Transcript Denise de Ridder

Slimme zelfregulatie:
Gezond eten zonder moeite
Denise de Ridder
Alumnidag
29 maart 2014
Obesogene voedselomgeving
• Goedkoop, calorierijk voedsel is overal en op elk moment te
verkrijgen
‘Amerikaanse toestanden’
• Scholen worden gesponsord door Coca Cola
• Baby’s van 9 maanden eten dagelijks friet en hamburgers
• Groenten en fruit zijn duur of moeilijk te verkrijgen
• Maar vooral: GROTE porties
De porties brood en wijn geserveerd tijdens het
Laatste Avondmaal zijn sterk toegenomen in de
afgelopen 1000 jaar (Wansink, 2010)
En in de afgelopen 50 jaar nog eens vertienvoudigd!
Wat te doen? Is wilskracht
de oplossing?
Ruim 100 bezoekers van een Gezondheidsbeurs die eerder –
tevergeefs - hadden geprobeerd om af te vallen:
Ca 50% verwachtte geen moeilijkheden
Van degenen die wel moeilijkheden verwachtten, had de helft geen
plan (‘we zien wel’)
Van degenen die wel een plan hadden, was dat bij het merendeel
“Ik moet sterk zijn”
Ook dagboekstudies van mensen die aan de lijn doen laten zien dat
mensen vaak vertrouwen op wilskracht
Wilskracht
‘what made humans
human
as in being able
to transcend
immediate
temptations in
service of a
long-term goal’
Wilskracht is belangrijk, maar raakt –
helaas - snel uitgeput
Mensen verschillen in de mate waarin ze wilskrachtig zijn:
sommige mensen hebben meer zelfbeheersing dan anderen
Maar bij iedereen – ook bij mensen met veel zelfbeheersing – raakt
wilskracht vroeger of later op
Wilskracht is net als een spier: je wordt vermoeid als je je spieren
gebruikt – óók als je heel gespierd bent
(al houd je het dan iets langer vol)
De radijs en chocoladekoekjes test!
Radijsjes of chocoladekoekjes?
Eetgedrag reguleren is moeilijk
• Mensen hebben weinig
wilskracht
• Voedsel heeft belonende
waarde
• Lastig om de gezonde
keuze te promoten
(‘ongezond = lekker’)
Goede nieuws is:
Misschien hebben we geen wilskracht
nodig om gezonder te eten
En wellicht kunnen we zelfs gebruik
maken van weinig wilskracht
Mindless eating
Bodemloze soepkommen
en bedorven popcorn
Gebruik maken van mindless
eating door nudges
“Simpele veranderingen in de ‘keuze-architectuur’
(presentatie van alternatieven) die subtiele hints geven
om de gewenste keuze te maken zonder dat de
alternatieve keuze onmogelijk wordt”
Maak de gewenste keuze de
aantrekkelijke gemakkelijke keuze
(default)
Econs versus Humans
‘Econs’ maken rationele, beredeneerde keuzes
(‘koude’ reflectieve systeem)
Maar de meeste keuzes van echte mensen
zijn niet rationeel maar automatisch, snel
en intuïtief – gebaseerd op gewoontes,
emoties of impulsen – omdat we geen
cognitieve capaciteit beschikbaar hebben
(‘hete’ reflexieve systeem)
Als we weten dat het
‘hete’ systeem de meeste
beslissingen dicteert,
kunnen we daarvan gebruik
maken en subtiele
manipulaties aanbieden die
intuïtieve beslissingen
stimuleren om de gewenste
keuze te maken
Wat is een goede nudge?
Verbieden van ongezond voedsel forceert een
gezonde keuze NUDGE
Prijsmaatregelen maken de gezonde keuze niet
aantrekkelijk en de ongezonde keuze vrijwel
onmogelijk: eerder een DOUW dan een subtiel zetje
Toegankelijkheid manipuleren maakt de gezonde keuze
gemakkelijk zonder de ongezonde keuze onmogelijk te
maken. Mooi voorbeeld van een NUDGE
Makkelijker gezegd dan gedaan
Iets aanprijzen als de ‘gezonde keuze’ is
contraproductief: mensen worden er hongerig van!
Iets nadrukkelijk als gezond benoemen laat zien dat het
een buitengewone, niet vanzelfsprekende keuze is
Leus van het Voedingscentrum bevestigt dat de gezonde keuze niet
de keuze is die de meeste mensen uit zichzelf maken
‘80% weet het, 20% eet het
Hoe operationaliseer je default?
Twee voorbeelden van nudges
1 Veranderen van de fysieke voedselomgeving:
afstand tot eten vergroten
2 Social proof heuristieken om gewenste
voedselkeuzes te bevorderen
Voorbeeld 1
Verminderen van toegankelijkheid (niet:
beschikbaarheid) van voedsel maakt eten minder
relevant: werkt als een afkoelstrategie die maakt
dat het minder afhankelijk is van actief weerstaan
Manipulatie van afstand
(Maas, De Ridder, De Vet & De Wit, 2012)
40
35
30
25
yes/no
eating
# M&M
20
15
10
5
0
craving
20
cm
70
cm
140
cm
Afstand in een complexe keuze setting
(Maas, De Ridder, Hooge, De Wit, & De Vet, 2012)
Target snack dichtbij
Target snack op afstand
Target
Control
Target
Control
21
12
10
8
control
6
target
4
2
0
close
22
Waarom werken deze simpele
toegankelijkheidsmanipulaties zo goed?
Minder ijs als het deksel gesloten is (Levitz, 1976)
Minder chips en snoep als ze verder weg staan van de hoofdtoonbank (Meiselman et al., 1994)
Minder opscheppen als de schalen in de keuken staan (Engell et al., 1996)
Minder chocoladezoenen als de doos op de kast staat vergeleken met op het
bureau (Wansink et al., 2006)
In veel gevallen eten mensen zonder aandacht: niet omdat ze
willen eten maar omdat het eten voor het grijpen ligt
Eten minder toegankelijk maken, maakt het minder vanzelfsprekend
eten terwijl je het gemakkelijk kunt pakken als je echt wilt
Het gaat niet om psychologische relevantie dan om fysieke inspanning
(50cm kost geen moeite)
23
Voorbeeld 2
Social proof heuristiek suggereert op subtiele wijze wat
‘normaal’ is om te doen – wat de meeste mensen doen
En mensen reageren sterker op dat soort signalen als ze
minder cognitieve capaciteit beschikbaar hebben (lage
zelfcontrole) en impulsieve beslissingen nemen
-> maak gebruik van lage zelfcontrole door mensen een
cue te geven om gezond te eten
Health on Impulse
Salmon, Fennis, De Ridder, Adriaanse, & De Vet, 2014
• 2 (lage vs hoge zelfcontrole) x 2 (wel vs geen social
proof heuristiek) x 2 (trade off vs controle
voedselkeuzes) design
• Social proof heuristiek: informatie dat de meerderheid
van de mensen de gezonde keuze maakt (zonder deze
expliciet als gezond te benoemen!)
• Trade off keuze: gezond maar niet zo lekker vs
ongezond en heel lekker
• Controle keuze: gezond vs ongezond maar even lekker
Trade off keuze:
Lage zelfcontrole + heuristiek = meer gezonde keuzes!
Heuristieken kunnen het veronderstelde negatieve
effect van lage zelfcontrole omkeren en van de
impulsieve keuze de gezonde keuze maken
Lage zelfcontrole + heuristiek leidde tot meer
gezonde keuzes dan hoge zelfcontrole
Nudge Smudge?
Nudges hebben een grote potenties om gezond gedrag te
bevorderen zonder dat mensen gebruik moeten maken
van hun (uitputtelijke) wilskracht
Maar:
Bezorgdheid over manipulatie
en bedreigen autonomie
van burgers
Thaler & Sunstein bepleiten dat we rekening moeten
houden met het schaarse vermogen van mensen
om hun gedrag te reguleren
√ aantrekkelijke default opties
√ autonome keuze
√ alternatieve keuze blijft mogelijk
Extra criterium: een goede nudge is een nudge waar mensen
zich in zekere zin bewust van zijn zodat ze zich niet gemanipuleerd
voelen en de kans krijgen om te leren van hun ervaringen
• Jonge kinderen (6-12 jaar) die van snoepjes een bloem
moesten maken (subtiele hint dat het niet handig is om
van de snoepjes te eten) aten er bij een volgende
gelegenheid minder van vergeleken met kinderen die
van Lego een bloem moesten maken
• Naderhand zeiden ze: “Ik dacht dat het beter was om
niet van de snoepjes te eten”
Conclusie
Wilskracht is een groot goed maar uitputtelijk en daarom
geen goede strategie om minder te eten
Gebruik maken van weinig wilskracht om mensen met
een subtiel zetje de gezonde keuze te laten maken
Slimme omgevingsarrangementen maken de gezonde
keuze daadwerkelijk een gemakkelijke keuze
Meer weten?
www.selfregulationlab.nl
[email protected]
Of lees