Transcript 07 Arbeidsvoorwaarden:

07
november 2014
uitgave van de
algemene federatie
van militair personeel
Arbeidsvoorwaarden:
Hoe aantrekkelijk is
Defensie nog?
@AnneMarieSnels
voorzitter Anne-Marie Snels
Alweer doofpotaffaire
en gebagatelliseer
E
r zijn mensen die letterlijk doodziek
worden van Defensie. Ik las een tweet:
‘PX-10 ontwikkelingen doen bijna
vermoeden dat werkgever nog een
groter risico vormt dan het vak zelf.’ Ja,
daar lijkt het wel op. Want er is opnieuw
een gifschandaal bij Defensie met
PX-10. Defensie blijkt in 2011, toen het
onderzoek naar PX-10 plaatsvond, halve
waarheden te hebben verteld. Dat is
dus opnieuw een ‘doofpotaffaire’ en na
chroom-6 opnieuw een gifschandaal.
Ook de onafhankelijke rol van het RIVM,
het instituut dat in 2011 het onderzoek
naar PX-10 in opdracht van Defensie
deed, staat ter discussie. De AFMP heeft
er méér dan genoeg van dat er zo
gesold wordt met de gezondheid van
medewerkers en wil een structurele aanpak en heropening van het onderzoek.
Wij zijn het beu om van het ene naar
het andere incident te lopen en via de
media iedere keer geconfronteerd te
02
oplinie
NOVEMBER 2014
november
worden met nieuwe feiten. Het gaat
om de gezondheid van vele duizenden
defensiemedewerkers, en gezondheid
is een zeer kostbaar goed waarvoor de
werkgever een zorgplicht heeft. U leest
alle laatste ontwikkelingen rond PX-10 en
chroom-6 in deze OpLinie.
Klachten uit Mali
De AFMP heeft nadrukkelijk alle klachten van het missiepersoneel in Mali
opgepakt, dank voor uw signalen. En
dat zijn niet een paar klachten, het zijn
er veel, van het personeel in Mali, én
van partners én van ouders. Ook die
problemen zijn onacceptabel en worden
opnieuw gebagatelliseerd door Defensie.
Er is een breed scala van klachten. Zo is
de aanloop naar de uitzending volstrekt
verkeerd ingeschat. En er zijn onder
meer forse problemen met het sanitair,
de hygiëne en de postvoorziening.
Ook de veiligheid is nog steeds niet op
orde; naar verwachting zijn de laatste
containers pas in het voorjaar van 2015
gereed. Kortom, de leefomstandigheden
zijn allerbelabberdst. Het defensiepersoneel verdient beter. Het kan niet zo zijn
dat het Defensiepersoneel zelfs tijdens
missie de sluitpost op de defensiebegroting is. Over de problemen in Mali blijven
wij bij de top van Defensie aan de bel
trekken.
Arbeidsvoorwaarden
De centrales voor Defensiepersoneel
hebben hun inzet voor de arbeidsvoorwaardenonderhandeling vastgesteld.
En ondanks de afspraak dat we vóór
1 oktober zouden starten heeft de
werkgever haar huiswerk nog niet klaar.
De onderhandelingen beginnen nu
pas begin november. Het worden geen
gemakkelijke onderhandelingen, met al
die lastige dossiers zoals pensioen en
het AOW-gat. Wij geven nadrukkelijk de
voorkeur aan een nieuw arbeidsvoorwaardencontract met een korte looptijd.
Het defensiepersoneel zit te wachten op
een duidelijk arbeidsvoorwaardelijk signaal. Hiermee kunnen we onder andere
de rechtspositie van militairen structureel
verbeteren en een oplossing vinden voor
het AOW-gat. Andere stevige wensen
zijn behoud van werk, het opheffen van
onredelijke verschillen in de behandeling
van medewerkers op het gebied van
toeslagen, toelagen en vergoedingen.
Onze inzet is te komen tot een snel ‘loonakkoord’ en daarna het oplossen van
de grote vraagstukken. Ook over onze
arbeidsvoorwaardeninzet leest u meer
in deze OpLinie. Daarna zal het even stil
worden, want broedende kippen moet je
nu eenmaal niet storen. Als er nieuws te
melden is uit het arbeidsvoorwaardenoverleg informeren wij u zo snel mogelijk.
Wilt u vaker en sneller informatie over
belangrijke onderwerpen? Vul dan op de
website www.afmp.nl onder het blokje
lidmaatschap /aanmelden nieuwsbrief
uw gegevens in.
Wat verwacht ik van Defensie?
Van een werkgever als Defensie
verwacht je: transparantie in plaats van
doofpotaffaires, géén gifschandalen,
géén gebagetelliseer en ontkenning, wél
structurele oplossingen voor problemen
en vooral dat Defensie zich gedraagt als
een goed werkgever. Ik verwacht óók dat
Minister Hennis al die lovende woorden
richting het personeel nu eens écht gaat
omzetten in daden. Want voor mooie
woorden koopt u niks. U verdient écht
beter, en dat zal de AFMP namens u aan
de orde blijven stellen. In het overleg,
en in de publiciteit als dat nodig is. Uw
belangen en zeker uw gezondheid zijn té
belangrijk om die te verkwanselen!
inhoud
08
22
27
14
16
04
Verder in dit nummer
07 Geen collectieve regeling voor
tolken
20 Fusiecongres: nieuwe ronde,
nieuwe kansen
22 Serie vakbondshart:
mc-lid John van Wanrooij
24 Veteranenberichten
#07
27 Gastcolumn
27 Bankzitter
Inzetbrief
arbeidsvoorwaarden
04
Geen nullijn meer en een grote
stap richting een volwaardige
eindejaarsuitkering. Dat zijn de twee
speerpunten van de AFMP en de andere defensiebonden bij de komende
arbeidsvoorwaardenonderhandelingen. Ook willen de bonden verdere
ontwikkeling van het personeelsbeleid
en een oplossing voor het AOW-gat.
Giftig schoonmaakmiddel
08
Op maandag 20 oktober
maakte EenVandaag documenten bekend waaruit blijkt dat
Defensie zijn personeel heeft laten
doorwerken met het schoonmaakmiddel PX-10 terwijl de grote gezondheidsrisico’s daarvan bekend waren. De
AFMP ziet er voldoende aanleiding in
om een nieuw, onafhankelijk onderzoek te eisen.
29 Verenigingsnieuws
Werkomstandigheden
in Mali
30 FNV Voordeel
De AFMP gaat in het overleg
met Defensie praten over de
extreem slechte voorzieningen die
Defensie voor de Nederlandse militairen in Mali georganiseerd heeft
‘Voldoende nachtrust krijgen is nagenoeg onmogelijk.’
33 Puzzel
14
Pensioenregelingen
16
De vakbonden hebben met de
overheid een akkoord bereikt
over een herziening van de pensioenregeling voor de militairen. Een
onvermijdelijke stap, aangezien de
politiek besloten heeft de belastingvrije ruimte voor collectief pensioensparen vanaf volgend jaar verder af
te knijpen. Ook de pensioenregeling
voor het burgerpersoneel wordt om
die reden aangepast.
32 Computerhoek
34 Servicepagina
35 Strip
Lidmaatschap
Er kan een moment komen dat u uw AFMPlidmaatschap op moet zeggen, bijvoorbeeld
omdat u een baan buiten Defensie heeft aanvaard. Houdt u dan rekening met de opzegtermijn van 2 volle kalendermaanden. Voorbeeld:
u zegt 15 januari op, het lidmaatschap wordt
dan beëindigd per 1 april. U kunt opzeggen
door middel van een brief aan AFMP/FNV t.a.v.
Ledenadministratie, Postbus 157, 3440 AD
Woerden, of [email protected].
Het volgende verenigingsblad verschijnt op
donderdag 19 december 2014. Kopij aanleveren
is mogelijk tot en met maandag 24 november.
Salarisbetaaldatum: maandag 24 november
2014 (inclusief eindejaarsuitkering)
Cover: AVDD
oplinie
NOVEMBER 2014
03
werk en inkomen
Meer loon
speerpunt van inzet
arbeidsvoorwaarden
Geen nullijn meer en een grote stap richting een volwaardige eindejaarsuitkering. Dit zijn
de twee belangrijkste speerpunten van de AFMP en de andere Defensiebonden voor de
komende arbeidsvoorwaarden onderhandelingen. We gaan de onderhandelingen over
een nieuw arbeidsvoorwaardencontract in met nog meer stevige wensen, zoals verdere
ontwikkeling van het personeelsbeleid en een oplossing voor het AOW-gat.
04
oplinie
NOVEMBER 2014
De manifestatie op
12 september in Den
Haag is een veelbetekenende speldenprik geweest.
De centrales
schrijven in een gezamenlijke brief aan
de Minister dat de
loonontwikkeling van
defensiepersoneel
moet worden vlot getrokken, ‘nu duidelijk
is dat de middelen
om dit te realiseren
er zullen zijn.’
D
at het tijd wordt voor een nieuw arbeidsvoorwaardenakkoord zal duidelijk zijn.
Al ruim anderhalf jaar zitten we zonder,
met uiterst vervelende gevolgen voor
het defensiepersoneel. We gaan nu een
nieuwe fase in. De Samenwerkende
Centrales van Overheidspersoneel
Defensie (SCODef) hebben gezamenlijk een inzetbrief geschreven aan
Defensie, waarin we onze speerpunten
neerzetten.
Loonontwikkeling
Meer loon is het belangrijkste speerpunt. De inzet is het schrappen van de
nullijn en een belangrijke stap richting
een volwaardige eindejaarsuitkering,
Zoals in de inzetbrief te lezen valt: ‘De
centrales stellen vast dat door overheidsingrijpen de loonontwikkeling van
het defensiepersoneel de afgelopen
jaren nagenoeg heeft stilgestaan. (…) Wil
Defensie een aantrekkelijke werkgever
blijven en voor nog te werven medewerkers zijn, dan moet gebroken worden
met dit verleden; moet er een andere
weg ingeslagen worden. Nu duidelijk
is dat de middelen om dit te realiseren
er zullen zijn, is dat ook mogelijk.’ En,
schrijven de centrales aan de Minister:
‘De Centrales verwachten dat u de
bezoldiging van de defensiemedewerkers zodanig wil verbeteren dat de
koopkracht op het einde van de looptijd
van het te sluiten akkoord aanmerkelijk
verbeterd is. Defensie is (een van) de
laatste overheidssector(en) waarin een
volwaardige dertiende maand nog niet
is gerealiseerd. De eindejaarsuitkering
voor de defensiemedewerkers ligt nog
meer dan 2 % verwijderd van het door
ons beiden beoogde niveau.’
“
wil defensie een aantrekkelijke
werkgever blijven, moet er een
andere weg worden ingeslagen’
Agenda van de Toekomst
Principieel onderhandelen
Een ander speerpunt is de veelomvattende Agenda van de Toekomst.
Hiermee kunnen we onder andere de
rechtspositie van militairen structureel
verbeteren en een oplossing vinden
voor het AOW-gat. (Meer over de
Agenda van de Toekomst op pagina 6).
Andere stevige wensen zijn behoud
van werk, het opheffen van onredelijke
verschillen in de behandeling van medewerkers op het gebied van toeslagen,
toelagen en vergoedingen. Verder dreigt
de inzet van reservisten door te slaan en
tot verdringing van structurele banen
van voltijds aangestelde militairen te
leiden; er moet hierin een betere balans
komen.
Dat we in de inzetbrief spreken over
speerpunten komt wellicht wat gematigd over, maar de tijd van ‘Wij eisen’
ligt achter ons. En met onderhandelingstrucs en psychologische oorlogsvoering komen we er ook niet. De AFMP
heeft al enige tijd geleden gekozen voor
de wetenschappelijk beproefde techniek
van ‘principieel onderhandelen’. (Zie ook
het artikel op de AFMP-website over
principieel onderhandelen; zoek op
Harvard). De inzetbrief moet in dit licht
vooral worden gelezen als een manifest
dat aangeeft binnen welke marges we
gaan onderhandelen en welke punten
voor ons van belang zijn.
Werktijden
Tenslotte hebben we de werktijden
ingebracht: als gevolg van technische
mogelijkheden als de Telestick en
smartphones wordt van defensiepersoneel meer dan ooit verwacht om on
gevraagd ook na werktijd bereikbaar te
zijn. Hiermee vervaagt de grens tussen
werk en vrije tijd; deze grenzen moeten
opnieuw worden vastgesteld.
Korte looptijd
De SCODef geven, in ieder geval als
het gaat om de loonontwikkeling, de
voorkeur aan een nieuw arbeidsvoorwaardencontract met een korte looptijd.
Want het defensiepersoneel zit te wachten op een duidelijk arbeidsvoorwaardelijk signaal. René Schilperoort, onderhandelaar namens de AFMP; “Voor de
agenda van de toekomst voorzien we
dat meer tijd nodig zal zijn. We willen
daarvoor in deze onderhandelingen in
ieder geval tot een gedegen plan van
aanpak komen dat voor eind 2015 tot
concrete resultaten leidt.”
Eigen boodschappenlijst
René Schilperoort; “Natuurlijk hebben
we als AFMP voor de komende onderhandelingen ook ons eigen ‘boodschappenlijstje’ en weten we wat de wensen
van onze achterban zijn. Het Algemeen
Bestuur is daarover de afgelopen periode in een inventarisatietraject door de
kaderleden uitgebreid geïnformeerd.”
Extra druk
We zijn er echter wel van afhankelijk dat
ook de Minister op eenzelfde wijze de
onderhandelingen in wil gaan. Daarbij
weet de Minister natuurlijk ook wel dat
de centrales altijd nog extra druk kunnen zetten. In die zin is de manifestatie
in Den Haag op 12 september een veelbetekenende speldenprik geweest.
Wanneer onderhandelen
Het wachten is nu op de inzetbrief van
Defensie. Op basis hiervan kunnen de
onderhandelingen gaan beginnen.
Zodra we met concrete resultaten naar
buiten kunnen komen, zullen wij u daarover informeren.
oplinie
NOVEMBER 2014
05
werk en inkomen
Agenda van de toekomst
Letterlijke tekst inzetbrief:
De Centrales van Overheidspersoneel
gaven hiervoor al aan dat het speerpunt van de onderhandelingen zou
moeten liggen bij de loonontwikkeling. Dat neemt niet weg dat, gezien
de ontwikkelingen in de maatschappij,
het noodzakelijk is om in de komende
onderhandelingen te komen tot het
concretiseren van afspraken over wat
in het vorige akkoord ‘Verdere ontwikkeling personeelsbeleid’ is genoemd.
De Centrales van Overheidspersoneel
zijn van mening dat in de nadere
uitwerking daarvan in ieder geval de
hoofdlijnen moeten worden vastgelegd
van de volgende relevante thema’s:
»De borging van de bijzondere
positie van militairen in de rechtspositie, zodat de kwalitatieve
vastlegging daarvan vertaald kan
worden in (algemene en financiële)
regelgeving.
»De doorontwikkeling van het Flexibele personeelssysteem, waarbij:
• enerzijds de huidige afspraken
geëvalueerd dienen te worden
en anderzijds bezien dient te
worden of en zo ja, hoe het
systeem eventueel aangepast
dient te worden op grond van
maatschappelijke ontwikkelingen
die te maken hebben met langere
arbeidsparticipatie;
• elementen die betrekking hebben
op het reguleren van de uitstroom,
hoe werknemers van werk naar
werk begeleid kunnen worden
en hoe, in die gevallen waarin
dit niet lukt, inkomenszekerheid
gerealiseerd kan worden deel
dienen uit te maken van deze
doorontwikkeling;
• maatregelen geconcretiseerd
dienen te worden die medewerkers die op grond van de huidige
(overgangs)regelingen langer in
dienst moeten blijven dan vroeger
in staat stellen dat ook (in goede
06
oplinie
NOVEMBER 2014
gezondheid en met veel werkvreugde) te doen;
• levensfasebewust personeelsbeleid
nader wordt uitgewerkt en beter in
de defensieorganisatie verankerd
dient te worden. De ervaringen die
met gehouden pilots zijn opgedaan
kunnen daarbij een rol spelen;
• afspraken gemaakt moeten worden over de concretisering van
de mogelijkheden tot het volgen
van opleidingen. De Centrales
van Overheidspersoneel zijn van
mening dat nieuwe impulsen op dit
gebied noodzakelijk zijn, waarbij de
wens van de medewerker een meer
prominente plaats inneemt dan nu
het geval is;
• de Centrales van Overheidspersoneel de afspraken die thans in het
Sociaal Beleidskader vastliggen
structureel willen verankeren.
» Het ongedaan maken van de ongewenste fiscale (straf)heffing op de
uitkering van de gewezen militairen.
» Het oplossen van het AOW-gat:
• als er een onderwerp is dat de
gemoederen bij zowel actief dienende medewerkers als gewezen
medewerkers bezighoudt en dus
aparte aandacht verdient in deze
inzetbrief is dat wel het dichten,
dan wel het voorkomen van een
AOW-gat. We kunnen de op dit
punt levende gevoelens en zorgen
in onze komende besprekingen
daarom niet negeren. Dat de inzet
van de Centrales van Overheidspersoneel daarbij zal zijn om (gewezen) defensiepersoneel van een
dergelijk gat te vrijwaren, spreekt
voor zich.
» Het structureel verankeren van de
gevolgen van wetgeving voor het
militaire pensioen.
»De contouren van het aanpassen van
het bezoldigingsstelsel voor het militaire personeel waarbij:
• Verschillen in de bezoldigingstabellen weggenomen zouden moeten
worden;
• Het stelsel van toelagen, toeslagen
en vergoedingen gemoderniseerd
moet worden.
Werkgelegenheid/-behoud
De afgelopen jaren is er bij het Ministerie van Defensie fors bezuinigd. Dit heeft
op verschillende manieren zijn weerslag gevonden bij het personeel. Vele
defensiemedewerkers hebben Defensie
(moeten) verlaten, anderen zitten op
dit moment nog in de herplaatsingsperiode. Ook de komende tijd zal de
implementatie van de nog resterende
bezuinigingen tot het vertrek van medewerkers leiden. Tegelijkertijd zien de
Centrales van Overheidspersoneel dat
talloze functies niet of niet tijdig gevuld
kunnen worden.
De Centrales van Overheidspersoneel
willen afspraken maken die het onnodig
vertrek van medewerkers voorkomt. De
huidige signalen, zoals het irreguliere
verloop onder het defensiepersoneel,
de achterblijvende werving en het
beginnende herstel van de economie,
maakt het noodzakelijk om tijdig de
omslag van maatregelen gericht op
uitstroom naar maatregelen gericht op
behoud en instroom van (gekwalificeerde) medewerkers te maken.
Toeslagen, toelagen
en vergoedingen
In de (financiële) arbeidsvoorwaarden
zijn meerdere niet te rechtvaardigen
verschillen in de behandeling van
medewerkers opgenomen. Zaken als
de overwerkvergoeding voor oversten en hun burgerequivalent, het
onderscheid tussen medewerkers
met en zonder eigen huishouding en
verschillen die zonder onderliggende
argumentatie historisch gegroeid
zijn, verdienen daarbij onze aandacht.
Verder zouden wij met u willen spreken over een aanpassing van het
vergoedingenregime voor bereik- en
beschikbaarheid.
werk en inkomen
Tekst Anne-MArie Snels
PvdA en VVD
blokkeren tolkenregeling
Militairen in
actie samen
met een tolk
Nederland zal geen regeling invoeren voor buitenlanders
die in eigen land voor hun leven moeten vrezen doordat
ze zich tijdens een missie van het Nederlandse leger
aldaar hebben laten inhuren als tolk. Op donderdag 16
oktober verwierp de Tweede Kamer een motie waarin
D66 de regering opriep zo’n regeling in te voeren. De
PvdA en de VVD wilden er niet aan.
D
at was twee dagen eerder
al duidelijk geworden
tijdens een debat in de
Tweede Kamer over dit
onderwerp. De oppositiepartijen D66, GroenLinks en SP hadden
toen aangedrongen op een collectieve
regeling. Op die manier zou geen enkele
tolk die door zijn werk voor Defensie in
levensgevaar belandt buiten de boot
kunnen vallen. Maar de coalitiepartners
VVD en PvdA bleken daar niets voor
te voelen. Zij willen dat iedere zaak
apart wordt bekeken en hebben geen
behoefte aan een collectieve regeling
zoals veel andere EU-landen die wel
kennen. Een collectieve regeling waarbij
sprake is van een individuele toets; dus
iedereen wordt toegelaten.
Aanleiding voor het debat op dinsdagavond 14 oktober was de zaak van de
tolk Ahmed Ahmadzai (31), die in 2009
in de Afghaanse provincie Uruzgan
voor de Nederlandse troepen werkte.
Tegen alle richtlijnen van Defensie in
verscheen hij duidelijk in beeld in een
BBC-documentaire over de ‘Dutch
approach’. Nadat de Taliban zijn broer
voor hem aanzag en vermoordde,
vluchtte Ahmadzai naar Europa en
vroeg asiel aan in Noorwegen. Dat
verzoek werd afgewezen, waarna hij
naar Nederland kwam en daar asiel
aanvroeg. Staatssecretaris van Veiligheid
en Justitie Fred Teeven (VVD) weigerde
dat verzoek in behandeling te (laten)
nemen. Hij beriep zich op de Europese
afspraak dat asielzoekers alleen in
het land van aankomst een aanvraag
kunnen indienen. Terwijl de staatssecretaris daarvan kan afwijken, maar dat
weigerde Teeven. Ahmadzai zou dus
teruggestuurd worden naar Noorwegen
en vervolgens door dat land teruggestuurd worden naar Afghanistan.
Uitzondering op de regel
Die beslissing leidde tot zowel felle
kritiek uit de Tweede Kamer als een
maatschappelijke discussie. Daaraan
leverde ook de AFMP een bijdrage
door het schrijven van een brandbrief aan Teeven en de minister van
Defensie. Intussen is duidelijk geworden dat Ahmadzai niet terug hoeft
naar Noorwegen. Teeven heeft alsnog
gebruik gemaakt van zijn bevoegdheid om voor bepaalde personen een
uitzondering te maken. De teleurstelling
na het debat en de stemming in de
Tweede Kamer blijft. AFMP-voorzitter
Anne-Marie Snels: ‘Uiteindelijk gaat het
erom dat medewerkers die door het
ministerie van Defensie of het ministerie van Buitenlandse Zaken worden
ingehuurd een veilige werkomgeving
kan worden geboden. Je mag van de
Staat verwachten dat ze haar eigen
werknemers zoveel mogelijk beschermt.
Volgens Teeven is daar geen algemeen tolkenbeleid voor nodig; in zijn
ogen biedt het vreemdelingenbeleid
voldoende soelaas. Daarvan afwijken
kan nodig zijn, maar alleen in uitzonderlijke individuele gevallen. Een opvatting
waarin hij gesteund wordt door minister
Hennis-Plasschaert en de coalitiepartijen. De PvdA wilde in eerste instantie niet
eens een debat. Dat het huidige asielbeleid mazen kent blijkt wel uit de druk
die nodig was om Ahmadzai alsnog een
eerlijke kans te bieden en toe te laten tot
de IND procedure
»
Hennis-Plasschaert en Teeven
hebben wel toegezegd dat het
huidige beleid zorgvuldig zal worden
geëvalueerd. Snels: ‘Allemaal leuk en
aardig, maar van dat soort onderzoeken hebben wij intussen onze buik
vol.’ De AFMP zal zich ervoor blijven
inzetten dat de gewenste fatsoenlijke
regeling op enig moment alsnog gerealiseerd wordt.
oplinie
NOVEMBER 2014
07
werk en inkomen
Tekst Anne-Marie Snels
Komst schadefonds gewenst
AFMP wil
nieuw onderzoek naar PX-10
Het dossier PX-10 was nog maar twee maanden gesloten, toen in een
uitzending van EenVandaag bekend werd gemaakt dat het RIVMonderzoek niet zou deugen. De AFMP ziet er voldoende aanleiding in om
een nieuw, onafhankelijk onderzoek te eisen. Verder willen we dat Defensie
een schadefonds instelt. De AFMP wordt bij deze aanpak gesteund door de
FNV en het Bureau Beroepsziekten van de FNV.
I
n een uitzending van
EenVandaag, maandag 20
oktober, is nieuwe informatie over PX-10 aan het licht
gekomen. Als reactie hierop
stelt de AFMP dat Defensie
nalatig is omgegaan met de
gezondheid van medewerkers. De gezondheidsrisico’s
waren allang overduidelijk en
toch was er onvoldoende bescherming.
Dit is onbegrijpelijk en onacceptabel.
Een nieuw onderzoek is noodzakelijk
omdat het vorige RIVM-onderzoek
onbetrouwbaar lijkt. Daarnaast dient er
08
oplinie
NOVEMBER 2014
onder meer een schadefonds te komen.
In de uitzending zegt de zeer gerenommeerde Belgische toxicoloog Tytgat dat
de berekeningsmethode van het RIVM
ten aanzien van de blootstelling aan
PX-10 niet juist is. Een korte hoge blootstelling aan benzeen is volgens hem al
voldoende om leukemie of een andere
vorm van kanker te krijgen. Dit wordt
bevestigd door de heer Timmermans,
die als arts 17 jaar voor Defensie werkte.
Grote vraagtekens
Door die berekeningsmethode van
het RIVM is er bij Defensie in 2011 geen
causaal verband geconstateerd tussen
het werken met PX-10 en het krijgen van
vormen van kanker. Op basis hiervan
achtte Defensie zich ook niet aansprakelijk voor de 2500 mensen die zich destijds gemeld hebben. Maar daar moeten
we nu, op basis van de uitlatingen van
deze experts, grote vraagtekens bij
zetten. De AFMP eist dan ook een nieuw
onderzoek naar de blootstelling van
defensiemedewerkers aan PX-10.
Nieuwe informatie
AFMP-voorzitter
Anne-Marie
Snels noemt
nalatigheid Defensie
‘onbegrijpelijk en
onacceptabel.’
Via een WOB procedure (Wet
Openbaarheid Bestuur) is bovendien
nieuwe informatie boven tafel gekomen,
die nog niet bij ons bekend was toen
in 2011 het onderzoek naar PX-10 van
Defensie (uitgevoerd door het RIVM)
plaatsvond. Deze informatie en de
bevindingen van de experts die door
EenVandaag zijn bevraagd, stellen dat
onderzoek in een geheel ander daglicht.
Defensie heeft medewerkers willen en
wetens, zeker tot in de negentiger jaren,
laten doorwerken met PX-10.
Allang bekend
Toen was allang bekend dat de benzeen
in PX-10 schadelijk is (al in 1976 was er
een Europese richtlijn die aangaf dat
iedere blootstelling schadelijk is). Terwijl
de top van Defensie in het begin van de
tachtiger jaren ook nog eens meerdere
malen gewaarschuwd heeft voor het
gevaar van PX-10. Bovendien blijkt nu
ook dat de medewerkers door Defensie
volstrekt onvoldoende beschermd zijn
tegen PX-10. Voor de AFMP is duidelijk
dat ook wij door Defensie en het RIVM
op het verkeerde been zijn gezet door
het verstrekken van onjuiste en onvolledige informatie bij de eerdere afwikkeling van het PX10 dossier.
Onbegrijpelijk en
onacceptabel
AFMP-voorzitter Anne-Marie Snels zegt
in een reactie: “Ik vind het onbegrijpelijk
en onacceptabel dat Defensie zó met de
gezondheid van haar medewerkers is
omgegaan. Terwijl overduidelijk al lang
bekend was dat PX-10 zeer gevaarlijk
was, tot kanker kan leiden, er veel klachten waren en er zelfs mensen overleden
zijn door het gebruik van PX-10.”
Structurele aanpak
De voorzitter vervolgt: “We worden
iedere keer opnieuw verrast door het
feit dat Defensie haar medewerkers
bloot heeft gesteld aan gevaarlijke
stoffen. We hadden bijvoorbeeld de
Hawk-straling, asbest, chroom6, het
gebruik van Lariam,en nu wederom
PX-10. Iedere keer opnieuw vindt er een
strijd plaats om erkenning van schadeclaims van slachtoffers. Daar moet écht
een einde aan komen. Defensie moet
nu haar verantwoordelijkheid nemen.
Het wordt hóóg tijd voor een structurele aanpak voor dit soort problemen,
om te voorkomen dat we van incident
naar incident blijven gaan.” Zie ook het
volgende artikel in deze OpLinie.
Doodziek maar niet verbitterd
Roep
Lex Bout met zijn
vrouw en dochter
Priscilla.
om duidelijkheid
De tragische kwestie rond de chroom-6 camouflage verf maakt
een ding duidelijk: veel mensen zijn erg onzeker over de vraag of
het werken met giftige stoffen hun gezondheid heeft aangetast.
Zekerheid hierover zou de gemoedsrust goed doen. Bij het ABPzorgloket zijn zeker 530 meldingen binnengekomen. Ook bij
de AFMP zijn meldingen binnengekomen van leden. Hoe gaan
zij om met de wetenschap dat Defensie al langer wist dat de
stoffenschadelijk zijn, en dat er een onderzoek aankomt?
Tekst en foto Alex Groothedde
»
Een van degenen die zich bij de
AFMP hebben gemeld is Lex
Bout (74). Hij werkte van 1967 tot 1994
bij de gronduitrusting van Vliegbasis
Leeuwarden. Bout verrichtte
onderhoud aan aggregaten, turbo’s,
machines en motoren. In een primer,
bestemd voor het voorbewerken van
metaal voordat het geschilderd werd,
zat het kankerverwekkende zinkchromaat. Voor het ontvetten werd
trichloorethyleen en aceton gebruikt.
Dit alles zonder dat Bout er ook maar
enigszins tegen beschermd was. Er
waren geen mondkapjes, er was geen
afzuiginstallatie, er was helemaal niets.
Nu heeft hij kwaadaardige longkanker
in een vergevorderd stadium, met uitzaaiingen naar zijn hersenen. Dat is bijzonder tragisch, maar niettemin blijft
hij positief. Bout probeert nog zoveel
mogelijk te genieten van het leven,
samen met zijn vrouw en kinderen. Zijn
vakantie in Spanje, geboekt voor de
diagnose longkanker, was hoogstwaarschijnlijk zijn allerlaatste vakantie en
oplinie
NOVEMBER 2014
09
werk en inkomen
“
ons werd nooit gezegd
dat we niet met het spul
mochten werken’
daar kijkt hij met plezier op terug, ook
omdat een paar van zijn kinderen daar
onverwachts langskwamen.
Emoties zullen bij Bout niet snel de
overhand krijgen. Dat bleek wel op 17
maart dit jaar, toen in het ziekenhuis
de diagnose werd gesteld die feitelijk
zijn doodvonnis betekende. Waar zijn
familie huilend aan het bed stond,
reageerde Bout zelf tamelijk nuchter:
hij bedankte de arts voor de mededeling. Die nuchterheid verklaart ook
waarom hij gematigd reageert op het
nieuws dat Defensie al 1987 in op de
hoogte was van de gezondheidsrisico’s.
“Defensie wist dus al langer dat het
scheef zat, toch werd ons nooit gezegd
dat we het spul niet mochten
gebruiken. Maar het is me
niet direct om een claim
te doen. Waar het me om
gaat is dat er duidelijkheid komt. Daarom is
het mooi dat er nu een
onderzoek komt. Want ik
kan nu nog niet niet zeggen
dat ik longkanker heb gekregen
door de dienst, ook al heb ik bijna 30
jaar met die stoffen gewerkt.” Bout is
niet iemand die met wrok omkijkt. “Ik
heb een leuke diensttijd gehad. En je
weet dat het troep is waarmee je werkt.
Dat we geen bescherming hadden was
geen onachtzaamheid maar veel meer
een automatisme.”
Slagroomtaart
Door chemokuren en bestralingen is
de tumor kleiner geworden, maar verdwijnen zal hij niet en het ziekteproces
zal gestaag verder gaan. “Ik was na de
chemo zeven kilo afgevallen en had
geen smaak meer. Dat is erg; je eet dan
niets meer. Ik moest aankomen en
daarom moest ik taart met slagroom
eten, maar dat kon niet, want door de
chemo had ik suikerziekte gekregen
10
oplinie
NOVEMBER 2014
november
en moest ik insuline spuiten.” Toch
ziet hij er goed uit. “Ja, ik voel me nu
redelijk goed. Het is een enorm verschil met eerder, toen ik vaak zo moe
was dat ik zat te trillen.” Wat hem goed
heeft gedaan is de aandacht van onder
andere zijn oud-collega’s, waar een
grote stapel kaarten nog aan herinnert.
Hij plukt de dag. Zijn vrouw: “De dokter
gaf ons advies dat als we samen nog
iets wilden doen, we dat snel moesten
doen. We zijn toen naar Centerparcs en
naar Terschelling gegaan.”
Niet te klagen
Het is vreemd om na het gesprek in
de huiskamer afscheid te nemen. Hoe
zal het hem vergaan? Maar het is
goed om te weten dat hij zich
nog goed genoeg voelt om
met zijn zoon te musiceren, samen op de gitaar.
Indorock, country en jazz.
Of om naar de Pasar Malam
te gaan. Ook goed te weten
is dat hij over de schaduw van
zijn jeugd is heengestapt. “Ik had
toen geen fijne tijd; ik ben opgegroeid
bij mijn grootmoeder; mijn vader was
in de Tweede Wereldoorlog gesneuveld en mijn moeder is toen in het
Jappenkamp omgekomen. Maar ik heb
niet te klagen over hoe mijn leven is
gelopen.”
Het verhaal van Lex Bout is tekenend
voor de positieve mentaliteit van veel
(oud-) defensiemedewerkers. Het is
diezelfde mentaliteit en grote loyaliteit
jegens Defensie die ze terughoudend
laat zijn in hun reactie. Defensie is
moreel verplicht recht te doen aan de
grote gevoelens van onrust en onzekerheid bij tal van mensen door excuses
aan te bieden en door zonder terughoudendheid mee te werken aan het
RIVM-onderzoek.
De AFMP wil:
»
Nieuw onderzoek
De AFMP wil dat het onderzoek naar
het gebruik van PX-10 en de effecten
daarvan op de medewerkers heropend
wordt. Onafhankelijken moeten kritisch
naar de eerdere uitkomsten gaan kijken,
mede op basis van de nieuwe informatie van Defensie die nu boven tafel l is
gekomen. Contra-onderzoek is nodig
om vast te stellen of de bevindingen van
het RIVM kloppen. Zo niet, dan moeten
de 2500 ingediende claims alsnog in
behandeling worden genomen en ook
nieuwe claims worden toegestaan.
» Onafhankelijke diagnostiek
(en behandelingsadvies) van
slachtoffers
Tegelijkertijd wil de AFMP onafhankelijke
diagnostiek (en behandelingsadvies)van
slachtoffers / (voormalig) defensiemedewerkers door een expert op het terrein
van de beroepsziekten ( om te beginnen
met PX-10 en chroom-6). Te denken valt
hierbij bijvoorbeeld aan de Polikliniek
Mens en Arbeid (PMA) van het AMC.
PMA afficheert zich als ‘onafhankelijk
beoordelaar’ en wil uitdrukkelijk alleen
optreden in opdracht van beide partijen.
Onafhankelijke diagnose en behandeling is van belang voor de AFMP én de
defensiemedewerkers: we willen dat
onze leden en het Defensiepersoneel
snel en vertrouwenwekkend geholpen
worden.
» Schadefonds Defensie
We willen dat Defensie een schadefonds instelt, waarop slachtoffers en
Onderzoek chroom-6:
AFMP wil vinger
in de pap
H De AFMP en de andere defensiebonden
“
We zullen aandringen
op heropening van het
meldpunt px-10’
nabestaanden een beroep kunnen
doen. In het fonds participeren Defensie,
defensievakbonden en externe deskundigen. Dit is enigszins te vergelijken
met bijvoorbeeld het huidige Instituut
Asbestslachtoffers (IAS), waarbij ook
meerdere partijen ‘meesturen’. Door
middel van diagnostiek en passende
protocollen, waarbij blootstelling aan
PX-10 of chroom-6 en daaruit voortkomende ziekten kan worden vastgesteld,
dient aan slachtoffers snel een basisbedrag te worden toegekend als stap in
het afwikkelen van de schadeclaim.
Van belang voor de AFMP en de leden
is dat dit fonds voorkomt dat- zoals nu
in veel zaken rondom beroepsziekten
gebruikelijk is- de werkgever traineert en
aansprakelijkheid van zich af probeert
te houden. Een punt van zorg is de
volstrekt uitgeklede Defensiebegroting;
de politiek moet bereid zijn om financiële middelen beschikbaar te stellen.
Defensie heeft immers een zorgplicht
en mag zich daar niet aan onttrekken.
Zo nodig gaan we schade claimen
namens onze leden.
» Heropenen meldpunt PX-10 bij
Defensie
Wij zullen de Minister in het formele
overleg dringend verzoeken snel het
meldpunt PX-10 te heropenen, zodat
werknemers met klachten zich daar
(opnieuw) kunnen melden.
Wat gaan we verder doen?
We zullen nog deze week een brief sturen naar de Minister waarin we aandringen op een snelle reactie op onze inzet
zoals hier boven omschreven. Verder
zullen we ook de politieke partijen gaan
benaderen, er zijn immers extra financiële middelen nodig voor het kunnen
instellen van een schadefonds.
Samenwerking FNV
De AFMP wordt bij deze aanpak
gesteund door de FNV en het Bureau
Beroepsziekten van de FNV. Daar zit
veel deskundigheid op dit terrein. Deze
samenwerking maakt ons nóg sterker om
de problemen structureel op te lossen.
Ervaringen delen
Wij zullen u met enige regelmaat op de
hoogte houden van de ontwikkelingen
rond PX-10, via de website en ons blad
OpLinie. Zodra er duidelijkheid is over het
opnieuw openen van het meldpunt PX-10
van Defensie, zullen wij u informeren.
Hebt u met PX-10 gewerkt, ondervindt
u gezondheidsproblemen en wilt u uw
ervaringen met ons delen? Stuurt u dan
een e-mail naar [email protected].
willen een stevige vinger in de pap bij het
RIVM-onderzoek naar de blootstelling aan
schadelijke stoffen die defensiebreed zijn
gebruikt. De bonden hebben geëist dat het
onderzoek zal gaan naar de in het verleden
gebruikte verf, de lagen daaronder (onder
andere de primer) en de bewerking daarvan.
Met andere woorden, het onderzoek moet
zich richten op het aanbrengen van verf en
onderlagen, maar ook van de bewerking
van oppervlakten waar de verf en onderliggende lagen op is aangebracht. Denk
hierbij aan het schuren van en boren in de
materialen.
Ook meldingen meenemen
De centrales vinden het van groot belang
dat de (inmiddels 530) meldingen die zijn
binnengekomen bij het ABP Zorgloket
ook worden meegenomen in het RIVMonderzoek. Daarbij valt te denken aan het
opstellen van vragen om helder te maken
waaraan ze zijn blootgesteld, onder welke
omstandigheden en welke eventuele medische klachten ze nu ervaren. De centrales
vragen nadrukkelijk om betrokken te
worden bij het opstellen van deze vragen.
De centrales vragen in de brief tevens om
afspraken over de wijze waarop ze worden
betrokken bij het RIVM-onderzoek.
Breder trekken
Maar daar blijft het niet bij. Al jaren worden
defensiemedewerkers met enige regelmaat
opgeschrikt door berichten over (mogelijke)
blootstelling aan gevaarlijke stoffen of straling. Voorbeelden daarvan zijn PX-1O (zie
ook het vorige artikel), asbest en de straling van de HAWK-radar. De gezamenlijke
centrales vinden dit zeer ongewenst. Zij
willen daarom graag met de Minister spreken over de mogelijkheden om proactief
en stelselmatig mogelijke blootstelling aan
gevaarlijke stoffen en straling in kaart te
brengen. De prioriteit ligt nu echter bij CARC
en chroomhoudende verven.
oplinie
NOVEMBER 2014
11
werk en inkomen
Hans de
Gruijter
Naast CARC en chroom-6 is er bij
Defensie ook met andere giftige
stoffen gewerkt. Een oude bekende
is PX-10, maar er is ook een ander
schoonmaakmiddel: CRC. Dit werd
gebruikt voor het verwijderen
van het zogenoemde kruitslijm.
Dit laagje bleef achter op de romp
van de Starfighter nadat er was
geschoten. Dat zwarte laagje moest
weg, anders kon dat deel van de
romp niet goed gecontroleerd
worden.
Ziek van
schoonmaakmiddel CRC?
E
en van de mensen die hiermee in aanraking is gekomen, is Hans de Gruijter
(74). Hij heeft tussen 1960
en 2003 als vliegtuigonderhoudsmonteur gewerkt op Vliegbasis
Leeuwarden. Daar maakte De Gruijter
onder andere de rompen van jachtvliegtuigen schoon met CRC. Niet lang na
de opvolging van de Starfighter door
de F-16 werd CRC verboden, omdat
het kankerverwekkend was. Bij hem
werd in de zomer van 2011 blaaskanker geconstateerd. In september is hij
geopereerd; zijn blaas is toen verwijderd,
samen met zijn prostaat en lymfeklieren. Helaas waren er na deze riskante
(Bricker) operatie pijnlijke complicaties.
Hierdoor moest hij een maand in het
ziekenhuis moest blijven; ongeveer twee
weken langer dan verwacht. Een pijnlijke
toestand, en het is nog niet over: de specialist moet nog bepalen of De Gruijter
weer ‘schoon’ is. Zo niet dan moet hij
bestraald worden.
12
oplinie
NOVEMBER 2014
november
“
We waren altijd enorm
loyaal naar Defensie’
Mede door de aandacht voor chroom-6
en CARC sloeg bij De Gruijter de
paniek toe. Zijn ziekte zou toch niet zijn
veroorzaakt door het werken met CRC?
Vandaar dat hij zich meteen meldde
bij de AFMP. “Ik heb me de ene dag bij
de bond gemeld, de dag erop lag ik in
het ziekenhuis.” En al de dag na ontslag
vindt dit gesprek plaats bij hem thuis in
Heerenveen. We houden het dus maar
kort, want veel energie heeft hij nog
niet. “Ik heb me gemeld omdat ik me
belazerd voelde door Defensie. We hebben nooit een waarschuwing gekregen.
Er bestond wel speciale kleding voor
het wassen van vliegtuigen, maar van
het bestaan hiervan wist je niet eens.
Er waren misschien wel voorschriften,
maar die waren niet algemeen bekend
bij de TD; ze werkten alleen met NATO-
nummers. Daarom rotzooiden we maar
wat aan. Tegenwoordig staat alles wel
haarfijn beschreven. Het is werkelijk
schandalig dat Defensie het achteraf
wel bleek te weten. Wij waren allemaal
enorm loyaal met onze werkgever, maar
Defensie is dat achteraf gezien dus niet
geweest. Al moet ik er overigens wel
meteen bij zeggen dat ik bij Defensie
een mooie tijd heb gehad.”
Gerechtigheid
Hoe De Gruijter het vindt dat Defensie
nu dan onderzoek doet naar de andere
middelen, CARC en chroomhoudende
verven, en dat later ook giftige stoffen in
het onderzoek worden meegenomen?
“Ideaal. Het betekent een heleboel. Ik
hoop op gerechtigheid en excuses,
dat zou mooi wezen. Het is ook maar
goed dat de bond hier aandacht aan
besteedt, want uit zichzelf had Defensie
het onderzoek niet gedaan. Al duurt het
nog wel even voordat dat is afgerond,
maar daar heb ik vrede mee.”
EUROMIL
Tekst RenĖ schilperoort
110e EUROMIL Presidium:
Zorgen over uranium
en samenwerking
Tijdens het 110e Euromil Presidium werd op 17 en 18 oktober in
Rome onder andere gesproken over de alarmerende situatie rond
verarmd uranium. Ook wisselingen in het bestuur kwamen aan
de orde. Een Portugees lid van het Europees Parlement liet weten
hoe binnen het EP wordt gesproken over (het gebrek aan) rechten
van militairen.
Verarmd uranium
Falco Accama, advocaat in Italië, sprak
over de vele zaken rondom verarmd
uranium die hij voor de Italiaanse
rechter heeft laten komen. Zijn eerste
zaak dateert uit 1991. Italië heeft relatief
veel te maken met de gevolgen van het
gebruik van verarmd uranium. Op Sicilië
is al ruim 50 jaar het schietterrein Quirra
in gebruik als wapentestlocatie; het is de
grootste experimentele schietbaan in
Europa van de NATO. Daarbij was (en is)
door geheimhouding erg weinig zicht
op wat daar precies gebruikt is, welke
milieuverontreiniging heeft plaatsgevonden en welke gevolgen dit heeft voor de
gezondheid van mensen (en dieren) in
de omgeving.
Verhoogd aantal ziektes
Het probleem is dat sinds de jaren ‘90
opeenvolgende ministers van Defensie
in Italië geen maatregelen hebben
getroffen om militairen te beschermen.
Bij militairen die er gewerkt hebben (en
bij burgers in de omgeving) is volgens
spreekster Ria Verjauw uit België een
verhoogd aantal ziektes vastgesteld. Er
zijn volgens advocaat Accama in Italië
ongeveer 4.000 zaken van militairen die
door het gebruik van verarmd uranium
kanker hebben opgelopen. 300 daarvan
zijn er intussen overleden. Hij gaf aan
dat wapens met verarmd uranium
uitgebannen zouden moeten worden.
Het Europese Parlement, maar ook
EUROMIL, kunnen daar een rol in spelen.
Bekend
ontkengedrag
H Professor Manfred Mohr uit Duitsland
memoreerde de geschiedenis rondom het
militair gebruik van verarmd uranium. In
2007 werd vastgesteld dat verarmd uranium mogelijk schadelijke effecten heeft.
Gespecialiseerde agentschappen van de VN
begonnen in 2008 druk uit te oefenen om
te stoppen met het gebruik ervan vanwege
het gevaar voor kinderen en dieren (misvormingen bij de geboorte). Een veel gehoorde
klacht is dat het verband met de aandoeningen die mensen krijgen wordt ontkend.
Ook wordt er gezegd dat schadevergoeding
niet nodig is omdat de klachten andere
oorzaken hebben, zoals roken en ander
ongezond gedrag. Wat dat betreft lijkt
Nederland veel op Italië. Opmerkelijk, want
Nederland behoort qua rechten toch bij de
top in de noordelijke landen. Op het gebied
van Arbozaken passen we echter goed bij
de ministeriële cultuur van de zuidelijke
landen, die stukken minder sociaal is, en
waardoor militairen geen rechten kennen.
Europese samenwerking
Tijdens het presidium vond een gesprek
plaats met Ana Gomes, lid van het
Europese Parlement voor Portugal.
Zij stipte aan hoe binnen het EP wordt
gesproken over de militaire samenwerking tussen de Europese landen, en
Verkiezingen
bestuur
»
Tom McCarthy van de Ierse vakbond PDFORRA, is gekozen tot
opvolger van Simon Deveraux, die met
pensioen is gegaan. De nieuwe bestuurder van EUROMIL is geen onbekende
en mede daarom is hij gekozen met 80
van de 102 stemmen (AFMP heeft er 7,
de MARVER 2). Tegenkandidaat was
Dzintars Klava van de Litouwse vakbond LSA.
welke rol het EP heeft op het gebied van
het verdedigen van de mensenrechten
van soldaten. Gezien de recente gevaren
voor de veiligheid in Europa (Oekraïne,
Ebola) is zij voorstander van een versterking van de Veiligheidsraad van de
Verenigde Naties (VN). Hierdoor moeten
met een militaire macht kunnen worden
afgedwongen en humanitaire rampen
voorkomen. Zij erkende dat financiële crisis een zware wissel trekt op de militaire
capaciteit en de rechten van militairen.
Er moet daarom meer Europese militaire
samenwerking komen.
De parlementariër erkende verder dat
daarmee ook de cultuur waarin de rechten van militairen worden veronachtzaamd moet veranderen. Veel mensen
die gaan over het veiligheidsbeleid
hebben om uiteenlopende redenen niet
veel op met het verlenen van sociale
rechten aan militairen. Mede hierdoor
worden beslissingen over plannen om
meer Europees samen te werken door
de Raad van Europa keer op keer vooruitgeschoven.
Het lidmaatschap van EUROMIL is
toegekend aan de bonden AMTM uit
Spanje en ASNS en SOVCG uit Servië.
oplinie
NOVEMBER 2014
13
werk en inkomen
Militairen in Mali
de dupe van geldgebrek Defensie
De AFMP wil in het overleg met Defensie praten over de extreem slechte
voorzieningen die Defensie voor de Nederlandse militairen in Mali
georganiseerd heeft. Ook zal de bond er nogmaals bij minister HennisPlasschaert van Defensie op aandringen dat militairen die worden
uitgezonden (bijvoorbeeld om te vechten tegen IS) verzekerd moeten zijn
van een gedegen voorbereiding en goede voorzieningen op het gebied van
hygiëne, huisvesting, kleding en uitrusting.
D
e omstandigheden in
het kamp Castor in Mali
zijn superslecht. Na acht
maanden blijkt
Defensie nog altijd niet in
staat om de basale voorzieningen voor
zijn medewerkers op orde te hebben.
De legio klachten die de AFMP heeft
ontvangen gaan onder andere over:
• volstrekt ontoereikende en onhygiënische sanitaire voorzieningen (toiletten, douches)
• de geringe privacy en tropische
warmte in de tenten waardoor goede
nachtrust onmogelijk is
• een veel te warme en onhygiënische
eetzaal
14
oplinie
NOVEMBER 2014
• een slechte postvoorziening (wachttijd drie tot vijf weken)
• het verstrekken van allerlei uitrustingsstukken die niet nodig zijn
• het niet-verstrekken van allerlei uitrustingsstukken die wel nodig zijn
• het haperen van de levering van de
noodzakelijke kleding en uitrusting bij
het KPU bedrijf.
Diverse media berichten over spartaanse leefomstandigheden. Zo laat de NRC
in de editie van 15 oktober 2014 correspondent Emilie van Outeren het volgende optekenen: ”We zijn hier al bijna
een jaar bezig, en nog steeds slapen we
in tenten”, klaagt een militair. Hij laat zien
De toiletten zijn niet
meer dan een stoel
met een gat erin.
hoe hij met zeven collega’s in een witte
tent kampeert. (…) Omdat de ene aanwezige airco de hitte niet aankan, hebben
ze in Gao zelf ventilators aangeschaft.
(…) Als er wisselingen van militairen zijn,
bijvoorbeeld toen laatst een nieuwe
lichting helikopterbemanning binnenkwam, slapen zij met tientallen in de
kleine sporthal. En voor al die honderden militairen heeft het kamp precies
vier functionerende wc ’s met stromend
water. Twee voor het handjevol vrouwen
dat hier werkt, en twee voor de mannen.
Er waren er meer, maar die zijn verstopt
foto: avdd
Welk weer je er ook
hebt, het is altijd afzien in kamp Castor.
geraakt en niet gerepareerd. In plaats
daarvan zijn de mannen verbannen
naar de ‘poepstoelen’ aan de rand van
de basis. Daar doen ze hun behoefte op
een klapstoel met een gat erin en een
plastic zak eronder. Douchen, in cabines
die gemaakt zijn van tentzeil, is vanwege
de waterschaarste gelimiteerd tot vier
minuten per persoon per dag. En dat is
nog maar een deel van de klachten.’
Klachtenregen
Tijdens de Technische Briefing in de
Tweede Kamer beweerde generaal
Middendorp op woensdag 15 oktober
dat de klachten die de publiciteit hadden
gehaald slechts afkomstig waren van
enkele militairen. De AFMP bestrijdt
deze visie. Van de zomer regende het al
klachten die door de AFMP gemeld zijn
bij de top van Defensie en ingebracht
zijn in het overleg. Een woordvoerder
van Defensie meldde op 15 oktober aan
de pers dat er nog geen overleg had
plaatsgevonden. Slechts een klein deel
van de militairen heeft aan de AFMP
gemeld dat de omstandigheden in Mali
zwaar maar draaglijk zijn. t.
De klachten over de primitieve leefomstandigheden worden breed gedragen,
afgaande op de berichten die de AFMP
van leden heeft ontvangen. Een militair
meldt ons bijvoorbeeld: “Dit is de meest
amateuristische voorbereidingsperiode
die ik heb meegemaakt.” De ouders van
een militair melden: “In twee eerdere
uitzendingen naar Afghanistan waren
de condities niet zo extreem slecht als
nu in Mali.” Een vrouw van een militair: Ik
vraag me af waarom het voor vluchtelingen niet langer leefbaar is dan een paar
weken in tenten en onze mannen en
vrouwen er wel zes maanden in moeten
verblijven. Dit maakt me boos.”
Zorgplicht
Militairen verkeren in een bijzondere
positie en zij begrijpen als geen ander
dat de omstandigheden in het begin
van een missie primitief zijn. Militairen
begrijpen echter totaal niet dat na acht
maanden missie de meest elementaire
basisvoorzieningen nog steeds niet
goed zijn geregeld, hoewel er al vele
malen over is geklaagd. De minister voldoet daarmee niet aan haar zorgplicht
en toont zich op dat punt een slechte
werkgever voor de mannen en vrouwen
die op missie zijn.
Naar aanleiding van de briefing wordt
nu in de pers gesuggereerd dat het de
militairen in Mali slechts te doen zou zijn
om een betere financiële vergoeding.
Dat was slechts een klein onderdeel
van de ontvangen klachten, die door
de minister wordt uitvergroot om de
aandacht van andere zaken af te leiden.
Het doet geen recht aan de situatie van
het personeel in Mali.
Defensie bagatelliseert
Generaal Middendorp gaf in
de technische briefing aan
dat begin januari 2015 alle
militairen in de woonchalets
verblijven De AFMP zal hem
aan zijn woord houden. Ons
bereiken namelijk geheel
andere berichten: nu al zou
bekend zijn dat woonchalet 4 en 5
pas in maart 2015 worden opgeleverd,
zodat honderd tot tweehonderd militairen nog zeker tot maart 2015 in tenten
zullen slapen, bij temperaturen die soms
oplopen tot 60 graden. Die containers
zijn ook nodig om de nodige veiligheid te waarborgen in het gebied waar
volgens de VN de veiligheidsrisico’s fors
toenemen.
Een zandstorm
nadert het kamp.
misgegaan is op het gebied van
de voorbereiding, verstrekking
van kleding en uitrusting en werk en
leefomstandigheden.
Ordinaire geldkwestie
Erkenning en oplossingen
De AFMP zal in het overleg met
Defensie de omstandigheden in Mali
nogmaals aan de orde stellen. Het
personeel in Mali heeft recht op een
fatsoenlijke behandeling; ze mogen
zich daarin gesteund weten door de
AFMP. Verder zal de AFMP opnieuw de
aandacht van de minister vragen voor
de situatie van militairen die worden
uitgezonden. We hebben inmiddels namelijk al de nodige berichten
gekregen dat ook in de aanloop naar de
missie in de strijd tegen IS het nodige
»
Bent u op
missie in
Mali of gaat u
binnenkort,
meld dan uw
bevindingen op:
[email protected]
In operationele omstandigheden zijn
arbo-regels uiteraard beperkt van
toepassing. Dat ontslaat de minister van
Defensie niet van de verplichting al het
mogelijke te doen om de werkomstandigheden van militairen zo gezond en
veilig mogelijk te maken. De middelen
om dat te doen zijn gewoon verkrijgbaar en te leveren. Het is echter een
ordinaire geldkwestie dat maatregelen
worden uitgesteld en de situatie in Mali
wordt gebagatelliseerd. De AFMP meent
dat de visieloze en onverantwoorde
bezuinigingen die de afgelopen jaren op
Defensie hebben plaatsgevonden mede
de oorzaak hiervan zijn.
De AFMP heeft er bij voortduring op
gewezen dat die ten koste zouden gaan
van de veiligheid, gezondheid en welzijn
van het (uitgezonden) personeel. Het is
uiterst zuur om te zien dat dit nu meer
en meer bewaarheid wordt.
oplinie
NOVEMBER 2014
15
pensioen
Tekst dick harte
Uw
pensioenregeling
in 2015
De onderhandelaars van de defensiebonden hebben met de overheid een akkoord
bereikt over een herziening van de pensioenregelingen voor militairen. De herziening
gaat in vanaf 1 januari 2015 en wordt alleen doorgevoerd omdat het kabinet besloten
heeft de belastingvrije ruimte voor collectief pensioensparen (= door de werkgever en
de werknemers samen betaald) vanaf volgend jaar verder af te knijpen. Je regeling niet
op tijd aanpassen leidt dan automatisch tot fiscale overtredingen en boetes.
16
oplinie
NOVEMBER 2014
E
én van de speerpunten in
het regeerakkoord van het
kabinet Rutte II is het flink
verlagen van het percentage van hun pensioen
dat Nederlanders per jaar
kunnen opbouwen op basis van een
collectieve (belastingvrije) spaarregeling.
Het kabinet redeneert als volgt: in de
21-ste eeuw blijft iedereen langer leven
en dus ook langer werken. We hebben
dus meer jaren de tijd om voldoende
pensioen bij elkaar te sparen. De opbouw
per jaar kan daarom wel wat lager en
daarmee ook de jaarlijks belastingvrij in
te leggen pensioenpremie.
“
rechtvaardige herziening
militaire pensioenregeling
komt pas later aan de orde’
1
Pensioenregeling
militairen
O
p 17 december vorig jaar bereikte het kabinet Rutte II met vijf
politieke partijen (PvdA, VVD,
D66, ChristenUnie en SGP) een akkoord
over het verlagen van de belastingvrije
ruimte voor collectief pensioensparen
op basis van een eindloonregeling.
Vanaf 2015 zou de fiscus alleen nog
meewerken aan een opbouw van maximaal 1,675 procent per jaar. Daar zat een
ernstig knelpunt, want volgens de huidige regeling bouwen militairen jaarlijks
1,75 procent van hun pensioen op.
Tijdelijke oplossing
Meer belastinginkomsten
En dat is weer gunstig voor de overheidsfinanciën. Doordat er op het brutoloon
minder pensioenpremie wordt ingehouden, blijft er een groter bedrag over om
loonbelasting over te heffen. Er stroomt
dus vanaf 2015 opnieuw maandelijks
extra geld naar de schatkist, dat daar
anders pas over tientallen jaren zou zijn
beland bij het uitbetalen van het pensioen (pensioen is uitgesteld loon).
Zoals bekend vallen het militair personeel en het burgerpersoneel bij Defensie
onder twee verschillende pensioenregelingen. De burgermedewerkers hebben
inmiddels – net als alle andere ambtenaren – de overstap gemaakt naar een
zogenaamde middelloonregeling. Dat is
een spaarplan dat voorziet in een pensioenuitkering op basis van het salaris dat
je tijdens je werkzame leven gemiddeld
hebt verdiend. Militairen sparen nog
altijd (samen met de werkgever) voor
een pensioenuitkering gebaseerd op hun
salaris in hun laatste werkjaar.
Hun spaarplan is een zogenaamde
eindloonregeling.
Het is de bedoeling dat de werkgever
en de bonden op enig moment gaan
onderhandelen over een structurele
oplossing voor de militaire pensioenregeling. Die structurele oplossing zal
echter nog heel wat voeten in de aarde
hebben, gezien de unieke rechtspositie
van militairen. Beide partijen waren het
erover eens dat het een dusdanig complexe vraagstuk is dat daarvoor meer
tijd nodig is. Het was daarom beter een
tijdelijke oplossing te bedenken voor
2015 waardoor de bestaande regeling
aan de nieuwe fiscale spelregels blijft
voldoen en er verder zo weinig mogelijk
aan verandert.
Die tijdelijke oplossing is gevonden in
een aanpassing van de zogenaamde
pensioen richtleeftijd. Dat is de leeftijd
die bij de pensioenberekeningen als
uitgangspunt wordt gehanteerd. Die
leeftijd wordt verhoogd van 65 naar
67 jaar. Dat wil niet zeggen dat de
uitbetalingen van het militaire pensioen
later van start gaan. De startleeftijd
daarvoor blijft ook in 2015 de leeftijd
van 65 jaar. Bij de berekening van het
pensioen gaat echter wel de leeftijd van
67 jaar gebruikt worden. Daardoor kan
het opbouwpercentage voor de meeste
deelnemers 1,75 procent blijven zonder
dat dat problemen oplevert met de
fiscus.
Gebruiken fiscale ruimte
partnerpensioen
Helaas geldt dat niet voor alle deelnemers. Er zullen in 2015 ook militairen
zijn die meer pensioen opbouwen dan
belastingvrij is toegestaan. Een dergelijk
probleem heeft zich ook in 2014 voorgedaan en is toen opgelost door het
benutten van nog openstaande belastingvrije spaarruimte in het partnerpensioen. De partners van de betreffende
militairen moesten daarvoor schriftelijke
toestemming geven.
Uit oriënterende gesprekken is gebleken
dat Belastingdienst bereid is opnieuw
met deze procedure akkoord te gaan.
Voorwaarde is dat Defensie een plan
van aanpak opstelt om in voorkomende
gevallen de vereiste toestemming te
verkrijgen. Onder deze voorwaarden zal
de fiscus ermee akkoord gaan om de
militaire pensioenregeling ook in 2015
aan te merken als een zogenoemde
‘fiscaal zuivere’ regeling.
Meer overschrijdingen
Een belangrijk verschil met 2014 is
echter dat het aantal overschrijdingen
toen aanzienlijk kleiner was. Door het
verder afknijpen van de beschikbare
fiscale ruimte wordt in 2015 een veel
grotere groep getroffen. Naar verwachting zal de pensioenopbouw van
tussen de 10.000 en 16.000 militairen
voor een deel buiten de belastingvrije
ruimte vallen. Als hun partner dan geen
toestemming geeft voor het overhevelen van dit deel naar de nog vrije fiscale
oplinie
NOVEMBER 2014
17
pensioen
»
“
akkoord tussen bonden
en defensie is een begin,
nu de fiscus nog’
ruimte in het partnerpensioen, wordt
het opbouwpercentage van de betreffende deelnemers verlaagd van 1,75
naar 1,675 procent.
Hierdoor wordt niet alleen hun toekomstige pensioen verlaagd, maar ook de
zogenaamde ‘backservice’. Dat is een
karakteristiek onderdeel van een eindloonregeling. Gaat tijdens je werkzame
leven je salaris omhoog, dan moet met
terugwerkende kracht ook het eerder
opgebouwde deel van je pensioen in
waarde stijgen. Dat gebeurt met het
op dat moment geldende opbouwpercentage. Is dat verlaagd van 1,75 naar
1,657 procent, dan loop je dus een deel
van de waardetoevoeging mis. Aan het
eind van de rit krijg je daardoor een
aanmerkelijk lager ouderdomspensioen
uitgekeerd.
»
Er is een akkoord tussen de
bonden en Defensie. Daarmee
zijn we er echter nog niet. Er is nog een
aantal andere partijen die hun toestemming moeten verlenen. De fiscus is er
daar één van. Het APG, de organisatie
die voor het ABP de uitvoering van de
pensioenregelingen voor haar rekening neemt, heeft daarnaast veel tijd
nodig om alles voor te bereiden en uit
te voeren. Het zal daarom nog wel enige tijd duren voordat nadere informatie
beschikbaar komt.
Houd voor het laatste nieuws onze
website www.afmp.nl in de gaten!
18
oplinie
NOVEMBER 2014
2
Pensioenregeling
burgerpersoneel
Z
oals gezegd is de pensioenregeling voor burgerambtenaren een
middelloonregeling. De politiek
heeft besloten dat de belastingvrije
ruimte voor collectieve pensioenopbouw op basis van dat soort regelingen
vanaf 2015 wordt beperkt van 2,15 tot
1,875 procent per jaar. Die percentages
zullen u als ABP-deelnemer wellicht niet
bekend voorkomen. Dat klopt; niet elk
pensioenfonds mag automatisch het
maximale belastingvrije opbouwpercentage gebruiken. Welk percentage wordt
toegestaan hangt onder andere af van
de hoogte van de geschatte toekomstige AOW-uitkering (de zogenaamde
AOW-franchise). ABP hanteert daarvoor
een relatief laag bedrag, met als gevolg
dat burgerambtenaren over een relatief
groot deel van hun inkomen pensioen
opbouwen. Om te zorgen dat de belastinginkomsten op peil blijven hanteert
de fiscus dan een lagere vrijstelling.
Vandaar dat de huidige ABP-regeling
een opbouw van 1,95 procent per jaar
kent – lager dus dan de maximaal toegestane 2,15 procent.
Redelijke afspraken
Om binnen de verminderde belastingvrije ruimte te blijven moet het ABPopbouwpercentage vanaf 2015 worden
verlaagd. Welk akkoord is daarover uit
de bus gekomen?
» Voor deelnemers met een inkomen
tot € 37.000 wordt vanaf 2015 een
opbouwpercentage gehanteerd van
1,701 procent en de bijbehorende
lage AOW-franchise van € 10.024.
Voor inkomens boven € 37.000
wordt een opbouwpercentage
gehanteerd van 1,875 procent en de
bijbehorende hoge AOW-franchise
van € 12.552.
Deze aanpak leidt tot een evenwichtige
spreiding van de versobering van de
pensioenopbouw over de inkomensklassen. Deelnemers met een lager
inkomen bouwen jaarlijks een lager
percentage op dan het fiscaal toegestane maximum, maar wel over een zo
groot mogelijk deel van hun inkomen.
Deelnemers met een hoger inkomen
bouwen het fiscaal maximaal toegestane percentage op, maar wel over
een kleiner deel van hun inkomen. Deze
uiteenlopende aanpak levert in beide
gevallen het gunstigste resultaat op.
Ook is afgesproken dat de zogenaamde
overhevelingstoeslag (OHT) tot het
pensioengevend inkomen gaat behoren. Het inkomen waarover pensioen
wordt opgebouwd kan daardoor met
maximaal € 792 stijgen.
Extra nabestaandenpensioen
Tot slot is afgesproken dat burgerambtenaren vanaf 2015 meer nabestaandenpensioen gaan opbouwen. Dat
extra kapitaal kan te zijner tijd worden
uitgeruild voor een hoger ouderdomspensioen of voor een (langer) vervroegd
pensioen. AFMP-voorzitter Anne-Marie
Snels: ‘Al met al hebben onze onderhandelaars de negatieve effecten van
de fiscale versobering aardig weten te
beperken.’
De lage pensioenopbouw per jaar
betekent ook dat zowel medewerkers
als werkgevers jaarlijks minder premie
hoeven te betalen. Snels: ‘De bekende
sigaar uit eigen doos. Je krijgt daardoor
nu iets meer loon in handen, maar daar
staat tegenover dat je mogelijkheden
om gebruik te maken van een zeer
rendabele belastingvrije pensioenspaarpot flink worden ingeperkt. Afgesproken
is wel dat de pensioenpremie die de
werkgever minder gaat betalen voor
een belangrijk deel zal worden ingezet
“
absurd dat garanties
alsnog worden verlaagd’
als extra arbeidsvoorwaardengeld. Ook
wordt de pensioenpremie berekend op
basis van de hoge AOW-franchise van
€ 12.552. Dat leidt ertoe dat de lagere
inkomens pensioen opbouwen over
een groter gedeelte van hun salaris dan
waarover ze premie betalen.’
Aantasting
vroegpensioengaranties
Een ernstige tegenvaller is de afspraak
om de zogenaamde voorwaardelijke
pensioenaanspraken te verlagen. Dat
zijn de pensioengaranties die in 2006
aan de Nederlandse burgerambtenaren
zijn toegekend toen het collectieve
spaarplan voor een vervroegd pensioen
bij de overheid (FPU) na amper tien jaar
alweer werd afgeschaft. Dat gebeurde
destijds eveneens door het afknijpen
van de belastingvrije ruimte voor de
FPU-regeling, toen door minister van
Financiën Gerrit Zalm.
Burgerambtenaren hadden bij de
introductie van dat spaarplan in 1997
garantiebedragen toegekend gekregen
voor hun eerdere dienstjaren. In die
jaren hadden ze immers niet samen met
de werkgever kunnen sparen voor een
vervroegd pensioen – simpelweg omdat
het spaarplan toen nog niet bestond. In
2006 kregen zij de garantie dat deze
bedragen te zijner tijd door de werkgever zou worden toegevoegd aan hun
ABP Keuzepensioen. Daardoor bleven
ze verzekerd van de mogelijkheid om
eerder te kunnen stoppen met werken
dan op AOW/pensioengerechtigde leeftijd. De aanspraken heten voorwaardelijk
omdat ze alleen gelden voor medewerkers die tot hun vroegpensioen – uiterlijk
in 2023 – in dienst blijven.
Het afwaarderen van de voorwaardelijke FPU-aanspraken treft vooral de
senioren onder de (politie)ambtenaren
– degenen die bij de introductie van de
FPU al heel wat jaren in dienst waren
en dus aanspraak kregen op een hoop
spaargeld-van-de-werkgever. AnneMarie Snels: ‘Het is eigenlijk absurd dat
deze pensioengaranties nu alsnog worden verlaagd. Dat slaat in feite nergens
op; ze vallen namelijk volledig buiten de
nieuwe fiscale spelregels.’
»
De AFMP is bij de onderhandelingen over de herziening van
de ABP-pensioenregeling betrokken
via de ACOP – de Algemene Centrale
van Overheidspersoneel. Binnen deze
vakcentrale werken een groot aantal
ambtenarenbonden samen, waaronder
de AFMP, de Marechausseevereniging
en de Nederlandse Politiebond, maar
ook ABVAKABO FNV en de Algemene
Onderwijsbond (Aob). Eind oktober
zal de ACOP laten weten of ze instemt
met het bereikte akkoord. Houd voor
het laatste nieuws onze nieuwsbrief en
website afmp.nl in de gaten!
FNV Veiligheid
Pensioendag 2014
»
Op woensdag 26 november 2014 houdt
FNV Veiligheid – het samenwerkingsverband van de NPB, defensiebond AMFP
en de Marechausseevereniging – opnieuw
een pensioendag voor kaderleden die nog in
actieve dienst zijn.
Het thema is dit keer pensioen in beweging.
Centraal staan het vormgeven van de solidariteit tussen bijvoorbeeld jong en oud, man
en vrouw, gezond en niet gezond en andere
dilemma’s.
De pensioendag vindt plaats in Utrecht,
om precies te zijn in Zalencentrum NDC
den Hommel (Kennedylaan 9, 3533 KH).
Dagvoorzitter is NPB-bestuurder Yntse
Koenen en die ziet de dag vol belangstelling
tegemoet: ‘Volgens mij hebben we een interessant programma in de aanbieding.’
10.00 uur Aankomst/inloop
10.30 uur Opening door de dagvoorzitter
10.35 uur Welkomstwoord NPB-voorzitter
Han Busker
10.45 uur Toespraak door pensioenexpert
Gijs van Dijk, lid van het dagelijks
bestuur FNV
12.00 uur Lunch
13.00 uur Workshops – een voor NPBkaderleden, een voor AFMP/
MARVER-kaderleden
14.30 uur Terugkoppeling workshops
15.00 uur Sluiting
Yntse Koenen: ‘Ik zou zeggen: niet aarzelen
dus! Ben jij een kaderlid van de AFMP, NPB of
Marechausseevereniging, ben je nog in actieve dienst en wil je goed geïnformeerd blijven
over de ontwikkelingen op pensioengebied?
Meld je dan vandaag nog aan voor de pensioendag van FNV Veiligheid door een mailtje
te sturen naar [email protected].
Graag tot ziens in Utrecht!
oplinie
NOVEMBER 2014
19
werk en inkomen
Tekst dick harte
‘Vernieuwing FNV
te belangrijk om te laten mislukken’
Op woensdag 8 oktober leek de vernieuwing van de vakcentrale FNV –
waarbij ook de AFMP is aangesloten – op het laatste moment alsnog te
mislukken. Van het congres van FNV Bondgenoten kreeg de voorgenomen
fusie met FNV Bouw en Abvakabo FNV acht stemmen te weinig voor de
statutair vereiste twee derde meerderheid.
B
innen ‘de oude FNV’
werd de dienst in feite
uitgemaakt door een paar
supergrote vakbonden
zoals FNV Bondgenoten,
Abvakabo FNV en
FNV Bouw. Ook lag te weinig macht
bij de leden en te veel macht bij de
Federatieraad, bestaande uit de voorzitters van alle aangesloten bonden. Dat
laatste is verholpen door de invoering
van een ledenparlement. Het eerste
zou worden verholpen door de grote
bonden te laten fuseren met de FNV
en daarna op te splitsen in herkenbare
beroepssectoren.
In de aanloop naar een groot FNVfusiecongres op vrijdag 10 oktober
stemde het congres van Abvakabo FNV
op maandag 6 oktober met 94 procent
voor de fusie en het congres van FNV
Bouw op dinsdag 7 oktober met 98 procent. Een dag later ging het mis: op het
congres van FNV Bondgenoten stemde
64,62 procent van de leden voor en
35,38 procent tegen. Er was volgens de
statuten een twee derde meerderheid
van 66,67 procent nodig om de fusie
door te laten gaan.
20
oplinie
NOVEMBER 2014
Misverstanden
Ellen Dekkers, voorzitter FNV
Bondgenoten: ‘Achteraf bleek al snel
dat veel tegenstemmers niet tegen de
fusie zijn. Hun tegenstem had te maken
met de vragen over onder andere
de financiën. Op dat gebied had het
FNV-bestuur op 15 september toezeggingen gedaan, die vervolgens waren
uitgewerkt in een Plan van Aanpak. Dat
is voorafgaand aan het congres helaas
niet meer besproken met de bondsraad
van FNV Bondgenoten. Ook waren er
mensen die dachten dat er bij een
tegenstem opnieuw onderhandeld kon worden. Maar met
het fusiebesluit lag er echt een
eindvoorstel op tafel.’
Extra congres
aangevraagd
Op dinsdag 14 oktober gaven de
beoogde fusiepartners een persconferentie in Nieuwspoort, die onder
andere live te zien was op de website
van de AFMP. Ellen Dekkers meldde
dat 125 van de 401 congresgangers
van een week eerder het hoofdbestuur
gevraagd hadden aan te blijven en eind
november een extra congres te organiseren om nogmaals te stemmen over
de voorgenomen FNV-fusie per 1 januari
2015. ‘Dat aantal is veel groter dan de
tien procent die volgens de statuten van
de bond voor zo’n verzoek vereist is.’
FNV-voorzitter Ton Heerts verklaarde
erg blij te zijn met deze ontwikkeling. ‘Er
waren slechts acht stemmen te weinig
voor de juridisch vereiste meerderheid. We dienen respect te hebben
voor de argumenten van die mensen.
Maar gezien het grote belang moeten
we toch alles op alles zetten om de
nagestreefde fusie mogelijk te maken.
Nederland heeft een sterke vakbond
nodig. Daar zijn we het allemaal over
eens. De FNV is die sterke bond.
En om dat te blijven moeten we
doorgaan met de vernieuwing.’
Hoe kijken de FNV-bonden
die sowieso niet zouden
meefuseren – zoals de AFMP,
de MARVER en de Nederlandse
Politiebond – tegen de ontwikkelingen aan? AFMP-voorzitter AnneMarie Snels: ‘We hebben de collega’s
laten weten dat we het belang van een
sterke FNV onderschrijven en dat we
het doelbewust vasthouden aan het
voorgenomen vernieuwingsproces dus
van harte steunen.’
Of ik dezelfde
auto wil als deze
total loss is...
8%
korting
via AFMP
Uw auto is uw trots bezit. Of u ziet ‘m puur als een
handig vervoermiddel. U kunt niet zonder, of juist
wel. Voor iedereen vertegenwoordigt de auto een
andere waarde.
Daarom kunt u bij Univé kiezen uit verschillende
all risk verzekeringen. Neem de All Risk Plus. De
meest gekozen all risk autoverzekering. Onder
andere met 1 jaar Nieuwwaardegarantie, gratis
vervangende auto en bij schade regelen wij een
uitstekende schadehersteller.
Via AFMP ontvangt u ook nog eens 8% korting op
uw autoverzekering.
Kijk op unive.nl/afmp-marver of kom langs bij een
vestiging bij u in de buurt.
Hoe All Risk
wilt u het hebben?
www.unive.nl/afmp-marver
21
oplinie
NOVEMBER 2014
vakbondshart
Tekst en foto’s alex groothedde
John van Wanrooij, mc-lid:
‘MC heeft echt invloed’
De kracht van de AFMP zit ‘m in de mensen met een groot vakbondshart. Kaderleden,
raadsmannen, sectorhoofden, onderhandelaars, mc-leden, enzovoorts. Samen zijn ze
de goed geoliede motor van de AFMP. Maar wie zijn ze en wat doen ze? In deze serie
Vakbondshart zetten we telkens een bezielde functionaris in het voetlicht. Deze keer
richten we de schijnwerper op John van Wanrooij, mc-lid en kaderraadslid van de AFMP.
D
e sfeer bij het
Leerbedrijf Logistiek
Noord op de locatie van de 43e
Brigade in Havelte
is goed, afgaande
de gesprekken tijdens de koffiepauze.
De mannen zitten elkaar verbaal te
dollen. De gesprekken zijn positief,
anekdotisch, er klinkt geen enkele
wanklank over de werksituatie. Het
maakt de bewering van mc-lid John
van Wanrooij dat de medezeggenschap
hier daadwerkelijk meepraat over de
integrale bedrijfsvoering en dus niet
22
oplinie
NOVEMBER 2014
alleen over bijvoorbeeld de plaatsing
van een cola-automaat, des te overtuigender. Van Wanrooij is instructeur
bedrijfsauto’s. Behalve mc-lid is hij ook
AFMP-kaderraadslid.
Van Wanrooij: “Via de mc hebben we
als personeel invloed op de integrale
bedrijfsvoering. De mc is hartstikke
belangrijk om onder andere van ‘beneden’ naar ‘boven’ te ventileren. Bij ons
hoofd diensteenheid (HDE) kunnen wij
alles aandragen en hij informeert bij het
mc hoe zaken op de werkvloer gaan,
om zodoende de uitwerking van zijn
plannen ongefilterd terug te krijgen.
“
inmiddels is de mc een
begrip waar je niet meer
omheen kunt’
De medezeggenschap is ook om die
reden ontstaan van de HDE uit en niet
van ‘onderaf’. Inmiddels is de mc een
begrip waar je niet omheen kunt, en
het is tweerichtingsverkeer tussen de
werkvloer en de HDE.” Natuurlijk, de
ene mc werkt wat effectiever dan de
andere. “Alles staat of valt met hoe de
commandant erin staat. Onze commandant van het OTC-Log neemt het
zeer serieus.” “Waar het bij een mc vaak
aan schort, vertelt Van Wanrooij, “is de
kennis bij het zittend mc-personeel.” Het
kennisniveau ontbreekt nog weleens.
Gevolg is dat weinig mensen weten
waar ze nu wel of niets iets over te
zeggen hebben. We gaan niet alleen
over het werk-en leefklimaat, maar
zoals in het Besluit Medezeggenschap
Defensie (BMD) is beschreven, de hele
integrale bedrijfsvoering. Je moet weten
wat wel of niet mag. Neem de dienstroosters. Wij volgen cursussen over de
Arbeidstijdenwet om goed beslagen ten
ijs te komen. Je kunt niet alleen in de mc
zitten en vergaderen. Je moet je blijven
bekwamen” Niet alleen inhoudelijk, zoals
met de cursus over de Arbeidstijdenwet,
maar ook over zaken als het gebruik van
social media, over hoe het bestuurlijk bij
de AFMP in elkaar zit, Arbo-regelgeving,
maar ook een cursus krachtig argumenteren. Als ik iets doe, wil ik ‘t goed doen.”
Kameraadschap
Dit jaar werkt van Wanrooij alweer dertig
jaar bij Defensie. In 1984 kwam hij op bij
de rij-school in Venlo, in het kader van
de vervroegde dienstplicht. “Het sloot
mooi aan op het eind van mijn schoolopleiding. Ik heb als kind nooit soldaatje
gespeeld, maar toen ik via de dienstplicht met Defensie in aanraking was
gekomen, leek de Landmacht me wel
wat.” Na zijn dienstplichttijd in Duitsland
wilde hij de technische kant op, in 1985
volgde hij de Technisch Specialisten
Opleiding te Roermond en werd
geplaatst in Seedorf. In 1989 volgde de
toenmalige korporaal de onderofficiersopleiding op de KMS. “Eerder al had ik
ondervonden dat de kameraadschap
heel hecht was. Hierdoor heb ik ervoor
gekozen om bij Defensie te blijven,
maar ook omdat er goede opleidingsmogelijkheden waren en je een goede
loopbaan kon ontwikkelen. Zeker bij
de uitzendingen is het kameraadschap
ten voeten uit. Dan haal je alles uit jezelf
en je collega’s, om ervoor te zorgen
dat de voertuigen blijven rijden. “ Van
Wanrooij heeft geen 8 tot 5 mentaliteit.
Vandaar ook dat de sergeant-majoor in
2010 informeel de medezeggenschap
in stapte. Niet veel later koos hij bewust
voor het lidmaatschap van de AFMP.
“Vanwege de reorganisaties en alle
onrust en ellende die daarmee samenhingen, en ook omdat ik de ambitie had
om formeel in de medezeggenschap
te zitten. De AFMP is de enige bond
met een structuur van sectorhoofden,
kaderraadsleden, groepshoofden en
contactpersonen. Die structuur spreekt
mij erg aan, onder meer omdat hierdoor
stelselmatig geluiden van de werkvloer
doorklinken.”
Later werd hij formeel gekozen als mclid en twee jaar geleden maakte hij de
sprong naar kaderraadslid Landmacht.
“Hierdoor kan ik nu echt actief meedenken over bijvoorbeeld de toekomst van
de AFMP, arbeidsvoorwaarden en zware
dossiers als de AOW, de WUL en de pensioendiscussie. Daarnaast neem ik ook
individuele zaken aan; als iemand op de
werkvloer ergens een probleem mee
heeft, kan ik hem op het spoor zetten.“
Issues
De mc bij OTC-log, waar 376 man
werken, is aardig groot. De kwesties die
hier spelen gaan over de bedrijfsvoering
en de reorganisaties: hoe deze worden
ingezet, hoe ze verlopen en de evaluaties ervan. “Huidige issues bij OTC-log
zijn onder andere de bindingspremie
op het OTC-log, het jaarrooster 2015,
en het PICTURE-onderzoek naar de
werkbeleving, dat op verzoek van de mc
is uitgevoerd. Bij OTC-log zijn ook Vevainstructeurs actief, dit zijn militairen zoals
van Wanrooij. De scholieren die bij een
ROC een Veva opleiding volgen, doen
stage bij een hersteleenheid en het leerbedrijf. Natuurlijk is duidelijk onderscheiden wie verantwoordelijk is voor de
Veva en wie voor de reguliere militaire
monteurs. “Maar in de praktijk doen wij
met zijn allen alles. Soms moeten we
ergens anders inspringen. Het leuke
van dit werk vind ik het overdragen van
“
de wisselwerking tussen
mc en vakbond is echt
heel handig’
kennis en het werken met de scholieren,
en ze enthousiasmeren. Kortom, ze op
een hoger technisch maar ook militair
peil brengen.”
Super!
Wat Van Wanrooij vindt van de
combinatie van zijn vakbondswerk en
de inbreng voor de medezeggenschap?
“Super!” Zo stelde de HDE voor om
de evaluatie van een reorganisatie
met 1 jaar door te schuiven. Ik wist
alleen niet wat hierin de rol van het
mc was. Dat heb ik teruggekoppeld
met AFMP-sectorhoofd Elze Mulder,
die mij adviseerde over de wijze
waarop we dit als mc het beste konden
aanlopen. Met die kennis heb ik de
zaak toen bespreekbaar gemaakt. De
wisselwerking met de AFMP is dus echt
heel handig.” Los van alle vergaderingen
besteedt Van Wanrooij aan de mc
minstens twee uur per week. Natuurlijk
heeft hij wel een vrijstelling, maar
collegialiteit speelt ook een belangrijke
rol. “Het voelt soms niet goed om iets
met een bepaald issue te doen, omdat
een collega dan een stapje harder
moet lopen. De afspraak is, ik doe mijn
werk voor de bond tenzij het op onze
werkvloer echt niet uitkomt.”
Hoe dan ook, Van Wanrooij blijft zich
inzetten voor de mc en de AFMP.
“Zonder bond hadden we bijvoorbeeld
met de WUL dit jaar netto 4,7 procent
minder gehad, in plaats van de nu min
1,5 procent. Eerlijk gezegd vind ik wel dat
we als vakbond zulke successen te weinig uitventen waardoor je opmerkingen
krijgt als ‘wat kan of doet die bond nu
helemaal’. Dat doe ik als kaderraadslid
en mc-lid hier op de werkvloer wel overigens. En dat is nodig om draagkracht
voor mezelf te creëren, maar ook voor
de bond en de mc.”
oplinie
NOVEMBER 2014
23
veteranen
De Unifilreünie in
Soesterberg werd
druk bezocht.
Staat vecht
vonnis
Srebrenica aan
H De Nederlandse Staat gaat
het vonnis van de Haagse rechtbank aanvechten dat Nederland
aansprakelijk is voor de deportatie
van driehonderd mannen na de
val van Srebrenica in juli 1995.
De rechter bepaalde eerder dat
Nederland niet aansprakelijk kan
worden gesteld voor de dood
van achtduizend moslimmannen, maar wel voor de deportatie
van driehonderd mannen. Bij dat
laatste had Dutchbat volgens de
rechter serieus rekening moeten
houden met de mogelijkheid dat
deze mannen gedood konden
worden. De staat gaat dit vonnis
aanvechten omdat deze uitspraak volgens het ministerie van
Defensie ‘een precedent schept’
en daarmee een risico inhoudt
voor toekomstige missies van
Nederlandse militairen.
Eind september werd ook bekend
dat Dutchbatveteranen een
grootschalige databank zouden
willen waarin alles staat over de
gebeurtenissen rondom de val
van Srebrenica. De verklaringen
van sleutelfiguren zouden daarin
moeten worden opgenomen,
maar ook die van de militairen.
Zo hopen de veteranen een
completer beeld te krijgen van
wat er is gebeurd, welke opdrachten er gegeven werden en hoe
beslissingen werden genomen.
LvD
De gezelligheid
op het Malieveld wordt op
Veteranendag
door veteranen
ook in 2014
hoog gewaardeerd, blijkt uit
onderzoek.
24
oplinie
NOVEMBER 2014
Toch Nobelprijsmedaille
Unifillers?
H In Den Haag wordt overwogen om alsnog de Nobelprijsme-
Foto: Erik Kottier
Tekst Linde van Deth en Fred Lardenoye
daille uit te reiken aan Libanonveteranen. Inspecteur-Generaal
der Krijgsmacht (IGK), tevens Inspecteur der Veteranen, luitenantgeneraal Bart Hoitink schreef dit aan de UNIFIL-vereniging. In het
schrijven van de IGK staat: “Ik weet dat in Den Haag nog wordt
gesproken over de erkenning en waardering in het licht van de
Nobelprijs voor de Vrede en de wijze waarop daarmee in andere
landen wordt omgegaan.”
In 1988 werd de Nobelprijs voor de Vrede toegekend aan alle VNvredesmachten voor vredesmissies na 1956. In landen als Noorwegen en Denemarken hoort daar een medaille bij en Nederlandse
UNIFIL-veteranen ijveren al langer voor een tastbare herinnering
aan de Nobelprijs. Het nieuws over de medaille werd bekend
gemaakt op zaterdag 18 oktober in Soesterberg waar ruim tweeduizend Libanonveteranen naar toe waren gekomen voor een reünie.
LvD
Veteranen positief
over Veteranendag
»
De gezelligheid op het Malieveld, het defilé door
drukbezocht Den Haag en de plechtigheid in de
Ridderzaal: alles is goed in de smaak gevallen bij de
veteranen die aanwezig waren tijdens Veteranendag
2014. Dat blijkt uit het jaarlijkse evaluatieonderzoek
onder veteranenpashouders, dat onlangs bekend
is gemaakt. Het onderzoek is uitgevoerd door het
Veteraneninstituut op verzoek van het Nationaal
Comité Veteranendag. Zo’n 900 veteranenpashouders
konden hun mening geven via een vragenlijst. Deze
ging over de Nederlandse Veteranendag, de veteranendag in eigen regio en de media-aandacht omtrent
veteranendag. Over dit alles bleken de veteranen – net
als vorig jaar – dik tevreden. Aandachtspunt blijft wel
het betrekken van jonge veteranen. Vooral degenen
onder de 41 jaar bezoeken de veteranendagen minder
FL
dan oudere veteranen.
Foto: Birgit de Roij
Afghanistanveteraan krijgt
Willems Orde
H Zoals eerder uitlekte in de
Volkskrant komt er een ridder
Militaire Willems Orde (MWO)
bij. Afghanistanveteraan Gijs
Tuinman krijgt op 4 december
deze militaire onderscheiding
op het Binnenhof in Den Haag
uitgereikt door koning WillemAlexander. Tuinman ontvangt
de onderscheiding voor zijn
optreden in Afghanistan, met
name op 6 september 2009
bij de plaats Deh Rawod in de
Afghaanse provincie Uruzgan.
Op dit moment zijn er nog vier
ridders Militaire Willems Orde
in leven. Het gaat om de Britse
veteraan Kenneth Mayhew, de
Amerikaanse veteraan Edward
Fulmer en de Nederlandse
verzetsheld Cornelis van den
Hoek, die alle drie actief waren
in de Tweede Wereldoorlog en
Afghanistanveteraan Marco
Kroon die nog in actieve dienst
FL
is.
Landelijk Zorgsysteem Veteranen
‘Partners meer betrekken
bij behandeling’
Veteranen zijn over het algemeen tevreden over het in 2007
gestarte Landelijk Zorgsysteem Veteranen (LZV). Wel is er bij een
minderheid kritiek op de wachttijden en de reistijden. Ook verwachten
veteranen meer aandacht voor de partners. Dat blijkt uit een
klanttevredenheidsonderzoek van het Trimbos Instituut.
»
Het onderzoek werd uitgevoerd in
opdracht van de Raad voor civielmilitaire Zorg en Onderzoek (RZO), dat
sinds juni geleid wordt door voormalig
minister van Buitenlandse Zaken Uri
Rosenthal. Voor het onderzoek werden
alle veteranen benaderd die in de tien bij
het LZV aangesloten civiele- en militaire
zorginstellingen behandeld worden.
De response daarvan is ongeveer 35
procent. Voor het onderzoek is een
zogeheten Consumer Quality Index
gebruikt die na een pilot is aangepast
aan de specifieke veteranenzorg en
daarom ook wordt afgekort met CQIv..
Thuisfront
De veteranen in het onderzoek oordelen over het algemeen positief tot
zeer positief over de behandelaars. Het
begrip voor de missie en de ervaringen
die zij tonen, scoort hoog bij veteranen. Overigens blijken lang niet alle
veteranen in een militaire zorginstelling
behandeld te worden, in de (gespecialiseerde) tweede lijn behandeling geldt
dat slechts voor een kleine minderheid.
Vergeleken met onderzoek onder burgers in de (geestelijke) gezondheidszorg,
blijkt dat veteranen positiever oordelen
over de bejegening door behandelaars
en begeleiders.
Hoewel er ook vanuit de politiek altijd
wordt gehamerd op het belang van
het thuisfront, blijkt uit dit onderzoek
dat partners weinig bij de behandeling en begeleiding worden betrokken.
Veteranen van alle instellingen geven
aan dat zij daar niet tevreden over
zijn hierover en geven gemiddeld een
onvoldoende als rapportcijfer. Een op de
vijf veteranen beoordeeld dit zelf met
het laagste rapportcijfer.
Bereikbaarheid
Al eerder waarschuwde de RZO er al
voor dat de afname van het aantal aan
de LZV deelnemende zorginstellingen
De voorzitter van
het LZV, kolonel-arts
Berend Berendsen,
in gesprek met een
veteraan tijdens
Veteranendag op
het Malieveld.
Foto: Jos Morren
de toegankelijkheid en bereikbaarheid
van de zorg voor veteranen negatief
zou kunnen beïnvloeden. Uit dit klanttevredenheidsonderzoek blijkt dat
het voor de helft van de veteranen
problemen geeft om de juiste zorg te
krijgen, veelal vanwege het reizen en de
reisafstanden. En dat ondanks diverse
mogelijkheden die Defensie biedt op het
gebied van vervoer, Voor een kwart is
dit zelfs een groot probleem.
Een ander kritiekpunt dat bekend voorkomt is de klacht dat veteranen telkens
weer opnieuw hun verhaal moeten
vertellen. Uit het onderzoek blijkt dat
bij veteranen die te maken krijgen met
een wisseling van de behandelaar
dat vaak het geval is. Soms maakt het
deel uit van de behandelmethode,
maar dat wordt blijkbaar onvoldoende
gecommuniceerd.
De LZV stelt dat de meeste problemen
die in het onderzoek worden benoemd
bekend zijn en dat er al maatregelen
getroffen zijn om ze op te lossen. Het
LZV kan het speciaal voor deze doelgroep ontwikkelde klanttevredenheidsonderzoek gebruiken om de zorg van
de civiele en militaire (geestelijke) zorginstellingen voor veteranen te blijven
monitoren en - zo nodig - aan te passen.
LZV-voorzitter kolonel-arts Berend
FL
Berendsen is daar blij mee.
oplinie
NOVEMBER 2014
25
UITZENDCERTIFICAAT AFMP
Zeker op uitzending
U bent lid van de AFMP en wordt uitgezonden?
Vraag uw uitzendcertificaat aan. Hiermee heeft u gratis de
volgende dekking voor de duur van uw uitzending:
•
•
•
€ 2.500 bij overlijden als gevolg van een ongeval;
€ 5.000 bij algeheel blijvende invaliditeit als gevolg van
een ongeval;
In geval van gedeeltelijke blijvende invaliditeit door een
ongeval een evenredig percentage van € 5.000.
Waar vraagt u uw certificaat aan?
• Surf naar www.afmp.nl en klik op Uitzend- certificaat;
• Mail naar [email protected] o.v.v. Ik word uitgezonden. Geef
hierin uw persoonsgegevens, naam uitzending, vertrek- en
terugkeerdatum van uw uitzending;
• Bel met 040 20 73 100 (kies 4).
Ook voor plaatsing in de West, mits korter dan een jaar, kunt u
het uitzendcertificaat aanvragen!
DFD stuurt u het bewijs van dekking en zal u verder informeren.
Foto: AVDD
110225 Advertentie (halve pagina) AFMP Uitzendcertificaat ACE.indd 1
Ook voor onafhankelijk hypotheekadvies
kunt u bij ons terecht! Jazeker!
30-1-2013 13:45:21
DFD is al 20 jaar de specialist op het gebied van verzekeringen voor (ex) militairen en hun
gezinsleden. Om u nog beter van dienst te zijn, werkt DFD samen met De Hypotheker, de grootste
onafhankelijke hypotheekadviesketen van Nederland met zo’n 160 vestigingen. De Hypotheker
adviseerde inmiddels één miljoen Nederlanders succesvol bij de grootste en leukste aankoop
van hun leven: hun huis.
Onze samenwerking biedt u zorgeloos woongenot en voordeel door:
• De expertise en zorg van twee specialisten;
• Ook hypotheken aan te bieden voor militairen met een FPS fase-1 of fase-2 contract;
• Echt onafhankelijk en persoonlijk advies;
• Maximale zekerheid, ook voor de toekomst;
• Duidelijkheid en transparantie, u weet hoeveel en waarvoor u betaalt;
• De optimale hypotheek met de scherpste tarieven;
• Gezamenlijk alles voor u te regelen.
Interesse in onze gezamenlijke dienstverlening op het gebied van hypotheekadvies?
Bezoek onze site www.dfd.nl of bel met (040) 20 73 100.
Uw hypotheek onze zorg!
26
oplinie
NOVEMBER 2014
Verzekeren • Hypotheken • Sparen
Tel: (040) 20 73 100 • E-mail: [email protected] • www.dfd.nl
column
gastcolumn
Funnymrs.com
Waar is papa nou?
»
In de tijd voor de uitzending
probeer je je kinderen zo
goed mogelijk voor te bereiden
op de tijd zonder hun papa. Bij
een kind van 8 jaar is dat een stuk
makkelijker dan bij een peuter van
nog geen 2 jaar. Op de dag dat we
papa naar vliegveld Eindhoven
brengen, staat de grote meid na het
uitzwaaien nog een tijdje huilend
aan de deur van de vertrekhal. Haar
broertje daarentegen blijft vrolijk
rondjes rijden op de tractor.
De volgende ochtend is papa er
niet en ook ’s avonds is er geen
papa die een slaapliedje zingt.
Steeds vaker hoor je overdag ‘Waar
is papa nou?’ en dan antwoord ik:
‘Papa is werken’ en ‘Papa is in een
vliegtuig’. Als papa dan de eerste
keer via Skype belt kijkt de kleine
man vrolijk lachend naar het beeldscherm. Een moment later kijkt hij
zoekend achter de tablet. Geen
papa. Teleurgesteld loopt hij weg.
Naast mijn bed staat een foto van
papa in zijn desert uniform. Iedere
morgen als de kleine held naast
me ligt vraagt hij: ‘Papa kijken?’.
Hij neemt papa’s foto in handen en
kijkt naar de grote helikopter die
op de achtergrond staat. ‘Papa helikopter!’ zegt hij dan lachend.
Een week voordat papa weer thuis
is, rijden we langs een politieagent
in uniform. De kleine man zegt:
‘Papa politie’. Nee, zeg ik, ‘Papa
werkt met vliegtuigen’. ‘Papa weg!’,
is daarop zijn antwoord. Even later
ziet hij een buurman met donker
haar en weer roept hij: ‘Papa!’ ‘Nee,
ook dat is niet jouw papa, maar de
papa van ons buurmeisje!’, zeg ik.
Als papa dan eindelijk weer thuis is
laat de kleine held zijn papa eerst
even niet meer los.
Nu nog, 4 maanden na thuiskomst
vraagt hij nog steeds iedere ochtend: ‘Waar is papa?’, maar inmiddels is hij tevreden als ik zeg dat
papa allen maar even is werken. Als
papa binnenkort vertrekt voor een
lange oefening zal de kleine held
weer even op zoek gaan naar zijn
papa, maar gelukkig is het maar
voor even.
WakkerWerk
H FNV heeft samen met zorgverzekeraar
Menzis een app gemaakt, die gerelateerd is aan
de site allesoveronregelmatigwerk.nl. De app is
ontwikkeld voor diverse sectoren. Via een op
Memory gebaseerd spel kan de gebruiker testen
hoe wakker hij nog is. Eigenlijk is dit spelletje
bedoeld om de gebruiker na te laten denken
over hoe hij zichzelf het beste door de onregelmatige diensten heen slaat. Functioneler zijn de
tips over Vitaliteit, Veiligheid, Slapen, Eten en
Bewegen. Veel van deze tips sluiten aan bij de
artikelen die verschenen in eerdere OpLinies.
Op de site allesoveronregelmatigwerk.nl vind
je nog veel meer informatie om je te helpen fit te
blijven of nog fitter te worden, ondanks je onregelmatige diensten.
De bankzitter
Wethouder
Hekking
»
Waar ik het eerst aan moet denken
als ik onze Minister van Defensie op
TV in actie zie? Wanneer onze Minister van
Buitenlandse Zaken voor de camera zijn
verhaal doet? Als het gaat om ja of nee meedoen aan de strijd tegen de IS- moordenaarsbende in Syrië? Dan zie ik meisje Hennis alle
moeite doen om langs Timmermans heen
ook - asjeblieft - een beetje aandacht te krijgen.
Wethouder Hekking!
Uniform. Is het nou ja of nee een opdracht
om per openbaar vervoer niet in uniform
te reizen? Zo heeft elk tijdsgewricht wel zijn
probleem. Alleen: ik herinner me uit een ver
verleden dat ik - reizende met trein en bus - mij
ook liever niet in uniform in deze vervoermiddelen vertoonde. Maar toen was de reden
een heel andere. Je werd uitgemaakt voor
beroepsmoordenaar. Door mede-Nederlanders. Dat waren de tijden van love and peace.
Ik denk zelf dat geen commandant het nu in
zijn hersens moet halen om zijn mensen te
verbieden in uniform te reizen.
Chroom-6. Hoe is het mogelijk dat blijkbaar
al zo’n vijftien jaar of langer bekend was dat
in verf en oplosmiddelen - door Defensie
gebruikt - het giftige bestanddeel chroom-6
was verwerkt? Dat is toch gewoon kwade
trouw? We kennen zo langzamerhand wel de
verantwoordings- en registratiemethoden die
op werkplaatsniveau werden gehanteerd om
de onderhoudsmiddelen te verantwoorden.
Na alle reorganisaties, opheffingen en reducties twijfel ik er niet aan: geen snippertje papier
terug te vinden. Zoek het zelf maar uit.
Libanon. Het betere staaltje humor. Minister
Hennis (Defensie, ja die, je weet wel) vertelde
op tv in een hoorzitting dat onze F-16 vliegmachines ergens in Libanon gestationeerd werden, of al waren. Maar omdat die stalling en de
locatie geheim waren, adviseerde ze om deze
informatie maar gauw weer te vergeten en er
niet verder over te spreken. Confidentieel, je
weet toch?
oplinie
NOVEMBER 2014
27
Advertorial
Wat verandert er in 2015
In 2015 gaat er met de zorgverzekeringen weer wat veranderen. Heeft u
een verzekering lopen bij Zorgzaam, dan kunt u hier lezen waar u rekening
mee kunt houden. Ook leest u meer over de praktische en financiële
voordelen van een verzekering bij Zorgzaam.
Gaat de basispremie omhoog
per 1-1-2015?
Als gekeken wordt naar de miljoenennota is het bijna niet uit te sluiten dat zich
een lichte premiestijging zal voordoen.
Zorgzaam is op dit moment in onderhandeling om de prijs voor de basisverzekering zo laag mogelijk te houden.
Wat zijn de belangrijkste veranderingen in de polisvoorwaarden van Zorgzaam?
Vorig jaar bleef de basis aardig intact
maar werd er geschrapt in de aanvullende pakketten. Zorgzaam heeft voor
2015 de aanvullende verzekeringen met
enkele aanvullingen meer met elkaar in
lijn gebracht. Zorgzaam doet dit binnen
de huidige prijs en zet hiertoe de eigen
financiële middelen in.
Welke zorg gaat per 1-1-2015
naar de gemeente en wat komt
in het in het basispakket?
Zorgzaam besteedt aan deze wijzigingen op de vernieuwde website onder
‘nieuws’ uitgebreid aandacht. Ook de
verzekeringsvoorwaarden van de
basisverzekering ondergaan op dit
gebied een uitbreiding. Dit betekent (zie
ook de vorige vraag) iets voor de prijs.
Zorgzaam speelt hierin geen actieve
rol, behalve dat zij haar verzekerden zo
28
oplinie
NOVEMBER 2014
goed mogelijk informeert en op weg
helpt naar de juiste instanties.
Volgend jaar is er ‘mijn
Zorgzaam’. Kun je daar dan
declaraties inzien?
Zorgzaam komt in februari 2015 met
‘mijn Zorgzaam’. Dan kan iedere verzekerde inloggen met zijn DigiD en alle
declaraties indienen en volgen. Voor
u als de verzekerde een extra middel
om de declaratieafhandeling te volgen
en te zien wat zorgverleners feitelijk
declareren.
Welke financiële voordelen
heb je bij een verzekering van
Zorgzaam?
Op de premie basisverzekering krijgt
u de maximale korting van 10% die
Zorgzaam kan bedingen. Verder geeft
Zorgzaam elk jaar de eventuele gemaakte winst weer terug aan haar verzekerden in de vorm van premieverzachting.
Welke praktische voordelen
heb je bij een verzekering van
Zorgzaam?
Behalve goede verzekeringsvoorwaarden merkt u dat de declaratieafhandeling goed verloopt. Zorgzaam
heeft voor eventuele vragen een eigen
helpdesk. De verzekerde krijgt aanzien-
lijke pakketkortingen op Univé verzekeringen en ledenvoordelen. Zorgzaam
heeft een eigen bureau, samen met
het bestuur worden de afspraken
bewaakt. Zorgzaam is bekend met de
specifieke taken en kenmerken van de
defensiemedewerkers.
Wat merk je als verzekerde
van de samenwerking tussen
Zorgzaam en SZVK?
Zorgzaam en SZVK zijn los van elkaar
staande organisaties. De bestuursleden
werken nauw samen om de belangen
van de wederzijdse doelgroepen zoveel
mogelijk op elkaar af te stemmen en te
behartigen. De actieve militairen merken
dit door een soepele overgang (automatisch overzetten) naar Zorgzaam bij
het verlaten van de dienst, waar zij 30
dagen bedenktijd krijgen om eventueel
een andere verzekeraar te kiezen. Men
is dus nooit onverzekerd. Zorgzaam is
hierin uniek en accepteert elke uitstromende militair zonder medische selectie
op de aanvullende verzekeringen.
»
Zorgzaam
is een privaatrechtelijke
stichting zonder
winstoogmerk,
opgericht door
de Centrales
van Overheidspersoneel, de
vakbonden voor
defensiepersoneel. Het doel van
Zorgzaam is het
afsluiten van een
collectieve ziektekostenverzekering tegen een
zo aantrekkelijk
mogelijke premie.
Zorgzaam richt
zich op iedereen
die een arbeidsrelatie heeft of
heeft gehad met
het ministerie
van Defensie. Ook
gezinsleden kunnen meedoen.
verenigingsnieuws
In Memoriam
Aat Boender
H Van de energieke en vitale Bourgondische
Aat Boender, een leven lang als vrijwilliger actief
in de militaire vakbond AFMP en in diens voorganger Ons Belang, was het overlijden op donderdag 23 oktober 2014 toch nog onverwacht.
Ondanks zijn gestaag verslechterende gezondheid en het verlies aan kwaliteit van leven gedurende de laatste maanden bleef Aat optimistisch
tot op het laatst. Uit de contacten die collega’s
zowel fysiek als langs elektronische weg met
hem hadden bleek af en toe tot zijn eigen verbazing dat hij er ‘nog steeds was’. Desondanks was
zijn ziekte niet meer te overwinnen en kwam het
einde barmhartig snel.
Aat Boender, geboren op 1 september 1943,
was een mensen-mens in hart en nieren. Hij
begon zijn militaire loopbaan bij de Koninklijke
Marechaussee maar stapte al snel over naar de
Koninklijke Luchtmacht. Daar voltrok zich zijn
gehele verdere loopbaan als Hoofd Luchtmachtbewaking/Pelotonscommandant Vliegbasis
Volkel. Aldaar beëindigde hij ook zijn actieve
militaire loopbaan als Adjudant Onderofficier.
Ondanks de onregelmatige diensten vanwege
zijn werk zag Aat kans om tientallen jaren als vrijwilliger zijn vakbond te dienen. In vele gedaanten. Vooral geprezen om zijn pionierswerk:
de Post-Actieven binnen de AFMP de plaats te
geven waarop zij recht hadden. Vanwege onder
meer die activiteiten werd Aat op 29 mei 2008
beloond met het Erelidmaatschap van de AFMP.
Wij blijven ons Aat herinneren als een waardevol
mens. Wij wensen zijn partner Ada en familie
sterkte in deze moeilijke tijd. Dat hij moge rusten
in vrede.
Overleden
Dhr. A.P. van de Vliet
Kennedylaan 9
4641 CC Ossendrecht
13 juli 2014 (76)
Dhr. G. van Velsen
Boulevard 1945 380 - 65
7511 AL Enschede
21 september 2014 (74)
Dhr. E.J.H. Smitshuysen
Jekerschans 34
6212 GJ Maastricht
7 augustus 2014 (100)
Dhr. C.U. van Dalfsen
Salland 54
9405 GN Assen
23 september 2014 (67)
Dhr. A.G. van der Neut
Einsteinlaan 9
7316 GA Apeldoorn
31 augustus 2014 (96)
Dhr. B. van ‘t Hoff
Wilhelminaplein 34
5121 ET Rijen
25 september 2014 (81)
Dhr. H. Kruse Koster
Burggarten 41
26849 Filsum
8 september 2014 (77)
Dhr. B.N. Vreenegoor
Riemsoord 84
8426 EC Appelscha
4 oktober 2014 (81)
Dhr. J.P.C. van de
Bogaard
Kievitstraat 10
3853 VL Ermelo
9 oktober 2014 (71)
Dhr. D. van Laar
Washingtondreef 45
3564 KB Utrecht
15 oktober 2014 (85)
Dhr. P.A. Konings
Batelaar 66
4907 KK Oosterhout
25 augustus 2014 (90)
Afscheid Gerard Dillerop
»
Gedurende bijna 50 jaren heeft Gerard Dillerop zich
ingezet voor de vereniging. Eerst als vrijwilliger, daarna professioneel als sectorhoofd Post Actieven. Als vrijwilliger heeft hij zich jarenlang verdienstelijk gemaakt als verbindende schakel tussen de leden en het Algemeen Bestuur.
Daarnaast was hij actief binnen de Belastingservice.
Op 1 oktober jl. heeft Gerard, op de leeftijd van 67 jaar, zijn
functie als sectorhoofd neergelegd. Een functie die hij bijna 11
jaar heeft bekleed. Een periode waarin hij de brede kennis en ervaring die hij heeft
opgedaan, ruimhartig gedeeld heeft met de leden van de vereniging.
Namens het Algemeen Bestuur en namens de sector PA en de regio Noord-Oost én
namens alle leden die Gerard in al die jaren ondersteund heeft willen wij Gerard
dankzeggen voor zijn inzet en al het werk dat hij voor de vereniging heeft gedaan.
Wij wensen hem en zijn gezin alle goeds toe.
PA-bijeenkomsten
datum
plaats
PA-groep
13 nov 14
Den Helder
Noord-Holland-Noord 14.00 u
aanvang locatie
18 nov 14
Appingedam
de MOOC
adres
tel.nummer
Spoorstraat 56
0223-612896Peter Verwoerd
sectorhoofd PA
Groningen
14.00 u
ASWA gebouw
Klauckelaan 16
0596-623315Peter Verwoerd
20 nov 14 Zeven-Brauel
Seedorf
11.00 u
Gasthof ‘Zur Linde’
Wallweg 2
04281-3913Peter Verwoerd
20 nov 14Ede
Veluwe
14.00 u
Café Vink
Schaapsweg 8
0318-611576
Bert Weeren
21 nov 14
Apeldoorn
13.30 u
Wijkontmoetingscentr. ‘De Stolp’
Violierenplein 101
055-5414442
Bert Weeren
26 nov 14 Amersfoort
Eemland en Doorn
13.30 u
Restaurant ‘De Amershof’
Snouckaertlaan 11
033-4613524Peter Verwoerd
27 nov 14Emmen
Emmen
14.00 u
Wijkcentrum ‘t Brinkenhoes’
Mantingerbrink 140
0591-610201Peter Verwoerd
Apeldoorn
oplinie
NOVEMBER 2014
29
30
oplinie
NOVEMBER 2014
oplinie
NOVEMBER 2014
31
computerhoek
Tekst wim van den burg
Slimme
afspeelkameraad
»
Online foto’s
bewerken
H Sumo Paint is een gratis online
beeldbewerker met vele mogelijkheden. Zo kun je met filters en (net als
bijvoorbeeld in Photoshop) zelfs met
lagen werken. Ook laag-transparantie
en laag-effect en worden ondersteund. Er zijn niet alleen veel mogelijkheden om foto’s te bewerken
maar ook om zelf te tekenen. Het
is een volwaardige beeldbewerker.
Let op, voorwaarde is wel dat je een
goede internetverbinding hebt.
Sumo Paint past in de trend dat
steeds meer software wordt
aangeboden die vanuit de browser
werkt. Handig, want zo ben je niet
afhankelijk van een besturingssysteem. En uitvoeren van updates
blijft je bespaard. Je registreert je
bij Sumo Paint en je kunt aan de
slag. Het online-programma is in het
Nederlands te gebruiken; misschien
niet heel noodzakelijk bij fotobewerking, maar wel zo gemakkelijk. Het is
ook mogelijk om Sumo als programma te downloaden zodat je het los
van de browser en los van internet
kunt gebruiken. Hiervoor moet je je
account echter wel upgraden naar
Sumo Pro dat 4 dollar per maand
kost.
Wil je aan de slag, ga dan naar sumopaint.com
Met SMPlayer heb je vele mogelijkheden voor het afspelen van audio
en video. Het is een uitgebreidere versie
van de populaire MPlayer. SMPlayer heeft
er vele functies aan toegevoegd waardoor
het enorm is verbeterd, maar toch is het
helemaal gratis gebleven. Een belangrijke
verbetering is de mogelijkheid om een
video te bekijken vanaf het punt waar je
gebleven bent. Stel je kijkt een film, maar
halverwege moet je stoppen. Als je dan
een andere dag verder wilt kijken begint
de film vanaf dat punt weer te spelen. Ook
andere instellingen zoals het geluidsvolume en de ondertiteling worden gewoon
weer opgepakt waar je gebleven was.
En zo zijn er nog veel meer verbeteringen en uitbreidingen. Je kunt via het
muiswiel vooruit en achteruit spoelen,
ondertitels, helderheid, contrast en
kleurverzadiging aanpassen, versneld
of in slow motion afspelen, en playfilters
gebruiken. Ook is er een karaoke-functie
(die zang weg filtert), en nog veel meer.
Met SMPlayer kun je videobestanden
en audiobestanden afspelen maar ook
Dvd’s en Video-Cd’s. Het programma
werkt onder Windows en Linux.
Downloaden: http://smplayer.sourceforge.net
32
oplinie
NOVEMBER 2014
Ongewenste
reclame
voorkomen
H Het nadeel van gratis software
is dat deze vaak allerlei toolbars
en andere reclame-software willen
mee-installeren. Het programma
Unchecky (zelf ook gratis software)
voorkomt dit. Veel gratis software
wordt indirect betaald door aanbieders van programma’s die reclame
maken in je browser. De uitgevers
van gratis software leveren deze
programma’s mee en verdienen
zo geld. Gebruikers zitten echter
meestal niet te wachten op deze
programma’s die extra banners en
toolbars in de browsers plaatsen of
die de startpagina van je browser
veranderen.
Gelukkig zijn de meeste uitgevers
wel zo eerlijk om je als gebruiker
de mogelijkheid te geven de installatie van deze extra software uit
te vinken. Helaas wordt dit uitvinken – vooral door minder ervaren
computergebruikers - wel eens
vergeten. En dan zijn er nog de
minder nette softwaremakers die
de reclamesoftware ongevraagd
laten mee-installeren.
Het programma Unchecky voorkomt deze ongewenste installaties.
Het zorgt er bijvoorbeeld voor dat
alle vinkjes voor extra te installeren software worden uitgezet,
zodat je niet onbedoeld - door te
snel te klikken - een overbodig programma installeert. Ook voorkomt
Unchecky ongevraagde wijzigingen aan de browserinstellingen
en geeft een extra waarschuwing
als zo’n programma zich toch wil
installeren: ‘You are about to install
a potentially unwanted program.’
Downloaden: http://unchecky.com
puzzel
door PiPuzzels
Filippine
oplossing
Gelijke cijfers zijn gelijke letters
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
De vijfde maand
Sterrenbeeld Sagittarius
Scheikundig element Zn
Lichaamsdeel
De grasmaand
Een van de hoofdzonden
Sterrenbeeld dat komt na Tweelingen
Hoofdstad van Nepal
Scheikundig element Na
Een van de hoofdzonden
Lichaamsdeel
Hoofdstad van Libanon
M Lichaamsdeel
N Een van de hoofdzonden
O Lichaamsdeel
P Hoofdstad van Iran
Q De negende maand
R Scheikundig element S
S Een van de hoofdzonden
T Sterrenbeeld dat komt voor Maagd
U Scheikundig element Es
V De zomermaand
W Hoofdstad van Madagaskar
X Sterrenbeeld Aries
Boncadeau!
Stuur uw oplossing van de puzzel vóór 24.11.2014 naar:
Redactie Oplinie, Postbus 157, 3440 AD Woerden
of stuur een e-mail naar: [email protected]
Vergeet niet uw adres te vermelden, want onder de
juiste inzendingen verloten wij een Boncadeau t.w.v.
25 euro! Uit de oplossingen van de puzzel uit het vorige
nummer trokken wij A.M.H. Obers uit Wijlre.
oplinie
NOVEMBER 2014
33
contactpagina
Algemene adresgegevens
bezoekadres Steinhagenseweg 2-C
3446 GP Woerden
postadres
Postbus 157, 3440 AD Woerden
telefoon
0348 – 487 050
fax
0348 – 707 411
e-mail
[email protected]
internet
www.afmp.nl
rekeningnr NL72INGB0001933098
geopend
maandag t/m vrijdag
van 8.30 tot 17.00 uur
Sectorhoofden
Colofon
Landmacht
Elze Mulder
mobiel
06 – 53 51 00 73
e-mail
[email protected]
Afdeling Individuele
Belangenbehartiging (IB)
telefoon
fax
e-mail
0348 – 707 433
0348 – 487 056
[email protected]
Ledenadministratie
telefoon
e-mail
0348 – 707 432
[email protected]
Opzegging van het lidmaatschap kan geschieden
door middel van een brief gericht aan AFMP/FNV,
t.a.v. Ledenadministratie, Postbus 157, 3440 AD
Woerden, of per e-mail: [email protected]. Houd rekening
met de opzegtermijn van 2 volle kalendermaanden.
Voorbeeld: u zegt 15 januari op, het lidmaatschap
wordt dan beëindigd per 1 april.
Adreswijzigingen kunnen door­gegeven worden
via onze website www.afmp.nl of gezonden aan:
AFMP/FNV
t.a.v. Ledenadministratie
Postbus 157
3440 AD Woerden
Bureau Ledenservice *
telefoon
e-mail
Kantoor Den Helder
Wiebe Herweijer van de afdeling Individuele
Belangenbehartiging bemant het kantoor.
adres
Kerkgracht 3, 1782 GJ Den Helder
telefoon
0223 – 693 522
fax
0223 – 693 515 (b.g.g. 0348 – 487 050)
Sluitingsdatum kopij
Oplinie 8 – 2014 sluit op 24.11.2014 en verschijnt
18.12.2014
oplinie
NOVEMBER 2014
Rien Klaassen, Lizet Wolters
mobiel
06 - 23 89 55 07
e-mail
[email protected]
[email protected]
Luchtmacht
Ron Segers
mobiel
06 – 53 52 60 83
e-mail
[email protected]
aangesloten bij
• Algemene Centrale van
Overheidspersoneel (ACOP)
• Federatie Nederlandse
Vakbeweging (FNV)
• EUROMIL (Europese
organisatie van militaire
belangenverenigingen)
redactie
Alex Groothedde, Dick
Harte, Fred Lardenoye, Jos
van Nieuwenhuizen, René
Schilperoort, Anne-Marie Snels,
Skip Springer
redactieadres
Postbus 157
3440 AD Woerden
telefoon
0348 707 434
e-mail
[email protected]
ontwerp & vormgeving
MW grafisch ontwerpers
Postactief regio West en Noord
Peter Verwoerd
mobiel
06 – 53 52 60 84
e-mail
[email protected]
0348 – 487 058
[email protected]
* Voor het doorgeven van ambtsjubilea,
leeftijdontslag, opname in ziekenhuis,
uitzendingen etc. Ook voor vragen over het
lidmaatschap, ledenbenefits en verzekeringen.
34
Marine
Uitgave van FNV Veiligheid
onder verantwoordelijkheid
van de Algemene Federatie
van Militair Personeel
Postactief regio Zuid en Oost
Bert Weeren
mobiel
06 – 53 52 60 79
e-mail
[email protected]
De inhoud van Oplinie valt onder
de verantwoordelijkheid van het
AFMP/FNV Algemeen Bestuur,
behoudens artikelen op naam en
de inhoud van de opgenomen
advertenties.
De redactie behoudt zich het recht
voor om ingezonden artikelen te
weigeren of te redigeren. Niets
uit deze uitgave mag worden
over­genomen zonder vooraf­gaan­
de toestemming van de redactie.
oplage
20.700
internet
www.afmp.nl
email
[email protected]
druk
Senefelder Misset
Pensioen
Tekst: Johan de Rooij
Tekeningen: Erwin Suvaal
oplinie
NOVEMBER 2014
35
Ook voor onafhankelijk
hypotheekadvies kunt u
bij ons terecht!
Jazeker!
DFD is al 20 jaar de specialist op het gebied van verzekeringen voor (ex-) militairen en hun
gezinsleden. Om u nog beter van dienst te zijn, werkt DFD samen met De Hypotheker, de
grootste onafhankelijke hypotheekadviesketen van Nederland met zo’n 160 vestigingen. De
Hypotheker adviseerde inmiddels één miljoen Nederlanders succesvol bij de grootste en
leukste aankoop van hun leven: hun huis.
Onze samenwerking biedt u zorgeloos woongenot en voordeel door:
De expertise en zorg van twee specialisten;
Ook hypotheken aan te bieden voor militairen met een FPS fase-1 of -2 contract;
Echt onafhankelijk en persoonlijk advies;
Maximale zekerheid, ook voor de toekomst;
Duidelijkheid en transparantie, u weet hoeveel en waarvoor u betaalt;
De optimale hypotheek met de scherpste tarieven;
Gezamenlijk alles voor u te regelen.
Interesse in onze gezamenlijke dienstverlening op het gebied van hypotheekadvies?
Bezoek onze site www.dfd.nl of bel met (040) 20 73 100.
Uw hypotheek onze zorg!
36
Verzekeren • Hypotheken • Sparen
Tel: (040) 20 73 100 • E-mail: [email protected] • www.dfd.nl
oplinie
NOVEMBER 2014