitstoot winning en productie

10

Uitstoot downstream keten

Gebruik 0,7 Sloop -2,8 Afvalverwerking

Uitstoot gebruiksfase (75 jaar)

10 0 Energieopwekking duurzame installaties 0 Energiegebruik woning 75 jaar Vervangen zonnepanelen na 25 jaar

Totale keten MorgenWonen: 61 ton CO 2 per woning

100% 80% 83% 60% 40% 20% 2% 0% -20% Winning en productie Transport 2% Bouw 17% Gebruik 1% -5% Sloop Afvalverwerking

MorgenWonen vs PlusWonen

PlusWonen EPC 0,53 100 50 0 -50 300 250 200 150 24 24 50 Winning en productie Transport PlusWonen EPC 0,0 groene stroom MorgenWonen 289 236 Bouw 13 10 Gebruik 67 61 Sloop Afvalverwerking Totaal

Naar een circulaire keten

Cradle to Cradle: afval = voedsel

1. Natuurlijke kringloop 2. Technische kringloop

Trade-off-matrix maatregelen Maatregel

1. Reduceren hoeveelheid beton 1. CEM III toepassen 2. Lichtgewicht beton toepassen 3. Dragend houtskeletbouw 4. Gerecycled staal toepassen 5. Kalkzandsteen toepassen 6. Vlas als isolatiemateriaal 7. Hergebruikte dakpannen en bakstenen 8. Vergroenen bouwaansluiting 9. Bamboe toepassen 10. (Biobased) kunststof als wapening 11. Duurzame Bouwplaats 12. Planten lokale boom, planten die insecten aantrekken, dakpannen met nestruimte toepassen

CO 2 -uitstoot

++ ++ ++ ++ ++ + + 0 + 0 ? + 0

Kosten in €

1 Indien duurzaam verbouwd, bijv. onder FSC keurmerk 2 Afhankelijk van herkomst (groeve of hergebruik) 3 Afhankelijk van herkomst (+ indien biologisch afbreekbaar, - indien niet herbruikbaar/afbreekbaar) 0 ++ 0 + 0 + 0 0 - 0 0 ++ 0

Cradle-to Cradle

+ + 0 ++ ++ + ++ + 0 ++ (+)/0 0

Biodiversiteit

0 0 0 0 + 1 +/ 3 + 0 + 1 0 +/ 2 0 1 0 ++

Reductiepotentie CO 2 -uitstoot

• Ander cementtype (CEM III in plaats van CEM I) (-19%) • Lichtgewicht beton – reduceren hoeveelheid/ gewicht beton door vullen beton-delen met alternatieven (bijv. kunststof) waar sterkte geen probleem is (-8%) • Vervangen door dragend houtskeletbouw (gevels) (-7%) • Vervangen door kalkzandsteen (gevel/muur) (-9%) • Toepassen 100% gerecycled staal (-11%) • Hergebruikte bakstenen en dakpannen (-3%) • Biobased isolatiemateriaal in plaats van EPS/PIR (-5%)

Contact Erik Bronsvoort

• • 06 8111 8061 [email protected]

Christine Wortmann

• • 06 4613 9518 [email protected]