Transcript test nuvinci-bt1 - Bike and trekking

T
E
S
T
N
Tr
TEKS
FOTO
Twe
idee
lood
is du
kilo
N36
test
De w
geni
trapl
altijd
vanw
Vario
De A
keld
de b
(zie
als b
Bote
We h
de v
voor
verg
haalt
een
NuV
moe
met
hellin
draa
zich
NuV
over
wan
op d
op h
krac
Ken
de li
het b
En g
vold
Lich
Een
het o
sme
met
eenm
ware
Maa
we d
voél
Con
De v
zwaa
aand
de b
een
de fi
verz
32 BIKE & TREKKING
test nuvinci-bt1 2
28-02-2011 22:39:43
NuVinci N360
Traploos schakelen
TEKST: ARJAN KRUIK
FOTO’S: ARTHUR WIEFFERING
Twee jaar geleden reed B&t al met de traploze versnellingsnaaf van NuVinci. Goed
idee, matige uitvoering, vonden we toen. De naaf woog een ton en schakelen ging
loodzwaar. Daar heeft NuVinci iets aan gedaan. De nieuwe N360 versnellingsnaaf
is duidelijk kleiner en 30% lichter dan de vorige uitvoering. Met bijna tweeënhalve
kilo nog steeds geen lichtgewicht, maar het traploze schakelen dat de NuVinci
N360 biedt is ook wat waard. Althans, dat is onze conclusie na een flink aantal
testkilometers op een Batavus Venturo met NuVinci.
De wat oudere lezers kennen ongetwijfeld de Daf personenauto’s nog wel, met hun
geniale Variomatic transmissie. De crux van die versnellingsbak: het schakelen ging geheel
traploos. Varieert bij normale auto’s het toerental van de motor, een Dafje draaide eigenlijk
altijd zo’n drieduizend toeren. Op papier is zo’n continu variabele transmissie (CVT)
vanwege dat constante toerental efficiënter dan een normale versnellingsbak, maar bij de
Variomatic deed de interne weerstand van het systeem dat voordeel weer teniet.
De Amerikaanse firma Fallbrook Technologies heeft met de NuVinci N360 een CVT ontwikkeld voor toepassing op fietsen. Niet met rubber riemen en conische aandrijfwielen zoals bij
de beroemde (en beruchte) Dafjes, maar met twee aandrijfplaten en een serie stalen kogels
(zie kader ‘Hoe werkt het?’) in een naaf. De techniek is anders, maar het effect is hetzelfde
als bij de Variomatic van DAF en alle andere CVT’s: het schakelen gaat geheel traploos!
Boterzacht schakelen
We hebben een aantal weken rondgereden met een Batavus Venturo trekkingbike (zie ook
de volgende pagina) voorzien van een NuVinci N360 versnellingsnaaf. De naam bevat niet
voor niets het getal ‘360’. Die waarde slaat op het bereik dat de NuVinci heeft: 360%. Ter
vergelijking: de nieuwe Alfine 11 naaf heeft een bereik van ruim 400%, een Rohloff naaf
haalt 540% en een derailleursysteem ruim 600%. Oftewel: de zwaarste versnelling is bij
een derailleursysteem ruim zes keer zo zwaar als de lichtste versnelling. Een utopie voor de
NuVinci. Wie de bergen in wil, zal dat dus met een Rohloff naaf of een derailleursysteem
moeten doen, want bij de NuVinci kom je lichte versnellingen te kort. Jammer, want als we
met de NuVinci gaan rijden, lijkt het systeem als geschapen voor het berijden van steile
hellingen. Althans, als het op het schakelen aankomt. Het systeem wordt bediend met een
draaischakelaar op het stuur. En zelfs met volle kracht op de pedalen laten de versnellingen
zich boterzacht en geluidloos wisselen! Een bizarre ervaring. Maar dat is het fietsen met de
NuVinci sowieso. Want het is eigenlijk geen schakelen, wat je doet. Schakelen, dat gaat
over verschillende stapjes die je moet kiezen. En stapjes heeft de NuVinci N360 dus niet,
want alle verzetten zijn traploos. Het komt er in de praktijk op neer, dat je bij te veel druk
op de bovenbenen – lees: tegenwind, een helling – een klein beetje aan de draaischakelaar
op het stuur draait, totdat de kracht die je moet leveren weer in verhouding is tot de
kracht die je wil of kan leveren. Simpeler kan niet. En het mooie is: je zit nooit verkeerd!
Ken je dat, dat je met je fiets eigenlijk tussen twee versnellingen in zou willen zitten? Dat
de lichtere nét iets te licht is en de zwaardere nét iets te zwaar? Niet bij NuVinci. Binnen
het bereik van 360% is het aantal verzetten oneindig en is er altijd een die precies past.
En geloof ons; voor wie alleen in Nederland fietst is een bereik van 360% ruimschoots
voldoende.
Lichte loop
Een groot voordeel van de NuVinci versnellingsnaaf is - net als bij andere versnellingsnaven het onderhoudsvriendelijke karakter. Of plat gezegd: je hebt er geen omkijken naar. Niet
smeren, maar fietsen. Nadelen zijn er natuurlijk ook. In de eerste plaats het gewicht. Dat is
met bijna tweeënhalve kilo bepaald niet gering en dat laat zich niet wegcijferen. Toch: als je
eenmaal op gang bent, merk je niet veel van dat extra gewicht bij de achteras. Daarnaast
waren we vooraf bang voor een veel zwaardere ‘loop’ dan bij een derailleuraandrijving.
Maar ook dat is meegevallen. Sterker; in tegenstelling tot wat we vooraf dachten hadden
we de indruk, dat de NuVinci juist heel erg licht loopt. Niet alleen hóór je achter niks, ook
voél je niks. En dat hebben we wel eens anders meegemaakt met versnellingsnaven.
Conclusie
De vernieuwde NuVinci N360 is een absolute klapper. Okay, het ding is nog steeds veel te
zwaar en qua bereik kan deze Amerikaanse CVT niet tippen aan Rohloff of een derailleuraandrijving, maar hiermee zijn de negatieve punten dan ook wel genoemd. Wie dus niet
de bergen in gaat en maling heeft aan een beetje overgewicht, haalt met de NuVinci N360
een exceptioneel soepel en intuïtief schakelende versnellingsnaaf in huis. Een naaf waarbij
de fietser zich niet hoeft aan te passen aan de beschikbare verzetten, maar waarbij de
verzetten zich aanpassen aan de fietser!
>>
Traploos schakelen: hoe werkt het?
Klinkt ingewikkeld, schakelen zonder tussenstappen,
maar de techniek erachter is feitelijk tamelijk eenvoudig.
In een NuVinci versnellingsnaaf vind je geen massa’s
tandwielen. Het binnenwerk bestaat zoals in de illustratie is
weergegeven in essentie uit een ingaande schijf (verbonden
met het achtertandwiel) en een uitgaande schijf (verbonden
met het achterwiel) met daartussen zes stalen kogels. Deze
kogels brengen de beweging van de ingaande schijf over
op de uitgaande schijf. Door elk van de kogels loopt een
asje. Met de draaischakelaar op het stuur kan de fietser
de hoek die deze asjes maken variëren. Zijn de asjes
naar links gekanteld, dan draait de ingaande schijf sneller
dan de uitgaande schijf (underdrive). Staan de asjes de
andere kant op, naar rechts, dan draait juist de uitgaande
schijf sneller dan de ingaande schijf (overdrive). Bij een
horizontale as-positie is de input gelijk aan de output (1:1).
Als je je afvraagt waarom de gladde stalen kogels niet
doorslippen: de naaf is gevuld met een speciale vloeistof,
die voor grip zorgt tussen de contactpunten van de kogels
en de aandrijfschijven.
Nog even een korte blik in de toekomst: dit najaar
presenteert NuVinci alweer een uitgebreidere versie van
de N360, met elektronische schakeling. De rijder bepaalt
hierbij vooraf de gewenste trapfrequentie en de naaf past
hierop automatisch het verzet aan!
Ingaande schijf
Zes kogels
As van de kogel
Uitgaande schijf
Underdrive
1:1
Overdrive
BIKE & TREKKING 33
test nuvinci-bt1 3
28-02-2011 22:39:47
T
E
S
Batavus Venturo Deluxe
T
Prijs
Maten
Info
€ 1.299.45/50/55
www.batavus.nl
Framemateriaal
butted 7005 aluminium
Vork
aluminium
Versnelling
NuVinci N360
Schijfremmen
Tektro Auriga Pro 180/160 mm
Trapas/crank
Miranda
Stuur/stuurpen
Batavus/Kalloy (verstelbaar)
Zadel/zadelpen
Selle Royal 5104HRT/Batavus
Naven
NuVinci N360/Shimano naafdynamo
Velgen
Batavus Excalibur
Banden
Vredestein Perfect Tour
Verlichting (v/a)
Venturo
Drager/spatborden
Batavus/Curana C-Lite
Gewicht compleet
Zitbuis/balhoofdhoek
Bovenbuis/stuurpen
Zitbuis/balhoofdbuis
Achtervork
Wielbasis
18,9 kg
74°/70,5°
560/variabel mm
500/180 mm
450 mm
1108 mm
We kenden de Batavus Venturo al met derailleuraandrijving, maar
ook met NuVinci versnellingsnaaf wil deze stoere Fries vlot vooruit.
Alles op rolletjes
FOTO’S: ELLEN VAN DER ZWAN
Batavus biedt z’n futuristisch vormgegeven
trekkingmodel Venturo dit jaar aan in
vier verschillende varianten. Twee met
derailleuraandrijving (Shimano XT of Shimano
Deore) en twee met versnellingsnaaf (Alfine
11 of NuVinci 360). B&t voelde deze laatste
uitvoering grondig aan de tand.
Ondanks dat het futuristische uiterlijk van de
Batavus Venturo voor nogal wat controverse
zorgde – het is een typisch you love it or you hate
it ontwerp – is deze vorig jaar geïntroduceerde
trekkingbike blijkbaar zodanig aangeslagen, dat
Batavus ertoe is overgegaan, vier verschillende
varianten te brengen. Twee daarvan hebben een
derailleurversnelling, twee modellen zijn voorzien
van naafversnelling. En wel het nieuwste van het
Een spanner houdt de ketting strak.
nieuwste op dat vlak, want kopers die trek hebben
in een versnellingsnaaf kunnen kiezen uit Shimano
Alfine 11 of NuVinci N360. In het kader van onze
NuVinci test kozen we voor deze laatste uitvoering,
die de naam Venturo Deluxe heeft. Overigens, wie
wil weten wat we van de Alfine 11 versnellingsnaaf van Shimano vinden, moet even naar
bikeandtrekking.nl surfen. Daar is een uitgebreide
test terug te vinden.
Hoe de NuVinci naafversnelling ons is bevallen heb
je op de voorgaande pagina’s kunnen lezen, we
beperken ons hier even tot de rest van de fiets. Wel
met de nadrukkelijke vermelding dat aandrijving
en fiets prima bij elkaar passen. Batavus monteert
een 46 tands voorblad en een kransje met twintig
tanden achter. Dat levert in de Lage Landen prima
overbrengingsverhoudingen op, alhoewel wat lichter
wel had gemogen. De zware verzetten zijn namelijk
zodanig zwaar, dat die zelden gebruikt worden.
Een iets kleiner voorblad zou wat dat betreft beter
passen en de fiets veelzijdiger maken.
Alhoewel de Venturo er snel uitziet, is de zit prettig
comfortabel. Dankzij de verstelbare stuurpen laat
de zitpositie zich bovendien enigszins tunen naar
dieper of juist meer rechtop. Als je hard aanzet of
met veel bagage fietst, merk je dat het aluminium
frame erg stijf is. Dat levert een stabiel stuurgedrag
op, terwijl het comfort toch erg hoog is. Dat laatste
ligt vooral aan de relatief volumineuze Vredestein
Perfect Tour banden. Die vangen oneffenheden
goed op. Ook het gelzadel van Selle Royal en de
ergonomische handgrepen aan het stuur zorgen
ervoor, dat je het erg lang kan uithouden op de
Venturo.
Batavus voorziet de Venturo Deluxe van een
hoop onderdelen van eigen fabricaat. Niet
flashy, wel functioneel. De fiets is bovendien erg
compleet uitgerust, met fietspomp, verlichtingsset,
naafdynamo, slot, bidonhouders met bidons en een
achterdrager met snelbinders. De schijfremmen op
de Venturo zijn nog altijd een punt van discussie;
volgens veel diehards hebben die niets te zoeken
op een fiets als de Venturo. Zonder deze discussie
opnieuw aan te gaan zeggen we, dat de Tektro
schijfremmen op de Venturo ons geen enkel
probleem opgeleverd hebben. De achterrem zit
bovendien veilig weggewerkt achter de achterpat.
Bovendien moét je er wel mee leren leven: overstappen naar velgremmen kan niet, want V-brake
nokken ontbreken aan de achterkant. Waarom die
nokken dan wél op de voorvork zitten, is ons een
raadsel. Hetzelfde geldt voor het gebruik van velgen
met velgremflanken. Net als de remnokken op de
voorvork zijn die toch echt overbodig.
CONCLUSIE
Alhoewel de Venturo van Batavus op het eerste
gezicht een ruige reisfiets lijkt te zijn, is dat bij de
uitvoering met NuVinci naaf toch niet het geval.
Dankzij deze naaf ontpopt de fiets uit Heerenveen
zich namelijk tot een snelle en comfortabele
allrounder die zich uitstekend leent voor ritten van
en naar het werk. En waarmee je er in de weekends
op uit kan trekken. Mits je het qua heuvels niet te
gek maakt, kan de naaf dat namelijk prima aan. En
dat is fijn, want fietsen met de traploos schakelende
NuVinci versnellingsnaaf werkt beslist verslavend.
- EvD
34 BIKE & TREKKING
test nuvinci-bt1 4
28-02-2011 22:39:51